Hoe blauw is de
blauwe kiekendief?
Cats" nu op
de markt
Texelse schorren
van internationale
betekenis
>o
Kleurrijk catamaranblad
Interessante lezing C. Swennen
Scouting kan
CV aanleggen
Agrarische woning
nag dicht bij weg
Lepelaars
terug
fl'
Kleine aanrijding
DAG 4 MAART 1983
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
Reageren op deze rubriek kan bij Jaap
van Groenigen, telefoon (02220) 3562,
Adriaan Dijksen, telefoon (02228) 676 of
bij het Natuurrecreatiecentrum, telefoon
102228)741
r zijn nogal wat vogels die een deel van hun naam danken aan hun
r. Kleuren zoals rood, zwart en wit vinden we veel in de namen
g. Bij het doorbladeren van een vogelboekje kwam ik ook nog
ien: geel, goudgeel, groen, grijs en leigrijs, blauw, paars, purper,
Jiin, rosse en roze. Verder ook namen samengesteld uit woorden
Is goud, zilver, koper, sneeuw, ivoor, azuur en citroen en aandui-
igen zoals bleke, blonde, bonte, vale en grauwe.
eestal komen die namen goed overeen met de kleur van het
enkleed. Een roodborstje heeft een rode borst, een zwarte zeeëend
cht zwart en niemand kan beweren dat een geelgors niet geel is.
Ifs een roze spreeuw (bij ons een zeldzame dwaalgast) is écht
eeltelijk roze. Toch zijn er namen die minder goed of helemaal niet
ppen. Een groenling, zeker het mannetje, is meer geel dan groen,
latijnse naam is chloris en dat betekent geelgroen. De naam
ding' is natuurlijk niets en misschien is het daarom toch groenling
(worden. Nog gekker is het bij de goudvink. Er is niets van goud aan
ize vogel. Z'n kleuren zijn zwart, wit, grijs en rood!
Misschien dankt hij zijn naam wel aan
t feit dat het een geliefde kooivogel
ss, moeilijk in gevangenschap te kwe-
n. en daarom altijd veel geld kostte of
bracht. Overigens, in Engeland heet dei
Uter 'goudvink', d.w.z. 'goldfinch'.
la, en dan komen we bij onze
juwe' vogels. Een blauwborstje heeft
jer een prachtig blauwe borst. Maar
bleuwe reiger vind ik eerlijk gezegd
il meer (donker)grijs. Kijk maar eens
id naar zo'n dier. De zon moet wel op
heel biizondere manier op z'n veren-
id schijnen om het echt blauw te
in lijken.
iat geldt ook voor de blauwe kieken
wat betreft het mannetje. Het
snkleed is eerder grijs dan blauw. Nu
het bij kiekendieven toch vreemd in
lar want er is ook nog_een grauwe
lendief. En het mannetje van deze
irtïs niets minder grijs of blauw zo u
dan de blauwe!
ielfs het mannetje van de bruine
endief heeft gedeeltelijk blauwgrijze
gels. Verder is hij inderdaad meer
(in gekleurd dan zijn twee familie-
n.
heb met opzet steeds alleen over de
inetjes gesproken omdat bij alle
endieven de wijfjes overwegend
in gekleurd zijn. Dit is een goede
ipassing, een schutkleur, want het
n de wijfjes die broeden op hun
pndnesten tussen dichte planten-
|ei.
Roofvogel
[Alle drie soorten kiekendieven komen
p Texel voor. In deze tijd echter is dat
fcen de blauwe. Bij hoge uitzondering
r ook wel eens een bruine voorko
len, maar dat is toch hoofdzakelijk een
«vogel De grauwe kiekendief is een
Shte trekker die 's winters in Afrika zit.
blauwe kiekendieven zien. Buiten de
broedtijd verschijnen ze net zo vaak in
de polders als in de duinen. Ze zoeken in
het cultuurland vaak de wat ruigere of
natte plekjes af. Ook zien we ze dikwijls
bij slootkanten.
Een kiekendief is makkelijk te herken
nen aan z'n lange smalle en gevingerde
vleugels. Doorgaans worden ze in een
ondiepe V gehouden. Een kiekendief op
jacht vliegt langzaam en laag boven de
grond in een wat schommelende vlucht.
De overwegend bruin gekleurde wijfjes
hebben een opvallend kenmerk. De stuit
(dat is de plaats waar de staart in de rug
overgaat) is wit. De Texelse naam voor
de blauwe kiekendief is dan ook Wit-
stéértskör (skör kiekendief). Hij moet
deze naam delen met de grauwe kieken
dief. De wijfjes van beide soorten lijken
Het ziet er naar uit dat Scouting Texel
I geld voor een nieuwe cv-installatie
het gebouw aan de Bernhardlaan bij
Aar heeft. Zowel de verloting als de
icy fair ten bate van dit doel zijn een
Sees geworden.
De eerste vier prijzen van de verloting
>len respectievelijk op de lotnummers
2282, 2457 en 3970. De prijzen zijn
liddels bij de winnaars thuisbezorgd.
lok op de fancy fair was het gezellig
en er werden dus behoorlijke
zetten gemaakt. Groepsleider Niek
derink: ,,We zijn de mensen erg
ikbaar die ons op een of andere
nier hebben geholpen. Bijna alle
Idenstanders van Den Burg hebben
te prijzen beschikbaar gesteld".
Blauwe Kiekendief, wijfje
De blauwe is samen met de torenvalk
de meest algemene roofvogel op ons
eiland. Toch zien we eigenlijk maar
weinig echte 'blauwe' exemplaren,
d.w.z. mannetjes. De verklaring is sim
pel, Er zijn gewoon minder mannetjes
dan wijfjes. Daarbij komt nog dat jonge
mannetjes veel op vrouwtjes lijken en
daarom niet gemakkelijk herkenbaar
zijn. Van vele honderden kiekendieven
die op Texel gezien werden bleek van
iedere vijf exemplaren slechts één man
netje te zijn (20% dus). Bij een uitge
breid onderzoek in de Flevopolders (hét
kiekendievengebied in ons land) bleek
16% van alle waargenomen exemplaren
het mannelijk kleed te dragen.
Tellingen
De laatste jaren worden landelijke
roofvogeltellingen gehouden. Honder
den vogelaars doen daar aan mee.
Midden januari inventariseerde men gro
te delen van ons land. In de winter
1981-'82 ongeveer de helft van de totale
Nederlandse oppervlakte. In totaal zag
men 10.504 roofvogels. De meest alge
mene soort was de buizerd. Daarna
kwam de torenvalk en dan de sperwer
met respectievelijk ruim 6.500, ruim
2.100 en 817 exemplaren. De blauwe
kiekendief kwam met 489 dieren pas op
de vierde plaats. Bijna 19% van deze
dieren bleek het mannelijk kleed te
dragen. Een cijfer dat dus aardig over
eenkomt met wat we op Texel vonden
Het blijkt dat de roofvogelsamenstel
ling op Texel nogal verschilt van het
landelijk beeld. Naar verhouding komen
bij ons veel meer kiekendieven en veel
minder buizerds en sperwers voor. Wel
logisch: we hebben nu eenmaal weinig
bos- en parklandschap. De kiekendief is
in vergelijking tot de sperwer en de
buizerd veel meer een vogel van open
landschappen.
We kunnen, met uitzondering van de
bossen en de dorpen, op Texel overal
De eerste lepelaars zijn terugge
keerd uit hun overwinteringsge-
bied. Maandag werden zowel in De
Muij als in De Geul enkele lepelaars
waargenomen. Er zullen er onge
twijfeld spoedig meer volgen.
eerste plaats beconcurreren ze elkaar
niet wat betreft hun prooien. Het
mannetje pakt andere, duidelijk kleinere
prooien dan het wijfje. De vogels
vangen dus mets voor eikaars neus weg.
Het mannetje moet in de broedtijd
voedsel voor het vrouwtje zoeken. Als
de jongen klein zijn zelfs voor z'n hele
gezin, want mevrouw past op de klein
tjes. Het is waarschijnlijk veel 'economi
scher' om kleiner en wendbaarder te zijn.
Dan wordt met minder moeite, minder
energie dus, al het benodigde voedsel
bij elkaar gescharreld. Daarentegen is
het voor broedende vogels lang stil
zitten en de eieren of jongen warm
houden, voordeliger wat groter te zijn.
Dergelijke verschillen in grootte vin
den we niet alleen bij kiekendieven,
maar bij heel veel roofvogels. Het meest
sprekende voorbeeld is de sperwer.
Besparing
En zo is energiebesparing in de natuur
de gewoonste zaak van de wereld. Wij
mensen beginnen er meestal pas mee
als het met de portemonnee niet meer
zo lekker zit. Bij vogels, die er niet bij
hoeven te denken maar waarbij het een
kwestie van instinct is, is het normaal en
een levensnoodzaak. Dieren die, door
wat voor reden ook, niet zuinig met hun
energie omspringen zijn ten dode opge
schreven.
Adriaan Dijksen
cats
TESTHOBIECAT18 NIEUWE NACRA'S MALCOLM TENNANT DESIGNER
WERELDEN VAN LIJN, WIND EN SNELHEID WEYMOUTH SPEED TRIALS
PALLMALLCUP TEXEL YARDSTICK OP DE HELLING VOOR DE START
EEN CAT UIT DE ZAK ROND TEXEL RECORD WEDSTRIJDKALENDER
INTERVIEW SMYTH/GLAZER NOUVEAUTÉ'S CATPIONIERS ENZ ENZ
Iedere zaterdagochtend haalt Scouting
Texel oud papier, lompen en oude
schoenen op. Mensen, die zulke zaken
voor tweede gebruik beschikbaar willen
stellen, worden verzocht de spullen
voor tien uur op de stoep te zetten.
Deze week zijn de volgende straten aan
de beurt:
Wilhelminalaan, Thijsselaan, Drijver-
straat, Binsbergenstraat, Brouwer
straat.
Deze week is het eerste nummer van
het driemaandelijkse tijdschrift „Cats"
van de persen gerold. Het eind vorig jaar
aangekondigde kleurenmagazine voor
catamaranzeilers en supporters van
deze sport heeft weliswaar nog niet
genoeg abonnees om financieel quitte te
kunnen draaien, maar drukker Sjef
Brügemann uit Den Burg en hoofdre
dacteur Bert van Zuilekom uit Amster
dam geloven toch dat „Cats" alle kans
van slagen heeft en de mond tot mond
reclame die dit eerste exemplaar kan
opleveren moet er voor zorgen dat de
tekening Johan Roy don/
veel op elkaar. De grauwe is iets kleiner
en slanker en de witte vlek is wat minder
duidelijk. Deze verschillen waren des
tijds echter te klein om ze als verschil
lende soorten te herkennen.
Grote vrouwtjes
Blauwe kiekendieven zijn goede vo
gelvangers. Ze moeten ze echter wel bij
verrassing pakken, want snel is een
kiekendief niet. Zangvogels en jonge
vogels (kiekendief komt van kuikendief)
staan niet alleen op het menu. Ook
grotere soorten zoals waterrallen en
watersnippen worden gepakt, vooral
door de vrouwtjes. Toch bleek bij
onderzoek in de Flevopolders dat het
voedsel in de winter voor 90% uit
muizen bestaat.
Er is een aanmerkelijk verschil in
grootte tussen de mannetjes en de
vrouwtjes. Het is niet zoals bij mensen
dat de mannetjes gemiddeld groter,
zwaarder en sterker zijn. Bij de kieken
dieven zijn juist de vrouwtjes groter. De
gemiddelde vleugellengte (dat is dus
niet de spanwijdte) is bij de mannetjes
34,8 cm en bij de vrouwtjes 38,5 cm.
Nog duidelijker is het verschil in
gewicht. Dat van de mannetjes is 340
gram en van de wijfjes maar liefst 500
gram! Het lijkt misschien merkwaardig
dat binnen één soort zulke grote ver
schillen tussen de geslachten bestaat.
Toch is het in de natuur voordelig. In de
De bij de dijk van de Eendrachtpolder
gelegen Schorren vormen in biologisch
opzicht een van de belangrijkste onder
delen van de Waddenzee. De Schorren
en het aangrenzende wad herbergen
allerlei organismen in veel grotere dicht
heden dan elders in de Waddenzee en
zijn daardoor van fundamentele beteke
nis voor de hele levende have van het
Waddengebied maar ook voor de
Noordzee. Bovendien is een „Schor"
op zichzelf iets zeer zeldzaams. In het
Waddengebied komen op maar enkele
plekjes dergelijke kwelders voor en
elders in de wereld zijn ze nog maar
sporadisch. Toch zijn tal van vogelsoor
ten uit de hele wereld voor een belang
rijk deel op dergelijke voedselgebieden
aangewezen.
Het bovenstaande werd boeiend naar
voren gebracht en toegelicht door de
heer C. Swennen op de woensdag
avond in het NRC gehouden districts
bijeenkomst van de Vereniging tot Be
houd van Natuurmonumenten. De con
clusie die aan zijn betoog kon worden
verbonden lag overtuigend voor de
hand: de Schorren moeten in stand
worden gehouden en hebben zorgvul
dige bescherming nodig.
De avond in het Natuurrecreatiecen
trum was ook wat de belangstelling
betreft een succes. De heer M. Mantje,
lid van de districtscommissie, kon een
volle zaal verwelkomen en sprak aan het
slot de hoop uit dat een dergelijke
bijeenkomst spoedig weer eens zou
worden gehouden.
Populair
De heer C. Swennen, die verbonden
is aan het NIOZ en zich daar in het
bijzonder bezig houdt met onderzoekin
gen aan zeevogels, verstaat de kunst
om wetenschap op populaire en toch
correcte wijze aan het publiek door te
geven. De ingewikkelde problemen
waarmee hij zich bezig houdt weet hij
ook voor volslagen leken boeiend uiteen
te zetten, door zich te bepalen tot
hoofdzaken, door moeilijke woorden
weg te laten en door de humor niet te
schuwen. Zijn voordracht van woens
dagavond werd daardoor een genoege-
lijk praatje waar veel van op te steken
was en waarmee de natuurbescher
mingsgedachte beter is gediend dan de
zweverige betogen over 'onvervangbare
waarden' waarmee sommige andere
pleitbezorgers hetzelfde doel trachten te
dienen maar daarmee vooral de laatste
tijd meer ergernis dan steun verwerven.
Swennen lichtte zijn verhaal toe met
veel dia's en statistiekjes die hij met
behulp van de overhead-projector liet
zien.
Internationaal
De Schorren en vooral ook het
aangrenzende wad vormen een ware
levensbron. Allerlei dieren vinden hier
de condities waaronder zij kunnen op
groeien om zich daarna elders te vesti
gen. Een schelpdier als het nonnetje
(belangrijk voedsel voor vissen en vo
gels) zou zonder dit Schorren-milieu
waarschijnlijk uitsterven. Duidelijk werd
de enorme betekenis van deze wad
achtige gebiedjes zelfs voor vogels uit
Siberië, Noord-Canada en andere verre
streken.
Het was onvermijdelijk dat Swennen
in het bijzonder inging op het zeevogel-
onderzoek dat hij voor een belangrijk
deel op de Texelse schorren heeft ver
richt. Hij vertelde iets van zijn onderzoek
aan parasieten bij eidereenden (waarbij
werd ontdekt dat de strandkrab 'tussen-
gastheer' is) en het onderzoek naar de
'kwaliteit' van scholeksters. Voor het
eidereendenonderzoek heeft hij eens de
hele eidereendenbevolking van Vlieland
in een keer op het wad gevangen en
geringd. Het voor het onderzoek nood
zakelijke opfokken van jonge eidereen
den (die Swennen als hun moeder be
schouwen en zich daarom in zijn omge
ving volkomen natuurlijk gedroegen)
was een van de aardigste onderdelen
van de lezing.
Schorafslag
Voor menigeen nieuw was het verslag
van de succesvolle maatregelen die zijn
genomen om aan de afslag van de
schorren een eind te maken. Langs de
hele oostkant van dit kweldergebied zijn
nu een soort strekdammetjes van palen
gemaakt waardoor de golfslag wordt
afgeremd en materiaal bezinkt.
nog broodnodige paar honderd abon
nees over de streep worden getrokken.
,,Cats" draait financieel rond bij 1.500
abonnees en momenteel zijn dat er, na
een inschrijfcampagne, ruim 1.200. De
genen die met het blad willen kennis
maken, kunnen in dit geval niet bij de
losse verkoop terecht. Het blad wordt
uitsluitend verzonden aan abonnees.
Het is de bedoeling dat dit Texelse/
Amsterdamse initiatief de vele
kleine clubbleadjes op catamarangebied
overbodig maakt, want ook klein club
nieuws zal in ,,Cats" aan bod komen.
Het is het eerste blad dat volledig op
deze tak van sport is gericht. Tot
voorkort moesten de cat-freaks het
doen met korte speciale rubriekjes in
surf- en zeilbladen en buitenlandse
uitgaven.
,,Cats" wordt bij drukkerij Brüge
mann gedrukt. Een compliment aan de
makers is op zijn plaats. Een sfeervolle,
doordachte lay-out met prachtig kleu-
renwerk geeft dit eerste nummer met
een een volwassen aanzien en alleen
daarom is het eigenlijk al wenselijk dat
deze uitgave, temidden van vaak
schreeuwerige en kermisachtige sport
bladen, blijft voortbestaan.
Middelpunt
Op zich is het niet zo verwonderlijk
dat ,,Cats" van Texel komt, want wie
het blad doorkijkt moet al snel tot de
conclusie komen dat het vaderlandse
catamarangebeuren eigenlijk geconcen
treerd is op dit eiland. Niet alleen door
het relatief grote aantal Texelse cat-
zeilers maar natuurlijk vooral door het
rondje van Texel. Objectief bezien ge
beurt er elders in het land niet zo heel
veel op mulithull gebied en is het rondje
de voortrekker van deze hele tak van
sport. In het eerste nummer is dan ook
veel plaats ingeruimd voor het rondje
met artikelen over de Texel Yardstick,
pogingen om het ronde-record rond
Texel te verbeteren en mededelingen
over het rondje 1983. Daarnaast komt in
elk nummer een catamarantest en opent
het blad met een serie mensen die de
catamaransport in het verleden hebben
gepromoot. Natuurlijk wordt aandacht
besteed aan allerlei zeilsnufjes, het zelf
bouwen, wedstrijdverslagen, nieuwe
modellen etc.
Naast Van Zuilekom wordt „Cats"
volgeschreven door zo'n twintig mede
werkers, variërend van in de catamaran
wereld bekende zeilers tot de 'beste
stuurlui aan de wal'.
„Cats" verschijnt 4 keer per jaar en
een abonnement kost 30, Een brief
kaartje naar „Cats", Antwoordnummer
677, 1789 WG Den Burg, is voldoende.
Dinsdagmorgen gebeurde op de
Wilhelminalaan een aanrijding, waar
bij alleen lichte materiële schade
ontstond.
Het ongeval gebeurde omdat een 22-
jarige Texelse automobilist te laat rea
geerde op het stoppen van zijn voor
ganger, een 49-jarige Texelaar in een
personenauto. Laatstgenoemde stopte
omdat een klein jongetje een zebra
overstak. Een kop-staart-botsing was
het gevolg.
