Cjroen kwartsJexels in het hart
VINSEMIUS BLIJ MET
iEZAMENLIJK BELEID
De bisamrat nu
ook op Texel
istemmingsplan en zeehond voor minister
Zwemmen in warm water
niet op kosten van
ziekenfonds
Sterke auto
Verse mosselen
Groene Kruis-lezing
H/ENRESTAURANT TEXEL
JAARGANG Nr. 9821
w Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, tel. (02220) 2741
werktijd. Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, De Koog, tel. (02228) 266 er
ander Heijden, ,,De Wesp" bij Oranjestr. 31, Oosterend, tel. (02223) 964
Oosterhof,Golfslag 32, Den Burg, tel. (02220) 4988.
dvertenties, abonnementen, etc
rtld De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
>n (02220) 2741, na 18.00 uur 4881
DINSDAG 11 OKTOBER 1983
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Postgiro 652 Abonnementsprijs fM per kwartaal
70 cent incasso, los 70 cent
Bankrelaties: Amro Bank nr. 46 99 17.636
Rabobank nr 36.25.01.742; NMB nr 67 34 60 398
De nu gevonden muskusrat is waar
schijnlijk om het leven gekomen toen
een loonwerkbedrijf de sloot met een
korfmaaier reinigde. Blijkbaar is de maai
er over het op de kant gehaalde beest
heengereden, want het kadaver was min
of meer geplet. De kraanmachinist zelf
heeft er kennelijk niets van gemerkt of
heeft het dier voor een gewone rat aan
gezien. De medewerkers van het Water
schap zijn enige tijd geleden echter
geïnstrueerd inzake de typische kenmer
ken van deze diersoort zodat die onmid
dellijk zagen dat het geen gewone rat
kon zijn. Die instructie hield verband
met de verwachting dat de muskusrat
spoedig op Texel zou worden gesigna
leerd; het was dus geen verrassing. Al
eerder werden muskusratten waargeno
men op Wieringen, Vlieland en
Ameland.
Geen zee te hoog
De zee blijkt voor de ratten geen be-
Muskusrattenvanger W. Batsama an de haar H. Ph. Vonk van hat Waterschap Texel mat het geplette kadaver van de bij de Rode Zee gevonden
..echte" muskusrat. Al eens eerder ontstond op Texel onrust naar aanleiding van een bericht dat een muskusrat gevonden zou zijn maar toen
bleek het gevonden dier een nerts te zijn.
nuari een feit zal zijn. ,,Het voorstel gaat
deze week naar de Raad van State. De
kans dat we die datum halen is dus nog
aanwezig. Als voorzitter van het Coördi
natiecollege was hij niet gelukkig met
het opstappen van de Waddeneilanden
uit de Vereniging Contact Waddenge
meenten. ,,De wisselwerking tussen
Waddeneilanden en kustgemeenten
rond de Waddenzee blijft ook in de toe
komst van belang. Het was eenvoudiger
geweest als u niet was opgestapt."
Lange weg
De minister zei dat zijn ministerie er al
les aan zou doen om dit ontwerpplan zo
snel en goed mogelijk alle inspraakschij
ven te laten passeren. „Het plan gaat
nog een lange weg maar het is belangrijk
genoeg er veel aandacht aan te schen
ken waarbij ik niet hoop op overdadige
procedures. Over de Waddenzee zijn al
vele visies gepresenteerd. Dit plan legt
iets vast en dat is een goede zaak", aldus
Winsemius waarna hem de genoemde
geschenken werden overhandigd en de
minister temidden van de burgemeesters
op de foto ging.
Onlangs stond in deze krant een be
richt over de mogelijheid voor o.a. rheu-
mapatiënten om regelmatig te zwem
men in warm water in appartementen
hotel Tubantia. Daarbij werd vermeld dat
de kosten daarvan door het ziekenfonds
of particuliere ziektekostenverzekering
worden gedekt, als het baden gebeurt
op voorschrift van de huisarts. De initia
tiefneemster was echter niet juist geïn
formeerd. Van het Algemeen Zieken
fonds Texel hoorden we dat dergelijke
warmtebaden over het algemeen niet
voor vergoeding in aanmerking komen.
Het is mogelijk dat sommige particuliere
ziekteverzekeringen deze kosten wel ver
goeden, maar dat moeten de betrokke
nen even navragen.
Een 27-jarige Oosterender vloog zater
dagnacht uit de bocht Peperstraat-
Bijenkorfweg. Zijn wagen raakte daarbij
de op het parkeerterrein staande auto
van een dorpsgenoot. De bestuurder
verklaarde tegen de politie net een ster
ke wagen met een 6 cylinder motor te
hebben gekocht, hij moest nog aan de
kracht wennen. Beide blaasproeven wa
ren evenwel positief, zodat een bloed
proef werd afgenomen.
Ze zijn 30 tot 40 centimeter lang. Daarbij
komt nog de kale zwarte staart van 20
tot 28 centimeter waaraan het dier het
makkelijkst is te herkennen. De staart is
namelijk zijdelings afgeplat en doet sterk
aan een paling denken. Het beest heeft
verder een gedrongen bouw met een
stompe neus, waardoor het er veel
vriendelijker uitziet dan een gewone
bruine rat.
Ook door zijn mooie donkerbruine pels
steekt het dier in gunstige zin af bij een
echte rat. Ze leven uitsluitend van plan
ten, houden zich bij voorkeur in schone
sloten op en zijn voor zover bekend niet
agressief. In België worden bisamratten
gegeten en worden dan geserveerd als
„waterkonijn".
Veel schade
Dat de bisamrat fel wordt bestre
den heeft als enige reden de
omvang-rijke schade die hij aan
richt. Die schade ontstaat door de
uitgebreide gangenstelsels die hij
maakt. De in- en uitgang van de ho
len ligt meestal onder de waterspie
gel. Naarmate de rattenfamilie
groeit wordt het gangenstelsel uit
gebreid. Het Waterschap heeft de
vondst gemeld bij de dienst Fauna
beheer van het ministerie van land
bouw. Naar aanleiding daarvan was
gisteren de beroepsrattenvanger W.
Betsema uit Opperdoes op Texel om
het dier te bekijken en om te praten
over bestrijdingsmaatregelen. Het
treft ongelukkig dat momenteel de
sloten op Texel worden schoonge
maakt in verband met de op handen
zijnde schouw. De zeer typische
sporen van de ratten worden daar
door verdoezeld.
Van de andere kant is de kans op het
signaleren van de ratten hierdoor groter.
Wie ratten of hun sporen ziet, wordt ver
zocht het Waterschap te waarschuwen.
De ingangen van de holen zitten onder
water en zijn derhalve vanaf de wal niet
zichtbaar maar de looppaden van 12 cm
breed door de oevervegetatie zijn wel
vaak te zien. Die looppaden gaan vaak in
de richting van cultuurgewassen op het
land, waar dan soms kaalgevreten plek
ken zijn te zien. Overigens is de schade
van bisamratten aan cultuurgewassen
meestal nooit groot. Ze leven vrijwel uit
sluitend van water- en moerasplanten,
bij voorkeur de zachte, onderste delen
ervan. In de herfst en wintermaanden
kan men opvallende, vaak in ondiep wa
ter voorkomende „winterhutten" zien
die van plantaardig materiaal zijn ge
bouwd Verder zijn er nog andere ver
schijnselen die op de aanwezigheid van
muskusratten wijzen, maar daarvoor
moet men een geoefend oog hebben.
De lezing die het Groene Kruis don
derdagavond houdt in „De Schakel" in
Den Burg gaat niet alleen over fysiothe
rapie maar zal ook meer informatie ge
ven over betrekkelijk nieuwe vormen van
geneeswijzen zoals manuele therapie
(„kraken") en de sensomotorische trai
ning. Dat is een therapie in spelvorm
voor kinderen met een motorische ont
wikkelingsachterstand. De informatiea
vond begint om 20.00 uur en de toegang
is gratis.
inister Winsemius van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Orde-
I en Milieubeheer kreeg gistermiddag op het ministerie in
Haag uit handen van burgemeester H. B. Eenhoorn van
iermonnikoog een exemplaar aangeboden van het ontwerp-
temmingsplan Waddenzee dat door de gemeenten Texel,
land, Terschelling, Ameland, Schiermonnikoog en Wierin-
is gemaakt. Dat zes gemeenten samenwerken bij het ma-
van een bestemmingsplan gebeurt voor het eerst en de mi
er prees deze aanpak. ,,De Waddenzee is een uniek en be-
irijk gebied en het is goed dat u heeft samengewerkt om
rvoor één beleid te ontwikkelen." De aanbieding van het
lemmingsplan in de filmzaal van het ministerie was een
iszins feestelijke gebeurtenis waarbij Winsemius ook twee
ïondebouwplaten (van de gemeente Texel) en een doos met
erechten (van de gemeente Wieringen) kreeg aangeboden.
adat Wieringen zich had aangemeld
lemeente die ook mee wilde doen in
Hannenmakerij omdat men ook een
Waddenzee krijgt toebedeeld werd
bruari van het vorig jaar gestart met
ambtelijke werkgroep die in overleg
de verschillende besturen tot be
mannen voor het hele gebied
m Vorige maand zaten alle gemeen
st betreft de uitgangspunten van
ontwerpplan op één lijn en toen
J de tijd rijp geacht het bestem-
Dsplan zo snel mogelijk van de per-
la laten rollan en met de „Wadden-
op de Waddenzee" naar buiten te
*i. De gemeenten zijn vroeg met
(02226) 310.
Hhllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll,
Minister Winsemius staat in de houding om de zeehond in ontvangst te nemen van burgemeester Engelvaart De bewindsman mocht het papie
ren dier echter alleen even vasthouden want hij kreeg twee bouwplaten van het beest ..Het is wel 14 dagen knutselenaldus Engelvaart Naast
de minister staat burgemeester Visser van Vlieland en geheel links burgemeester Eenhoorn van Schiermonnikoog
nsemius kreeg deze geschenken
Heen als voorman van het ruimtelij-
dening ministerie maar meer nog
rorzitter van het Coördinatie Colle-
lor het Waddengebied. Dit college,
n meerdere ministers zitting heb-
moet een brug slaan tussen rijks-,
iciale en gemeentelijke overheid in-
het gezamenlijk besturen van de
lenzee. Bij de aanbieding van het
aan de minister waren dan ook di-
vertegenwoordigers van dit college
ezig alsmede alle burgemeesters
de betrokken gemeenten met hun
ouder ruimtelijke ordening en leden
Ie Wadden Adviesraad en de Vere-
g Contact Waddenzeegemeentan.
Spontaan
irgemeester Engelvaart ging voor
aanwezigen en de verzamelde pers
ide ontstaansgeschiedenis van het
oamde het opmerkelijk dat het plan
lezamenlijk een bestemmingsplan te
in spontaan is ontstaan en uitge-
J in een tijd waarin de discussie over
«komst van de Waddenzee in alle
jheid en met talloze overleginstan-
iloeit. Het idee om een gezamenlijk
d te ontwikkelen is geboren tijdens
ulfjaarlijkse waddenoverleg tussen
landen. Door samen aan het werk
an konden niet alleen de kosten van
ilan worden beperkt maar ook de af-
d tot de burgers en plannenmakers
riner.
Iierdoor wordt het gemakkelijker op
schalige zaken in te spelen die voor
ars zo van wezenlijk belang kunnen
aldus Engelvaart die daar aan toe-
de dat het voor lokale mensen mak
er aan te voelen is wat er onder de
Iking leeft dan voor „planologen
de overkant."
Breuk
i burgemeester memoreerde hierbij
iel de verwikkelingen rond de land-
psnota's door op te merken dat „nu
«lijk breuken tussen bestuur en bur-
kunnen worden voorkomen". „De
ring heeft geleerd dat het repareren
dergelijke breuken een moeizaam en
durig proces is."
De gevreesde muskusrat of bisamrat is nu ook op Texel gesig
naleerd. Vorige week werd een dode muskusrat gevonden in de
slootkant bij de voormalige vuilstortplaats Rode Zee door per
soneel van het Waterschap. Het vermoeden dat het een mus
kusrat was, werd bevestigd in het Natuurrecreatiecentrum,
waar het kadaver thans in de vriescel wordt bewaard.
lemmering te zijn; een niet al te grote af
stand kunnen ze zwemmend overbrug
gen. Bij het Waterschap wordt niet uit
gesloten dat iemand een grap heeft wil
len uithalen en een van elders aange
voerd kadaver in de wegberm heeft ge
legd, maar bij nader inzien lijkt dat min
der waarschijnlijk.
Muskusratten, van oorsprong uit
heems, breiden zich in Nederland zeer
sterk uit. De eerste waarnemingen date
ren van 1941 en 1942. Het dier komt
thans in oost en zuid Nederland zeer al
gemeen voor. De laatste jaren komen
ook steeds meer meldingen uit het-
westen, met name Noordholland. Nu
ook Texel is bereikt, lijkt heel Nederland
door het dier te zijn veroverd.
Opmars
Wegens de schade die zij door hun
graverij aanrichten aan kaden, dijken en
andere waterkeringen zijn de bisamrat
ten vanaf het begin fel vervolgd, maar ze
lijken niet te stuiten. Vorig jaar werden in
Nederland 178.000 muskusratten gevan
gen; dat was 25% meer dan in het jaar
ervoor. Door het verscherpen van de
bestrijding lijkt het aantal ratten in het
oosten en zuiden van het land gelijk te
blijven, maar in westelijke en noord
westelijke richting zet het dier zijn op
mars voort.
De nu op Texel gevonden rat hoeft
niet perse te betekenen dat de bisamrat
zich hier definitief gevestigd heeft. Als
slechts één exemplaar de oversteek naar
het eiland heeft gemaakt is er niets aan
de hand. Het spreekt verder vanzelf dat
er minstens twee ratten van verschillend
geslacht moeten zijn, wil zich ook hier
de explosie voordoen die elders is gesig
naleerd. Net als bij andere knaagdieren
kan het dier zich bijzonder snel vermeer
deren. Ze werpen meerdere malen per
jaar jongen en de nakomelingen zijn al
jong geslachtsrijp. Daarbij komt dat in
Nederland blijkbaar de natuurlijke vijan
den ontbreken, afgezien van de mens.
Aardig dier
De muskusrat of bisamrat (weten
schappelijke naam Ondatra Zibethica) is
geen echte rat maar een soort woelmuis.
het plan want de Waddenzee is officieel
nog niet gemeentelijk ingedeeld. Vol
gens Engelvaan kan nu gelijktijdig een
open discussie met burgerij, provincie
en rijk worden gevoerd.
Geen onzin
De burgemeester van Schiermonnik
oog, Drs. H. B. Eenhoorn gaf een toe
lichting op het plan. Hij noemde het een
zo eenvoudig mogelijk bestem
mingsplan. „Het is duidelijke taal en de
ze no nonsense-aanpak moet de rege
ring aanspreken." Dat het bestem
mingsplan is ontsproten aan het brein
van plaatselijke bestuurders bleek vol
gens de welbespraakte burgervader uit
het feit dat er niet alleen gesproken
wordt over behoud en herstel van de
Waddenzee, zoals in bijna alle rijksplan
nen het geval is, maar dat nadrukkelijk is
aangegeven dat plaatsgebonden klein
schalige activiteiten zich moeten kun
nen ontwikkelen in het gebied. „Er ko
men regels maar er is ook ruimte voor
menselijke activiteiten", aldus Eenhoorn.
Hij wees er op dat men niet zo geluk
kig is met de militaire oefeningen. „Het
wordt echter geaccepteerd." Dit in te
genstelling tot het winnen van defstof-
fen waarvoor het bestemmingsplan zal
moeten worden gewijzigd. „Dat is ook
logisch want dergelijk werk is niet klein
schalig en niet plaatselijk." Eenhoorn
wees de minister op de verantwoorde
lijkheid van de regering te waken voor
„bedreigingen van buitenaf zoals water
en luchtvervuiling".
Grenzen
Minister Winsemius stak niet onder
stoelen of banken dat hij blij kwas met
het gezamenlijk initiatief. „U hebt zich
niet veel aangetrokken van de toe
komstige gemeentegrenzen en bent om
de tafel gaan zitten. Dat zou, vooral in
de ruimtelijke ordening, veel vaker moe
ten gebeuren", zei Winsemius, die hoop
te dat de aemeenteliike indeling per 1 ia-
