Reddingen langs Texels kust
Onverschrokken en
kalm als altijd
Jongetje op foto
was Dick Peeters
Drie inzenders kwamen
met dezeifde naam
jj „De Band"
„De Twaalf Balcken"
VERVOLG VAN PAG. I
Dienstencentrum
Ouderen
Opgetekend uit de-
verzameling van
Klaas Uitgeest
I
„Jachthuis" wordt
echt hotel
PAGINA 2
TEXELSE COURANT
VRIJDAG 5 MAART 1982
Zowel bij Dick als bi) zijn broer Hans
ontbreken de fotoboeken van vroeger
waar mogelijk meer informatie uit te
halen zou zijn geweest. Ook oma Van
Loen wil graag wat meer weten over de
Texelse periode van haar man. Ze gal
aan Dick Peeters een pasfoto van hem
mee met het verzoek eens te informeren
bij Texelaars. De pasfoto staat bij dii
artikel afgedrukt. Degenen die iets
weien over de Texelse onderduik
periode van Wim van Loen sr. kunnen
bellen naar Dick Peeters, telefoon
IU228UI 3092. Er heeft ook een mevrouw
uit riel naar Kitty van Loen gebeld, dit
Dicks moeder van de foto herkende
Deze vrouw, wier naam onbekend is,
zou in de oorlog vlak bij de familie
Peeters in De Koog hebben gewoond
Ook zij wordt verzocht contact op tt
nemen
waarmee een flink bedrag werd binnen
gehaald.
Knelpuntenpot
Na Welboren betuigden ook Gelen
Jansen, Cor Dros en Klaas Barendreg
hun steun aan het zelfstandige dien
stencentrum. Dros zei uit welzijnsover
wegingen te handelen en de financièl
mogelijkheden nader en in een ander
commissie te willen bekijken. Baren
dregt vond dat het restant van het gel!
dat de gemeente heeft gekregen uit d
knelpuntenpot voor het diensteneer
trum moest worden gebruikt. Maar vo
gens Blanken kon dat niet. Barendreg
geloofde dat niet zo erg. Het geld wa
immers bestemd voor welzijnsvoorzie
ningen? Blanken zei dat het knelpun
tengeld duidelijk voor een andere secto
van het welzijnswerk is bedoeld, mas
sloot met uit dat hier door middel va'
„sjoemelen" wellicht toch mogelijkhe
den zijn.
Blanken had het gevoel de bejaard
aanwezigen volop gelegenheid te heb
ben gegeven hun woordje te doen. H
schrok dan ook toen hem door een vai
de vertrekkende ouderen werd verwete:
dat de heer Haarsma nog wat belang
rijks had willen zeggen, doch vergeef
om het woord had gevraagd. Daaro;
werd Haarsma ijllings teruggeroepen
Hij deed het voorstel om het diensten
centrum helemaal door vrijwilligers t
laten bouwen die in deze tijd van werk
loosheid ongetwijfeld voor dit goed
doel te porren zouden zijn. Op dezi
wijze zou het centrum de helft kosten
Wel continueren?
Toen de commissieleden weer onde
elkaar waren, werd nog even doorge
praat over de mogelijkheid om het dier
stencentrum toch te combineren met d
Oude Ulo. Volgens mevrouw J. va
Beek-Koster zouden veel bejaarden da
best willen. Het was althans zeer we
willend door de bejaarden zelf bespre
ken met de toenmalige dorpscommissie
Later kwam er echter toch een hard
afwijzing en volgens mevrouw Van Bee
was dat het gevolg van de komst va'
,,een bepaald iemand" naar Texel.
Het ziet er naar uit dat de discussi
over deze zaak wordt voortgezet in di
raadsvergadering.
Zoals gebruikelijk werden de drama
tische achtergronden van deze redding
met poëtische invallen omkleed. ,,Een
hevige storm woedde en deed de ver
bolgen zee geweldig over de haven
hoofden beuken en in wolken schuim
wild uiteen spatten." Onder deze om
standigheden werd het scheepje in nood
vanuit Oudeschild waargenomen. ,,Er
kwam een vreemd vaartuig in het
gezicht, dat tegen de elementen wor
stelde en het noodsein in top voerde' In
een oogwenk was het scheepje voorbij,
ten prooi aan 't dreigenst gevaar."
Jacob Kuiper zag het bomschip ook
stuurloos worstelen tegen stroming en
storm en besloot met zijn schuit, de TX
119, uit te varen. Dit schip was niet
van hem maar van Kees Kuijper uit
Oosterend, door het leven gaand onder
de bijnaam „kurken Kees". Kuiper vond
negen mannen die hem op zijn tocht
wilden vergezellen.
„Veilig kwam Kuiper buiten de ha
ven, doch daar werd 't vaartuigje keer
op keer door wilde golven overstelpt.
Toch werd de tocht moedig vervolgd,
en een half uur later was geen der beide
scheepjes meer te zien", aldus de
redacteur van de Texelsche Courant, die
aldus duidelijk maakte hoe schipper
Kuiper met zijn ploeg knokte tegen de
elementen. De redacteur was echter
met meegegaan en daarom verhaalde hij
over de angst van de achterblijvers.
„Geen wonder dat de betrekkingen der
kloeke redders in doodsangst den nacht
tegemoet gingen." Dat wachten duurde
lang want pas na acht uur zeilde de TX
119 tegen middernacht de haven van
Oudeschild weer binnen.
Buitengewoon gevaar
Nee, dan had burgemeester van Lin-
Adv. I.M.
Een Tessel-toeriste uit Heeze
dacht even een bladzij te lezen.
Maar ze ging pas van boord,
toen ze wist hoe de moord
was gepleegd en kon worden
bewezen.
A.s. zaterdag
in Taveerne
Aanvang 22.00 uur. j
Entree ƒ3,50.
schoten meer te vertellen. Hij schreef
aan de commissaris van de Koningin.
„Gaarne wil ik u een zoo volledig
mogelijk overzicht geven." Dat gebeur
de op aandringen van de commissaris
zelf die na berichten in de dagbladen
wilde weten of de Texelse redders zich
nog aan „buitengewoon gevaar" had
den moeten blootstellen. Ook vroeg hij
of ze voor de bewezen dienst een be
loning hadden gekregen.
De burgemeester begint te vertellen
over de „gevaarvollen tocht" en heeft
het meerdere malen over zwaie stort
zeeën en een hand over hand toene
mend stormweder. De visserspink kon
nog juist op tijd, voordat deze zou
zinken, berreikt worden. „Het redding-
werk echter vorderde evenwel beleid als
moed, want het stormde nog zoo hevig
dat ettelijke handen noodig bleken om
het zeil der blazerschuit te strijken."
Onbetrouwbaar
De operatie verliep echter zonder veel
problemen De TX 119 kon goed langszij
komen bij de Egmonder schuit en de
schipbreukelingen stapten zonder veel
moeite over. „Zo mocht men het geluk
smaken de zee-opvarenden der bom aan
boord te krijgen."
De EG nr. 4 met de naam „Drie
gezusters" was met meer te redden.
De schuit stond gedeeltelijk vol water
en was zwaar gehavend. De Egmonders
verklaarden dat het een onbetrouwbaar
schuitje was. Men had niet eens het
anker uit durven gooien uit vrees dat de
nr. 4 uit elkaar zou worden gerukt!,
althans zo vermeldt het verslag. Men
kan zich nu afvragen of het wel zo ver
standig is geweest met een dergelijke
boot buitengaats te gaan, maar gebrek
aan brood op de plank zal hier onge
twijfeld zwaarder hebben gewogen dan
de veiligheid die in het geding was.
Mankement
De zeilen konden ook niet geborgen
worden. Die waren tijdens de tocht over
Marsdiep en Texelstroom geheel aan
flarden gewaaid en zo kreeg de zee een
oude bomschuit om zich op uit te leven.
Bij het hijsen van de zeilen van de TX
119 voor het aanvaarden van de terug
tocht deed zich een technisch man
kement voor dat alle redders en gered
den het leven had kunnen kosten. De
burgemeester beschrijft het zo aan zijn
superieuren: „Bij de redding geraakte
het zeiltuig van de schipper onklaar,
doordien boven voor een blok een kink
in een der valle was gedraaid (Een kink
in de kabel?) en het zeil kon in ieder
geval met geen mogelijkheid worden
gehesen. „Het vaartuig kon zoo in geen
geval den wal meer bereiken
Voor het probleem was een oplos
sing.iemand moest de mast in om het
probleem te verhelpen. En of het een
vanzelfsprekendheid was schreef Van
Linschoten „Kalm en onverschrokken
als altijd werpt Jaap Kuiper, zonder iets
te zeggen, zijne zware bovenkleding; uit
en klimt naar boven." Het afwerpen van
de zware kleding blijkt nog mets verge
leken bij de klim zelf. „In weerwil dat
het hevig slingerend vaartuig 't van de
bevroren manschap nauwelijks mogelijk
maakte, om aan dek op de been te
blijven." We kunnen dus aannemen dat
het met meeviel om in de flink zwaaien
de mast te klimmen. Dat wordt nog
onderstreept door het vervolg van het
verslag.
„Geredden en redders blikten met
ingehouden adem naar den waaghals,
die zich stevig aan manmast en stag
vastklemde, waartegen hij meer dan
eens gevoelig stootte."
Stereken rechterhand
Toch kwam Kuiper boven en wist het
euvel te verhelpen. „Met den stereken
rechterhand", aldus de burgemeester.
Kuiper bereikte ongedeerd weer het
dek. „Zijne makkers en ook de gered
den verklaarden, nooit kloeker waag
stuk te hebben zien ondernemen." Na
deze klimpartij moest de ploeg nog
ruim vier uur zeilen naar Oudeschild
waar de vissers met blijdschap werden
binnengehaald.
Giften
Een beloning van de commissaris
kwam er met, misschien omdat Van
Linschoten had geschreven dat de
bevolking al /79,50 aan de redders had
geschonken. Aan de KNZHRM werd
gevraagd of ze het verspeelde vissers-
tuig van Kuiper te vergoeden. Of dat
gebeurd is, is met bekend. Wel was het
bedrag aan giften een maand later
140,50, een teken dat de eigen bevol
king de daad van de vissers niet
onderschatte en bij wilde springen in
moeilijke tijden. De vissers die met
Kuiper uitzeilen waren; Cornelis Zegel
Mz., Dirk Krijnen Fz Cornelis Krijnen
Fz., Jacob Koorn Wz., Cornelis Duinker
Hz., Jan Duinker Hz., Cornelis Koop
man Cz., Cornells Blom Jz. en Gerrit
Brouwer Gz.
Schilderij
Een maand later kwam de redding van
de EG nr. 4 weer in het (Texelse)
nieuws. Sergeant T. Zwanenburg uit
Nieuwediep had namelijk een schilderij
gemaakt van de heldhaftige daden en
dit kunstwerk zou in de handel gebracht
worden ten bate van het „Admiraal de
Ruijterfonds."
Dat schilderij is nu in het bezit van
Klaas Uitgeest uit De Koog en bij dit
artikel afgedrukt.
Enige dagen later vond weer een red
ding plaats tussen Texel en Den Helder,
maar met door Texelaars. De Enkhuizer
visschuit EH 82 belandde op de bodem
van de zee en een opvarende verdronk,
twee werden gered waarvan een zwaar
verminkt. Oorzaak, het scheepje werd
getroffen door een projectiel uit een van
de vuurmonden van de batterij Zeefront
in Den Helder waar de artillerie schiet
oefeningen hield Maar dat is weer een
heel ander verhaal.
Aan de prijsvraag die de Euroase-
groep Nederland heeft uitgeschre
ven om een goede naam te vinden
voor het restaurant van De Turkse
Tent aan de Bosrandweg bij De
Koog, is door maar liefst 92 perso
nen deelgenomen. Totaal zonden
ze 124 namen in. A/s beste naam
koos de Euroase-directie Turkse
Tortel", maar het probleem was dat
deze door drie inzenders was inge
diend. Besloten werd het lot te
laten beslissen op niet al te kinder
achtige wijze, De drie families kre
gen vrijdag ieder de tweede prijs
{een diner in het restauranten aan
het slot van de maaltijd wero
aangekondigd dat degene die in zijn
ijsje een zilveren voorwerpje zou
vinden, winnaar van de eerste prijs
zou zijn. De heer J. A. Brinks was
de gelukkige. Samen met zijn
vrouw A. Bnnks-Nieboer en het
echtpaar B. Nieboer-van der SI ikke
gaat hij in de komende herfstvakan
tie een week verblijven in het
nieuwste Euroase-hotel Dellen-
hove" te Epe. Bedrijfsleider J.
Peters van De Turkse Tent vond dat
de eerste prijs goed terecht was
gekomen. De familie Brinks is nl.
een goede klant van Euroase. Al
menig maal werd verblijf genoten in
een van de recreatiebednjven.
De andere inzenders van de naam
f urkse Tortel duif) waren de fami
lies Bakker van ,,Spyk" uit Den
Hoorn) en Heethuis (van de o.l.
school Den Burg). Voor de bejaarde
mevrouw Bika Bakker van ,,Spyk"
was het winnen van de tweede prijs
een bevestiging van haar reputatie
als naamgeefster op Texel. Zjj be
dacht onder meer de naam ,,De
Waldhoorn voor het Hoornder
dorpshuis en ,,Starkenburgh" voor
een complex bejaardenwoningen in
Den Burg
Het feit dat Turkse Tortel als
beste naam is uitgekozen, betekent
nog met dat deze ook werkelijk aan
het restaurant zal worden gegeven.
De Euroase-directie moet daarover
nog in samenspraak met deskundi
gen op het gebied van public
relations beslissen. De foto laat de
overhandiging zien van de prijs aan
de familie Brinks.
Bij de op handen zijnde wijziging va
het bestemmingsplan De Koog zal „He
Jachthuis" aan de Boodtlaan de be
stemming „hotel" krijgen. Daardoc
kan het gebouw krachtens de voe
hotels geldende mogelijkheden worde
uitgebreid.
Het Jachthuis is al jaren als hote
pension in gebruik, maar gold officie-
nog steeds als woonhuis. De situatie
wordt nu aan de gegroeide praktij
aangepast. Ook andere gebouwen
deze omgeving zullen een nieuwe ee
reele bestemming krijgen.
Enkele weken na de redding maakte de Nieuwedieper T. Zwanenburg een schilderij over de heldhaftige daad. Op de voorgrond de TX 119
zeilend naar de EG nr. 4. „In den hevige storm"zo luidt het onderschrift.
„Ofschoon het volstrekt geen vaarbaar weer was, maakte Jaap
Kuiper toch zeil, nadat hij negen even kloeke maats had gevonden,
om hem bij het waagstuk behulpzaam te zijn." Aldus de Texelsche
Courant van 28 maart 1895 in een artikel over de redding van de
Egmonder visserspink nr. 4 die op 24 maart in een hevige storm op de
Texelstroom in nood raakte. De zes opvarenden van de Egmonder
schuit werden gered na een barre zeiltocht, waarbij schipper Jaap
Kuiper zelfs in het topje van de mast moest klimmen. Tenminste dat
schreef burgemeester Strick van Linschoten aan de commissaris van
de Koningin van Noordholland. Hij verzocht om een beloning voor de
dappere Texelaars. Die beloning kwam echter niet. De eigen
bevolking vond de daad van de tien redders echter zodanig dat veel
geld bijeen werd gebracht, een extraatje dat de schipper en zijn maten
uitstekend konden gebruiken want het ging aan het einde van de
vorige eeuw slecht mpt de visserij. Oudeschild was een 'dorp van
armoe. Kuiper had bovendien zijn vistuig bij de redding verspeeld.
De oproep in de Texelse Courant van 16 februari heeft heel wal
mensen in beweging gezet. Het onbekende jongetje op de foto uit de
oorlogsjaren werd door velen herkend als Dick W. Peeters, en de
tekening die de onderduiker Van Loen van hem maakte is inmiddels in
zijn bezit. Dick Peeters woont nu in Enkhuizen, is 42 jaar, getrouwd en
vader van twee zoons. Zoals bekend had Wim van Loen in de oorlog
bij net gezin Peeters in De Koog ondergedoken gezeten. Hij ging naai
Utrecht en nam twee foto's van Dick mee om er een tekening van te
maken. Uuor de spoorwegstaking kon Van Loen niet meer naar Texel
iei uyPas onlangs werden foto's en tekening door zijn zoon Wim var
Luen gevonden, waarna de oproep in de krant verscheen.
te laten belanden. Desondanks zou Dick
Peeters nog graag een aantal dingen
opgehelderd willen zien. Bij het bezoek
aan oma Van Loen bleek dat zij zich mei
zoveel van de onderduikperiode van
haar man op Texel kon herinneren
Dicks eigen moeder is in 1972 overleden
en zijn vader stierf in 1980. Navraag bij
hen is dus ook niet meer mogelijk.
Pasfoto
W. van Loen sr.
Uick Peuters werd zelf van de oproep
in Kennis gesteld door mevrouw Corrie
Wine üe Visser uit Den Hoorn. Zij is het
vioeyere buurmeisje van Dick Bij het
zien van de loto in de krant twijfelde ze
geen moment en herkende zowel Dick
dis zijn moeder. Nadien belden onder
«juüeie zijn vroegere achterburen, de
kimme Borgman, die vooral zijn moeder
vjciiie Vos herkende. Ondertussen had-
üen ook veei mensen naar de redactie
van de Kiant en naar Wim en Kitty van
ooeii uil hei gebeld, die na het vinden
van du leKuinny en de foto s de zaak aan
nel rollen hadden gebracht. Dick Pee-
leis is op 2U februari naar oma Van Loen
gegaan, de echtgenote van de onder-
ouiisei Uaai waren ook Wim en Kitty
aanwezig. Dick kreeg de tekening, die
een spieKende gelijkenis met de foto
vei toont. Ueze tekening, waar Dick op
oiuui loen hij ongeveer 4 jaar was, krijgt
een iiuei speciaal plaatsje in zijn huis in
LiiKiiuizen. Hij is Wim en Kitty buiten
gewoon damnaar voor alle moeite die
ze heupen gedaan 0111 de betreffende
leKemny toch nog ter bestemder plekke
