Mr. J. K. Feikema over functioneren van advocaat: „Raadsman moet naar voren brengen wat voor cliënt belangrijk is" „Dader is vaak hulpbehoevend" Kinderen van gescheiden ouders hebben later zeifrelatiepro Mooie opbrengst voor Polen Geen zitting diëtiste' Speciaal menu voor nieuwjaarsdag 1983 HAVENRESTAURANT TEXEL I3RIJDAG 31 DECEMBER 1982 TEXELSE COURANT PAGINA 5 Het eind van het jaar is voor Texels enige advocaat mr. drs J.K. Feikema een drukke tijd. Een gesprek met hem arrangeren tussen kerst en nieuwjaar, stuit enkele malen op een onverbiddelijke agenda, en wanneer het gesprek eindelijk plaatsvindt, rinkelt vele keren de telefoon. Cliënten met problemen, maar ook mensen wiens moeilijk heden niet zozeer op juridisch terrein liggen en het begrip „raads man" dus ruim opvatten. Het lijkt erop dat men zijn zaken nog dit jaar wil regelen om 1983 met een schone lei te beginnen. Dat blijkt inder daad zo te zijn, maar rond kerst spelen nog andere problemen. Juist in deze periode ontstaat vaak geharrewar omtrent de bezoekregeling voor kinderen van gescheiden ouders. Bij wie zijn de kinderen met de feestdagen? Sommigen weigeren de overeengekomen bezoekrege ling na te komen; in andere gevallen ontstaan enorme scenes. De weg naar een advocaat is dan snel gevonden. Mr. drs. J.K. Feikema behaalde in 1970 zijn meester-titel, terwijl hij daar voor al doctorandus was geworden in de vrije studie strafrecht met als bij vakken kinderrecht en psychiatrie. Voordat Feikema zich vijf jaar geleden als advocaat vestigde, beheerde hij samen met zijn vrouw hotel Lydia in De Koog. Zijn studie volgde Feikema in Utrecht in de rustige periode van ok tober tot mei. Op deze wijze bleek het runnen van een horecabedrijf en stude ren goed te combineren. Markant detail: in dezelfde periode volgde W. Brom- mersma die kok was bij hotel Lydia eveneens een rechtenstudie in Utrecht. Hij is nu directeur van de Texelse Amrobank. Feikema beaamt dat echtscheidingen, samen met faillissementen momenteel een belangrijk deel van zijn werk be slaan. „Het behandelen van een echt scheiding kan een tijdrovende zaak zijn. Daarmee bedoel jk niet zozeer de parketzittingen en de proceshandeling. Dat verloopt volgens vaste patronen, daarmee is weinig aan de hand. Com plicaties ontstaan wanneer de boedel scheiding aan de orde komt. Wat je vaak ziet is dat mensen een huis hebben gekocht in de tijd dat de prijzen hoog lagen. Dat huis is van hen samen. Wil één van beide partners in het huis blijven wonen, dan zal hij de ander zijn deel moeten vergoeden. Daarvoor is meestal geen geld, en dan komt men bij een tweede hypotheek terecht, die door gaans met op is te brengen. Er zit dan niets anders op dan het huis te verko pen. Dat huis brengt niet meer de prijs van enkele jaren geleden op en door de torenhoge hypotheek die er nog op rust, zie je dat men met schulden uit elkaar gaat." Kinderen Een ander moeilijk punt bij echt scheidingen vormen de kinderen. Fei kema zet vraagtekens bij een zeker automatisme waardoor de kinderen aan de moeder worden toegewezen. „De algemene opvatting is: de kinderen horen bij de vrouw. De man wordt geacht de kost te verdienen en is hierdoor in het nadeel. Je hebt natuur lijk genoeg werkende vrouwen, maar toch gaat men er van uit dat vrouwen beter in staat zijn om kinderen op te vangen dan mannen. Soms gebeurt het dat een geëmancipeerde man bereid is alles te laten schieten voor zijn kinderen. Hij zegt zijn baan vaarwel en gaat in de bijstand. Dan is hij inderdaad thuis om de kinderen op te vangen. Soms weet hij zijn werk zo in te delen dat op dat punt geen problemen ziin. De regeling dat kinderen van ge scheiden ouders, hun andere ouder maar eens per maand of per twee weken mogen ontmoeten, noemt Feikema niet rechtvaardig. De kinderen krijgen daar door niet voldoende mogelijkheid zich met de apart wonende ouder te iden tificeren. „Het is heel triest. Als kind heb je recht op twee ouders. Bij een scheiding wordt het contact met één van de twee gerantsoeneerd. Aan die problemen zou iets moeten worden ge daan. Gelukkig is er nu een organisatie van gescheiden mannen die met deze problemen bezig is." Het aantal echtscheidingen op Texel ligt volgens Feikema net zo hoog, of wellicht zelfs wat hoger dan aan de vastewal. Hij zegt dat de arbeidssituatie in een gezin kan samenhangen met de kans op een scheiding. Binnen de horeca waar men te maken heeft met seizoensinvloeden bijvoorbeeld. Gedu rende het hele zomerseizoen wordt alleen maar gewerkt en is geen sprake van een normale gezinssituatie. „Het komt dan voor dat een hotelier 's avonds in de bar aan het werk is en dat zijn vrouw al vroeg naar bed is omdat ze de volgende ochtend voor het ontbijt moet zorgen. Die twee leven dan langs elkaar heen, maar doen wel genoeg andere contacten op. Ik heb zelf in de horeca gezeten en weet dat je daar een ijzersterk huwelijk moet hebben. Dat is trouwensin alle intensieve beroepen zo. Ook bij een arts zal het werk al gauw invloed hebben op het gezinsleven. Daarmee zeg ik niet dat menseamet een intensief beroep sneller vreemd gaan, maar wel dat ze een grotere kans lopen van elkaar als huwelijkspartners te ver vreemden." Op Texel speelt volgens Feikema verder een rol dat er een uitgaanscultuur heerst. „Drie op de vijf huwelijken lopen stuk. Naar mijn indruk heeft het er ook mee te maken dat je hier makkelijk buiten de deur contacten opdoet. Door het toerisme in een café zitten een normaal verschijnsel geworden; dat heeft zijn invloed op de plaatselijke be volking die ook buiten het toeristen- seizoen de café's blijft frequenteren. Andere factoren die meespelen zijn volgens de advocaat de vereenvoudigde echtscheidingsprocedure, het feit dat de financiële mogelijkheden van de ge scheiden mens zijn verruimd door de bijstand en dat de sociale repressie vanuit de kerk verdwenen is. „Als ge scheiden mens werd je vroeger door de kerk gestig matiseerd. Scheiden geeft nu geen schandvlek meer. Het idee: het huwelijk maak je af, ook al gaat het nog zo slecht bestaat niet meer." Feikema vindt dat de individuele tole rantie ten aanzien van naasten minder is geworden. Men is bereid minder van de huwelijkspartner te pikken waarna een scheiding zich al gauw als enige moge lijkheid opdringt. procedure als er geen mogelijkheden meer zijn. Je mag ervan uitgaan dat de advocaat er aan te pas komt als ze volledig onverzoenbaar tegenover elkaar staan. In dat geval is het als advocaat je plicht voor elk der partijen de rechten te bewaren. Er moet een zo gunstig moge lijke positie worden bereikt, niet alleen voor je cliënt maar ook voor de kin deren. Mijn ervaring is wel: zaken wor den meer op de spits gedreven, naar mate een proces langer duurt. In dat soort gevallen komt het inderdaad voor dat zich misselijke scenes afspelen voor het gerecht. Toch moet je hopen dat beide partijen een zekere bereidheid hebben hun wrok en afkeer te maskeren in het belang van een zo bevredigend mogelijk proces." Begeleiding Feikema vindt dat bij scheidingen te weinig begeleiding plaatsvindt. „Dat is heel triest. In een maatschappij die barst van hulpverleners ben je min of meer aan je lot overgeleverd bij een scheiding. Als advocaat moet je een stuk leemte opvullen. Je probeert te helpen, steun te verlenen, meer te doen dan je als zijds moeten we bedenken dat er altijd al criminaliteit is geweest. Er bestaan geen volmaakte mensen, er is geen vol maakte maatschappij. Criminaliteit komt deels voort uit gebrek aan respect voor een ander, deels ook uit een stuk ver vreemding. Het gevoel van er niet bij te horen: anders te zijn. Wat betreft dat respect voor een ander: als een jongetje met het rondbrengen van de krant een bromfiets bij elkaar gespaard heeft, dan heeft hij recht op dat bromfietsje en moeten anderen daar met hun vingers vanaf blijven. Wat een ander verzameld heeft, moet ontzien worden. Dat moet je niet stelen. Maar natuurlijk zijn er gradaties in vermogensdelicten. Het wegnemen uit levensbehoefte, stelen omdat je anders doodgaat, kan in ons land, dacht ik, niet meer bestaan. Wat daarvoor in de plaats is gekomen is luxe- criminaliteit. Stelen om in een behoefte te voorzien die je zelf hebt aange kweekt. Opvallend zijn allerlei tenden- Feikema: „Op Texel wordt je gecon fronteerd met diefstal, oplichting, ver nieling, zedemisdrijven, mishandeling en alcoholmisbruik. Dat laatste zeg ik met nadruk, want Texel staat wat dat betreft aan de top van Noordholland, waar het alcoholgebruik toch al fiks is." Feikema vindt het opvallend dat bepaal de strafbare feiten uit de misdrijvensfeer worden getrokken. „Daaraan kun je zien dat maatschappelijke en politieke stromingen met enige vertraging door werken in de wetboeken. Bepaalde zedendelicten zijn uit de misdrijven-' sfeer gehaald. Daarnaast zijn de straffen voor een aan tal vermogensdelicten in de wet ver zwaard. Het wetboek volgt de ont wikkeling van de maatschappij." Criminaliteit is een zeer ernstige vorm van gebrek aan respect voor een ander. Maar als advocaat heeft Feikema nodig hebben. Just een man die de zwaarte en gevolgen van zijn daad reali seert zit zo in de knoop dat hij geholpen moet worden. Ook zo iemand heeft recht op hulp. De mens achter een dader bevat veelal een element van hulpbehoevendheid en die hulp moet je bieden, ook al is de dader nog zo rot." De daders van misdrijven krijgen de hulp die ze nodig hebben. Hoe zit het met de slachtoffers van geweldmis drijven? Feikema: „Gelukkig komen die slachtoffers langzaam maar zeker meer in de belangstelling. Er is een organisatie opgericht voor slachtoffers van geweld misdrijven waarin de belangen van die slachtoffers tot hun recht moeten ko men. Daarbij blijft het een moeilijke zaak. De mogelijkheden tot schade loosstelling zijn minimaal. Daarbij houdt beperkt. Een uitstekend vakman die confrontatie van de dader met het slachtoffer. Om het „weer goed te sen die je ziet binnen vermogensdelic ten. Frauderen, het knoeien met sociale wetten, het sjoemelen met enorme bedragen zijn maatschappelijk meer aanvaardbaar geworden. Misschien omdat door publiciteit rond dit soort gevallen bekend is dat velen, ook hoog- geplaatsten, zich met dit soort prak tijken bezighouden. Buiten vermogensdelicten is gebrek aan respect voor eigendommen van Saamhorigheidsgevoel Een zorgelijk facet bij scheidingen vindt Feikema dat de kinderen van ge scheiden ouders veelal later ook niet in staat blijken een normale relatie met een partner aan te gaan. ,,Ze missen het voorbeeld: ze weten niet hoe zoiets functioneert. Ik vind dat beangstigend want ik ben ervan overtuigd dat de maatschappij het moet hebben van een goede gezinsband. leder is tegenwoor dig meer individueel gericht, we be vinden ons in het zogenaamde ik-tijd- perk: Wat nodig is, is juist meer saam horigheidsgevoel. De gedachte dat we het in deze moeilijke tijden juist samen moeten klaren. Dat geldt ook op fiscaal terrein. We moeten met elkaar de middelen opbrengen om te overleven. Ik vrees dat dat gevoel verloren is ge gaan." advocaat formeel behoort te doen. Het is echter niet zo dat je voldoende tijd hebt om alle cliénten ook na de schei ding te begeleiden. Dat kan eenvoudig niet. Daar zou iets voor moeten zijn om dat op te vangen. Verder zou het zo moeten zijn dat scheidingen en huwelij- anderen ook duidelijk zichtbaar. Denk aan geweldpleging en vernielzucht. De vraag staat daarbij centraal wèt iemand beweegt om die steen door een ruit te gooien. In de vooroorlogse maatschap pij bestonden een aantal zekerheden. Je ging naar de kerk, je had werk, er was Is het niet zo dat je als advocaat bij een echtscheiding de partners nog meer uit elkaar drijft dan ze in feite al waren? Beide partners nemen een advocaat in de arm en die advocaten proberen de belangen van hun cliënt zo goed moge lijk te verdedigen. Geeft dat geen extra moeilijkheden? Feikema: „Waarvoor je als advocaat moet waken is dat niet allerlei vijande lijkheden op de spits worden gedreven. Je moet dat met name vermijden omdat in de meeste gevallen kinderen in het spel zijn. Ook de rechter zal, zij het in bedekte termen, proberen na te gaan in hoeverre de zaak nog voor herstel vat baar is. Hij zal de echtelieden vragen of ze er goed over hebben nagedacht en het écht zeker weten. Er komt pas een ken beter worden voorbereid. Ik zeg wel eens: Ik ga niet bij een trouwpartij staan, want ik mag niet adverteren. Er zijn veel huwelijken die stuklopen en telkens zie je dat men daar erg onder lijdt. Je raakt een mens kwijt en die ander gaat zonder jou door. Je hebt iets van jezelf in die ander gestopt en die gaat er nu mee weg, vaak naar een derde. Die ervaring raak je nooit meer kwijt. Het is een amputatie." Feikema is van mening dat het saam horigheidsgevoel in deze maatschappij vermindert. Criminaliteit is iets waar hij in zijn beroep veel mee te maken heeft. Is toenemende criminaliteit een gevolg van verminderd saamhorigheidsgevoel? Feikema: „Dat speelt een rol. Ander- gezag van de politie en verder was er een flinke, sociale controle Nu echter zijn de mensen uit elkaar gegroeid. Er is geen eenheid meer. Wie in een flat woont weet nauwelijks wat zijn boven buurman doet. De sociale controle is weg. Opgelegde remmen door kerk en samenleving zijn komen te vervallen. Helaas beschikken velen niet over een ingebouwde rem en werken werkloos heid, verveling en een tekortschietende financiële basis criminaliteit in de hand. Ik zie criminaliteit als ernstige vorm van gebrek aan respect voor lichaam en goed van een medemens." Wat zijn de meest Texelse misdrijven? voorkomende juist de taak om die bedrijvers van crimi naliteit te verdedigen. Is dat geen on dankbare taak? Feikema: „Dat is niet juist. Er is geen sprake van verdedigen en een advocaat! zal dan ook nooit rechtpraten wat krom is. Je moet het zo zien: iemand gaat in de fout en wordt gesnapt door de poli tie. Hij moet voorkomen en wordt bijgestaan door een advocaat. Op dat moment is het de taak van die advocaat ervoor te zorgen dat de rechtzaak vol gens de regels van het recht plaatsvindt. Ook een verdachte heeft rechten en die rechten moeten gewaarborgd worden tijdens de procedure.Daarvoor is 'n ad vocaat. Nu zullen in Nederland niet snel dingen gebeuren die de rechten van een verdachte aantasten. Maar toch zijn er sommige punten die de aandacht ver dienen. Om een voorbeeld te noemen moet meegedeeld worden aan een ver dachte dat hij niet verplicht is op vragen te antwoorden. Laat men dit na, dan is zo n verklaring ondeugdelijk. Iemand die voor moet komen heeft recht op eerlijke bewijsvoering. Het bewijs mag niet op ontoelaatbare wijze worden vergaard. Het is wel eens ge beurd dat een politie-inspecteur in een kast was geklommen om bepaalde mensen af te luisteren om bewijs te ver krijgen. Een duidelijk voorbeeld van ongeoorloofde bewijsvergaring. Dan, tijdens de berechting komen verschillende vragen aan de orde die noodzakelijk zijn voor het opleggen van straf. Heeft 't strafbare feit inderdaad plaatsgevonden zoals in de tenlaste legging staat? Is het strafbare feit wel door déze verdachte gepleegd? En als dat zo is, is de dader dan wel strafbaar? Bij strafzaken zal een raadsman een zo danige verdediging voeren dat alles naar voren komt wat belangrijk is voor een zo eerlijke mogelijke rechtspleging ten aanzien van zijn cliënt. De advocaat bekijkt of het feit voldoet aan de kwalifi caties van het wetboek van strafrecht en haalt daat ook eerdere rechtspraak bij De verdachte kan dat zelf meestal niet omdat hij niet beschikt over de wetten, de jurisprudentie en de kennis om er mee te werken. Tijdens het proces zal blijken wat het beste met een ver dachte kan gebeuren: moet hij inderdaad gestraft worden, of is een maatregel zoals bijvoorbeeld t.b.r. beter op zijn plaats, of een combina tie van beiden. De persoon van de dader speelt een belangrijke rol. Betreft het een doorgewinterde crimineel, of is het iemand die lichamelijk of geestelijk niet goed functioneert. Bij psychische stoornissen kan een psychiatrisch onderzoek plaatsvinden. Een ad vocaat zal altijd op zoek zijn naar" om standigheden waardoor je de criminele daden kunt verklaren. Wanneer hij niets aan zijn gedrag heeft kunnen doen, is een maat regel op zijn plaats en zeker geen straf. Is het hem gedeeltelijk aan te wrijven, dan kun je zoeken naar een combinatie van straf en maatregel. Het feit zelf mag je nooit goedpraten, maar je moet zoeken naar achtergronden, verzach tende omstandigheden. Dat zijn kansen die je er als advocaat uit moet halen." Afschuw Zijn er gevallen waarin je als advocaat een cliënt mag weigeren, bijvoorbeeld wanneer persoonlijke afschuw over de daden die iemand heeft gepleegd het wint van het vermogen om iemand naar behoren bij te kunnen staan? Feikema: „Watje niet met je geweten overeen kunt brengen moet je weigeren. Dat is ook in het belang van de ver dachte. Je moet als advocaat je cliënt zo goed mogelijk steunen Heb je het gevoel dat je dat niet op kunt brengen, dan kan hij beter naar een ander gaan. Desondanks is het zo dat ook mensen die de ergste' misdrijven begaan, hulp maken" zijn de mogelijkheden ook beperkt. Een uitstekend vakman die een vermogensmisdrijf heeft gepleeqd en in de gevangenis belandt, heeft in die gevangenis niet de gelegenheid zijn beroep uit te oefenen, daarmee geld te verdienen en het gestolen bedrag weer terug te betalen. De organisatie voor slachtoffers van geweldmisdrijven is opgezet door enthousiaste wetenschaps mensen en politiemensen. De overheid subsidieert dat. Dat is een tendens die in de jaren is ontstaan. Jarenlang is geredeneerd in de richting van de dader. Het zwakke werd gekoes terd. Daarbij werd ervan uitgegaan dat de huidige maatschappij debet is aan het optreden van een crimineel." Volgens Feikema is het niet juist alleen de maatschappij de schuld te geven van crimineel gedrag. Net zo min als je mag zeggen dat het alleen aanleg of de omstandigheid is, waaronder het misdrijf werd gepleegd, die leidden tot crimineel gedrag. Er is sprake van een samenspel van deze factoren. „Som mige onderzoekers gooien het alleen op aanleg. Marxisten zeggen dat maat schappelijke omstandigheden leiden tot crimineel gedrag. Maar ik ken mensen die het heel slecht hebben gehad en nooit tot mosdrijven zijn vervallen. Het is altijd een combinatie van aanleg, maatschappij en omstandigheden die hiertoe leiden." Het kerstconcert dat muziekvereni ging Excelsior tweede kerstdag ten ge hore bracht in de Hervormde kerk van Oosterend is bijzonder succesvol ge weest. Een groot publiek heeft ruim een uur van prachtige muziek genoten. Aan de uitgang werd een collecte gehouden, waarvan de opbrengst bestemd was voor de aktie Help de Polen de winter door. De opbrengst: van deze collecte was f575, De diëtiste (mevr. Gootel van het Groene Kruis Texel heeft in de maand januari geen zitting. De eerstvolgende' zitting wordt gehouden op maandag 7' februari 1983. Floridacocktail met vers fruit. Heldere groentesoep met verse groenten en tuinkruiden. Varkenslende „Hawayenne" met ananas gevulde varkenslende, gekookte witlof, stoofpeer en gebakken aardappelen. Sorbet met slagroom 728,50 p.p. h Bovendien krijgt u bij het binnen- komen een nieuwjaarsborrel aan geboden. li 102226)310. Het restaurant, waar altijd alles vers is.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1982 | | pagina 5