Groen ^warG jexels in het
Vraagstuk volop in discussie
Openbare of bijzondere
basisscholen op Texel?
Waterontzilting
door osmose
Coördinatiecommissie
bezocht Texel
Surfstrand wordt
vergroot
2,751
Lampen gestolen
Geslaagd
Verdwenen bordjes
geven misverstand
19
I e JAARGANG Nr. 9688
VRIJDAG 25 JUNI 1982
Idactie: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, tel (02228) 266.
ts Beutick, Warmoesstraat 43, Den Burg, tel. (02220) 2208en
ins Oosterhof, Burdetstraat 19b, Den Burg, tel. (02220) 4988
ior advertenties, abonnementen, etc.:
ngeveld £r De Rooy B V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
efoon (02220)2741, na 18.00 uur 4881
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Postgiro 652. Abonnementsprijs f 16,15 per kwartaal
70 cent incasso; los 65 cent.
BankrelatiesAmro Bank nr. 46.99 17.636
Rabobank nr. 36.25.01.742: NM8 nr. 67.34 60 398
Als binnen enkele jaren de wet op het basisonderwijs van kracht
lordt, zullen kleuterscholen en lagere scholen niet meer apart kunnen
estaan, maar opgaan in één basisschool voor 4-12 jarigen.
Momenteel is in onderwijskringen op Texel de vraag in discussie of de
sekomstige Texelse basisscholen openbaar of bijzondet moeten
/orden.
Waarbij bij „bijzonder" niet moet
orden gedacht aan een christelijke of
itholieke school, maar aan bijzonder
iderwijs op algemene grondslag
.neutraal"). Het verschil zit in het
estuur. Openbare scholen worden be-
:uurd door de gemeente terwijl het
evoegd gezag van een bijzondere
;hool berust bij het schoolbestuur,
eide systemen hebben voor- en na-
elen.
Discussie
Maandag a.s. komen schoolhoofden,
udercommissies en andere betrokke
en in het raadhuis bijeen om over deze
aak te discussiëren. Dat gebeurt op
asis van een discussienota die wet-
ouder F. Blanken de afgelopen herfst
I liet verschijnen en waarop lagere
cholen en kleuterscholen inmiddels
ebben gereageerd.
De Stichting Katholiek Onderwijs
'exel en de Vereniging voor Christelijk
'olksonderwijs staan buiten de discus-
ie omdat de situatie hier eenvoudig is.
leide organisaties hebben een lagere én
en kleuterschool die onder één bestuur
eeds nauw samenwerken en waar de
itegratie met als resultaat een resp.
ihristelijke en een katholieke basis-
chool logisch en voor de hand liggend
Gecompliceerd is de situatie in Oos-
erend waar de Algemene Christelijke
Cleuterschool zowel kinderen „aflevert"
lan de (bijzondere) school met de Bijbel
ris aan de openbare Jacob Daalder
jchool. Het ziet er naar uit dat hier
itraks een school met de Bijbel voor
1-12 jarigen en los daarvan een open-
jare school voor 4-12 jarigen zal komen.
Het gaat dus om de vraag of de vijf
ijzonder-neutrale kleuterscholen van
'exel (Den Burg, De Cocksdorp, Den
loorn. De Koog en Oudeschildl moeten
tpgaan in openbare of bijzondere ba
sisscholen.
Hoewel hij zelf kennelijk voorstander
s van openbaar onderwijs heeft Blanken
jetracht in zijn discussienota de voor
nadelen van de twee verschillende
Op initiatief van de Windsurfclub
Texel en het Windsurfcentrum van G.
Joeper zal het surfstrandje van Dijk-
tianshuizen worden vergroot. Willem
Jakker uit Den Hoorn heeft opdracht
jekregen om met de shovel een hoe-
reelheid zand vanuit zee naar het strand
le drukken, zodat dit tenminste twee
reer zo groot wordt.
Op korte afstand van de kant bevindt
tich een rug vanwaar het zand kan
worden betrokken. Men heeft goede
hoop dat het eenmaal aangebrachte
zand niet meer zal wegspoelen. Rijks
waterstaat en Waterschap hebben voor
deze operatie toestemming gegeven.
Het werk zal een dezer dagen worden
uitgevoerd. Het surfstrandje van Dijk
manshuizen is thans niet langer dan
ongeveer 25 meter. De drukte neemt
hier sterk toe zodat de mensen bij hoog
water elkaar „op de lippen" zitten.
Mocht blijken dat de zandsuppletie een
succes is, dan kan deze methode ook bij
andere dijkstrandjes worden toegepast.
Half kilo aardbeien 1,981
Half kilo zoete
kersen
Verkrijgbaar bij:
Verswinkel te De Cocksdorp
Versexpres Texel, en
Brouwer, Oosterend.
Geldig t/m zaterdag.
bestuurssystemen eerlijk naast elkaar te
zetten. Heel terloops (omdat het op dit
moment niet aan de orde is) roert hij nog
een ander wellicht veel groter probleem
aan dat zich bij de samenvoeging zal
voordoen. De2-mansscholen in de kleine
woonkernen zullen het moeilijk krijgen
als deze er de „kleuterafdeling" bij-
krijgen waardoor de leerlingen negen
jaar in leeftijd kunnen verschillen. „Men
kan zich afvragen of het onderwijs
kundig gewenst is dat een leerkracht de
verantwoording draagt voor vier jaar
klassen.
Vergelijking
Voordeel van een bijzondere neutrale
school is dat het schoolbestuur zich
betrokken voelt bij de school. De be
stuursleden bestaan uit mensen die door
de ouders zijn gekozen, veelal uit de
eigen gemeenschap. Men staat dicht bij
elkaar. Bij openbare scholen heeft men
te maken met „het raadhuis" en dat
staat lettelijk en figuurlijk veel verder van
de mensen af. Ook de afstand tussen
personeel en bestuur is korter en de be
sluitvorming is sneller. Er zijn ook na
delen: het schoolbestuur kan zich in de
praktijk extreem opstellen en door het
benoemingsbeleid het neutrale karakter
van het onderwijs in gevaar brengen.
Volgens de nota Blanken betekent het
gedecentraliseerd bevoegd gezag van
bijzondere scholen veel meer admini
stratief werk, wat kostenverhogend is.
Kwaliteitsverschillen en beleidsverschil-
len worden bij bijzondere scholen niet zo
gauw gesignaleerd en de gemeentelijke
overheid kan er niets aan doen. De nota:
„Hoewel kwaliteitsverschillen er altijd
zullen blijven, lijkt het ons buiten kijf dat
er centraal gestreefd dient te worden
naar één kwaliteit; namelijk de hoog
ste."
Allemaal wat anders?
Als nadeel wordt ook gezien dat men
bij het deelnemen aan gemeenschappe
lijke regelingen (zoals de schoolbegelei
dingsdienst, de logopedie) en bij de ver
nieuwing en aanschaf van leermethodes
afhankelijk is van de verschillende
schoolbesturen die allemaal verschillend
kunnen denken. In een afgesloten ge
bied als Texel met aansluitend twee
scholengemeenschappen voor voortge
zet onderwijs zou dat geen goede zaak
zijn.
Belangrijkste voordeel van openbaar
onderwijs is dat het bevoegd gezag
berust bij de gemeenteraad die demo
cratisch controleerbaar en beïnvloed
baar is. Ook is het openbare karakter
van de school op deze wijze veilig
gesteld. „De openbare school heeft een
open karakter en is toegankelijk voor
ieder. Er is geen sprake van een centraal
staande maatschappelijke of levensbe
schouwelijke doctrine. De school is een
ontmoetingsplaats voor alle richtingen
en daardoor de dagelijkse praktijkschool
voor wederzijdse waardering van ver
schillende denk- en geloofsrichtingen.
Met deze waarden moet de samenleving
voorzichtig omspringen." Andere voor
delen zijn dat het centraal beleid ge
meenschappelijke voorzieningen beter
mogelijk maakt.
Dirigisme
Als de gemeentelijke overheid als be
voegd gezag voor een groot deel van
het basisonderwijs verantwoordelijkheid
draagt, kan zij een voorwaarde schep
pend beleid uitzetten en tegen de wijze
van uitvoeren kan men in alle openheid
bezwaren maken of eventueel via de
raad initiatiefvoorstellen doen. De nota:
„Voor dirigisme hoeft men dus niet te
vrezen." Verder wordt opgemerkt dat
de afdeling onderwijs van de gemeente
over voldoende deskundigheid en man
kracht beschikt om een stuk admini
stratie te voeren en om als centraal
doorgeefluik en adviseur te fungeren bij
allerlei ministeriële maatregelen. Er is
dagelijks contact mogelijk over organi
satorische, rechtspositionele en be
leidsmatige zaken. Erkend wordt dat de
overgang naar de openbare status be
tekent dat de inzet en betrokkenheid
van de besturen van de bijzonder neu
trale kleuterscholen verloren gaat. Er
wordt bij opgemerkt dat de eigen sfeer
van de kleine, knusse kleuterschool
door de samenvoeging met de lagere
school toch verloren gaat, onafhankelijk
van de keus voor bijzonder of openbaar
onderwijs.
Geen weerstand
Van gemeentewege wordt veronder
steld dat de huidige bijzonder-neutrale
status van de genoemde kleuterscholen
ten tijde van de oprichting niet zo
bewust is gekozen. Van weerzin tegen
een openbare school is althans geen
sprake want de kleuters gaan uit
eindelijk bijna allemaal naar de openbare
lagere school in hun dorp. Bovendien
zijn de bijzonder neutrale kleuterscho
len tot stand gekomen in een tijd dat er
op het gebied van kleuteronderwijs
wettelijk nog niets was geregeld. Als er
wel een wetgeving was geweest die
oprichting van openbare kléuterscholen
(met alle financiële faciliteiten van dien)
mogelijk had gemaakt, zou van die
mogelijkheid zeker gebruik zijn ge
maakt. Van belang voor de discussie is
ook de Wet Medezeggenschap Onder
wijs waardoor een belangrijke invloed
van de ouders op het schoolgebeuren
wordt gegarandeerd.
Reacties
Oudercommissies en hoofden van de
lagere scholen en de besturen van de
kleuterscholen hebben nog lang niet
allemaal een uitgesproken mening ge
geven over de nota. Vooral de kleu
terscholen willen eerst nog eens praten
alvorens een standpunt in te nemen. In
de reacties komt men ook nog een nieuw
argument tegen bijzondere scholen naar
voren: In kleine dorpen is het moeilijk
geschikte mensen te vinden voor het
bestuur.
In De Cocksdorp zou men het liefst de
huidige situatie in stand houden omdat
bij integratie een leeftijdsverschil van
negen jaar ontstaat, waardoor eigenlijk
een viermansschool gewenst is. Overi
gens wordt daar voorkeur voor open
baar onderwijs uitgesproken. Ook het
standpunt van de oudercommissies van
Den Burg, Midden Eierland, Den Hoorn,
Oudeschild tendeert in die richting. De
schoolhoofden hebben nog geen stand
punt bekend gemaakt. Het team van de
Beatrixschool is voor openbaar onder
wijs. Tegenstanders van de openbare
vorm zijn er dus niet.
Inmiddels begint zich ook bij de vijf
kleuterscholen die nog geen standpunt
Do proefinstallatie bij het inleetbessin ven het PEN in Oudeschild
hadden uitgesproken een mening te
vormen. In niet alle gevallen gaat die in
de richting van openbaar onderwijs. Dit
is mede veroorzaakt door het advies dat
de Nutskleuterschool van Den Burg
heeft gevraagd bij de Vereniging Bijzon
dere Scholen voor onderwijs op alge
mene grondslag (VBS) in Den Haag. De
VBS heeft enkele kritische kantteke
ningen gemaakt bij de nota van Blan
ken. „Wij kunnen ons niet aan de indruk
onttrekken dat het gemeentebestuur,
althans een gemeenteambtenaar belast
met onderwijs, gaarne zou zien dat de
algemeen bijzondere kleuterscholen van
Texel allen openbaar zouden worden.
Deze wens leidt tot een onvolwaardige
ontwerpnota. Er staan onjuistheden in
en het vermeldt een aantal gegevens
niet, die hier ongetwijfeld op hun plaats
zouden zijn."
Verder wordt onder meer opgemerkt
dat de wet op het basisonderwijs niet
eerder dan per 1 augustus 1985 zal
worden ingvoerd, misschien nog wel
later. Volgens de VBS staat of valt de
kwaliteit van het onderwijs niet met
openbaar dan wel bijzonder onderwijs,
maar moet de Rijksinspectie daarover
waken. Verder wordt gezegd dat bij
zonder onderwijs juist goedkoper is dan
openbaar onderwijs. De bestuurders
werken gratis en de kosten van admini
stratie en bestuur en beheer worden
vergoed. „De keus voor openbaar of
bijzonder onderwijs heeft vooral te
maken met maatschappij- en levens
visie. Vindt men dat de school bestuurd
moet worden door een politiek college,
de gemeenteraad, die haar beslissingen
niet alleen neemt vanuit de belangen
van het onderwijs, maar dit plaatst in
het geheel van overheidstaken, of vindt
men dat een school bestuurd moet
worden door mensen die gekozen of
aangewezen zijn door of namens de
direct belanghebbenden? Men kan hier
zeer verschillend over denken, mede
gezien de volledige subsidiëring van het
onderwijs."
Texel heeft er tijdelijk een kleine
waterfabriek bij. Het is een door Tem-
kom B V. uit Schiedam vervaardigde
machine die zeewater ontzilt zonder dat
het wordt gedestilleerd. De werking be
rust op osmose en het belangrijkste
voordeel van dit systeem zou het aan
merkelijk mindere energiegebruik zijn.
De machine is woensdag geplaatst bij
het inlaatbassin van het PENbedrijf
Texel in Oudeschild. De installatie zal
ongeveer een week lang worden be
proefd en daarna via Aberdeen worden
getransporteerd naar een booreiland in
de Noordzee. Texel is als proefplaats
gekozen omdat het water in het inlaat
bassin van ongeveer dezelfde zuiverheid
is als het water waarin het booreiland
staat. De bedoeling is in deze proef
periode enige kinderziekten te verhelpen
die voortkomen uit nieuwe komponen-
ten en lijmsoorten die zijn toegepast
Het verhaal dat het PEN zou overwegen
haar eigen waterfabriek te vervangen
door een installatie die volgens met
osmoseprincipe werkt, is in ieder geval
niet juist. De capaciteit van de bestaan
de Texelse waterfabriek is 3 miljoen liter
Lampen op de Watermolenweg die
daar geplaatst waren om wegwerk
zaamheden te markeren zijn het afge
lopen weekeinde door onbekenden ge
stolen. De lampen behoorden toe aan
aannemersbedrijf De Vries en Van de
Wiel dat momenteel werkzaamheden
aan de Watermolenweg uitvoert.
B. Nieboer slaagde in Den Haag voor
de opleiding HBO-jeugdwelzijnswerk.
De Coördinatiecommissie Wadden
gebied heeft woensdagmiddag een be
zoek gebracht aan Texel, na afloop van
een vergadering die in het raadhuis van
Den Helder werd gehouden. Het onge
veer veertig personen tellende gezel
schap maakte de oversteek met de
„Breeveertien" en stapte in Oudeschild
aan wal, waar onder leiding van burge
meester Engelvaart (die zelf deel uit
maakt van de coördinatiecommissie) en
G. J. de Haan een bezoek aan het
Maritiem Museum werd gebracht. Ver
volgens werd per AOT-bus een rondrit
gemaakt over het eiland waarbij in het
bijzonder aandacht werd gegeven aan
de nieuwe Deltadijk met toelichting van
Ing. L. J. Weijdt. Er werd een half uurtje
in De Slufter gewandeld en via De Koog
en de Dennen ging het terug naar 't
Horntje waar met de gewone veerboot
de terugtocht naar het vasteland werd
gemaakt.
De coördinatiecommissie is twee jaar
geleden in het leven geroepen om het
gemeentelijke, provinciale en rijksbeleid
ten aanzien van de Waddenzee op
elkaar af te stemmen. In de commissie
hebben dan ook vertegenwoordigers
zitting, overwegend topambtenaren en
leden van de respectievelijke dagelijkse
besturen. De commissie vergadert drie
keer per jaar, waarvan één keer „in het
veld", dus het Waddengebied. Tijdens
de vergadering in het raadhuis van Den
Helder werd gesproken over het op
handen zijnde overleg van de drie be
trokken regeringen (van Nederland,
Duitsland en Denemarken) inzake de
bescherming van het totale Wadden
gebied, Aan de orde kwamen ook de
uitgestrekte stiltegebieden die in de
Waddenzee zullen worden aangewezen
en een start werd gemaakt met de
discussie over de mogelijkheden een
delfstofwinning en militair gebruik van
de Waddenzee. Wat dat laatste betreft
is van belang dat militaire instanties
bezig zijn naar andere oefenlocaties te
zoeken. Gespreksonderwerp was voorts
de gemeentelijke indeling van de Wad
denzee en de noodzaak dat het rijk de
betrokken gemeenten een hogere uit
kering geeft uit het gemeentefonds om
het gemeentelijk bestuur van dat zee
gebied ook werkelijk mogelijk te maken.
Een ander discussiepunt betrof de inter
provinciale structuurschets voor de
Waddenzee, die op verschillende pun
ten niet klopt met de Planologische
Kernbeslissing van het Rijk ten aanzien
van de Waddenzee. Een van de ge
schillen is dat het Rijk het militaire
gebruik van de Waddenzee accepteert
terwijl de provincies dat willen zien als
een aflopende zaak. Verder hebben de
gemeentelijke vertegenwoordigers te
kennen gegeven dat het Rijk de kosten
moet dragen van rampenbestrijding
(zoals grote olieverontreinigingen) in het
Waddengemed en was de uitspraak te
vernemen dat inspectie en toezicht in
de Waddenzee in handen moeten zijn
van de gewone politie, zodat het niet
kan voorkomen dat overtreders achter
eenvolgens te maken krijgen met amb
tenaren van telkens andere instanties.
per dag; de apparaten die Temkon
maakt hebben een aanmerkelijk kleinere
capaciteit, hoewel veel grotere instal
laties wel mogelijk zijn.
Energie
Volgens commercieel directeur F.
Engelage van het 16 medewerkers tel
lende Temkon bedrijf is voor de pro-
duktie van drinkwater volgens het os-
mose-systeem slechts een kwart nodig
van de energie die door een gewone
destillatie-ontzilter wordt gevraagd. De
mogelijkheid om door osmose van zee
water drinkwater te maken is al meer
dan zestien jaar bekend, maar in de
praktijk levert deze methode nogal wat
kostenverhogende bezwaren op. Een
probleem is het schoonhouden en de
korte levensduur van de filters. Temkon
heeft dat opgelost door een automa
tisch werkend systeem van voor-filtra
tie. De hele apparatuur wordt computer
gestuurd en is mede daardoor zo be-
drijfszeker dat deze lange tijd kan
werken zonder dat iemand er een vinger
naar uitsteekt. Temkon produceert en
levert al geruime tijd osmose-ontzilters
van kleinere capaciteit voor jachten e.d.
Voor booreilanden worden wat grotere
capaciteiten verlangd.
De zeedijk van de Eendrachtpolder is
voor verkeer en voetgangers verboden
gebied krachtens een afspraak die bij
het vaststellen van het dijktracee is
gemaakt. Doel van de maatregel is
zoveel mogelijk rust te garanderen in het
belang van het Natuurmonument De
Schorren en de rotganzenfourageer-
plaats aan de andere.kant van de dijk.
De weg die aan de voet is gelegd, mag
uitsluitend dienen voor verkeer dat
nodig is voor onderhoud van de dijk.
Het Waterschap heeft er voor gezorgd
dat een en ander duidelijk is aangegeven
bij zowel de zuidelijke als de noordelijke
toegang tot deze dijk. Niettemin ont
staan vervelende misverstanden, omdat
de bordjes en hekken telkens worden
vernield of gestolen. Dit is nu zo vaak
gebeurd dat het Waterschap de moed
heeft opgegeven en de borden en
hekken niet meer vervangt. De indruk
bestaat dat het hier geen gewone
vernielzucht of souvenirjacht betreft,
maar dat het systematisch gebeurt als
uitvloeisel van de in Eierland levende
wens om de dijk voor publiek geopend
te krijgen. Texelaars weten wel dat de
dijk verboden gebied is, maar toeristen
komen voor onaangename verrassingen
te staan als zij nietsvermoedend de dijk
opwandelen en halverwege door een
vogelwachter worden teruggestuurd.
In het blad „Texeltoerist" zal een publi
catie worden opgenomen waarin op het
verbod wordt gewezen.
