WAT IK ZEGGEN WOU.
Met 30 Texelaars op
lezoek bij Grisja
mmmMé.-taf
I Voor het a.s. weekend
I
«ws
I r,-
rr
Vredesplan
Dank
Schrijfavond voor
mensenrechten
Vreemd geld
Groene Kruis
29 en 30 oktober 1983
Kerkdiensten
Tandartsen
w Apotheek
p Gezinsverzorging
p Alcohol en drugs.
p Dierenartsen
p Noodslachtingen
Brand/ambulance
Rijkspolitie
Kustwacht Eierland
HI J DAG 28 OKTOBER 1983
TEXELSE COURANT
PAGINA 11
JRIEVEN VAN LEZERS-BUITEN VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDAKTIE
Ik las dat de burgemeester van Texel,
heer J. Engelvaart, een vredesplan
rft gelanceed in de Sovjet Unie. Vol-
ns dat plan zouden gewone men-
i" in Nederland en de Sovjet Unie blij-
nde contacten moeten leggen, om zo
ende tot vredesafspraken te komen,
larin de „diplomaten" in Geneve maar
it schijnen te kunnen slagen. Het lijkt
een heel goed plan toe, al heb ik wel
ige vraagtekens die om een antwoord
igen:
Is het voldoende, dat die contacten al-
:n tussen Nederlandse en Sovjet Unie
rgers worden gelegd, of zou het niet
ter zijn de burgers van alle West- en
ist-europese landen daarbij te
trekken?
Welke taal of talen zouden daarbij
jeten worden gebruikt? Veel mensen
nederland zijn zo naief te denken, dat
zich wel met een mondje vol Engels
unnen behelpen".
derde vraag is, of de heer Engel-
rt er niet van op de hoogte is dat een
ite groep mensen over de hele wereld
dat idee al vele tientallen jaren in praktijk
brengen? In Den Burg op Texel hebben
reeds vóór de tweede wereldoorlog de
gebroeders G. en J. Duinker, S. de Waal
e.a. een monument opgericht ter nage
dachtenis van de man die het ons moge
lijk heeft gemaakt dat vredosidee in
praktijk te brengen, nl. Dr. L.L. Zamen-
hof, de ontwerper van Esperanto. Zelfs is
het zo dat de opstand van de Georgiërs
op Texel kon slagen mede dankzij Espe
ranto, omdat de leider van het Neder
landse verzet op Texel en de comman
dant van de Georgiërs beiden Esperan
tist waren en d.m.v. deze taal goede
contacten konden leggen en een ver
trouwensrelatie kon groeien. Jaarlijks
worden op vele plaatsen in de wereld
congressen en andere bijeenkomsten
georganiseerd. De afgelopen zomer
vond in Budapest het grootste ooit ge
houden Esperanto-congres plaats.
Meer dan 5000 mensen uit meer dan 50
landen namen daaraan deel, zonder tol
ken! Onder hen waren enkele honderden
Sovjet burgers, waaronder veel Geor
giërs (Russen worden deze mensen lie
ver niet genoemd). Met velen van hen
heb ik persoonlijk gesproken, maar ook
met Amerikanen, Duitsers, Polen, e.v.a.
en heb ik mij niet behoeven te „behel
pen". Iedere Esperanto-bijeenkomst is
trouwens een „verbroederingsbijeen
komst". De meeste Esperantisten heb
ben regelmatig contact (schriftelijk en
mondeling) met mensen uit vele landen.
Niet alleen „gewone mensen" gebruiken
Esperanto maar ook o.a. verschillende
takken van de wetenschap maken dank
baar gebruik van deze wel terdege leven
de taal.
Het wordt hoog tijd dat men onge
gronde vooroordelen overboord zet en
gaat inzien, dat voor internationaal con
tact een neutrale taal uitkomst kan bren
gen. Een taal bovendien, die het door
zijn eenvoud en logische structuur mo
gelijk maakt, dat iedereen deze taal goed
tot zeer goed kan leren, bovendien in
veel kortere tijd dan men voor welke taal
dan ook nodig heeft.
Esperanto-klubo Den Helder
Treilerstraat 11, 1784 SW Den Helder
K. J. KLein (voorzitter)
Naschrift: Het is niet voldoende dat
alleen contacten worden gelegd tussen
burgers van de Sovjet Unie en Neder
land. Volgens het „Texelse vredesplan"
moet het door de historie veroorzaakte
contact tussen Texel en Georgië het be
gin zijn van een ontwikkeling waardoor
op den duur miljoenen mensen uit alle
landen die tot dusver vijandig of met on
begrip tegenover elkaar staan, bij elkaar
op bezoek gaan. Op dit moment lijkt het
uit puur praktische overwegingen voor
de hand liggend om daarbij Engels als
taal te gebruiken. Deze taal wordt op alle
scholen in de Sovjet Unie onderwezen
maar er is uiteraard geen enkele bezwaar
tegen dat Esperanto daarnaast een
steeds belangrijker rol speelt. De
opstand van de Georgiërs op Texel is
overigens niet geslaagd want de „Rus
sen" hebben het onderspit moeten del
ven. Hoogstens zou men vanuit het
standpunt van de Georgiërs van
„geslaagd" kunnen spreken omdat zij
door in opstand te komen hebben ver
oorzaakt dat zij uiteindelijk in hun vader
land zijn gerehabiliteerd. -Red.
De Georgiè-reis is achter de rug en de
deelnemers genieten nog na van de on
telbare interessante momenten die ze
hebben meegemaakt en die de reis on
vergetelijk hebben gemaakt. Ongetwij
feld zullen de Texelaars die bij de organi
satie van deze reis waren betrokken
schriftelijk dank brengen aan de mensen
van het reisbureau, maar wie denkt er
aan die Texelaars? Laat ik daarom die
taak op me nemen. Ik weet zeker te
spreken namens alle deelnemers als ik
zeg: echtparen Engelvaart, Oskam en
De Graaf, dank, heel hartelijk dank voor
de fantastische reis die u ons bezorgd
heeft. Het was een ervaring die een
mens maar één keer in zijn leven mee
maakt, het was geweidigi
P. Beemsterboer,
Den Burg.
Op 10 december 1948 werd de „Uni
versele Verklaring van de Rechten van
de Mens" door de Verenigde Naties aan
genomen. De meeste regeringen heb
ben toen aanvaard dat die mensenrech
ten ook voor het eigen land zouden
moeten gelden. Maar in de praktijk komt
daar niet veel van terecht. Amnesty In
ternational beijvert zich ervoor dat die
mensenrechten worden nageleefd.
De werkgroep Texel van Amnesty In
ternational organiseert op dinsdag 1 no
vember in de bibliotheek een schrijfa
vond. Er wordt geschreven voor de vrij
lating van mensenrechten-activisten. Le
den van de werkgroep hebben voor
beeldbrieven gemaakt. Brieven worden
o.a. verstuurd naar Bangladesh, China
en Guatamala. In Bangladesh zit Sunil
Kanti De gevangen. Hij werd vreselijk
gemarteld. Sunil schreef over schendin
gen van mensenrechten tegen de plaat
selijke boeddhistische stammen, die zich
verzetten tegen islamitische invloeden.
De Guatemalteekse vakbondsadvoca
te América Yolanda Urizan werd direct
na haar ballingschap op 25 maart 1983
gearresteerd. Daarna is zij zoals dat heet
„verdwenen". Zij was in 1980 het land
uitgevlucht omdat zij voortdurend met
de dood werd bedreigd wegens haar
werkzaamheden als advocaat voor de
vakbond.
In China is Liu Quing op 11 januari
1979 gearresteerd omdat hij verslagen
van een proces tegen een andere
mensenrechten-activist Wei Jingsheng
verkocht.
Westduitse marken 100= 7110,25
Belgische franken 100=7 5,31
Franse franken 100 7 35,50
Zweedse kronen 100 7 35,75
Zwitserse franken 100= 7135,75
Deense kronen 100 7 29,25
Amerikaanse dollars 1 7 2,86
Engelse ponden 1 7 4,23
Oostenrijkse schilling 100= 7 15,78
Italiaanse lires 10.000 7 17,50
Spaanse peseta's 100= 7 1,79
■en Intourist-bus met dertig Texelaars rijdt het Georgische dorpje
spi binnen, draait een smal straatje in en stopt in de buurt van de
ning van Grisja Baindoerasvili. Deze oud-strijder, één van dezo-
van moeder Cornelia Boon-Verberg, heeft de groep uitgenodigd
17 een eet- en drinkgelag en dat betekent dat hij en zijn familie
ten noch moeite hebben gespaard om het de Texelaars naar de zin
maken.
De verwachtingen waren hoog
ipannen maar de kreten van verras-
3 en bewondering zijn niet van de
;ht als de gasten uit het verre Holland
het lommerrijke binnenplaatsje de ka-
ir instappen. Kleine tafels zijn in een
ige rij aan elkaar geschoven en para-
lelijk gedekt. Brood, diverse worst- en
«soorten, sausjes, onbekende
leitjes van vis en vlees, kaviaar, kaas
meerdere soorten, flessen spuitwater,
ionade en wijn, hoge schalen met ap-
Is, peren, druiven, granaatappels en
dere vruchten.
Verlegenheid
Er is op het tafelkleed haast geen plek
ir over, maar nauwelijks heeft iede-
op de lange banken zijn krappe
latsje ingenomen of er wordt nog
r aangevoerd. Het is duidelijk dat
dagen voorbereiding aan vooraf zijn
gaan. En ook dat Grisja er diep voor in
beurs heeft moeten tasten. Menigeen
lit zich in verlegenheid gebracht,
aar de gids verzekert dat iedereen met
n gerust geweten kan aanvallen. De
msen willen het nu eenmaal zo, het is
ditie en het zou zelfs worden kwalijk
nomen als je niet mee zou eten.
Seorgièrs doen alles hevig: rouwen,
sstvieren, drinken, eten, liefhebben en
reken. De ene gemoedgesteldheid
at abrupt over in de andere. Tranen
leien snel maar even vlot breekt de
Ie lach door. En op alles wat maar
nkbaar is wordt gedronken, véél ge
roken. De Texelaars kunen het met
leite bijhouden. Nauwelijks heeft Gris-
Dpgeroepen een glas te drinken ter na-
dachtenis van moeder Cornelia Boon
het volgende glas wordt geheven op
vrede tussen de volkeren, op de on-
linge broederschap of op de mooie
uwen. De mooie vrouwen zelf hou-
tzich op de achtergrond. Ze spreken
t maar blijven glimlachend nieuwe
kernijen aanvoeren,
iet van Heerwaarden, burgemeester
gelvaart en enkele andere Texelaars in
gezelschap hebben zoiets al eerder
egemaakt; hun reacties verraden een
iere routine.
Texelse vlag
ingelvaart staat op en vraagt het
ord. Tot verontwaardiging van de an-
en roept hij: „Ik vind dat de tafel te
gis." Waarna hij uitlegt dat de Texelse
nog ontbreekt. Hij plaatst een vlag-
t|e tussen de gerechten waarmee in
I manco is voorzien. Algemene hilari-
Groot succes heeft Texels burgerva-
t bij het uitbrengen van de volgende
rok. „Lieve vrienden, ik hoop dat cul-
ir en sport tussen Texel en Georgië de
ide bevordert." Hij zegt het in moei-
im ingestudeerd Georgisch. Dat
irdt op prijs gesteld. Een applaus kla-
t op. De maaltijd is nauwelijks een
lartier gaande of er wordt opnieuw
1 dronk uitgebracht door Grisja, weer
moeder Cornelia. „Jammer dat zij
is", zegt de Georgiër zich de tranen
de wangen vegend. „Maar ik hoop
u alemaal nog heel lang leeft en zich
3' zult blijven herinneren." Het glas
at achterover en wordt in één keer he-
"aal leeg gedronken. Om te laten zien
I er echt geen spat meer inzit wordt
teven op z'n kop gehouden. Zo hoort
De vorige week zijn tal van leden van de
groep Texelaars die een week in Georgië
doorbrachten in de gelegenheid geweest
om een Georgisch feestmaal mee te ma
ken. Bijgaand een poging om de gang van
zaken tijdens één van deze ontmoetingen
te beschrijven.
het en zo doen de Texelaars het dus ook.
Gijs Oskam kijkt bezorgd om zich heen
en vreest voor het welzijn van de groep
als het zo een paar uur doorgaat. Maar
ook hij wil zijn steentje bijdragen aan het
gebeuren en voert het woord. „De re
dacteur van de Texelse Courant zit met
een probleem", roept hij. „Hij weet niet
hoe hij deze geweldige ontvangst moet
beschrijven want het is ónbeschrijfelijk.
Ik heb tegen hgem gezegd: schrijf maar
dat je eerst chauvinist was, maar dat je
bent verbeterd nu je in Georgië bent ge
weest., Ze zeggen bij ons wel eens dat
de Parijse keuken niet is te verbeteren.
Maar Georgië wint het van Parijs. Ik
breng een dronk uit op de vrouwen die
dit allemaal hebben klaargemaakt!" De
handen gaan weer op elkaar. „Goed ge
daan jochie", roep een Texelaar, Rijk de
Gooijer in het Paturain-spotje imiterend.
Abraham
De feestvreugde stijgt als bekend
wordt gemaakt dat er een jarige in het
gezelschap is. Het is Tjip Huisman die
vandaag Abraham heeft gezien. Grisja
reageert onmiddellijk en drukt Tjip een
fles cognac in de handen.
Mevrouw Nellie Broere-Risseeuw
komt met een originele bijdrage aan dit
cultureel-culinair gebeuren. Ze zet het
bekende liedje van Jules de Corte in: „Ik
zou wel eens willen weten, waarom zijn
de bergen zo hoog." En ze voegt er een
zelfgemaakt nieuw couplet aan toe:
„Ik zou wel eens willen weten
Waarom gingen we naar Georgië toe
Om de schoonheid van het land te
aanschouwen
Of om een brug over een afgrond te
bouwen
Maar het is zoals Viruly eens zei
leder mens zoekt geluk zoals wij..."
Applaus. Menigeen pikt een traan
weg. De Texelaars hebben nu aardig
door wat er van hen verwacht wordt.
Huug Snoek staat op en brengt de ge
beurtenissen van april 1945 in herinne
ring. Het dreigt langdurig en taai te wor
den, maar gelukkig zorgt Huug voor een
olijk slot: „Als we deze mensen straks
uitnodigen op Texel kenne we ze niks an
ders geve dan boerekool met worst!"
Van de andere kant van de tafel wordt
geroepen dat ze op Texel nog wel wat
anders kunnen bereiden dan deze Hol
landse kost maar Huug heeft het pro
bleem goed gezien: het is bij voorbaat
onmogelijk om bij een tegenbezoek ook
zo overdadig uit te pakken.
Vredesplan
Onder de aanwezige en blijkbaar in
wonende familieleden van Grisja bevin
den zich ook zijn zoon Misja en schoon
dochter. De schoondochter heeft een
mooi kindje op de arm. Harry de Graaf
neemt het kindeje over, spreekt de wens
uit dat het minstens 100 jaar oud mag
worden (wat in Georgië niet zo bijzonder
is) en dat het nooit oorlog zal
meemaken.
Roepen om vrede is echter niet genoeg;
er moeten initiatieven genomen worden,
het door de burgemeester gelanceerde
vredesplan verdient daarom steun. Een
tegenbezoek van Georgiërs kan het be
gin zijn van een ontwikkeling die op den
duur effectiever is voor het bewaren van
de vrede dan het voortdurend opvoeren
van de bewapening. Grisja brengt een
dronk uit op de kameraden die in de
Texelse aarde zijn begraven. Traditioneel
doopt hij tevoren brood in de wijn en eet
het brood op. Voor de houding van de
Texelaars in de oorlog heeft hij niets dan
lof. „U hebt ons niet verraden."
Gesproken wordt ook door Piet van
Heerwaarden die met enkele Texelaars al
eerder bij Grisja op bezoek is geweest.
Nan Huisman uit Den Burg voegt eraan
toe: „Piet is een echte communist en ik
hoop dat ik een echte christen mag zijn,
een volgeling van de vredevorst Jezus
Christus. Ik ga geen preek houden maar
ik zeg: zalig zijn de vredestichters!"
Alom bewondering voor deze moedi
ge getuigenis in deze atheistische omge
ving. Applaus dus en na afloop schou
derklopjes van andere christenen, waar
van sommigen het er moeilijk mee heb
ben dat bij al die maaltijden van de afge
lopen dagen nooit om stilte wordt ge
vraagd voor het gebed.
Museum
Het is toegestaan om de tafel te verla
ten om in de andere vertrekken van het
huis een kijkje te nemen. Zoon Misja
leidt belangstellenden naar de aangren
zende kamer waar de verbondenheid
met Texel zonneklaar blijkt. Aan de
wand hangen foto's van mevrouw Boon-
Verberg, de Texelse boot en van Texelse
landschappen. Misja toont een album
vol foto's. ook van Texel en in het bijzon
der reportages die zijn gemaakt hij de
bezoeken van moeder Cornelia aan
Georgië.
Het eten en drinken gaat door. Lange
spiesen met gebraden vlees worden aan
gevoerd. Nieuwe flessen worden open
getrokken. Zelfs de meest bedreven
eters en drinkers zien nu in dat het alle
maal nooit opkan. Als de eerste Texelaar
letterlijk onder de tafel gaat, beslist bur
gemeester Engelvaart dat het tijd is om
het feest af te ronden. Want het is in
middels duidelijk dat het niet de taak is
van de gastheer om aan te kondigen dat
het malen is gedaan. Duizelig loopt ieder
naar buiten. Maar voor het zover is wor
den geschenken uitgewisseld. De familie
van Grisja geeft ringen en andere per
soonlijke kostbaarheden weg. Opnieuw
zichtbare ontroering. Zoiets heeft nog
nooit iemand beleefd. Nog één keer
wordt gedronken: op een geslaagde
thuisreis van de Texelse vrienden. Arm in
arm en duizelig komen Georgiërs en
Texelaars het binnenplaatsje op. lede
reen put zich uit in verontschuldigingen.
Mensen we moeten nu écht weg. Om
helzingen en wéér omhelzingen. Het in
stappen in de bus verloopt met veel ver
tragingen. Familieleden en kinderen uit
de buurt stromen toe: met druiven en
takken waaraan onbekende heerlijk sma
kende oranje vruchten zitten. Moeizaam
zet de bus zich in beweging, een wui
vende menigte Georgiërs achterlatend.
u
he-*1
ri rft itt <<af v \J.
Uitsluitend voor spoedgevallen
Van vrijdagavond 18.00 uur t/m
maandagmorgen 8. uur
Dokter R. Coutinho. Schilderend
40, Den Burg, tel. (02220 2023.
Van vrijdagavond 18.00 uur tot
maandagmiddag 13.00 uur.
Telefonisch bereikbaar zaterdag en
zondag van 13.00-14.00 en
18.30-19.30 uur.
Zr. J. B. Mannessen, Schoorwal
45, Den Burg, tel. (02220) 3242.
Uitleen van verplegingsartikelen
en informatie:
Maandag t/m vrijdag 16.30 - 17.30
uur. Lidmaatschapskaart meebren-
Ot-mXAirog
gen.
Voor zeer spoedeisende tandheel
kundige hulp kan men zaterdag en
zondag om 18.00 uur precies terecht
in het tandheelkundig centrum in
het Groene Kruisgebouw, Witte
Kruislaan 19.
Weverstraat 95, telefoon (02220)
2112. Open van maandag t/m vrij
dag van 8.30-18.00 uur. Zaterdag
van 11.00-12.30 uur en van
15.00-17.00 uur en zondag van
11.00-12.30 uur en van 16.00-17.00
uur.
Buiten die tijd alleen voor spoed
eisende gevallen.
I
P Spreekuur: elke werkdag van
M 9.00-10.00 uur en van 14.00 tot
gj 15.00 uur, Julianastraat 3a, Den
Jg Burg, telefoon (02220 4152.
Dit weekend kan tussen 17.00 en
gj 19.00 uur gebeld worden met mevr.
M N. Schuijl, telefoon (02225) 446.
V/
Consultatiebureau voor alcohol en
M drugs, Molwerk 31/45, 't Horntje.
yfo Spreekuur volgens afspraak: tele-
g? foon (02226) 413.
yy Zelfhulpgroep voor partners van
gj verslaafden: overdag (02226) 413 of
593, vragen naar Lies of Carla;
ig; 's avonds (02223 821 (Lies)
Alleen voor spoedgevallen tele
ga foon (02220) 2527.
P Voor noodslachtingen bellen op
M werkdagen (02220) 2182 (slacht-
W plaats); na werktijden en in het
weekend (02220) 3541 via TEM-
w centrale.
Bij brand en voor spoedeisend
ambulancevervoer bellen: 02220-
2066. Bij geen gehoor 02230-
22222. Voor niet spoedeisend
ambulancevervoer: 02230-12888,
bij geen gehoor 02230-27???.
Zondag 30 oktober 1983
HERVORMDE GEMEENTEN
Den Burg 9.30 uur ds. Wisman
Viering Maaltijd des Heren
Den Hoorn 11.00 uur ds. Wisman
De Koog 9.30 uur ds. Verbeek
gezins/oogstdankdienst
De Waal 9.30 uur dhr. M. D. Kuiper
Oosterend 9.30 u. ds. N. van Gelder
Oudeschild 11.00 u. ds. N. van
Gelder
De Cocksdorp 11.00 uur ds. Verbeek
GEREFORMEERDE KERKEN
Den Burg 10.00 uur Ds. A. Koetsier
19.00 uur Ds. Blaauw
Bijzondere viering. Thema: Ge
loof: ia - Kerk: neel
"Ttf/nVV Fréëlance in Jesus.
Uitzending via „De Lichtboei"
Oosterend 10.00 u. ds. J. Donker
Dankuur voor gewas en arbeid
19.00 uur ds. J. Donker
GEREFORMEERDE GEMEENTE
Oosterend 10.00 uur Ds. A. B. v.d.
Heiden,
Bediening Heilig Avondmaal
16.00 uur Ds. A. B. v.d. Heiden
GEREF. KERK (Vrijgemaakt)
in de Doopsgezinde kerk, Kogetstr.
Den Burg 16.15 uur dienst
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
Den Burg 10.00 uur ds. H. T. Ament
uit Warns.
Uitzending via „De Lichtboei"
BAPTISTENGEMEENTE
in de Doopsgezinde kerk, Kogerstr.
Den Burg 19.15 uur ds. Scholtens
uit Buitenpost.
ROOMS-KATHOLIEKE KERK
Den Burg: zaterdag 19.30 uur
Themadienst, The Gospeltrain
Uitzending via „De Lichtboei"
zondag 10.45 uur, Herenkoor
De Koog zondag 9.30 uur
De Cocksdorp zaterdag 19.30 uur
Woord-Communiedienst
JEHOVAH'S GETUIGEN
Koninkrijkszaal, Schilderend 19,
Zondag 10.30-11.20 uur Openbare
lezing.
11.20-12.30 u. Wachttorenstudie,
Iedere donderdag: Theocratische
school, 19.30-20.20; dienstverga-
dering 20.20-21.00 uur.
Het politiebureau van de groep
Texel van de Rijkspolitie is op werk
dagen geopend van 8.00 tot 18.00
uur en in het weekend van 9.00 -
18.00 uur, telefonisch te bereiken
via tel. (02220) 2644. Buiten de kan
tooruren kan men rechtstreeks con
tact opnemen met de meldkamer
van het district Alkmaar, tel. (072)
116444 (tussen 23.00 en 08.00 uur).
Het bureau te De Koog is elke
dinsdag- en donderdagmiddag
open van 16.00 - 18.00 uur.
Voor meldingen van schepen of
zwemmers in nood: Kustwacht Eier
land, tel. (02222) 270.
