Informatiefjubileum
van verpleeghuis
Een prima vlinderjaar
Dros krijgt uitstel
van sloop schuur
Propellor op de
Lancasterdijk
Vooruitzichten
herfstvakantie
niet slecht
Geen subsidie voor
veiligheidsman
Museum jaarkaart
bij VVV verkrijgbaar
Schietoefeningen
Weer aktie
„Geef Max de zak"
Bijzondere dienst
Lezing over
scholeksters
:R IIJ PAG 24 SEPTEMBER 1982 TEXELSE COURANT PAGINA 7
to vrijwilligerswerk is sen wezenlijk onderdeel van het verpleeghuis geworden. Geheet rechts is een vrijwilligster akdef tijdens de bezig-
todstherapie.
deze rubriek kan
vraagt je af waarom zo'n soort dan zulke
enorme tochten vanuit zijn normale
woongebied onderneemt. Het is te
verklaren vanuit een soort uitbreidings
drift. leder jaar weer worden streken
buiten het vaste leefgebied min of meer
getest. Het kan namelijk zijn dat over
een reeks van jaren omstandigheden in
bepaalde gebieden zo veranderen dat
de vlinder er wel permanent zou kunnen
leven. Als je dat niet uitprobeert, kon je
er nooit terecht ook.
Roltong
We weten allemaal dat een aantal
vlinders een spiraalvormige opgerolde
tong heeft. Als de dieren een bloem
bezoeken wordt de tong uitgerold en zo
kunnen ze bij wat dieper liggende nectar
komen. De windepijlstaart nu heeft een
uitzonderlijk lange roltong. Hij kan wel
ongeveer 10 cm lang zijn. Zo kan deze
vlinder ook nog nectar halen uit bloe
men met een heel lange kelk. Het op
zuigen van de nectar gebeurt op een
typische pijlstaartmanier. De vlinders
landen niet op de bloem maar blijven er
met snelle vleugelslag in de lucht voor stïl
staan om zo hun tong in de bloem te
steken. Een en ander heeft wel wat weg
van de wijze waarop kolibries aan hun
voedsel komen. Ook deze kleine vogel
tjes blijven in de lucht stil staan en
steken dan hun lange snavels in de
bloemkelken. Niet alle vlinders hebben
een roltong. Er zijn ook soorten die meer
bijtende monddelen bezitten. Géén
angst, ze gebruiken die niet om bij
voorbeeld bij mensen een fikse hap vers
vlees te consumeren. Met die „bijt-
monden" zijn ze in staat om stuifmeel te
eten. En dan zijn er ook vlindersoorten
die geen mond hebben. Die eten hun
hele leven, dat dan ook niet zo lang
duurt, eenvoudigweg niet. U begrijpt
dat dit alleen voor de „vlinder-vorm"
geldt. Als rups hebben ze natuurlijk wel
flink meegedaan met het soldaat maken
van allerlei plantaardige kost.
Adriaan Dijksen.
De heer N. P. Dros heeft van het
college van B en W tot 15 november
uitstel gekregen voor het slopen van de
zonder vergunning uitgebreide schuur
in Harkebuurt. Het college heeft hiertoe
besloten omdat momenteel besprekin
gen met Dros gaande zijn over een
aangepast bouwplan. Zoals bekend had
Dros eerst een aanschrijving gekregen
om het klandestien gebouwde deel voor
15 september af te breken. Deed Dros
dit niet dan zou de gemeente met poli-
tiedwang het karwei ter hand hebben
genomen.
Op de Lancasterdijk zal een monu
ment worden opgericht ter nagedachte
nis aan de geallieerde oorlogsvliegers
die in de tweede wereldoorlog op of bij
Texel zijn omgekomen. Het monument
bestaat uit een echte propellor van een
Lancaster bommenwerper die geschon
ken wordt door de firma Betsema. Op
verzoek van de afdeling algemene zaken
is inmiddels een voetstuk ontworpen,
waarop de propellor geplaatst kan wor
den. Met het maken van deze sokkel en
het schoonmaken van de propellor is
f13.000, gemoeid. Dit zal op de
wensenlijst voor 1983 worden geplaatst.
Het Verpleeghuis Texel bestaat 4 oktober vijf jaar. Dat is op zichzelf geen unicum
ïtaar dit kleine jubileum willen bewoners, personeel, directie, vrijwilligers en het
lestuur wel aangrijpen om wat meer naar buiten te treden. „Mensen zijn in het
algemeen huiverig voor ziekenhuizen. Vaak hoor je: het is prachtig maar we hopen
ir nooit te komen", zegt Jochem Inia, hoofd verpleegkundige dienst vJn het
verpleeghuis. Hij deelt die hoop met een ieder die dat zegt, maar vindt dat een
verpleeghuis of ziekenhuis ook een onderdeel van de alledaagse maatschappij is.
,Je kunt er toch niet omheen en zeker niet op een eiland." De kans dat men door
lamilie of kennissen met het verpleeghuis in aanraking komt is relatief gezien groot,
,en daarom willen we de drempel om bij ons binnen te stappen, verlagen." Dat zal
jebeuren met een open huis op zaterdag 9 oktober. Los van het feit dat het
anmisbare verpleeghuis op Texel niet meer is weg te denken, vinden alle
jetrokkenen dat het unieke van het kleinschalige verpleeghuis („Dat vind je nergens
n Nederland") en de ongebruikelijke constructie (verpleeghuis en bejaardenhuis in
één complex) bij dit eerste jubileum benadrukt mag worden.
Om praktische redenen wordt geen
volle open dag gehouden maar wel kan
men op 9 oktober van 16.00 tot 17.30
uur in het verpleeghuis terecht om
onder het genot van een hapje en een
drankje en met behulp van informele
tekst en uitleg van het personeel kennis
te nemen van sfeer en de werkwijze.
Dit open huis staat temidden van een
aantal andere activiteiten die meer ge
richt zijn op de bewoners en direct
betrokkenen. Op 2 oktober wordt een
reünie gehouden voor oud-personeels
leden, georganiseerd door de perso
neelsvereniging. Deze reünie zal of
ficieel geopend worden door de voorzit
ter van de Stichting Samen Eén (eige
naresse van het verpleeghuis) W. Eel-
man en de directrice mevrouw W. de
Vries-Pantus. Die reünie zal voor een
groot deel een Texelse aangelegenheid
zijn omdat het verpleeghuis zo veel
mogelijk gerund wordt door Texelse
krachten. Dat is zelfs een van de doel
stellingen van het huis. Voordat het
verpleeghuis op 9 oktober zijn deuren
openzet voor belangstellenden wordt er
voor bewoners en familie een speur
tocht door Den Burg gehouden waarbij
ook het busje voor rolstoelvervoer wordt
ingeschakeld. Na afloop van het open
huis is er een barbecue voor bewoners
n de tuin waarbij J. Mulkens, chef de
equipage van het Amfibisch Oefenkamp
Texel (de Mok) met tien mariniers prak
tische hulp zal verlenen. „De marine
heeft hier ook een vestiging, maar
manifesteert zich niet zo nadrukkelijk.
Wij vonden dit een goede gelegenheid
om met elkaar kennis te maken", aldus
mevrouw W. de Vries-Pantus, die bij de
marine alle medewerking kreeg tien
vrijwilligers waren zelfs bereid hun vrije
weekend voor dit barbecuefeest op te
offeren. Bij het verpleeghuis zullen dan
ook diverse legertenten worden neer
gezet voor de zogenaamde buitenkeu
ken. Een en ander staat onder leiding
van chef-kok Joop Hoebe.
Veilig
„Het verpleeghuis dichtbij geeft veel
bejaarden een veilig gevoel" is een
stelling van mevrouw De Vries die ze
ongetwijfeld in haar scriptie zal ver
woorden. Momenteel is de directrice
van verpleeghuis en bejaardenhuis bezig
met een onderzoek naar de voor- en
nadelen van samengaan van deze twee
instellingen. De praktische voordelen
zoals o.a. het werken met één centrale
keuken en één nachtploeg zijn bekend
en hebben in de afgelopen vijf jaar ook
hun nut wel bewezen en daarom richt
het scriptieonderzoek zich meer op de
gevoelsmatige aanpak. Hoewel het on
derzoek nog niet is afgerond (interviews
met bewoners van Irene die daar al
woonden voordat het verpleeghuis erbij
kwam staan nog op het programma)
kan mevrouw De Vries geen nadelen
opnoemen. „Bewoners kunnen elkaar
opzoeken en dat gebeurt ook. Men
accepteert elkaar." Het kleinschalige
van het verpleeghuis (36 bedden die de
laatste anderhalfjaar altijd bezet waren)
vereist een ander^aanpak dan de vaak
immense complexen aan de vaste wal.
Huiskamer
„We kunnen makkelijker een huiska
mersfeer creëren al moet je oppassen
dat het niet té ongedwongen wordt",
meent mevrouw De Vries die met
voldoening constateert dat het laatste
jaar een serieuze vorm van vrijwilli
gerswerk op gang is gekomen. Een
reden daarvan is uiteraard het financieel
beknibbelen van overheidswege op de
gezondheidszorg, maar het geeft het
verpleeghuis wel een meer centrale
plaats in de samenleving. Was het in het
verleden nog wel eens sukkelen met de
continuïteit van dit werk, momenteel
beschikt men over een trouwe ploeg
vrijwilligers die kunnen zorgen voor de
broodnodige „extra's" in de verpleging.
Dat werk bestaat onder andere uit het
chaufferen op de verpleeghuisbus
(tochtjes over Texel en bezoek aan het
ziekenhuis), 's avonds koffieschenken,
helpen in de bezigheidstherapie, het
rondbrengen van warme maaltijden over
heel Texel en ook zijn er al vrijwilligers
met bewoners op vakantie geweest.
Wel is er regelmatig overleg met deze
groep om van beide kanten problemen
te bespreken.
Dieren
Een wel zeer jonge groep vrijwilligers
die zich inspannen voor de bewoners
zijn leerlingen van de St. Jozefschool.
Zij verzorgen de kippen en konijnen die
bij het verpleeghuis een thuis gevonden
hebben. Die dieren zijn belangrijk vooral
voor de gereatrische patiënten (op oude
re leeftijd geestelijk ontregeld). „Deze
bewoners zijn verzot op dieren en het
geeft ze vaak een herkenning uit het
verleden", aldus Jochem Inia die vindt
dat het houden van dieren bij het tehuis
een wezenlijk deel van de therapie uit
maakt. „Nu worden de beestjes nog
verzorgd door scholieren maar het is de
bedoeling dat de bewoners zich er ver
trouwd mee maken. Het houden van
dieren kost echter geld en vooral de
huisvesting van de beesten vereist voor
de rolstoelgebruikers speciale eisen.
Momenteel is een provisorische ren met
hokken gebouwd maar er moet volgens
het personeel meer gebeuren." Het ju
bileum wordt daarom ook aangegrepen
om een kleine geldelijke actie te houden.
Dat geld is dus vooral nodig voor voer
en de huisvesting. Het verkrijgen van de
dieren zelf is niet zo'n financieel pro
bleem.
Voliere
Zo zal vogelvereniging „Op eigen
wieken" een binnenvoliere bouwen en
Het college van B en W deelt de
mening van de Texelse Sportraad en de
Welzijnsstichting dat geen subsidie
moet worden verstrekt aan Kustzeil-
vereniging Westerslag voor de strand-
bewaker die deze vereniging in dienst
heeft genomen. Het is mogelijk subsidie
te verstrekken aan verenigingen die
gehonoreerde leiding in dienst hebben,
maar, zo oordeelt het college, een
strandbewaker is geen leider. Voor deze
functie is geen speciale opleiding nodig
en de man is niet bezig met lesgeven of
instructie. De taak van de strandbewa
ker ligt dan ook meer op het terrein van
vrijwilligerswerk en daarvoor geeft de
gemeente geen subsidie.
Onder meer bij de WV Texel zal
vanaf begin december de museum
jaarkaart verkrijgbaar zijn. Zo'n jaarkaart
is een uiterst voordelige wijze om toe
gang te krijgen tot een grpot aantal
musea in het land. Het aantal deel
nemende musea is sinds vorig jaar nog
met vijftig toegenomen. De jaarkaart
heeft waarde als toegangsbewijs in -
combinatie met een zegel. De kosten
bedragen f3,— voor jongeren, f7,50
voor houders van een Pas 65 en f 15,
voor personen boven 25 jaar.
Woensdag 29 september wordt te
Breezanddijk geschoten met 76 mm
geschut van 10.00 tot 18.00 uur.
deze van vogeltjes voorzien. Tijdens
het open'huis staat er een grote collec
tebus in de hal. Voor degenen die niet in
staat zijn het verpleeghuis te bezoeken
staat een banknummer open. Onder
vermelding van „dieren-verpleeghuis"
kan men een bijdrage storten op Rabo
nummer 3625.23.800.
Mevrouw IV. de Vries-Pantus en J. Inia bij de huidige dierenverblijven van het verpleeghuis.
van Groenigen, telefoon (02220) 3562,
Adriaan Dijksen, telefoon (02228) 676 of
bij het Natuurrecreatiecentrum, telefoon
(02228)741.
Dit najaar wordt opnieuw een actie
Geef Max de zak" gehouden. Op dins-
iag 19 oktober zal op heel Texel af-
ledankte kleding en schoeisel worden
opgehaald ten bate van de Max Tail-
eur-stichting. De opbrengst van de
(leding wordt gebruikt om Texelse
heumapatiënten voor een kuur uit te
zenden naar Badgastein in Oostenrijk.
Organisatie en uitvoering van de actie
s in handen van de Rotaryclub Texel.
Je gang van zaken is gelijk aan die van
rorige jaren, met als enige verschil dat
pij de afvoer van de kleding geen ge-
iruik wordt gemaakt van vrachtauto's
ran de Max Tailleurstichting maar van
sigen materieel dat gratis beschikbaar
wordt gesteld, waardoor ongeveer
(1500,— wordt bespaard. Daar staat
tegenover dat de totale hoeveelheid
(leding die bijeen zal worden gebracht
Waarschijnlijk kleiner zal zijn dan de
rorige keren. Er zijn tekenen die erop
Wijzen (teruglopende welvaart) dat de
mensen minder kleren kopen en oude
(leding niet zo makkelijk meer weg
doen. Dat wordt onder meer geconsta
teerd in het bejaardenhuis Sint Jan waar
permanent kleding kan worden bezorgd
ten bate van de stichting Mensen in
Nood.
Toch wordt op de Texelaars nu alvast
iet beroep gedaan zolder, kasten en
opstokken te controleren op aanwe
zigheid van kleding die niet meer wordt
gedragen, zodat deze voor het goede
doel apart kan worden gehouden.
Wat waren er een vlinders deze zomer! In kleine tuinen met wat
bloeiende planten en heesters waren soms wel zeven verschillende
soorten dagvlinders tegelijk te zien. Er waren vooral veel dag
pauwogen, maar ook atalanta's en kleine vossen. Daarnaast natuurlijk
de verschillende soorten zandoogjes en koolwitjes. Want voor kool
witjes was het eveneens een heel goed jaar. Op bepaalde dagen zag
het er boven de duinen wit van.
vlinders geb uikt. De pijlstaarten zijn een
vlinderfamilie die uit overwegend grote
re soorten bestaat, die voornamelijk in
de schemering en 's nachts vliegen. Ze
danken hun naam aan een typisch ken-
een niet inheemse soort in ons land,
maar als trekvlinder wordt hij in Neder
land toch wel bijna ieder jaar waar
genomen. Vooral in warme zomers kan
hij soms algemeen zijn. Voor zover ik
weet is deze soort echter op Texel
slechts incidenteel waargenomen. De
pijlstaarten staan te boek als sterke
vlinders met een krachtige en snelle
vlucht. De windepijlstaart vormt hier
geen uitzondering op. Hij hoort namelijk
thuis in tropisch Afrika en moet dus
enige duizenden kilometers afleggen om
bij ons te geraken! De soort probeert
zich hier wel voort te planten, maar dat
lukt alleen in de zomer. Voor de mensen
die het vergeten zijn, de levenscyclus
van vlinders is als volgt: na de paring
leggen de vrouwtjes vlinders eitjes. Uit
de eitjes komen de rupsen die zich dik
en rond eten en zich dan verpoppen. Uit
de pop tenslotte komen weer de vlinders
te voorschijn. Zoals de naam al aan
geeft, de rupsen van de windepijlstaart
Ze bleven niet alleen boven de
duinen, dat zullen de volkstuinders wel
gemerkt hebben. Sommige koolplanten
bewogen bijna, zoveel rupsen zaten er
op. Brandnetelgier schijnt dan toch wel
een goed (en milieuvriendelijk!) middel
te zijn, maar de behandeling van de
planten daarmee moet wel heel regel
matig herhaald worden. En bij de be
reiding en het gebruik ervan is het
raadzaam even een knijper op je neus te
zetten. De verklaring voor deze vlinder
uitbarsting is makkelijk: het droge en
warme zomerweer. Niet alleen dat dat
weer gunstig is voor de voortplanting
van veel soorten, maar er komen ook
nog eens duizenden vlinders vanuit
zuidelijke streken naar ons toegevlogen.
Twee jaar geleden vertelde ik in deze
rubriek al eens iets over deze zoge
naamde trekvlinders. Toen naar aanlei
ding van het algemeen voorkomen van
de distelvlinder, een soort die bekend is
door het afleggen van grote afstanden.
Gamma-uilen en pijlstaarten
Niet alleen dagvlinders trekken. Ook
bepaalde nachtvlinders doen dat. Vooral
de gammavlinder of gamma-uil is daar
bekend om. Deze betrekkelijk kleine
vlinder (vleugelspanwijdte tot 4 cm) is
overwegend bruinachtig gekleurd en
heeft niets te maken met bouwmateria
len of zaalvoetballers. Hij dankt zijn
naam aan een opvallend wit of geel
achtig tekentje op iedere voorvleugel
dat aan de Griekse letter gamma doet
denken. Evenals bij vogels komt bij de
vlinders een familie voor die „uilen"
genoemd wordt. Bij beide diergroepen
zijn de uilen overwegend 's nachts ac
tieve dieren. De vlinder gamma-uil zou
je kunnen vergelijken met de vogel
velduil. Net als de velduil vaak overdag
jaagt, is ook de gammavlinder regel
matig bij daglicht aan te treffen. Meestal
zien we hem zoals de dagvlinders van
bloem naar bloem gaan op zoek naar
nectar. De laatste week van augustus
kwamen Bernard en Paulus Bonne uit
De Koog met een heel grote, grijze
vlinder bij me aan de deur. De grootte
(een vleugelspanwijdte van ruim 10 cm)
en de spitse vleugels duidden al direct
op een soort pijlstaart. Ook de naam
pijlstaart wordt zowel in de vogelwereld,
(de pijlstaart is een soort eend) als bij de
merk van de rupsen. Die hebben name
lijk op de achterzijde van de rug een
soort staartje. Bij sommige soorten lijkt
het een gebogen doorn, als van een
braam.
De windepijlstaart
Met een vlinderboek erbij bleek al snel
dat de pijlstaart van de broertjes Bonne
een windepijlstaart moest zijn. Dat is
Windepijlstaart (tekening Johan Reydoni.
leven voornamelijk in de windesoorten,
algemene planten op akkers en in
tuinen. De verpopping gebeurt in de
grond. Bij gunstig weer vliegt de nieuwe
generatie eind september of in oktober
nog uit. Maar dan wordt het al gauw te
koud. Als de rupsen van deze vlinders
nog kans zien zich te verpoppen, over
leven ze de winter toch niet. De soort
sterft in ons land ieder jaar weer uit. Je
Het ziet er naar uit dat weer veel
recreanten de herfstvakantie op Texel
zullen doorbrengen. Op dit moment is
echter nog vrij veel bungalow- en
appartementenaccommodatie beschik
baar. In het verleden is herhaaldelijk
gebleken dat de toeloop zeer sterk af
hankelijk is van de weersomstandig
heden. De Nederlandse herfstvakanties
lopen van 16 tot 23 oktober; de Duitse
vakanties beginnen een week eerder.
Het merendeel van de accommodaties
die via de reserveringsdienst van de
WV worden verhuurd, zijn voor de Ne
derlandse week volgeboekt.
In de Gereformeerde kerk te Den Burg
wordt zondagavond een bijzondere vie
ring gehouden met als thema „Waar
heen... waartoe?!" Meegewerkt wordt
door de gospelgroep The Messengers,
aanvang 19.00 uur.
De Vogelwerkgroep Texel heeft vrij
dagavond (heden) in dorpshuis de Oude
ULO een bijeenkomst. Door de heer
Cees Swennen zal een lezing worden
gegeven over onderzoek van schol
eksters. Begonnen wordt om 20.00 uur.
Tegen een entree van ƒ1,50 zijn ook
niet-leden welkom. Wie meer wil weten
over deze avond en over de andere
activiteiten van de vogelwerkgroep kan
zich vervoegen bij het secretariaat, p/a
Dick Schermer, Molendwarsstraat 2 te
Den Burg, telefoon 02220-4239.
