Ue I GXGIS6 I OrtGIS opmas n
Staande ovatie voor
Opde Bonnefooi"
Strandlopen
Den Hoorn van start
Vrouwenvereniging
houdt verkoping
Pakt wil motie
tegen schending
burgerrechten
Berging past niet
in bestemmingsplan
'V.
Geslaagd
Zwemuitwisseling
met Midwoud
IIJDAG 9 JULI 1982
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
iet W
eel v<
oerist
roerig als die van de Turken zelf. Om
"T" m I T I streeks 1920-1930 een uitermate spec-
Reageren op deze rubriek kan bij Jaap
van Groenigen, telefoon (02220) 3562,
Adriaan Dijksen, telefoon (02228) 676 of
bij het Natuurrecreatiecentrum, telefoon
(02228)741.
Zondag a s. wordt de eerste Hoorn
der strandloop gehouden. De start is op
het strand bij paal 9 om 19.00 uur
precies. Men kan kiezen uit twee af
standen: 4 of 8 kilometer. Deze strand
loop is de eerste van een serie van zes
en is zowel voor competitie- als recrea
tielopers bedoeld. Wie aan vier of meer
strandlopen meedoet, wordt in het klas
sement opgenomen. Dit wordt voor drie
categorien deelnemers bijgehouden:
mannen 8 km.; vrouwen 4km. en jeugd
tot en met 14 jaar 4 km. Elke deelnemer
krijgt na afloop een herinneringsvaantje.
Het inschrijfgeld bedraagt f3,— per
persoon, per keer. De organisatie hoopt
ondanks de WK-voetbalfinale (die om
20.00 uur begint) op een goede op
komst.
De vrouwenvereniging van de Gere
formeerde gemeente Oosterend houdt
dinsdag a.s. in dorpshuis De Bijenkorf
de jaarlijkse verkoping, leder is vanaf
half acht welkom. Te koop zijn allerlei
zelfgemaakte artikelen maar er zijn ook
boeken, sierglas e.d. Er wordt koffie en
limonade geschonken en er is ook een
koek- en snoepafdeling. De baten van
de verkoping komen ten goede aan de
zending.
Op Texel broeden twee soorten tortelduiven: de tortelduif en de
turkse tortel. Deze laatste soort heeft al een paar jaar de Texelse
Courant gehaald omdat enkele nesten op merkwaardige plaatsen
werden ontdekt (het gemeentehuis voor het raam van de bur
gemeester en de bronzen duiven van het beeld bij de Lubertischool in
De Koog). In deze Witte Lieuw wil ik iets over beide soorten vertellen.
Voor verschillen in verenkleed verwijs ik naar een vogelboekje. De
levenswijze van beide soorten, hoewel beide behorend tot hetzelfde
geslacht (Streptopelia) is nogal verschillend.
bij de leden van de revuegroep tijdens het finalenummer. Van links naar rechts: Marjo de Vries, Andró Sm/t, let de Ruyter en
irgriet de Graaff. Gedeeltelijk zichtbaar daarachter: Cor van Heerwaarden en Thea Tollenaar.
Het mag uniek genoemd worden. Zo'n avondje ,,Op de Bonnefooi" in Den
De amateurgroep weet zich niet gehinderd door een stroom tv-beelden van
WK voetbal, tennis op Wimbledon of de Tour de France en presenteert met
verve voor een bomvolle Waldhoorn-zaal de nieuwe en derde revue „Eén
maar nog geen zomer". Een try-out voorstelling die erbij het publiek
in ging als koek en ook de komende acht voorstellingen
vaarschijnlijk veel belangstelling zal trekken. Op de Bonnefooi heeft in de
toeristen) roos geschoten en met een kleine wijziging van de titel, „één revue
naakt nog geen avond lol", kunnen we zeggen dat het gezelschap van Cor van
herwaarden met een compilatie van de vorige twee shows en sterke nieuwe
lummers een brokje amusement brengt dat staat als een huis. Niet alleen omdat
illes zo vlekkeloos verloopt en ook niet omdat men ijzerscherpe cabaretteksten
>rengt, maar omdat herkenbare mensen enthousiast een zaal kunnen vermaken op
jen wijze die nergens platvloers, zeer goedkoop of gladjes is.
Het spreekwoord driemaal is
scheepsrecht gaat voor deze show wel
ïeel erg op. De revuegroep 4s door
dongen van het eigen kunnen en
jaarbij ook van het feit dat het voor hen
jraktisch onmogelijk is een nieuw
jvondvullend programma te brengen.
Vlet name de play-back nummers waren
n vorige jaren te langdradig en soms
rritant en staken schril af tegen de goed
jeschreven sketchjes. Het programma
jestaat nu voor een deel uit de aller-
)este onderdelen van vorige uitvoerin
gen. Dat lijkt makkelijk maar de revue
groep heeft enkele wijzigingen onder
daan en zo moesten veelal nieuwe
acteurs en
brengen.
actrices oude nummers
De Pakt-fractie wil dat in de raads
vergadering van dinsdag een motie
ter tafel wordt gebracht waarin de
raad zijn afkeuring uitspreekt over
verdwijningen van mensen in Syrië,
Argentinië, Zaïre en de Filippijnen.
Het Pakt baseert zich hierbij op een
brief van Amnesty International. De
fractie vindt dat overheden op alle
niveaus ieder individu behoren te be
schermen tegen aantasting van lijf
en goed en dat het tot de humane
taak van een gemeenteraad behoort
zich over aantasting van mensen
rechten uit te spreken. Wanneer de
motie wordt aangenomen zou deze
door het college ter kennis van de
regeringen van de betrokken landen
moeten worden gebracht.
Ten aanzien van Syrië wordt gemeld
dat door de noodwetgeving van 1962
alle grondwettelijke garanties in dat
land zijn opgeschort. Verschillende
groepen verzetten zich daartegen en
dat heeft al verschillende malen tot
bloedige confrontaties tussen rege
ringstroepen en oppositie geleid. In
1981 werden minstens vierhonderd be
woners van een dorp vermoord, omdat
de buurt ervan een aanval op het
Syrische leger was gepleegd. Ook wor
den vaak stadswijken afgesloten, waar
na huiszoeking en massale arrestatie
van de bewoners volgt. Amnesty
beschikt over namen van honderden
mensen die op deze manier vastzitten.
In Argentinië zijn sinds de militairen
daar in 1976 de macht grepen meer dan
15.000 mensen verdwenen. De over
heid weigert gegevens te verstrekken
over deze mensen en maakt gebruik
van een wet volgens welke personen
die vermist zijn doodverklaard kunnen
worden
Ook in Zaïre hebben massale en
willekeurige arrestaties plaatsgevonden
en wat betreft de filippijnen beschikt
Amnesty over honderden gedocumen
teerde gevallen van verdwenen
inwoners. Het voorstel van de motie
wordt dinsdag behandeld bij de ingeko
men stukken.
Soepel
De toneelstukjes kwamen er, door
ervaringen rijker geworden, soepel uit al
kan de strandscene zonder aan kracht in
te boeten nog iets sneller. Veel aan
dacht is dit jaar besteed aan de zang.
Verschillende malen werd een potpourri
van oude bekende liedjes gezongen met
eigen teksten, soms onder begeleiding
van accordeoniste let de Ruyter. Enkele
oude wijsjes over de wachttijden bij
Teso en toestanden op het naakstrand
kwamen terug. Maar ook bracht men
een liedje over het wisselvallige seizoen
weer. Vooral de prijzen op Texel kregen,
er flink van langs. Onder het motto „de
vakantie is duur dit jaar" werd op muzi
kale wijze voorgerekend wat toeristen
aan geld kwijt zijn als alle evenementen
worden bezocht. Ook de vele kunst-,
antiek-, rommeltjes-, folklore- en bra-
deriemarkten in het zomerseizoen wer
den op de korrel genomen waarna
André Smit met het liedje „als ik toch
eens rijk was" opkwam om te vertellen
wat hij allemaal zou regelen. Dat vari
eerde van opgespoten kunststranden
tot landschapsparken met demonstra-
De heer Van Leeuwen uit Heteren
krijgt voor een berging die hij wil
bouwen bij zijn zomerhuis op het terrein
De Parel aan de Gerritslanderdijk geen
bouwvergunning omdat het bouwplan
niet aan de bestemmingsvoorschriften
voldoet. Bijgebouwen op dit seizoen-
woonverblijventerrein moeten op ten
minste drie meter afstand blijven van de
zijdelingse perceelgrens en aan deze
regel wordt niet voldaan. Bovendien is
het gevraagde gebouw enkele vierkante
meters te groot. Maximaal is 10m3
toegestaan.
Aangezien het best mogelijk is dat
Van Leeuwen de berging wel volgens de
voorschriften bouwt, zal niet van het
bestemmingsplan worden afgeweken
Van Leeuwen had aangevoerd dat het
voldoen aan de voorschriften betekent
dat er geen natuurlijk licht en ook geen
lucht meer kan toetreden tot zijn
douche-wc maar de gemeente vindt dat
aan deze bezwaren eenvoudig kan wor
den tegemoet gekomen. Ook voerde
Van Leeuwen aan dat in andere gevallen
op hetzelfde terrein wèl is afgeweken
van de voorgeschreven afstand tot de
perceelgrens. Hij bleek gelijk te hebben.
In vier van de genoemde gevallen is de
vergunning echter verleend voordat het
plan buitengebied werd vastgesteld en
in één geval (1977) is ten onrechte ver
gunning verleend. Bovendien zijn twee
bergingen die met voldeden aan hetzelf
de voorschrift helemaal klandestien ge
bouwd. Een en ander is echter geen
reden om het dan ook maar bij de heer
Van Leeuwen toe te staan.
tieweiden. Ook de bioscoop moest
groter volgens André met stomme films
voor de Belgen, westerns voor de Duit
sers en porno voor de Hollanders. De
overige revueleden kwamen echter
even later zingend tot de conclusie dat
dergelijke dingen geen garantie zijn voor
een fijna vakantie.
Verveling
Op het thema verveling en geld
besteding werd voortgeborduurd in
de sketch „Typisch terras" waar toe
risten van diverse pluimage vertelden
wat ze op Texel deden en waar een zeer
norse ober en een kaartenschrijvende
vakantieganger („Hé, zo'n kaart kocht
ik vorig jaar ook in Drente") voor de
nodige~hmrlör"zorgden. In de sketch
kwam ook het werk van recre-aktief ter
sprake („je wordt steeds lastig gevallen
door die opgeschoten jongens in gele
jacken"). Het betrof een goed geschre
ven toneelstukje waarin de Texelaars en
de toerist een spiegel voorgehouden
werd. Het spel was, ondanks de merk
bare zenuwen van de nieuwkomers
André Smit, Bouke Vredevoort en Mar
jo de Vries, goed en ook de timing was
uitstekend. Cor van Heerwaarden blijkt
een voorliefde voor travestienummers te
hebben, want ook in deze show play
backt hij als meisje verkleed een Ita
liaans liedje. Het nummer was kort en
komisch en verveelde daardoor niet.
Naast het oude materiaal in een aange
past en soms, gelukkig, ingekort jasje
kwam de groep met een finale van
wederom play-back nummers maar dit
maal was het echt lachen geblazen. Het
geheel kwam over als een parodie op
Toppop en andere showprogramma's
want er werd zeer slecht gemimd en er
ging van alles mis. Dit zorgde voor lach
salvo's in de zaal en de amateurs op de
planken konden zich ongegeneerd uit
leven. Corvan Heerwaarden vertelde na
afloop dat het finalenummer pas zon
dagavond was bedacht. „We hadden
nog geen eindnummer en toen hebben
we die play back stukjes heel snel in
elkaar gedraaid." Het is te hopen dat de
groep niet tussentijds gaat repeteren op
deze finale want de werveling van kolder
zorgde maandagavond terecht voor een
staande ovatie.
Op de Bonnefooi maakte wederom
gebruik van een sober maar zeer func
tioneel decor De kleding was tot in de
puntjes verzorgd door Janme Schuyl.
Dat gold met name voor het nummer
„Weerloos" waarin een weerhuisje
werd getoond en een strijd ontstond
toen zowel het mannetje als het vrouw
tje uit het huisje naar voren kwamen
omdat het weer in de war was. Zon en
regen tegelijk bleek voor deze „pop
pen" fatale gevolgen te hebben. Het
was een mooi kort ingetogen nummer
en toonde aan dat Op de Bonnefooi'ook
met een meer serieuze aanpak de zaal
kan boeien. Naast bovengenoemde
spelers traden ook de oudgedienden
Margriet de Graaff en Thea Tollenaar
overtuigend voor het voetlicht. De
grime werd verzorgd door Gerdi Gra-
bowski. „Eén toerist maakt nog geen
zomer" wordt in de maanden juli en
augustus elke maandagavond in dorps
huis De Waldhoorn gespeeld. Aanvang
21.00 uur.
De gewone tortel is in ons land een
echte zomervogel, een trekvogel dus.
Op Texel worden de eerste dieren
meestal pas tegen het eind van april
gezien en in september zijn de meeste al
weer vertrokken richting overwinte-
ringsgebieden. Deze liggen ten zuiden
van de Sahara. De tortelduif zou je een
echte mooi-weer vogel kunnen noemen.
Met koud, nat of winderig weer zie en
hoor je ze bijna niet. Met zonnig en
warm weer echter zitten ze doorlopend
te koeren, zelfs op echt hete zomer
middagen als verder bijna geen vogel
zich laat horen. Het klinkt als een kalm
turr-turr-turr of trrr-trrr-trrr. Dat is heel
anders van het roe-koe-koe van de turk-
se tortel of de roep van de houtduif. We
moeten de tortel vooral zoeken in de
staatsbossen in de loofhout- en spar
renpercelen. Verder komen ook enkele
paren voor in de verspreide loofhout-
juist in de directe omgeving van mensen
tot in dorpen en steden toe. Voor een
groot deel zijn de dieren afhankelijk van
door de mens gestrooid voedsel. Ook
pikken ze bijvoorbeeld graag een graan
tje mee van het kippenvoer. Bij graan-
overslagplaatsen aan de overkant kun
nen groepen van vele honderden dieren
huizen. Op Texel zijn er op plaatsen
waar gevoerd wordt, meestal niet meer
dan enige tientallen bijeen. Al met al is
de turkse tortel een echte cultuurvolger.
In 1974 werden op ons eiland tenminste
88 paren geteld. Ik schat dat er nu toch
zeker zo'n 100 broedparen voorkomen.
In tegenstelling tot de gewone tortel is
de turkse tortel een standvogel. Hij blijft
dus het hele jaar hij ons. Met 99 procent
zekerheid kunnen we dus zeggen dat
een tortelduif die we tussen oktober en
april op Texel zien een turkse tortel is. Er
broeden nu in heel Nederland naar
schatting tussen de 60.000 en 100.000
paren. Het is nauwelijks voor te stellen
dat de soort dertig jaar geleden zeld
zaam was. In 1949 vond zelfs pas het
eerste broedgeval in ons land plaats,
terwijl in 1947 de eerste exemplaren
waren waargenomen. De geschiedenis
van de soort in Europa is bijna even
De heer P. J. Huisman uit Den Burg
slaagde aan de Culinaire Vakschool te
Groningen voor het diploma restaurant
kok.
bosjes en de duinstruwelen. Toch zijn
de aantallen niet hoog. Honderd paren
worden waarschijnlijk in de beste jaren
op ons eiland niet gehaald. Doorgaans
zullen het er niet meer dan 70 a 80 zijn.
Vegetariër
De tortelduif is een echte vegetariër.
Hij leeft hoofdzakelijk van onkruid- en
graszaden. Ook de zaden van de dennen
lust hij graag, terwijl hij in de nazomer
na het oogsten gemorste graankorrels
zoekt. Vroeger schijnt de soort talrijker
geweest te zijn. De achteruitgang wordt
wel geweten aan de intensieve akker-
bouwmethoden. Door de effectieve
chemische onkruidbestrijding komen
minder akkerkruiden voor De voedsel
situatie voor de tortels is dus slechter
geworden. Ook een vogelsoort als de
patrijs is daardoor in aantal verminderd.
In hoeverre de jacht de aantallen nega
tief beïnvloedt is niet zeker. In landen
zoals Frankrijk, Spanje of Italië worden
onvoorstelbare aantallen doodgescho
ten De tortel is daar een heel geliefd
jachtobject. Alleen op het eiland Malta
worden jaarlijks naar schatting tussen de
120 en de 240 duizend exemplaren ge
schoten.
In Nederland broeden maximaal
35.000 paren, dat zijn dus 70.000 indivi
duen. Als ieder paar twee jongen groot
zou brengen zijn er na het broedseizoen
totaal 140.000 tortelduiven in ons land.
Op Malta wordt dat aantal dus weer
uitgemoord. In het hele Middellandse
Zeegebied is het er zelfs een veelvoud
van. Maar ja, we kunnen er eigenlijk
weinig van zeggen zolang de Neder
landse wet het duizenden Nederlanders
nog mogelijk maakt voor hun plezier op
onschadelijke soorten zoals snippen en
hoenders te schieten....
De Turkse tortel
Dan nu over naar de turkse tortel die
waarschijnlijk bij veel meer mensen
bekend is Deze soort namelijk broedt
godsdienstige redenen stond de turkse
tortel bij de Mohammedanen in hoog
aanzien. Men vermoedt dat hij met de
turkse overheersers vanuit het nabije
oosten in Europa beland is. Na 1600
werden de Turken weer langzaam maar
zeker ons werelddeel uitgewerkt (het
geen overigens tot in deze eeuw duur
de). Ook de tortel is toen weer op veel
plaatsen verdwenen. Hij werd door de
plaatselijke bevolking sterk vervolgd en
soms uitgeroeid. Toch hield hij op
diverse plaatsen op de Balkan stand.
Vanuit die bolwerken begon zo om-
De Texelse zwemclub ontvangt dit
weekeinde zwemclub De Stern uit Mid
woud. De ruim 40 gasten komen zater
dagmorgen om kwart voor tien bij
zwembad Molenkoog aan, waarna ze
worden ingedeeld bij gastgezinnen. Za
terdagmiddag zullen zwemwedstrijden
worden gehouden. Verder staan een
fietstocht en een bezoek aan het Na
tuurrecreatiecentrum op het program
ma. Leden van ZPC TX 71 die niet
meedoen aan het zwemmen kunnen wel
met de rest van het programma mee
doen. Nadere informatie kan men krij
gen tijdens de trainingen op zater
dagmorgen.
De uitwisseling met De Stern is voor
lopig het laatste evenement van de
Texelse zwemclub. De trainingen in de
vakantieperiode zullen zoveel mogelijk
doorgaan, behalve op zaterdag 31 juli en
7 augustus. Op 25 augustus vindt een
ontmoeting plaats met zwemclub De
Bevers uit Dieren en 28 en 29 augustus
wordt een driekamp gehouden met Tiel
en Brummen. Tot 14 juli kan men zich
hiervoor nog opgeven. In september
wordt een kampeerweekeinde gehou
den waarna het zwembad zal worden
gesloten.
De verovering van Europa
Omdat de soort zo dicht bij de mens
leeft, is die uitbreiding goed vastgelegd.
Kijkt u maar naar het volgende lijstje met
landen en jaren waarin de turkse tortel
voor het eerst in dat land werd opge
merkt.
Hongarije 1932, Tsjechoslowakije 1936;
Oostenrijk 1938, Duitsland 1943; Ne
derland 1947; Denemarken 1948; Zwe
den 1949; Engeland 1952; Noorwegen
1954; Ierland 1960.
In 1964 werd hij zelfs op IJsland
gesignaleerd. Ook daar is de soort nu
een jaarlijkse broedvogel. Niet alleen
heeft de turkse tortel zijn gebied enorm
uitgebreid maar in de nieuw veroverde
landen is ook de groei in aantal groot.
Voor Nederland bijvoorbeeld worden de
volgende aantallen broedparen geschat:
1949 dus eerste broedgeval; 1955 100-
130 paren; 1959 750 - 1000 paren; 1963
4000 tot 5300 paren en in 1978 dus
60.000 tot 100.000 paren. Soortgelijke
toenemingen zijn ook in andere landen
te zien. In Engeland bijvoorbeeld steeg
het aantal van enkele paren in 1955 tot
15 000-25.000 in 1970,
Hoe komt het dat de turkse tortel zijn
broedgebied zo enorm heeft kunnen
uitbreiden en zo in aantal is toege
nomen? In de eerste plaats heeft hij
natuurlijk dankbaar gebruik gemaakt
van de mogelijkheden die wij hem bie
den ten aanzien van zijn voedsel. Overal
waar mensen leven is voor de turkse
tortel voedsel te vinden, vaak in over
vloed. In de tweede plaats moet het zo
geweest zijn dat er in de hele samen
hang die alle levende wezens met elkaar
hebben, in Europa een soort gat be
stond. Een plaats die als het ware open
was, die door geen enkel dier werd
bezet. De turkse tortel heeft die plaats
gevonden en bij gebrek aan concur
rentie zich zo onwaarschijnlijk kunnen
uitbreiden. Intussen lijkt in Nederland
de uitbreiding tot staan gekomen. Er
vinden hier en daar nog wel eens
.■j^xwijzigingetJ laaantalJen plaats, maar dat
is meer een kwestie van voedselsitu
aties, strenge winters en dergelijke.
Adriaan Dijksen.
