Boeren in waterland
evalueerden problemen
beheersovereenkomsten
Nieuwe zaal geopend met
professioneel toneel
Uit het handelsregister
Schietoefeningen
UDI en St. Jan speelden: „De natuur regelt alles"
De Slufter is
weer schoon
PINSDAG 6 APRIL 1982
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
Wat dat laatste betreft werd duidelijk
dat je toneel niet alleen met ogen en
oren kunt volgen, maar ook met het
reukorgaan. Kennelijk was de vis niet zo
vers als Werd gesuggereerd. Die mooie
aankleding geldt ook voor de decors.
Met meubels van het Antiekhuisje
slaagde men er in een fraaie huiskamer
van een Engelse lord te creëeren. Met
vrij eenvoudige middelen werd op het
zelfde toneel 'n geloofwaardig tropisch
eiland neergezet. Bij de aankleding mag
je ook de staf rekenen die het huis
houden deed in het huis van Lord Loam.
Tot die staf behoorden Netty Jongejan,
Frans van Sambeek, Peter Ampt, Dou-
we Beijert, Sietske Bakker, Marianne
Zegers, Gusta Linneman, Gooitzen
Kedde, Jouke Jansma, Roelie Bakker,
Rieke van Dijk, Arno Smit, Jan Willem
van Zeijlen en Bart Wendrich. Stuk voor
stuk keurig aangekleed als diensters en
huisknechten. Een heel mooi gezicht
toen die met z'n allen op het toneel
stonden. Anneke Rienks en Juul Swart-
hof moeten het met de grime ook
behoorlijk druk hebben gehad. Niet
alleen vielen er zoveel mensen te gri
meren, maar bij een aantal moest be
duidend meer dan alleen het gezicht
geschminkt worden. De schipbreuke
lingen hadden na twee jaar op het eiland
immers bruine armen en benen gekre
gen. Dankzij de grimeuses kwam dat
keurig uit de verf. De kledingadviezen
waren gedaan door Rini Rijk-Koster, de
zorgvuldig uitgekiende belichting was in
handen van Jaap van Vooren, in de
technische commissie werken Kees
Witte, Wop Rienks, Wim Smit, Kees
Geense, Flans Strick, Rob Jongejan,
Gooitzen Kedde en Kees Koorn. Cou
peuses waren Tiny Koopman, Loes
Smit en Netty Jongejan en gesouffleerd
werd door Gerda Arendsman.
Blijft tot slot de vraag in hoeverre de
nieuwe toneelzaal van hotel De Linde-
boom-Texel geschikt is voor toneel. Die
vraag kan positief beantwoord worden.
De akoestiek is goed en de spelers
waren tot achter in de zaal te verstaan.
De ruimte is groot genoeg om een flink
aantal bezoekers toe te laten. De spelers
kunnen op het grote toneel goed uit de
voeten. Een fijne zaal derhalve, met één
nadeel en dat is dat de vloer geen
verloop heeft, zodat mensen op de
achterste rijen weinig zien door degenen
die voor hen zitten. Omdat de zaal
echter ook voor andere doeleinden
wordt gebruikt, kon dit niet anders.
Overbodig
positie als butler terug zal komen, is het
zijn liefde voor zijn vaderland dat hem
graag naar Engeland terug doet gaan.
De laatste scene speelt zich weer af in
de kamer van Lord Loam. Alles is weer
bij het oude. Maar nadat Crichton op
het eiland de baas is geweest is er toch
een enigszins gespannen situatie ont
staan. Crichton besluit dat ook ontslag
te nemen.
De glansrol in dit stuk waaraan net
zoveel spelers van St. Jan als van UDI
meededen was zonder meer weggelegd
voor Aris van Zeijlen. Hij was de butler
Crichton en wist van deze rol een
indrukwekkend geheel te maken Zeer
vormelijk, afgemeten en stoïcijns speel
de hij deze rasbutler die eenmaal op het
onbewoonde eiland over grote leiding
gevende capaciteiten beschikt. Het
ogenblik waarop hij zich in een soort
koningsgewaad hulde en zich gereed
maakte voor het huwelijk met lady Mary
(Toke Graaf) was tegelijkertijd het mo
ment waarop de schipbreukelingen van
het eiland werden gehaald. Een dra
matisch hoogtepunt waaraan Van Zeij
len zeer goed gestalte gaf. Van koning
van het eiland werd hij weer gewoon
butler. Van Zeijlen had de dramatiek in
dit stuk zeer goed gestalte en beheerste
ook zijn mimiek uitstekend.
Gordijnen
Lady Mary (Toke Graaf), Lady Catha
rine (Ineke Reitsma) en Lady Agatha (Lia
Loef) kwamen in het begin van het stuk
over als afschuwelijk verwende nesten.
Toen hun vader Lord Loam had laten
weten dat ze in het vervolg met één
kamermeisje toe zouden moeten, was
de verontwaardiging algemeen: ,,Hoe
kunnen we dan weten dat het dag is als
er niemand meer is om de gordijnen
voor ons open te doen?" Deze meisjes
wisten zich op het eiland redelijk goed
aan te passen. Vooral Toke Graaf had
weinig moeite met haar metamorfose van
adelijk meisje naar schipbreukelinge ge
stalte te geven. Haar teleurstelling toen
ze werden gered" kwam zeer natuur
lijk over. Ineke Reitsma (lady Catharine)
bleef iets teveel het verongelijkte meisje
spelen, toen haar rol eigenlijk al aangaf
dat ze zich met de situatie had ver
zoend. Ook Lia Loef had zich iets uit-
Een stuk minder stevig was de rol van
Dirk Rozenboom als dominee Treherne.
Zeker, deze man was nodig om een
huwelijksvoltrekking te laten plaatsvin
den, maar verder kan men zich afvragen
of deze rol in feite niet overbodig was.
Het was niet zo'n duidelijk geprofileerde
rol en Rozenboom had dan ook duidelijk
moeite hem in te vullen. Omdat hij niet
probeerde krampachtig iets bijzonders
van deze rol te maken was zijn spel
aanvaardbaar en deed geen afbreuk aan
het stuk. Overbodig was eveneens
Janny de Haan als Lady Brucklehurst.
Ze was de moeder van Lord Bruckle
hurst die voordat de perikelen op het
tropische eiland begonnen, graag met
Lady Mary wilde trouwen. Op het eiland
ontstond er echter een relatie tussen
Crichton en Lady Mary Lady Bruckle
hurst voelde de mensen die op het
eiland hadden gebivakkeerd na hun
thuiskomst danig aan de tand en wilde
weten of de standverschillen er wel
goed waren gehandhaafd. Het stuk
werd hierdoor een beetje ,,uitleggerig"
en dat had het helemaal met nodig. Zo
duidelijk was gespeeld wat er op het
eiland was voorgevallen dat het publiek
beslist geen behoefte had aan een uit
leg. Het laatste bedrijf had dan ook veel
korter gekund. Laat zien dat alles weer
bij het oude is en laat daarna het doek
vallen. Ofschoon de uitleg van Lady
Brucklehurst niet nodig was, heeft
Janny de Haan zich toch goed van deze
rol gekweten. Haar lange teksten kwa
men er goed uit en je hoefde er geen
ogenblik aan te twijfelen dat daar inder
daad een oudere adelijke dame stond
die de standverschillen graag gehand
haafd wilde zien, in wat voor omstan
digheden dan ook. Lord Brucklehurst
werd gespeeld door Hans Wendrich.
Een kleine rol die door hem correct werd
gespeeld.
Aafke Geense speelde tenslotte de rol
van Tussie, het zeer onbenullige kamer
meisje dat mee gaat op reis omdat
niemand anders wil. Zeer stompzinnig
en ordinair komt ze over in het huis van
Lord Loam, maar eenmaal op het
tropische eiland kan ze zichzelf zijn en
doet dan niet meer onder voor Lady
Mary, Lady Catharine en Lady Agatha.
Terug in Engeland is ze weer de on
benullige Tussie. Aafke Geense was in
deze rol goed op dreef, hoewel de
overgang tussen de ene en de andere
Tussie wel erg groot was.
Aankleding
Los van de persoonlijke verrichtingen
van de spelers moet gezegd worden dat
de aankleding van dit stuk uitstekend
was. De schipbreukelingen op het eiland
moesten zelf hun eten zien te vangen.
En zo zag je iemand die op het toneel
een echte kip zat te plukken, terwijl even
later verse vis werd binnengebracht.
De redding is nabij. Ruud Beers als Lord Loam heeft zijn muziekinstrument nog in zijn hand. To
Graaf als Lady Mary was liever op het eiland blijven wonen. Aris van Zeijlen als Butler Crichton
trekt zijn koningscape uit en wordt weer gewoon butler.
adelijke familie blijkt zich op het eiland
moeilijk te kunnen redden, terwijl juist
In het eerste bedrijf van ,,De natuur
regelt alles" wordt de toeschouwer een
kijkje gegund in de huiskamer van Lord
Loam. Een Engels edelman die er eigen
zinnige ideeen op nahoudt over gelijk
heid Om die ideeen in de praktijk te
brengen nodigt hij eens per maand zijn
hele huishoudelijke staf uit op de thee.
Het personeel wordt dan als gelijke
behandeld. De butler Crichton weigert
aan deze maandelijkse bijeenkomsten
mee te doen. Hij kent zijn plaats en blijft
butler, ook als het personeel thee komt
drinken.
butler Chrichton zich uitstekend weet te
handhaven. Hij staat op als de natuur
lijke leider. Dat proces verloopt niet
zomeer. Heel mooi is de scene waarin
de adelijke familie zich van Crichton
afkeert, maar later toch weer terugkomt
omdat hij de enige is die kan koken.
Zwijgend scharen ze zich om zijn vuur
en aanvaarden zijn leiderschap als een
natuurlijk en onvermijdelijk gegeven.
,,Baas"
Zeereis
Lord Loam besluit met zijn familie een
zeereis te maken. Behalve de familie
gaan ook dominee Treherne, de butler
Chrichton en het onbenullige dienst
meisje Tussie mee. Het schip waarop ze
reizen vergaat en Lord Loam spoelt met
zijn gevolg aan op een onbewoond
eiland. In de twee jaar dat het gezel
schap op het eiland woont, vindt een
interessante ontwikkeling plaats. De
Lord Loam en zijn familie worden
langzamerhand de bedienden van
Crichton. Ze spreken de voormalige
butler aan met ,,baas". Op het moment
dat het tot een huwelijk tussen Crichton
en één van de dochters van Lord Loam
lijkt te komen, wordt de familie gered
door een schip. Eigenlijk vindt de
adelijke familie het jammer dat aan het
leven op het eiland een einde komt
Crichton echter niet. Hoewel hij in
Engeland weer in zijn ondergeschikte
Op 15 en 16 april wordt te Breezand-
dijk geschoten met 150 mm geschut
van tien uur 's ochtends tot 14.00 uur
's middags.
Inschrijvingen: Technische Groothan
del Harry Boonstra, Wagemakerstraat
16 Den Burg. Groothandel in technische
artikelen voor bouw- en installatiebe
drijven. Eigenaar H. S. Boonstra, voor
heen gevestigd te Midwoud.
Paviljoen 3. De Koog op het strand bij
paal 20. Eigenaar M. W. H. Ingelaat,
Oudedijkje 8 De Koog.
Modehuis Lunter BV., Warmoes
straat 12, Den Burg. Kleinhandel in
heren- jongens-, dames- en meisjes-
bovenkleding enz. en heren- en dames
mode en kleine vakantieartikelen, huis-
houdtextiel, onderkleding, babygoed en
woningtextiel. Directeuren H. A. H.
Lunter en C. B. M. Lunter.
Second Hand Rose, Kogerstraat 9,
Den Burg. Detailhandel in tweede hands
dameskleding en meubeltjes. Filiaal van
Spelers en medewerkers van „De natuur regelt alles"kunnen opgelucht lachen. Het grote openingsstuk, de eerste co-productie van Sint Jan en firma FZegel en Zn.Parkstraat 12 16
UDI Zit erop. Den Burg.
bundiger met het eilandleven kunnen
verzoenen.
Ruud Beers was goed op dreef in zijn
rol van Lord Loam. Al eerder heeft deze
toneelspeler laten blijken weinig moeite
te hebben met het uitbeelden van een
wat aarzelende Engelse of Schotse
edelman. Uitdrukkelijk geen krachtpat
sers, maar mensen die binnen het
beschermde milieu van de adel hun
positie kunnen handhaven, dat zijn de
beste rollen voor Beers. Ook in dit stuk
speelde hij de adelijke underdog heel
geloofwaardig. Duidelijk kwam uit de
verf dat hij op het tropische eiland niets
had te vertellen. Een zeer sterke scene
was waarin hij op een zelfgemaakt
muziekinstrument moest spelen om de
andere schipbreukelingen bezig te hou
den. Dat was Beers op z'n best.
De neef van Lord Loam, Ernest
Woolley, was de rol van Ben Oostra.
Een jongeman die thuis met een zeker
air door het leven gaat, maar op het
eiland niet is opgewassen tegen de
dominerende Crichton. Zijn angst door
Crichton voor straf met zijn hoofd in een
emmer te worden ondergedompeld
sprak boekdelen. Zoals gewoonlijk
speelde Oostra zijn rol met overdreven
en kwam geloofwaardig over. Hij was
één van de spelers wiens rol het toeliet
de zaal af en toe te laten lachen.
Een scène uit het begin van het stuk. Het huishoudelijk personeel wordt door Lord Loam op de
thee gevraagd. Alleen butler Crichton (bij de ingangdoet niet mee.
Wanneer de toneeluitvoering die Rederijkerskamer UDI en Toneel
vereniging Sint Jan zaterdagavond in hotel De Lindeboom-Texel ver
zorgden maatgevend is voor alle toekomstige stukken die in de
gloednieuwe toneelzaal zullen worden gespeeld, dat staat Den Burg
op cultureel gebied veel goeds te wachten. Een spannend en origineel
stuk, gespeeld in prachtige kostuums, met sobere maar functionele
decors en met inzet van alle spelers die borg stond voor een avondje
waar kijkgenot. Het goed op de planken krijgen van dit stuk moet een
enorme klus zijn geweest voor regisseur Huib Dros. Een scene waarbij
op een gegeven moment 24 mensen op het toneel staan is een
monsterachtige zaak om te regisseren. Er zullen heel wat avonden
voorbij gegaan zijn, voordat iedereen precies datgene deed wat hij
moest doen. Dat was overigens het aardige van het stuk ,,De natuur
regelt alles" van James Barrie. De mogelijkheden die het negen meter
brede toneel biedt werden met dit stuk volledig uitgebuit. Scenes die
in De Wielewaal niet mogelijk waren geweest, kwamen hier goed uit
de verf. Ongetwijfeld een nieuwe ervaring voor de spelers maar ook
voor het publiek. Ook de medewerkers die achter de schermen
hebben meegewerkt aan dit stuk hebben buitengewoon knap werk
verricht. Met kostuums, belichting, grime en techniek kan een stuk
gemaakt en gebroken worden. Zaterdagavond was iedereen goed op
elkaar ingespeeld en dat kwam het stuk ten goede.
In het nationaal landschap Waterland
heeft men volgens het blad Informatie
en advies" van het consulentenschap
voor de Rundveehouderij, weinig gun
stige ervaringen met proefbeheersover-
eenkomsten die op drie agrarische be
drijven zijn afgesloten. Zoals bekend
fungeert Waterland als proefgebied
voor het uitwerken van plannen voor
nationale landschappen. De uitkomsten
hiervan zijn ook voor de Texelse boeren
interessant. Het doel van de proef-
beheersovereenkomsten in Waterland is
inzicht te krijgen in de gevolgen van een
aangepaste graslandexploitatie. Die ge
volgen worden zowel voor de bedrijfs
voering als voor het natuurbeheer be
studeerd.
De beperkingen in de proefbeheers-
overeenkomsten hielden in dat 40% van
de bedrijfsoppervlakte onder zwaar"
beheer kwam en 60% onder licht"
beheer. Het lichte beheer hield in dat
men op het grasland tussen 1 april en 15
juni niet mocht rollen of eggen. Verder
mocht men het grasland niet slepen
tussen 1 april en 15 juni, behalve wan
neer dit gebeurde binnen 24 uur nadat
de beweiding met melkvee had plaats
gevonden.
Voor het land onder zogenaamd
zwaar beheer golden deze regels ook,
maar hier waren nog andere normen. Er
mochten geen verbeteringen aange-
Scouting Texel heeft afgelopen
weekeinde de Slufter gereinigd met
veertig verkenners en gidsen. De
grote schoonmaakaktie werd gehouden
als afsluiting van een milieuproject. FHet
viel de aanwezige scouts op dat er dit
jaar vooral veel klein afval in de Slufter
lag. Vorig jaar, toen een soortgelijke
aktie werd gehouden, vond men hier
en daar oude koelkasten en wasmachi
nes. Aan de aktie werd dit jaar ook
meegedaan door acht man uit Bunnik.
Degene, die meededen kregen het
natuurinsigne uitgereikt.
Nadat zaterdagochtend het schoon
maken had plaatsgevonden werd zater
dagmiddag een bezoek gebracht aan
het Natuurrecreatiecentrum. Overnacht
werd in het clubhuis van Scouting in
Den Burg. Zondagochtend om tien uur
werd het natuur- en milieuweekeinde
afgesloten.
bracht worden in de detail ontwatering
(greppelsl of werkzaamheden worden
verricht die verlaging van de grond
waterstand tot gevolg zouden hebben.
Van 15 april tot 15 juni mocht geen
stalmest uitgereden worden, tot 15 juni
diende er niet gemaaid te worden en tot
1 juni mocht men in Waterland geen
beweiding toepassen met meer dan vijf
dieren per hectare.
Problemen
De veehouders die aan deze proef
meededen, hebben de vorige zomer een
graslandgebruikskalender bijgehouden
en ook heeft een evaluatiegesprek
plaatsgevonden. Daaruit kwamen de
volgende problemen naar voren.
Het rondzetten van de beweiding le
verde vaak grote moeilijkheden op.
Doordat de beweiding in het voorjaar
voornamelijk moest worden rondgezet
op het gedeelte onder licht beheer, kon
hier nauwelijks worden gemaaid. Verder
ervoeren de boeren in Waterland dat de
beweiding van schapen in het voorjaar
moeilijk in te passen was. Schapen
waren in Waterland echter onmisbaar
omdat in de herfst en winter veel land
moest worden opgeknapt" door scha
pen. Het voorweiden met schapen gaf
de beste resultaten, de maximum be
zetting van vijf dieren per hectare was
daarvoor echter aan de lage kant.
Door het maaien in een ouder groei-
stadium en de lage stikstof bemesting
op het land onder zwaar beheer, on
dervonden de boeren dat grote hoe
veelheden ruwvoer die werden gewon
nen, van matige kwaliteit waren. Dit
maakte een gescheiden vooropslag van
jong en oud materiaal noodzakelijk.
Stalmest
Als de stalmest na 15 juni wordt
uitgereden heeft dat de volgende con
sequenties. Het uitrijden van de stal
mest in deze periode geeft een verho
ging van de arbeidspiek. In dezelfde tijd
wordt namelijk ook ruwvoeder ge
wonnen. Verder wordt het weidegras
op de met stalmest bemeste percelen
slechter opgenomen in verband met af
wijkende smaak en geur. Door het niet
regelmatig kunnen uitrijden van de
stalmest is een grotere mestopslag
nodig.
De schrijver van het artikel in het blad
van het consulentschap, de heer D. M.
Waaiboer. waarschuwt dat het te vroeg
is om op basis van deze ervaringen
conclusies te trekken. Daarvoor is meer
onderzoek nodig.
