DE WITTE LIEUWVi
In memoriam:
de witte lieuw
Textbeeld: een nieuw
Texels tijdschrift
H
Bijdragen voor
agrarische gebouwen
RST handhaaft
oude statuten
Orgel- en hobo
concert in Oosterend
Laatste
rommelmarkt
in Oosterend
20 en 21 augustus
NOORDHOLLANDS
JEUGDORKEST
CONCERTEERT
Cursus ouders van
peuters start
8 september
DAG 13 AUGUSTUS 1982
TEXELSE COURANT
PAGlNA 5
«=V J?
De witte lieuw is niet meer
;e, de trouwe lezers hoeven niet bang te zijn dat we met onze
briek stoppen. Ik bedoel de „echte" witte lieuw uit de Mokbaai.
bewakers van De Geul, die ook regelmatig hun verrekijker over
Mokbaai laten gaan, hebben hem al geruime tijd niet meer
izien.
Het absolute bewijs van z'n dood is daarmee niet geleverd. Dan
u men hem moeten vinden, maar naar verhouding vind je maar
iel weinig lichamen van in de natuur gestorven dieren.
In ieder geval kunnen we hem als vermist opgeven, waarbij het
gste valt te vrezen. Het is gebruikelijk dat hij om deze tijd van het
v op z'n vertrouwde plaats langs de Mokweg bivakkeert. En
garom zou hij na zoveel jaar van dat patroon afwijken? Het is
mwelijks aan te nemen dat de witte lieuw op z'n oude dag nog
islustig is geworden.
lien de witte lieuw samen met een normaal gekleurde soortgenoot De opname werd
maakt in 1974.
n de allereerste aflevering van deze
>riek, dat was eind december 1978,
ireven we al het een en ander over
witte lieuw. Zeer waarschijnlijk is hij
1958 in de Prins Hendrikpolder gebo-
Hij is dus juist of juist geen 24 jaar
geworden. Dat is een mooie
ftijd voor een scholekster, maar niet
reem
Scholeksters kunnen héél oud
rden. De oudste in het wild levende
gel werd 36 jaar. Dat dier werd op
llum, een Duits waddeneiland, op
leeftijd op het nest gevangen (voor
derzoeksdoeleinden). Het is dus mo-
ijk dat ie nog ouder geworden is.
Op Mellum is veel onderzoek aan
loleksters verricht en het bleek dat
scheidene exemplaren van de schol
ster-bevolking daar een leeftijd
ssen 25 en 32 jaar haalden.
Het zijn overigens niet alleen Duitse
noleksters die zo oud kunnen wor-
Uit Zweden is een melding van
m 33 jaar en het Nederlandse record
lat, voorlopig, op 29 jaar.
In het ,,Handbuch der Vogel Mittel-
ropas", een zeer uitgebreid hand-
ek dat met de spreekwoordelijke
lünktlichkeit" en volledigheid in
aar is gezet, wordt over een albino
n tenminste 12 jaar oud gesproken,
at dat betreft zou onze witte lieuw
toch een recordhouder kunnen
Ik weet echter niet of het feit dat
t Texelse exemplaar bijna steeds op
zelfde plaats vertoefde, een weten-
happelijk aanvaardbaar bewijs is dat
t ook steeds hetzelfde dier geweest
Hoge sterfte
Uit het al eerder genoemde onder-
ek op Mellum bleek dat (daar) de ge-
Reageren op deze rubriek kan bij Jaap
van Groenigen, telefoon (02220) 3562,
Adriaan Dijksen, telefoon (02228) 676 of
bij het Natuurrecreatiecentrum, telefoon
(02228)741
vonden, doorberekenen dat na drie jaar
(als de Scholeksters voor het eerst
kunnen gaan broeden) per paar nog
ongeveer 0,9 jongen leven.
Als één paar scholeksters in z'n hele
leven twee jongen produceert die weer
aan het broedproces gaan deelnemen,
blijft de stand gelijk. Gemiddeld worden
scholeksters 14 jaar oud, ze hebben
dus tien jaar de tijd om die twee jongen
groot te brengen. Met andere
woorden als ze in die tien jaar twee of
drie heel goede seizoenen hebben, mag
in die andere acht of zeven jaar het
broedseizoen totaal mislukken
Uiteraard is dit allemaal wat simpel
gesteld en wordt steeds gesproken
over gemiddelden. Van plaats tot plaats
en van jaar tot jaar zijn er natuurlijk
enorme verschillen.
Ik kan me goed voorstellen dat al dit
koele rekenwerk met nul-komma-zoveel
jongen per jaar u wat tegenstaat. Een
ieder die een stel broedende vogels
ziet, hoopt dat dat goed afloopt en
vindt het zielig als er iets verkeerd gaat.
Het uiteindelijke doel van ieder vogel
paar is natuurlijk ook het grootbrengen
van jongen. Maar het is in de natuur nu
eenmaal zo dat dat met grote
verliezen gepaard gaat. Het ene dier
leeft van het andere. Wij noemen de
natuur daarom hard maar dat is een
niet terechte vermenselijking. Het idee
dat alle „lieve jonge diertjes" groot
moeten worden is net zomin terecht.
Ondertussen is al het kille cijferwerk
nodig om een beter inzicht in het func
tioneren van de natuur te krijgen. Dat
betekent niet dat de mensen die dit al
lemaal uitzoeken en die de cijfers
gebruiken, niet meer van de natuur
zouden genieten. Integendeel zelfs....
Adriaan Dijksen.
Het gemeentebestuur heeft ter uit
voering van de bijdrageregeling voor het
oude land van Texel aan vier agrariërs
geldbedragen toegekend. Zoals bekend
worden op deze wijze de extra kosten
vergoed die ontstaan omdat de agrariërs
stallen en andere gebouwen in verband
met landschappelijke eisen in aange
paste vorm moeten uitvoeren.
Aan de heer C. P. Zijm aan de Fon-
teinsweg is ƒ10.937; toegekend voor
een stal waarvan het binnenblad van de
spouw in Meijert Boon-elementen is
uitgevoerd en het buitenblad in bak-
De heer A. Jansen, Lageveld 10 bij
Oosterend krijgt 77877,28 voor een op
slagschuur die geheel traditioneel is ge
bouwd. Voor een schuur van J. P.
Kikkert aan het Oude Dijkje wordt
76822,31 toegekend en de heer D. Lap,
Mokweg 19 bij Den Hoorn ontvangt
71541,84.
Het geld dat de gemeente voor de bij
drageregeling beschikbaar heeft is in
middels uitgeput, zodat de raad zal
worden gevraagd met een aanvullende
raming akkoord te gaan.
In de hervormde kerk van Oosterend
zal dinsdagavond, aanvang 20.15 uur
een concert worden gegeven, verzorgd
door Jan Everaarts (hobo) en Dyo Was-
sink (orgel). Het programma ziet er als
volgt uit:
Symfonia in Bes op. terts, Johann
Sebastiaan Bach
,,Ach wie richtig, ach wie flütig"
(Lied 271 uit Liedboek v.d. kerken)
Koraal 7 Partita's, Georg Böhm.
Hobo en orgel: Andante religioso,
Karl Mille
Bourru, Johann Philipp Kirnberger
Hobo en orgel: Sonate in C gr. terts,
Largo cantabile, allegro, largo espressi-
vo, allegro, Jean Baptiste Loeillet
Psalm 75: a 4-stemmige zetting,
Claude Gouchimet; b. Voorzang, door
,,Eene zeer kundige hand"; c. Trio,
Klaas Bolt
Allegro in a kl. terts, Carl Philipp
Emanuel Bach
Hobo en orgel: Romanze, Max Regen
3 Inventies: Vivace, Tranquillo, Alla
marcia, Herman Strategier.
Zaterdag wordt de laatste rommel
markt van dit seizoen in Oosterend
gehouden. Naast de normale attracties
zoals het rad van avontuur,
ballengooien, de naam van een pop
raden, is er 's avonds tobbesteken in de
muziektuin, aanvang 20.00 uur. 's Mid
dags wordt tussen half vier en vier uur
de naam van de pop bekend gemaakt
bij het rad van avontuur.
De laatste vlooienmarkt voor kinde
ren wordt eveneens zaterdag
gehouden.
middelde ouderdom van scholeksters
14,3 jaar was. Dat is dus al heel wat
minder dan de oudsten. Het is natuur-
Jtik-.Qpk logisch want vooral de jon-
gensterfte is hoog en ook in het eerste
levensjaar gaan er nog veel dood.
Vanaf het vliegvlug worden (daarvoor
zijn er al veel gestorven) tot het eind
van het eerste levensjaar wordt een
sterfte van 36% opgegeven. Dat wil
zeggen van alle 100 vliegvlugge jonge
scholeksters gaan er het eerste jaar 36
dood. Daarna is het gemiddelde sterf
tepercentage zo'n 16% per jaar.
De scholekster is een redelijk goed
bestudeerde vogel en er zijn dan ook
diverse onderzoeken naar broedsucces
en sterfte gedaan. In het ,,Handbuch"
worden daarover vele cijfers genoemd,
die ik u grotendeels zal besparen. Het
zou een beetje erg saai worden. Toch
wil ik ze u ook niet allemaal onthou
den, temeer daar we van Texel ook
enkele dergelijke gegevens hebben En
het is altijd leuk om te vergelijken.
Op Mellum werden over een tijds
periode van 20 jaar per paar en per jaar
0,36 jongen vliegvlug. Op andere plaat
sen werden waarden van 0.04 tot 0.77
maar ook van 0.27 tot 2 jongen per
paar per jaar gevonden.
In 1979 ging m'n broer, vogelwach
ter in de Westerduinen en Bleekers-
vallei na wat er van zijn scholeksters
terecht kwam. En dat was dat jaar niet
veel! Van de 52 paren die in het gebied
tot broeden kwamen, werden tenslotte
8 jongen vliegvlug. Dat komt neer op
0,15 jong per paar. Nu is een droog
duingebied met een grote zilvermeeu
wenkolonie in de nabijheid niet zo'n
beste plaats voor scholeksters. In een
droog jaar is er waarschijnlijk veel
tekort voedsel. Op meer voedselrijke
plaatsen zoals lage valleien en weilan
den komen meer jongen groot. Dit jaar
kregen we daar enige gegevens over.
Op een weiland bij de Muy werden de
broedvogels dagelijks geobserveerd
met het doel na te gaan wat er van de
legsels en de jongen terecht kwam. Het
onderzoek betrof voornamelijk de
kievit. Daarom werd er op 22 juni voor
het laatst waargenomen. De jonge
scholeksters waren toen nog niet vlieg
vlug, maar toch zag het er goed uit.
Van 6 paren waren in totaal 17 jongen
uit het ei gekropen. Van die 17 waren
er eind juni nog maar drie met zeker
heid dood. Voorts waren drie andere in
het hoge gras niet meer te ontdekken,
maar de ouders waren nog in de buurt.
Dus er leefden of nog ruim 2 jongen
per paar of nog ongeveer 1,9 per paar.
Dat is veelHet is ook wel gebleken
dat 1982 een goed weidevogeljaar was.
Dat wil zeggen in de beschermde ge
bieden zijn veel jongen groot gekomen.
En één zo'n goed jaar kan vele slechte
jaren opvangen
Rekensom
Rekent u maar mee. Twee jongen
per paar vliegvlug betekent als we de
sterftepercentages die de onderzoekers
Het Noordhollands Jeugdorkest tijdens een repetitie.
In het kader van de Toer In activi
teiten zal het Noordhollands Jeugd
Orkest op 20 en 21 augustus concerten
geven op Texel. Het NHJO bestaat uit
meer dan zestig jonge en enthousiaste
muzikanten in de leeftijd van 13 tot 23
jaar, afkomstig uit heel Noordholland
(ook van Texel). Onder leiding van Bram
Hijmans vormen zij een volledig sym
fonieorkest dat bijna maandelijks in de
hele provincie concerten geeft. Op
Texel was het NHJO eerder te beluisteren
toen het vorige zomer de jaarlijkse repe-
titieweek afsloot met een concert in Den
Burg. Zowel de week als het concert
waren dermate geslaagd dat het orkest
besloot dit jaar terug te komen naar
Texel. Deze keer zal extra hard gerepe
teerd worden want het orkest viert dit
jaar zijn twintigjarig jubileum. Ter gele
genheid daarvan zal een nogal spec
taculair programma worden ingestu
deerd, onder andere de bekende Sym-
phonie in d van Cesar Franck en het
door dirigent Bram Hijmans speciaal
voor dit lustrum gecomponeerde mu-
ziekverhaal Drommels" waarbij als
verteller de bekende acteur Otto Stre-
man zal optreden. Dit laatste werk zal
ook het zwaartepunt vormen van de
concerten die op Texel gegeven wor
den, de symfonie van Franck wordt be
waard tot het lustrumconcert. De rest
van het programma van nu is Fanfare
,,la Péri" van Dukas, de Petitie Sym-
phonie van Gounod en de Stijkers-
serenade van Edward Elgar. De uit
voeringen zullen met het oog op het
mogelijk mooie strandweer pas om
20.30 uur beginnen en zullen plaatsvin
den op vrijdag 20 augustus in 't Muziek
centrum te Oosterend en op zaterdag 20
augustus in de Hervormde kerk in Den
Burg.
In samenwerking met een pedago
gisch medewerkster heeft het Texelse
Groene Kruis een cursus georganiseerd
die bestemd is voor ouders van peuters
van 1 tot 4 jaar. Juist in die periode leert
het kind allerlei nieuwe dingen als pra
ten, lopen, zindelijk worden en zelf eten,
en ontwikkelt het bovendien een eigen
wil die tegen de ideeen van de ouders in
kan gaan. Op de cursus kan met met
andere ouders over dit soort dingen
praten en krijgt men meer te horen over
de opvoeding in het algemeen, In
overleg met elkaar en de gespreks
leidster worden de onderwerpen vast
gesteld.
De cursus waaraan door acht tot veer
tien ouders kan worden meegedaan
bestaat uit acht wekelijkse bijeenkom
sten waarvan de eerste woensdag 8
september van 20.00 tot 22.00 uur
wordt gehouden. Deelname is kosteloos
voor leden van het Groene Kruis. Voor
inlichtingen of opgave kan men zich
wenden tot Het Groene Kruis, Witte
Kruislaan 19, telefoon 02220-3241 (tus
sen 17.00 en 18.00 uur).
In verschillende winkels op Texel zal zaterdag een nieuw Texels
tijdschrift te koop zijn. Het heet Textbeeld en is volgeschreven door
Anneke Rijk, terwijl Niek Welboren de tekeningen maakte. Textbeeld
wordt door de makers omschreven als een tijd-schrift. Het belicht een
bepaald onderwerp gedurende een zekere tijd en heeft het kleine
handzame formaat van een schriftje. Het blad dat vier keer per jaar zal
verschijnen is mooi uitgevoerd en is dan ook bedoeld om te bewaren.
Het eerste nummer is gewijd aan de perikelen rond het Texelse
landschap. Het is de bedoeling dat per nummer een afgerond beeld
wordt gegeven van een bepaald onderwerp.
Anneke Rijk (24) is geboren en
getogen op Texel en werkte na het
doorlopen van de school voor de jour
nalistiek in 1979 enige tijd voor de
Texelse Courant. Sinds kort heeft ze
zich gevestigd als freelance journaliste.
Niek Welboren (36) is bekend als kunst
schilder en tekenaar en is al sinds zijn
jeugd bezig met het vastleggen van
Texelse landschappen en dorpsgezich
ten. De twee makers van Textbeeld zijn
van mening dat hun blad een bepaalde
leemte opvult in publicaties over Texel.
Enerzijds is er de Texelse Courant
waarin ontwikkelingen op het eiland op
de voet worden gevolgd, maar waarin
zelden of nooit een totaalbeeld wordt
gegeven van een bepaald onderwerp.
Anderzijds zijn er toeristische boekjes en
bladen die vooral gericht zijn op het
geven van informatie over vertier en
bezienswaardigheden en die hooguit
zijdelings de eilandproblemen aanstip
pen. Textbeeld zal per nummer een af
geronde beschrijving van een bepaald
onderwerp geven volgens een strikt
journalistieke aanpak. Het teruggrijpen
in de Texelse geschiedenis wordt daarbij
geenszinds geschuwd, zoals het eerste
nummer van het blad duidelijk aantoont.
Wat dat eerste nummer ook aantoont
dat de makers van het blad niet
schromen hun eigen visie naar voren te
brengen. Ofschoon de verschillende
partijen in het landschapsconflict uitge
breid aan bod komen wordt de ziens
wijze van de makers niet onder stoelen
of banken gestoken. Storend is dat niet.
Nergens staat dat Textbeeld ook een
objectief verslag wil doen van de ge
beurtenissen. Steeds blijkt dat belan
gen van mensen stukken zwaarder
wegen dan die van het milieu. Maar ver
in het achterhoofd kan ieder mens aan
voelen dat het ene niet zonder het
andere kan. En daarom is het voor velen
lang niet eenvoudig een beleid te
accepteren dat voor het eerst gewoon
rekening houdt met de natuur", staat op
de eerste bladzij. Daarmee is duidelijk
hoe de makers er over denken. Dat
komt ook enkele malen tot uiting in de
erg mooie tekeningen van Niek Wel
boren. In die tekeningen wordt een
enkele maal de humor met geschuwd.
Een tekening die ,,Het Gouwe Stolltje"
heet, toont een wegberm die afgeladen
vol met vogels zit. Deze cartoonachtige
tekening is gebaseert op de mening
van Stoll dat CRM geen grond meer
hoeft'aan te kopen als de vogels op
afdoende wijze door de boeren worden
beschermd. In het blad wordt wat dat
betreft een deel van een ingezonden
brief in de Texelse Couant geciteerd
waarin Stoll schrijft dat heiningen aan de
slootkanten van weilanden iets naar
binnen moeten worden gezet, waardoor
de vogels die meestal aan de slootkant
broeden beschermd worden. De kanten
zouden verder als vluchtstrook kunnen
worden gebruikt voor grutto's en andere
weidevogels. De tekening die hierbij is
gemaakt is overigens de enige cartoon
die in Textbeeld voorkomt.
Geen advertenties
In Textbeeld worden de verschillende
zienswijzen van de betrokken raadsle
den nog eens op een rijtje gezet en het
besluit met een pleidooi voor een juist
gebruik van de schaarse ruimte op
Texel.
Omdat de makers van het blad vol
komen onafhankelijk willen zijn, worden
in Textbeeld geen advertenties opge
nomen. Ook kent het blad geen andere
medewerkers of gastschrijvers. Het blad
is te koop bij de drie boekwinkels in Den
Burg, drogisterij Mets in De Koog, het
Natuurrecreatiecentrum, drogist J.
Boon in Den Hoorn, watersportcentrum
Duinker in Oudeschild, het Speelgoed
huis in Oosterend en de winkel van
Visman in De Cocksdorp. Het blad
wordt gekenmerkt door een speciaal
symbool waarin twee pennen zijn ver
werkt: de schrijfpen van Anneke Rijk en
de tekenpen van Niek Welboren. Het is
de bedoeling dat het volgende nummer
dat ook weer geheel aan een Texels
onderwerp gewijd is, in oktober ver
schijnt. Mensen die aan de vastewal
wonen, maar ook Texelaars kunnen
Textbeeld rechtstreeks of telefonisch
bestellen. Men dient dan tien gulden
plus f2,50 verzendkosten over te maken
op giro 4081024 van A Rijk/N. Wel
boren, t.n.v. Textbeeld, Postbus 72,
1795 JR De Cocksdorp. tel. 02225-214.
Anneke Rijk en Niek Welboren bespreken de inhoud van hun nieuwe blad Textbeeld.
