leurrijk en afwisselend
ierk van Rob Valkenburg
WAT IK ZEGGEN WOU..
Moeilijk jaar voor
aardappeltelers
Lagere voedingswaarde
voor ruwvoer
positie tot 28 oktober
LAND
BOUW
lositie over „Activ"
Maritiem Museum
Speelgoed van directie
Winterprogramma
bedrijfsvoorlichting
Plattelandsvrouwen
„Vogels van hier"
K IDAG 21 OKTOBER 1983
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
it
BRIEVEN VAN LEZERS-BUITEN VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDAKTIE
Valkenburg bij twee van zijn grote potloodtekeningen
e expositie van de Texelaar Rob Valkenburg in de kelder van het
Ihuis mag zonder meer afwisselend en zeer kleurrijk worden ge-
nd. Valkenburg laat in ruim zestig werken zien dat hij een groot
I tal stijlen in de kunst beheerst en wat belangrijker is, daar een ei-
gezicht aan geeft. Het is de eerste tentoonstelling van deze
irige Texelaar en naar alle waarschijnlijkheid ook de laatste want
is bezig met het starten van een eigen theater op texel.
•lang deze plannen geen werkelijk-
zijn, beheert hij ,,De Etserij", een
'ietje aan de Weverstraat waar voor-
sen met het onderwerp Texel wor-
verkocht. Dit onderwerp ontbreekt
op de tentoonstelling in het raad-
Valkenburg geeft een overzicht van
sar kunst maken, variërend van ma-
itten van zijn poppentheater tot
Jhouwwerken.
it theater zijn grote liefde is, blijkt
ijls uit het getoonde werk. niet in de
te plaats door het regelmatig ge-
van felle kleuren en het weergeven
een bonte stoet mensen. Daar staat
rustieke kant tegenover waarin Val-
iurg gestyleerd maar met veel warm-
lensen laat zien die meer alledaags
maar door zijn aanpak toch iets
ks hebben. Dat geldt vooral voor
serie grote potloodtekeningen van
wen. Valkenburg houdt van groot
li] mensen maakt en op de expositie
jen veel schilderijen van dunne plak-
verf die de grove lijnen van zijn mo
rn (soms duidelijk van de Amster-
se straten geplukt) etaleren. Valken-
werkte na het middelbaar onder-
enige jaren op een reclamebureau
rbij hij een opleiding voor reclamete-
in volgde. Daarna haalde hij het di-
meesterschilder" in Utrecht om
irvolgen met de nieuwe lerarenoplei-
t„d' Witte Lelie" waar hij in mei van
ar afstudeerde op de vakken hand-
ligheid en tekenen.
Dogtroep
jdens de opleiding groeide ook de
esse voor theater en met mede
ent Max Verstappen maakte Valken-
het Maritiem Museum van Ou-
:hild zal een speciale hoek wor-
ingericht die gewijd is aan het
laan van de Deense schoener
tiv" in februari van dit jaar. Zoals
and kwamen daarbij de acht jon-
opvarenden om. Twee van hen
elden op het Texelse strand aan
lok tal van wrakstukken en ge-
ksvoorwerpen werden later op
strand van Texel gevonden.
st grootste wrakstuk was het dak
het kombuis van de schoener. Dit
werd donderdagmiddag vanaf de
lopige opslagplaats bij J. Uitgeest
de Pontweg onder politiebegelei-
overgebracht naar het museum,
dak zal dienen als overkapping van
.Activ'-stand in de juttersafdeling
het museum. In de kerstvakantie zal
nieuwe bezienswaardigheid in het
tiem Museum voor het eerst door
Sak kunnen worden bekeken. Ge
it wordt dat de „Activ" collectie
tal worden uitgebreid met voorwer-
die zich mogelijk nu nog in particu-
handen bevinden. Mensen die iets
len worden verzocht het voor dit
af te staan of uit te lenen. Er kan op
len gerekend dat in de expositie op
eitsvolle wijze aandacht aan deze
sepsramp zal worden besteed.
burg een poppentheater. De voorstelling
van dit theater ging in december vorig
jaar in premiere in de IJsbreker in
Amsterdam en het programma gold te
vens als eindexamenwerkstuk van de
twee. Daarnaast werkte Rob bij het
avantgardistische theater „Dogtroep"
waarmee hij verschillende tournees door
binnen- en buitenland maakte. Ook gaf
hij les aan de streekschool Amsterdam.
De periode bij de Dogtroep komt tot uit
ing in een aantal etsen waarin de voor
stellingen van de groep met behulp van
teksten in grote lijnen wordt verteld. Het
is een bijna middeleeuws schouwspel
met als titel „De tocht van de
verbeelding".
Realistisch
De expositie van Valkenburg wordt
gepresenteerd als een overzichtsten
toonstelling van wat hij op school heeft
gemaakt, maar duidelijk is dat hij daar
naast ook erg actief is geweest. Zo te
kende Valkenburg drie maanden in Artis
en een collage van dieren in potlood uit
gevoerd hangt in de kelder. Zeer
geslaagd zijn kleurrijke aquarellen van
een balletschool en een serie van pop
pen. Wat Valkenburg laat zien is duidelijk
te veel om op te noemen, ook omdat alle
verschillende technieken en onderwer
pen een heel eigen sfeer ademen. Hij
etst niei alleen maar er staan ook beeld
houwwerken en er hangen linoleumsne
den, olieverfschilderijen en zeefdruk.
Het onderwerp Texel is niet helemaal
vergeten want Valkenburg toont enkele
aquarellen van De Slufter, Oost, Den
Hoorn en 't Hooge. Deze werken zijn
fantasierijk en duidelijk met veel betrok
kenheid gemaakt en ook wordt aange
toond dat er andere richtingen zijn om
Texel weer te geven dan de werken die
de „Texelse school" de laatste tijd als
technisch knap maar langzamerhand
eentonig produceert.
Veel werken van Valkenburg zijn niet
te koop, maar wat wel gekocht kan wor
den is in prijs doorgaans zeer redelijk.
Wie een bijzondere tentoonstelling wil
zien kan tot 28 oktober terecht in de ex
positiekelder op werkdagen van
9.00-12.00 uur en van 14.00-16.00 uur.
Zowel voor de aardappeltelers in
de volkstuinen als de akkerbouwers
is de aardappellteelt niet altijd even
voorspoedig verlopen. Na een vrij la
te pootdatum door een nat voorjaar
verliep de groei niet optimaal door
de vrij hoge temperaturen en de
droogte in de zomermaanden. Bij de
consumptieaardappelen stierf het
loof vaak vrij snel af door een schim
melziekte. Het resultaat is een lage
re opbrengst en aardappenknollen
die vrij snel beginnen te rotten.
Door de zware aantasting van de
schimmel op het blad en stengels van
aardappelen verschrompelde de boven
grondse massa. De schimmel van de
aardappelziekte was hiervan de veroor
zaker. Deze schimmel ontwikkelt zich
het snelst bij hoge temperaturen met
een hoge luchtvochtigheid in het gewas.
Tevens worden er sporen gevormd die
vanaf de bovengrondse stengels en
bladdelen op de grond kunnen vallen en
met regen bij de knollen van de aardap
pelen komen. Deze situatie deed zich
vooral voor begin september toen er
meer dan 200 mm regenwater viel in 14
dagen. De aardappelvelden waren door
drenkt met water en de sporen van de
aardappelziekteschimmel zaten rondom
de knollen. Met de daarop volgende vrij
hoge temperaturen ging de groei van de
schimmel door op de knollen. Met het
onttrekken van voedingsstoffen aan de
knollen stierf het vlees van de aardappe
len af en trad er rot op. Bij het schillen
van de knollen zien we bruin en soms
grauw weefsel in de aardappelknol zitten
en in zware gevallen een geheel verrotte
knol. Wanneer deze ziekte één keer in de
knol zit is er meestal geen houden meer
aan met het gevolg dat de knollen ge
heel gaan verrotten. Snel opvoeren aan
rundvee is dan meestal de aangewezen
weg. Ook met het inkuilen van de aan
getaste knollen onder een laag grond
van plm. 1 meter is nog enig resultaat te
De Teso is van de Tesselaars, de aan
deelhouders. Texel, het mooiste Neder
landse waddeneiland, het meest gelief
de recreatie-eiland, doch helaas cok
,,prikkeldraad"eiland. Behalve prikkel
draad vindt men er ook talrijke afsluitin
gen en verbodsborden. Texel is een
uniek vogeleiland, dus ook in eieren leg
gen en uitbroeden en jongen verzorgen.
Behoudens de drie vier weken bramen-
plukken en bloemende lamsoren pluk
ken, gaat dat broeden en verzorgen het
hele jaar door. De Muy en Sluftergebie-
den, althans die broedgedeelten, zijn ta
boe. De lepelaars mogen niet gestoord
worden, dus verboden toegangsborden,
ook daar waar in vele vierkante kilome
ters geen waterplasje is te ontdekken.
Na het strandseizoen, in de herfst, win
ter en het vroege voorjaar, is het devies
voor de wandelaars: meenemen van
plastic, dekens en thermosfles. Zeer te
gen de zin der strandexploitanten wor
den deze genoopt hun bouwwerken dan
opgeborgen te houden, wat derving van
inkomsten betekent, groot ongerief voor
de gasten op het eiland, grote kosten
voor herstel, afbreken en bij het nieuwe
seizoen weer opbouwen. De exploitan
ten en personeel maar in de sociale wet-
ten. De betreffende machthebbers blij
ken van sociale gevoelens gespeend.
Deze roepen geen welkom aan de re
creanten; de bewoners uiteraard wel.
Het eiland bestaat grotendeels van de
gasten en daarom hartelijk welkom.
Kom genieten, wij zijn tolerant en voor
vrijheid. Dus hartelijk welkom. Geen
groter geluk voor de Teso-macht dan te
horen: hoera, er zijn geen vijf wachturen
meer, doch zes zeven, misschien sco
ren we wel eens 10 uur, wat zijn „we"
toch geliefd. Schande is het wel. Wel
kom, hartelijk welkom. We houden heel
veel van jullie, voorspoed brengers, we
zetten dan ook als blijk hiervan ons
beste beentje voor.
Als bewijs van onze liefde, beste
gasten, moet je na de uren wachttijden
door de dirrekedons langs de kassa, om
dan de zeven oprijbanen te bereiken,
ommuurd door manshoog hekwerk, niet
zomaar voor duizenden guldens door de
directie aangeschaft, neen niet zomaar;
uiteraard na gedegen studies. Het com
plex, compleet met uitzicht-(schiet?)to-
ren, voorzien van bulderstemgeluidsap-
paratuur, meersoordige autobeschadi-
gingsinstallaties bij het haaks oprijden
van een der zeven banen en aan het ein
de dure ondergrondse opklapbare drang
hekken per baan. Rijdt men te vroeg bo
ven een opklaphek, dan gaat de getrain
de bulderstem dienst doen, ontzettende
dreigementen uitend indien de dader
niet onmiddellijk zijn wagen terugzet,
ongeacht of een achterrijdende auto
daarbij schade oploopt.
Tesselaars, zakenlieden, die vaak met
de boot over moeten, tweede woning
en caravanbezitters, kunnen zich de
„luxe" van het vele uren wachten niet
permitteren en geven daarom honder
den guldens uit voor zgn. V-kaarten,
voorrangskaarten. Aan het jaareinde: de
6 of 15 rittenkaarten niet geheel opge
bruikt, worden plotseling waardeloos. Ze
zijn in het nieuwe jaar ongeldig, voor ve
len een lelijke strop indien men niet in
staat of in de gelegenheid was de kaart
op te gebruiken. Ongehoord. Wat houdt
Teso toch veel van de recreanten, onze
brood op de plank-brengers.
De betekenis van de V-kaarten aan de
Helderse kant is nu gedevalueerd tot
praktisch nihil. Kon men vroeger op de
opritten voor V of gewone kaarten oprij
den, de kaarten bij het oprijden geknipt,
nu wordt men in een file gedirigeerd, on
verschillig of men kaarten moet kopen of
dat deze slechts geknipt moeten
worden.
De kassier moet nu in eigen tempo, be
halve geld ontvangen voor de verkochte
ritten en vervoersbewijzen, als „bij
baan" de kaarten ook knippen en de
slagboom bedienen. Het effeci I;, «n dat
is onacceptabel en dient te veranderen,
dat je niet meer zélf kunt bepalen met
welke boot je over wil om afspraken of
besognes te regelen. Je moet langs de
kassa en daar geldt het spelletje „Er zijn
nog zoveel wachtenden voor u."
Het overkwam mij reeds tweemaal.
Ruim op tijd aanwezig, vóór dat de boot
aankwam in de trechter („zoveel wach
tenden voor u") met een viertal kaartjes
kopers voor me, met het gevolg, „dag
boot". Pak de volgende maar. Een vis
handelaar, zich beklagende bij de
Hooge-heer directeur, kreeg ten ant
woord, „koop maar een koelwagen".
Gewoon een onbehoorlijk antwoord,
maar ja, als de persoon te zwak is om
macht te dragen, krijgt men die toestan
den. Het is voor de passagiers wel om
des duivels te worden.
De discriminatie in waarde van de
VEkaarten is in het geheel niet nodig; er
zijn immers twee opritten, twee hokjes
voor de kaartjesknippers. Zeer eenvou
dig kan dus een baan voor de voor
rangsmensen worden gebruikt, zoals dat
altijd het geval is geweest en ook in
drukke seizoentijden in gebruik moet
worden gesteld, doch nü niet buiten ge
bruik mag en kan worden genomen. Dit
mannetje dient te worden betaald uit de
tienduizenden guldens der V-kaarten-
kopers. Zoals het nu gaat is het een
groot schandaal, dit kan echt niet langer
zo blijven.
Zie zo, ik heb mijn jaren opgespaarde
gal uitgespuugd en mijn ongevraagde
niet gewaardeerde mening gegeven over
beleid, nieuwbouwconstructies en voor
al organisatie. Aan alle betrokkenen en
belanghebbenden bij een vlotte gang
van zaken bij Teso wil ik zeggen; „pik de
huidige gang van zaken niet, verlang een
menswaardige vlotte ontvangst bij de
boot. Laat het weer worden Teso, Texels
Eigen Stoomboot Onderneming."
Dit is helaas nu niet meer zo. Teso is niet
van de aandeelhouders, de Tesselaars
dus, doch speelgoed van de directeur.
Dit moet en zal veranderen.
Om van Teso een staatsonderneming
te maken is het m.i. mog te vroeg. Mo
gelijk komt de directie tot beter inzicht
en doet zij een stapje trug waar zij te ver
ging. Dit dienen we eerst af te wachten;
mogelijk beleggen aandeelhouders een
algemene vergadering, al is het stem
recht zeer beperkt ter bescherming van
het bestuur. Ook de commissarissen
dragen tegenwoordig een grotere ver
antwoordelijkheid. In dit college zitten
capabele krachten die voor een behoor
lijk beleid zullen zijn en dit desnoods van
de directie zullen moeten afdwingen ter
verbetering van de resultaten en gang
van zaken.
G. Versteeg
's Gravenhage
Vooral de voorjaarsgraskuilen hebben een lagere voedingswaarde dan de
kuilen die gemaakt zijn in de zomer. Tevens hebben meerdere voorjaarsgras
kuilen een hogere ammoniakfractie waaruit afgeleid mag worden dat er bo-
terzuur in het gras aanwezig is. Zoals bij melkveehouders bekend is kunnen
boterzuursporen problemen opleveren bij de bereiding van melk tot kaas.
verwachten. Het produkt dat er dan
overblijft kan aan rundvee worden
opgevoerd;
Bestrijding
De aardappelziekte is goed te bestrij
den door om de 7 tot 14 dagen te spui
ten met een fentin/maneb combinatie.
Dit moet dan vooral plaats vinden in een
periode met hoge temperaturen en een
hoge luchtvochtigheid. Praktisch in alle
partijen pootaardappelen die na de re-
genrijke periode van september geoogst
zijn, komt enige mate van rot voor. De
oorzaak van deze rot moet gezocht wor
den bij natrobacterieën. Door de grote
hoeveelheden regen is de grond boven
de knollen dichtgeslagen met het gevolg
dat er geen zuurstof meer bij de knollen
kan komen. De levende knollen zijn
gestikt en daarna vrij vlot aangetast
door de natrobactierieên. Tegen deze
bacterieën is weinig te doen. Men kan
alleen zorgen voor grond die het overtol
lig water snel af kan voeren en de grond
niet dicht laat slaan.
De Vereniging voor Agrarische Be
drijfsvoorlichting Texel heeft voor deze
winter een groot aantal avonden gep
land met voorlichting over tal van agrari
sche zaken. Naast een achttal lezingen
komen er praatgroepen rond de thema's
deelboekhoudverslagen, pootaardappel-
teelt en akkerbouwbedrijven kleiner dan
30 ha.
De jaarvergadering van de vereniging
wordt op 23 januari gehouden en de
boerderijentocht staat gepland op 16 fe
bruari. Hieronder volgt het winterpro
gramma met respectievelijk de datum,
het onderwerp en de spreker.
31 okt. Bedrijfsontwikkeling tot het jaar
2000 door Drs. P. C Muntjewerf
7 nov. Veevoeding rond het afkalven
Waar mogelijk dient het voordroog-
kuilgras met een hoge ammoniakfractie
gevoerd te worden aan niet melkgeven
de dieren. Dit betekent dat dit ruwvoer
vooral bestemd moet gaan worden voor
droogstaande koeien en het jongvee.
Mocht dit niet mogelijk zijn dan zal alle
aandacht besteed moeten worden aan
de melkwinning. Schone uiers zijn hier
bij een vereiste.
Om de uiers met spenen gemakkelijk
schoon te kunnen maken voor het mel
ken dient het haar op de iuiers en ron
dom de spenen kort te zijn Hiervoor die
nen de uiers opgeschoren te worden.
Wanneer dit vroegtijdig gebeurt zullen
de problemen met kortingen op de melk
meevallen. Uit de praktijk is het bekend
dat het volledig scheren van alle runde
ren voor het opstallen voordelen geeft.
Naast rust in de stal is het ook een keu
rig gezicht dat er schone dieren in de stal
rondlopen. Op schone runderen met
Dinsdag 25 oktober komen de Platte
landsvrouwen Texel, afdeling Den Burg
bijeen in de kantine van de LTS. Het on
derwerp van deze avond is „Vogels van
hier in woon- en broedgebied". De heer
F. Bloem, oud-Texelaar' zal deze avond
dia's laten zien en vertellen over vogels
in onze eigen omgeving. De aanvang is
20.00 uur.
door Dr. A. van de Braak
14 nov. Koppeling Melkcontrole-
Veevoeding door Ing. D. Waiboer
17 nov. Zorg rond het afkalven en ge
zondheidszorg bij het vee door Prof. dr.
A. Brand
21 nov. Organische stofvoorziening en
waarden organische mestsoorten door
P. Stoepker
28 nov. Plantenziekten en gewasbe
scherming in het akkerbouwgewas door
Ing. J. Meems
19 dec. Actualiteiten in de schapenhou
derij door T. Ruiter
16 jan Kostenbeheersing op het akker
bouwbedrijf door Ing. C. Vlot.
kort haar komen minder luizen en blijft
het zweten bij vrij hoge buitentempera
turen weg.
Graslandverzorging
Na een weideperiode dient het gras
land kort de winter in te gaan. Ruige
bossen voor het opstallen van het rund
vee dienen nog zoveel mogelijk afge
maaid te worden of door schapen afge-
vreten te worden. Blijven die bossen wel
staan dan is de kans groot, dat deze in
het voorjaar kale plekken geven waar on
kruid gemakkelijk gaat groeien. Ook zijn
de bossen mooie schuilplaatsen voor
muizen die er na de mooie zomer in gro
te aantallen aanwezig waren.
Onkruidbestrijding
In meerdere graslandpercelen is een
grote hoeveelheid onkruid aanwezig in
de vorm van muurplanten en paarde
bloemen. Nu zijn er zeer goede ervarin
gen met een onkruidbestrijding in de
herfst tegen muurplanten. Terwijl er in
het voorjaar nogal eens teleurstellende
resultaten zijn met een bestrijding tegen
muur. In de herfst is de temperatuur
veelal nog voldoende om de muurplan
ten het verder groeien te belemmeren
door te spuiten met vier liter Mecroprop
per ha.
Ontwatering
Wateroverlast bij winterdag op bouw
en grasland geeft structuurbederf. Het
gevolg hiervan is een matige groei van
de gewassen die daarop het volgende
jaar moeten gaan groeien. Voor het gras
land met plassen water is naast een drai
nage veelal een goede begreppeling no
dig. Deze greppels dienen voordat er
water staat goed gereinigd te worden
waarbij ook de afvoerbuizen naar de
sloot open dienen te zijn. Bouwland dat
bij herfst en winterdag overlast van wa
ter heeft kan nooit geen goede op
brengsten gaan geven omdat de bewor-
teling van welk gewas dan ook niet opti
maal kan worden. Hier geldt hetzelfde
als voor het grasland dat waterplassen
Zaaizaadhoeveelheid in kg per ha.
van het land dienen te blijven. Dit kan
door te zorgen dat het water via goed
onderhouden drains naar de sloot kan
lopen of dat er greppels gemaakt dienen
te worden waardoor het water naar de
sloot kan stromen. Zoals met zovele din
gen gaat hier ook de kost voor de baat
uit.
Kweekbestrijding
Alle jaren weer zijn er percelen bouw
land in gebruik waarin teveel kweekgras
aanwezig is. Nu zijn er verschillende
kweekbestrijders die ook nog in het cul
tuurgewas gebruikt kunnen worden. Be
ter maar vooral goedkoper is het om de
kweek te bestrijden voordat het cultuur
gewas gepoot of gezaaid gaat worden.
Hiervoor dienen reeds vroegtijdig maat
regelen getroffen te worden en dit kan
reeds in de herfst. Wachten geeft
meestal geen beter resultaat.
Wintertarwe
Wintertarwe is één van de weinige
grasgewassen die nog een redelijk saldo
op kan leveren. Wel dient de grond er
geschikt voor te zijn, d.w.z. geen wate
roverlast, niet te lage ph, niet te veel
kweek en slemp- en droogtegevoelige
grond. Ook kunnen de larven van de
smalle graan- en fritvlieg het gewas nog
uitdunnen wanneer het tarwegewas ge
zaaid wordt op een perceel waar groene
planten staan bij het ploegen. Nu is aan
bijna alle negatieve punten zoals boven
omschreven wel iets te doen. Hierbij valt
te denken aan een goede drainage met
een kalkbemesting. Kweek wanneer vol
doende groot (plm 15 cm.) kan bestre
den worden het glyfosaat. Slempgevoe-
ligheid is deels tegen te gaan door direct
met het ploegen te zaaien of na het zaai
en de grond direct weer open te trekken
met een grove tandcultivator. Droogte-
gevoeligheid is te bestrijden op de daar
voor geschikte gronden met het
diepspitten.
Hoeveelheid
Voor het verkrijgen van een goed ge
was wintertarwe is het noodzakelijk on
geveer 500 halmen per m2 te hebben. Dit
kan bereikt worden met 200 tot 220 plan
ten per m2 in het voorjaar. Onder zeer
goede omstandigheden kan uitgegaan
worden van een veldopkomst van 85%.
Daarnaast moet gerekend worden met
een plantverlies van 10% in de winter.
Om het gewenste aantal planten te krij
gen moeten er ongeveer 280 korrels per
m2 gezaaid worden. Bij een duizend kor
relgewicht van 50 gram is dat 140 kg per
ha. Hoewel de veldopkomst moeilijk te
voorspellen is kan de volgende tabel als
richtlijn gelden.
Omstandigheden bij
het zaaien
Zaaizaad
40
in kg per ha bij DKG
45 50
55
Zeer goed
110
125
140
150
Gemiddeld
125
140
155
170
Slecht
140
155
175
190
Het DKG staat op de label.
DKG Duizend Korrel Gewicht.
