Cjroen c2wartsJexeU in het harL, )ud-strijders en Texelaars rierden samen afscheid djg „Weet je nog dat je bij ons in de regenput zat?" Emotie De klop op het raam Tussen dijk en duinenrij De grote reis Verse mosselen HAVENRESTAURANT TEXEL De meeste ontmoetingen tus sen Georgiërs en Texelaars had den een zeer emotioneel karak ter. In enkele gevallen waren en kele mensen (zowel Georgiërs als Texelaars) niet meer tegen de situatie opgewassen. Veel leed en wrok werd, na jaren opge kropt te zijn geweest, uitgespro ken of uitgehuild. Tijdens het draaien van de aangrijpende film die Rezo Tabukasvili over Texel heeft gemaakt, werd één der oud-strijders getroffen door een hartaanval. Hij werd naar het ziekenhuis vervoerd en zijn toestand is nog zeer ernstig. e JAARGANG Nr. 9826 actie Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, tel. (022201 2741. werktijd. Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, De Koog, tel. (02228) 266. Oosterhof, Golfslag 32, Den Burg, tel. (02220) 4988 en Niek van der Heij- „De Wesp" bij Oranjestr. 31, Oosterend, tel. (02223) 964. advertenties, abonnementen, etc jeveld De Rooy B.V.Postbus 11, 1790 AA Den Burg, oon (02220) 2741, na 18.00 uur 4881 Verschijnt dinsdags en vrijdags. Postgiro 652. Abonnementsprijs f 17,— per kwartaal 70 cent incasso los 70 cent Bankrelaties: Amro Bank nr. 46.99.17.636. Rabobank nr. 36 25 01 742, NMB nr 67.34.60 398 Op de afscheidsavond hieven de Texelaars onder leiding van Jannie Craanen middeneen gezang aan en probeerden daarmee een bescheiden culturele tegenprestatie te leveren. Rechts de 30 verzamelde oud-strijders. Vervolgens werd de film vertoond die re gisseur Rezo Tabukazvili over Holland en Texel heeft gemaakt. Dankzij deze rol prent weet men in heel Georgië wat er in de tweede wereldoorlog op Texel is gebeurd. De film met beelden van Moeder Cor nelia", mevrouw Klumper en andere Texelaars die Georgiërs hebben gehol pen riep emotionele reacties op. Vermoeiend Koorn met Mamia Paskuria de man die zich in de regenput voor de Duitsers verborgen hield. Voor zover bekend heeft niemand spijt van de reis. Men heeft meer waar voor het geld gehad dan men ooit heeft kun nen denken ook al zijn niet alle wensen ingewilligd Het programma deed echter wel een forse aanslag op geest en li chaam. Velen waren zondag bij vertrek uit Georgië doodmoe en hadden het ge voel dagen nodig te hebben om alle in drukken te verwerken en bij te komen. De fysieke achteruitgang van de reizi gers bleek dit weekend uit het vrij grote aantal zieken, meestal mensen met maag- en darmklachten. In een geval moest zelfs iemand naar het ziekenhuis worden vervoerd. Het betrof mevrouw R. van Boven die zaterdagmiddag onwel werd. Na onderzocht te zijn en een paar uur rust kon zij zich weer bij de Texelaars voegen. door Klaas Bonne Ik schreef vanuit een bungalow In het lommerrijke Twente Kwam tot een redelijk vergelijk Met mijn bestede centen Toch zwalken mijn gedachten vaak Naar al die Texelaren Die ter versteviging der band In 't land der Georgiërs waren Ik zag ze in gedachten daar Al dansen met kozakken Zag op de wang van menig Rus Het Texels speeksel plakken Zij wierpen op het Rode Plein Wat roebels naar Petroesja En draaien zich een kwartslag om Voor de lijnen van Anoeska 'k Zag onze grote leiders daar Na het tellen van hun schapen In dat groot inmens hotel Zo vredig liggen slapen Ver achter 't ijzeren gordijn Waarlangs oost en west krakelen Dat twee werelden abrupt In tweeën doet verdelen Waar het wankel evenwicht In stand blijft door raketten Die men voor ons voortbestaan Verantwoord" neer blijft zetten Misschien dat deze verre reis Er iets toe bij kan dragen Waar men op het hoogst niveau Zo moeilijk in kan slagen Dan zie ik deze Texelaars Terecht als witte raven Bewust van het zo triest verhaal Van onze oorlogsgraven. Eén van de oud-strijders die maandagavond op het vliegveld van Tbilisi stond om het Texelse gezel schap te verwelkomen was Ga/akti- on Zagariswie/i. Hij werd onmiddel lijk herkend door mevrouw Berta Boogaard-Dros die zich nog precies herinnert hoe de in doodsangst ver kerende Georgiër tijdens de opstand op Texel gastvrijheid kreeg in het huis van bakker Dros in Oosterend. Het was Berta die wakker werd toen er 's nachts op het raam van de slaapkamer werd geklopt. Ga/aktion werd onmiddellijk binnengelaten. Moeder Dros die haar vijfde kind verwachtte vond het wel bezwaar lijk maar de Rus zei dat hij ,,Kaputt" gemaakt zou worden a/s de Duitsers hem zouden vinden en vader Dros zei toen: ,,Je kunt die jongen toch niet laten doodgaanHij heeft toen een paar dagen in de bakkers wagen gezeten. Daarna werd met luiken een schuilhok gemaakt onder de turf en takkenbossen die voor de oven waren bestemd. Nog later ver huisde Zagariswie/i naar een gerief lijk slaapkamertje en de Duitsers hebben hem nooit gevonden. Bui ten de familie wist haast niemand van de onderduiker. Zelfs het dienst meisje van bakker Dros was onwe tend. Toen de jacht op de Russen in volle gang was en de Texelaars die Georgiërs verborgen hielden met de doodstraf werden bedreigd zei het dienstmeisje eens huiverig tegen mevrouw Dros: ,,Wat een geluk hé, dat wij geen Russen in huis hebben...." Overigens had een buurman, de heer Drijver, gezien dat Zagariswie/i in de bewuste nacht het huis van Dros binnenging. Hij heeft echter zijn mond gehouden. De Georgjër kende de familie Dros al voor de opstand. Hij kwam regelmatig in de bakkerij waar hij brood Het bakken van meel dat op het strand was aan gespoeld. Het weerzien op de lucht haven (foto) was ontroerend. e feestelijke afscheidsavond die >rdag in de grote eetzaal van ho- Adzhara in Tbilisi werd gehouden afsluiting van het bezoek aan Ge- ië werd ook bijgewoond door Inemers aan de opstand in 1945. laven 29 oud-strijders acte de pre- ce. Het merendeel van hen had aatste 38 jaar geen contact meer ad met Texel. Van velen waren Texel slechts summiere gegevens end en omgekeerd hadden de este Georgiërs ook zelf geen ge- ens over degenen die ze in de ge oorlogsdagen hadden ont- et, waardoor ze geen contact den kunnen opnemen met de elaars waaraan ze veelal hun le- hebben te danken. zijn de afgelopen dagen heel veel in boven water gekomen. Meerdere gers die Georgiërs in huis hebben ad en hoopten hen ooit weer eens g te zien hebben die wens in vervul- zien gaan. Zelfs bij het afscheid d zich nog een blijde verrassing voor. ileek zich onder de groep ene Karlo Tiadze te bevinden. Deze Georgier is 945 op spectaculaire wijze aan de d ontsnapt. Hij was door de Duitsers mgen genomen en moest een kuil en, zijn kleren uitdoen en vlak voor- hij zou worden gefussilleerd rende hij en meldde zich later spiernaakt bij amilie C. P. Eelman die hem onder- gaf. Dat Rasmadze zaterdag present was te danken aan opsporingswerk eorgië zelf naar aanleiding van een al papiertjes met notities die de strij- destijds hadden achtergelaten en rvan kopieën waren gestuurd naar Tabukazvili, de man die al jaren be delend optreedt bij Texels- rgische contacten. Te verwachten is nog meer gegevens bekend zullen den over Georgiers waarmee het tact verloren is gegaan. De mannen iu zijn opgespoord kunnen zich mo- k nog feiten herinneren als ze wor- geconfronteerd met foto's en andere Bugensteuntjes. Tegenbezoek i meerdere toonaarden werd tijdens ifscheidsavond uitgesproken dat er mbezoek moet komen van de Geor- s aan Texel. De reizigers hebben de sen nadrukkelijk uitgenodigd en de rgiërs hebben laten voelen dat ze zouden willen Als dat gebeurt ziet il zich voor een pijnlijk probleem ge- tst want het staat bij voorbaat vast de opvang van de Georgiërs in het zal vallen bij de wijze waarop de ilaars zijn ontvangen. Ook zaterdag- id was het weer een overvloedig en undig feest. Burgemeester Engel- t dankte het reisbureau Vernu voor inspanningen. Dit bureau heeft de georganiseerd maar dat de deelne- sveel uitgebreider werden gefeteerd bij een gebruikelijke groepsreis het al was, is te danken aan zowel de niging Nederland-USSR alsmede aan de vriendschapsvereniging van Ge orgië. De burgemeester maakte verder bekend wat er met de kunstwerken is gebeurd waarvoor de deelnemers van de reis geld bijeen hebben gebracht. Nadat de ets van de molen van Oudeschild was gegeven aan de burgemeester van Tbili si, was zaterdagmidag een schilderij van de vuurtoren gemaakt door Harry Tiele- mans, aangeboden aan de vice-minister president van Georgië. Dat is gebeurd tij dens een informele audiëntie in het par lementsgebouw van Tbilisi waar alleen het burgemeestersechtpaar aanwezig was. Een aquarel van een schapenboet gemaakt door Lenie van 't Noordende werd gegeven aan Rezo Tabukasvili tij dens een party vrijdagavond in zijn wo ning. Een tekening van een boerderij van Jan Bruijn werd geschonken aan de jon ge Pioniers en dit kunstwerk krijgt een plaatsje in het pionierspaleis. Een door Nel Koorn-Kikkert gemaakte tekening van een Texels landschap werd zaterda gavond overhandigd aan de voorzitter van de vriendschapsvereniging. Hetzelf de gebeurde met een sculptuur van een zeehond gemaakt door Frans Voskuil. Verder werd toen toegezegd dat de chauffeurs en de gidsen ook nog een ca deautje krijgen. Engelvaart zei niet in staat te zijn de dank tot uitdrukking te brengen voor alles wat de Texelaars vori- Cees Koorn uit Den Burg her nieuwde tijdens zijn verblijf in Tbilisi de kennismaking met Usjangi Zad- godiaswili die in de bange aprilda gen van 1945 ondergedoken zat op hoeve Tubantia van vader Maarten Koorn. Het kon niet uitblijven: Kees werd uitgenodigd voor een feesta- vondje en hij mocht Kees Maas, Aad Smit, Hannie Dekker-Smit, Annie Smit en het echtpaar Klaas Uitgeest meenemen. Het werd gezellig en heel laat. Er kon goed worden ge praat dankzij de aanwezigheid van de vloeiend Russisch sprekende Vrij Nederland journaliste Connie Brood. Aan de hand van foto's werden her inneringen opgehaald en dat leverde gegevens en aanknooppunten op die van belang zijn bij het zoeken naar oud-strijders waarvan niet be kend is of ze nog in leven zijn en waar ze wonen. Usjangi en zijn kameraden zaten in '45 aanvankelijk in de Dennen in de buurt van de barak ,,Waldfrieden" waar later het Texels museum was. Daalder uit De Koog pikte ze daar op en bracht ze naar hoeve Tubantia. De Georgiërs hielden er echter rekening mee dat zij door Daalder zouden worden uitgeleverd aan de Duit sers en lieten hem voor zich uitlopen ter- ge week hebben ondervonden. ,,lk kom woorden te kort." Canon Door de Texelaars werd vervolgens een vijf stemmige canon gezongen. Dit lied was onder leiding van Jannie Craanen-Hemelrijk ingestudeerd en de tekst is als volgt: Georgië, de Texelaars groeten u. We richten een welkom tot u. Brengen van ons eilandje in de Noord zee, vele vriendschapsbanden en vrede voor u mee. Lustig klinkt ons lied, wie zingt er met ons mee." Ook de laatste dag die in Tbilisi werd doorgebracht was voor de reizigers om nooit te vergeten, 's Morgens werd een bezoek gebracht aan een Komsomol- dorp. Een oord waar onder andere men sen worden opgeleid die in allerlei vak ken les moeten geven aan jongeren, 's Middags kon men naar een voorstelling in de schouwburg waar ook oud strijders van de partij waren. Opgetreden werd door folkloristische zang- en dans groepen. Het was wederom een uitste kend programma variërend van rustige zang tot een woeste sabeldans waar de vonken letterlijk vanaf vlogen. Het was dan ook nauwelijks te geloven dat dit optreden werd verzorgd door amateurs, arbeiders van de tramweg van Tbilisi. wijl ze hem onder schot hielden. Van verraad was echter geen sprake. De strij ders vonden in Tubantia gastvrijheid en de toen 19-jarige Cees Koorn trok gerui me tijd met hen op. Usjangi wist zich nog precies te herinne ren hoe hij verbleef in een kuil in het hooivak dat was afgedekt met een hooischot. Dorst Het had overigens een haartje ge scheeld of een van de andere onderge doken Georgiër zou door de Duitsers zijn ontdekt. Toen de bezetter bij een drijf jacht het erf van Tubantia opkwam zat Mamia Paskuria in de regenbak. Hij zat met zijn laarzen aan op een in het water staande stoel. Daar was Paskuria echter niet veilig want de Duitsers hadden dorst en liepen naar de regenbak om water te halen. Ad Koeleman, een onderduiker die ook op Tubantia verbleef bezweerde hen echter dat het water in de bak vies was en dat ze beter naar de pomp in de stal konden gaan. Dat laatste wilden de Duitsers niet maar ze verlieten het erf en gingen naar Berkhoeve. Paskuria is ze ven jaar geleden al eens op Texel ge weest. Het zag er vorige week niet naar uit hij de groep Texelaars zou ontmoeten omdat hij op grote afstand van Tbilisi woont, maar hij dook later toch op. Verzekeringen DLG de goedkoopste. Zeker weten! Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll (02226) 310. iiiiillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll,

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1983 | | pagina 1