Groen ^warLrJexels in het hart-,
Beheerder muziekcentrum
Oosterend is nodig
„Onmiddellijke bouwstop
van toeristische
voorzieningen
Commissie Welzijn:
Stroklamp als kraamkamer
Zwitser in conclusie vogelonderzoek:
Noodslachtplaats in
particuliere exploitatie
y.
Vergadering over
Vrouwenhuis
Maandag weer
paasveeshow
99
Actie Zomerpost-
zegels nu ook
op Texel
„16e JAARGANG Nr. 9667
VRIJDAG 2 APRIL 1982
tedactie: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, tel. (02228) 266
rits Beutick, Warmoesstraat 43, Den Burg, tel. (02220) 2208en
lans Oosterhof, Burdetstraat 19b, Den Burg, tel. (02220) 4988.
/oor advertenties, abonnementen, etc
.angeveld De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
elefoon (02220) 2741na 18.00 uur 4881
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Postgiro 652. Abonnementsprijs /16,15 per kwartaal
70 cent incasso; los 65 cent.
BankrelatiesAmro Bank nr. 46.99.17.636.
Rabobank nr 36.25.01.742: NMB nr. 67 34.60.398.
De raadscommissie welzijn is van
nening dat het muziekcentrum in Oos-
erend een beheerder nodig heeft. Het
college heeft in het jaarprogramma
sociaal cultureel werk 1982 subsidie
voor een beheerder (ƒ7500, niet
gehonoreerd maar de raadsleden G.
Jansen, D. Welboren en D. Schilling
hadden woensdagavond in de verga
dering van de commissie een andere
mening. Het betreft hier geen full time
beheerder en de raadsleden zagen geen
kans het beheersprobleem anders op te
Mossen. Als de verenigingen die het
- centrum zullen gaan gebruiken het
J beheer zelf uit moeten voeren kan de
stichting die het gebouw (de voormalige
doopsgezinde kerk) beheert minder
huur vragen en dan blijft er een flink
exploitatietekort.
jW. van Tatenhove en F. Schellinger
waren woensdagavond in de commis
sievergadering namens de beheers
stichting van het centrum aanwezig om
hun bezwaren tegen de weigering van B
en W toe te lichten. Vier avonden per
^iweek is het gebouw bezet en het
1 stichtingsbestuur vraagt een huur van
*ln2,50 per uur. Een beheerder zal het
gebouw in vijf uur per week schoon
moeten houden en andere noodzakelijke
werkzaamheden moeten uitvoeren.
(„Dat is minimaal en de huur voor ver
enigingen is maximaal", aldus Van Ta
tenhove die zei dat soms ook kerk
diensten in het gebouw gehouden zullen
worden. Wethouder Blanken vond niet
dat kerkdiensten in de begroting moeten
worden opgenomen. ,,We gaan niet
"subsidiëren in kerkdiensten. Dat is nog
nooit gebeurd." Schellinger en Van Ta
tenhove stelden dat de inkomsten op
timistisch begroot waren en dat daar
absoluut geen ruimte in zit om bij te
{dragen in de loonkosten van een be
heerder. Wethouder Blanken herhaalde
het principiële standpunt dat de ver
enigingen gezamenlijk het gebouw zou
den moeten beheren maar de raadsle
den vreesden een „janboel" en nadat
i Welboren aanvankelijk voorstelde ëén
jaar op proef een beheerder aan te
stellen werd toch besloten B en W te
adviseren het door de stichting ge
vraagde gehele exploitatietekort van
tien mille te subsidiëren.
Onvoorzien
Ook waren de drie commissieleden
(Barendregt en Dros waren verhinderd)
van mening dat het bezwaar van de
welzijnsstichting gegrond moest wor
den verklaard. Het rijk heeft een sub
sidiekorting toegepast van ƒ6700, op
de posten professioneel jeugdwerk,
peuterspeelzaalwerk en de muziek
school en de welzijnsstichting vroeg of
de gemeente dit bedrag uit eigen kas
wilde aanvullen. Dit was niet in het jaar
programma vermeld. Het geld zal waar
schijnlijk moeten komen uit de post
onvoorzien en Jansen,Welboren en
Schilling hadden daar geen bezwaar
tegen.
Het verwachtte exploitatietekort van
dorpshuis 't Skiltje was in het jaarpro
gramma pro memorie geraamd maar in
middels is bekend geworden wat het
tekort van dit dorpshuis voor 1982 zal
zijn en F. Schellinger en J. Bakker
zeiden in de toelichting op het bezwaar
schrift van de dorpscommissie dat ze
graag het tekort van ƒ17.500,— in het
programma vermeld willen zien. Het
college is van mening dat dit kan mits de
ingediende begroting door ambtenaren
van advies is voorzien. Daar wordt op
dit moment aan gewerkt. De raadsleden
waren na een korte toelichting van de
Oudeschilders van mening dat de vraag
gehonoreerd kan worden.
Moreel
Het Vrouwenhuis had ook een brief
geschreven naar aanleiding van het
jaarprogramma waarin werd gezegd dat
de toegezegde subsidie niet nodig was.
De activiteiten opgenomen in de be
groting zullen waarschijnlijk onvoldoen
de belangstelling krijgen en de vrouwen
bezinnen zich momenteel op een andere
werkwijze. ,,Als er nog activiteiten ge
organiseerd worden, zullen we alles zelf
bekostigen", aldus de toelichting van A.
Schrama en R. Siebert. Ze vertelden het
moreel niet verantwoord te vinden toch
geld te vragen tijdens deze bezinnings-
periode omdat er mogelijk een heel
ander programma uit de bus komt. Het
vrouwenhuis betaald geen huur voor de
ruimte in ,,Het Struikelblok" van het
MZW en daarom was ook geen bijdrage
in de exploitatie noodzakelijk. Bij dit
laatste plaatste G. Oskarn vraagtekens.
Als de subsidie die door CRM op
vijftig cent per inwoner is vastgesteld
door het vrouwenhuis niet aangenomen
wordt, blijft het geld in Den Haag.
„Daar heeft de gemeente geen voordeel
mee." Oskam vond het noodzakelijk dat
toch een huurbedrag wordt opgevoerd,
al is met het MZW overeengekomen dat
dit gratis zou zijn. Het werklozenproject
huurt het pand van de gemeente en een
huur voor het vrouwenhuis zou derhalve
redelijk zijn. Met dit voorstel gingen de
raadsleden akkoord zodat toch een sub
sidiebedrag gevraagd zal worden.
Hard werken
Wethouder Blanken kon meedelen
dat de momenteel door een ambtelijke
wekgroep (grondbedrijf, ruimtelijke or
dening, sociale dienst en gemeente
werken) een viertal mogelijkheden van
een bejaarden dienstencentrum uitge
werkt worden. D. Schilling had begre
pen dat de ouderen zeer enthousiast
waren over de mogelijkheden van een
dienstencentrum in het oude Sint Jan
maar Blanken wilde nog geen voorkeu
ren noemen. „De raad heeft gevraagd
om goed vergelijkingsmateriaal van alle
mogelijkheden. Daar werken we nu hard
aan." Het betreft een onderzoek naar
aanbouw bij het dorpshuis, een nieuw
gebouw in de Zwaanstraat of Sint Jan,
waarbij twee verschillende constructie-
mogelijkheden bekeken worden. Blan
ken zei nog niet veel duidelijkheid te
hebben over de mogelijkheid van sub
sidies. „Dat ligt bij CRM erg vaag, dus
ik zal nog wel naar Den Haag moeten
om een en ander concreet te krijgen."
Agrariër J. M. Rat, aan de Veen-
selangweg bij Den Byrg hoort tot
de grootste schapenfouders van
Texel. Hij beschikt over zo'n 450
dieren die in deze tijd van het jaar
moeten af lammen. Daarvoor is veel
schuurruimte nodig en de heeft
Ran niet. Het bouwen ven een
schuur alleen voor die paar hoogtij-
weken is uiteraard geen hadbare
financiële kaart. Ran vroeg daarom
aan de gemeente vergunning roor
een soort plastic romneyloods,
maar dat verzoek werd van de hdzd
gewezen. Zo'n bouwsel kan n)?t
volgens het bestemmingsplan
Noodgedwongen probeerde Ran
toen iets wat volgens hem wél
moet kunnen: een kraamkamer in
de gedaante van een stapel stro
pakken. Die stapel is natuurlijk wel
hol van binnen en er zit een dak op
van zeildoek gesteund door stalen
spanten. Aldus ontstond een ruimte
van negen bij dertig meter waarin
de schapen prachtig beschut tegen
de gure voorjaarswind hun lamme
ren kunnen werpen. Tegelijkertijd
kunnen in de stro-schuur die met
hekken in hokjes is verdeeld) 86
schapen verblijven. Ran bouwde
het onderkomen zelf en heeft alleen
materiaalkosten gehad aan de sta
len spanten. Het hele spul is mak
kelijk uit elkaar te nemen en op te
slaan voor het volgende seizoen.
Het hele jaar in stand houden is bij
deze constructie waarschijnlijk niet
mogelijk. Het zeildoek heeft het
onder invloed van de wind nogal te
verduren. De gemeente hoeft niet
bang te zijn dat het idee op grote
schaal wordt nagevolgd want er zijn
maar weinig boeren die zoveel
schapen hebben als Ranin vrijwel
alle andere gevallen is voldoende
normale schuurruimte beschikbaar.
Niet ontkend kan worden dat Ran
zijn geïmproviseerde bouwsel van
natuurlijke materialen heeft ge
maakt en dat is een pluspunt. De
foto toont de kraamkamer in het
laatste bouwstadium. De schapen
zitten er al in maar het zeildoek van
het dak moet nog worden aange
bracht. foto Gosse Krüger).
De vereniging Mannen Onder Mekaar
houdt vanavond (donderdagl in dorps
huis de Oude ULO in Den Burg een
vergadering over de toestand van het
vrouwenhuis. De M.O.M. werd destijds
opgericht als tegenhanger van het vrou
wenhuis maar kwam niet in aanmerking
voor subsidie. Nu het vrouwenhuis
heeft laten weten geen subsidie meer
nodig te hebben, worden de mogelijk
heden alsnog bekeken. Verder wordt op
deze avond een boekbespreking gehou-
dan van het nieuwe boek van Maarten 't
Hart: De vrouw bestaat niet. De aan
vang van deze avond is om 20.00 uur.
Maandag a.s. zal op de Groeneplaats
de jaarlijkse paasveeshow worden ge
houden, te beginnen om acht uur. Door
diverse slagers en veehandelaren zullen
ongeveer 25 koeien en 100 schapen en
lammeren worden aangevoerd. Dros
smederij en Cebeco zullen landbouw
machines tonen.
Organisator J. Blauw hoopt dat agra
riërs op de show zullen inhaken door
voor wat (extra) aanvoer van slacht- en
ander vee te zorgen, zodat het een
gezellige drukte wordt.
Evenals vorig j'aar wordt het publiek in
de gelegenheid gesteld het gewicht te
raden van een koe die 's morgens door
de burgemeester wordt aangewezen.
De trekking is 's avonds. Degenen die 't
juiste gewicht het meest hebben be
naderd krijgen een rollade.
Texel staat wat betreft de naam ..vogeleiland" aan de rand van de afgrond.
Populaties van veel zeldzame vogelsoorten lopen drastisch terug en dat is een
gevolg van toenemend massa-toerisme en intensivering van de landbouw, aldus de
Zwitser Werner Hirschi, die een onderzoek instelde naar de terugloop van de vogel
stand en de relatie met Texel als toeristeneiland. Hij is bepaald somber gestemd en
noemt tal van maatregelen die nodig zijn om de vogelstand te handhaven. Het komt
neer op een algehele pas op de plaats. In zijn verslag noemt de onderzoeker 47.000
slaapplaatsen 11985) een absoluut maximum. De seizoenspreiding vindt hij een zeer
bedenkelijke zaak omdat dan in het voorjaar (broedtijd) en najaar (trektijd) de
overlast van toeristen drastisch toeneemt.
In de perdiode 1970-1980 zijn een
groot aantal tellingen verricht en Hirschi
heeft deze in zijn rapport, dat is ge
publiceerd in het blad „Vogeljaar", voor
veel soorten op een rijtje gezet. On
derzocht is een gebied van zestig vier
kante kilometer. In een „natuurbe-
schermings-waardekaart" geeft de on
derzoeker aan wat volgens hem voor
vogels belangrijke cultuurgronden zijn.
De Hemmer bij Den Hoorn scoort hierbij
hoog met een verscheidenheid aan vo
gels, Het dijkgebied tussen Oudeschild
en Oosterend en uiteraard Waal en Burg
worden ook als belangrijk bestempeld.
In het onderzochte tijdvak werden in
ieder geval 113 broedvogelsoorten vast
gesteld en dat is ongeveer zestig pro
cent van de in Nederland broedende
soorten. Ruim een kwart van de getelde
en bekeken soorten kompn voor op een
lijst van bedreigde broedvogels in Ne
derland en negen soorten staan op een
EEG-lijst van bedreigde vogels. Texel
wordt door Hirschi dan ook nog één der
belangrijkste broedgebieden van Europa
genoemd en een internationaal rust
en/of overwinteringsgebied voor een
elftal soorten water- en waadvogels.
Een kwart van de broedvogels broedt
nog uitsluitend in natuurreservaten op
Texel en Hirschi constateert dan ook
een trek van vogels naar niet in cultuur
gebrachte grond zoals de duinen. Door
intensivering van de landbouw op Texel
zijn in ieder geval drie vogelsoorten van
de landerijen verdwenen (kemphaan,
watersnip en zomertaling) en bij twee
soorten neemt de broedpopulatie sterk
af (grutto en tureluur). Bij de grutto
werden bijvoorbeeld in 1966 nog bijna
zes paren per 100 ha grasland waar
genomen en drie jaar geleden waren dat
nog maar twee paren. Ook is er een
teruggang in vogelstand te constateren
bij de kievit en de veldleeuwerik. Als
sterk voorbeeld noemt Hirschi de gras
pieper waarvan in 1966 1170 paren wer
den geteld en acht jaar later nog 711.
Reservaat
Deze soort neemt ook in duinreser
vaten behoorlijk af en Hirschi stelt dat
de graspieper het liefst broedt op ex
tensief beheerde sloot- en wegbermen.
„Aangezien de sloten dikwijls als drink
plaats voor schapen dienen, worden
door intensieve betreding veel legsels en
dikwijls ook vegetatie verstoord", aldus
het rapport. Intensivering van de land
bouw en veeteelt gaan altijd ten koste
van de natuur, maar Hirschi noemt de
verarming (met het verdwijnen van
enkele vogelsoorten) „verschrikkelijk".
De verliezen van legsels en jongen zijn
bij intensief gebruik van landerijen ook
op Texel erg hoog vooral als gevolg van
het vroeger maaien. „Bij de aanvang
van het maaien omstreeks 15 mei brengt
slechts 20 tot 40 procent van de broed-
paren jongen groot", zo toont Hirschi
aan de hand van landelijke cijfers aan.
Waterstand
Het intensiveren van de landbouw is
sinds de ruilverkaveling (vijftiger jaren)
aan de gang en de teruggang van wei
devogels in de favoriete gebieden houdt
daar gelijke tred mee. De daling van de
grondwaterstand heeft geleid tot een
toenemende mechanisatie en kunstmest
maakte het mogelijk vroeger te hooien.
Ook in de duinen loopt de populatie van
vogels terug en dit wordt gedeeltelijk
geweten aan het onttrekken van drink
water uit de duinen. Ondanks de water-
fabriek wordt in het hoogseizoen nog
altijd de maximum toelaatbare hoeveel
heid water uit de duinen gepompt en
tezamen met de kustafslag betekent dit
dat de duinen te snel uitdrogen.
Vernietigend
De gevolgen hiervan op moeras- en
watervogels noemt Hirschi „vernieti
gend." De broedpopulatie van de wa
tersnip is in zes jaar met tien paren
teruggelopen (momenteel 20 paren) en
nog sterker is de teruggang van de
dodaars. In 1970 waren er nog tien
paren en negen jaar later werd nog één
paar waargenomen. Ook de broedbe-
standen van wintertaling en slobeend
zip teruggelopen Texel is met de
jaarlijks 11 tot 14 broedparen één van de
beangrijkste broedgebieden voor de
velduil maar Hirschi vreest dat ook dit
aantal mogelijk met de helft zal ver
minderen. Oorzaak: de geplande bossen
tussen duinen en land (zoals het Krim-
bos) waardoor het „overgangsgebied"
van de velduil, als belangrijk voedsel-
gebied, verstoord wordt.
Uitwijken
Uitwijkmogelijkheden zijn er niet of
weinig, constateert de onderzoeker en
dat is een gevolg van het toerisme. „In
hpt bijzonder de duinreservaten zijn
door het toerisme te sterk belast; over
tredingen dcror bezoekers (circa 10.000
per jaar), loslopende honden en excur-
Lees verder pagina 2
Voor het eerst zal ook op Texel
bijzondere actie worden gevoerd om de
verkoop van zomerzegels (ten bate van
culturele doelen) en artikelen als „maxi-
mumkaarten", correspondentiekaarten,
prentbriefkaarten, opschrijfboekjes en
verjaarskalenders aan de man te bren
gen.
Van 7 tot 23 april is in het postkantoor
van Den Burg een speciale verkoop
stand, van het plaatselijke comité waar
de zegels en andere artikelen te kijk en
te koop zijn.
De landelijke opbrengst van de zo-
merzegelactie bedroeg vorig jaar ruim
3V2 miljoen gulden. Texel profiteerde in
het verleden meerdere malen van de
actie. Bijdragen werden ontvangen voor
het wagenmuseum, het dorpshuis Den
Burg en de muziekschool.
Het gemeentebestuur wil de exploi
tatie van de noodslachtplaats te Den
Burg uitbesteden aan een particuliere
slager. Het ophalen, opslaan en af
voeren van dode dieren die voor ver
nietiging zijn bestemd, zou in handen
van de gemeente moeten komen.
Voor beide activiteiten was tot dusver
de Vleeskeuringskring Den Helder ver
antwoordelijk Maar de kring pen
Helder is gefuseerd met die van Alk
maar en de aldus ontstane nieuwe
organisatie rekent het exploiteren van
slachtplaatsen en het inzamelen van de-
structiemateriaal niet tot haar taak; het
gaat uitsluitend om de uitvoering van de
vleeskeuringswet.
Het ministerie van Volksgezondheid
en milieuhygiëne is bereid de helft te
vergoeden van de kosten die Texel
uitgeeft aan het inzamelen van destruc-
tiemateriaal en wil de kosten van afvoer
helemaal vergoeden. De gemeente zal
onder andere een auto moeten aan
schaffen en een chauffeur in dienst
nemen. Ten laste van de gemeente blijft
nog een jaarlijks bedrag van 719.000,
B en W willen de slachtplaats laten
exploiteren door een particulier op zo
danige wijze dat de gemeente er geen
geld op hoeft toe te leggen. Door de
inspecteur van de volksgezondheid
wordt het handhaven van de Texelse
noodslachtplaats niet nodig geacht, al
thans niet om redenen van volksge
zondheid. Het gemeentebestuur vreest
echter dat verdwijning van de slacht
plaats illegale slachtingen in de hand zal
werken en vindt ook de inkomsten voor
de boeren die dieren voor noodslachting
aanbieden (765.000,— per jaar) van
belang. De slachtplaats geeft bovendien
werk: een haive tot 2/3 arbeidsplaats.
De vleeskeuringskring Den Helder wil
Texel 7250.000,— geven om een en
ander rond te krijgen
De huidige slachtplaats aan de Haller-
weg voldoet niet meer aan de eisen en
staat ook op een ongelukkige plaats.
Het besluit om op Texel een nood
slachtplaats te houden, betekent dat het
college naar een andere bouwplaats
moet uitzien.
