Eierland toont in 1985
vat in 150 jaar bereikt is
VAN HET
RAADHUIS
Mededelingen van B. en W.'|
Sportsectie steunt
zwembadplan in
De Cocksdorp
Weer cursus voor
ouders van peuters
Kantklosmiddag
Jaarvergadering
UARliSDAG 31 JANUARI 1984
TEXELSE COURANT
pagina 7
De Cocksdorp groeide. In 1837 werd
de molen die tussen De Waal en Ooster
end stond aangekocht en overgeplaatst
naar het nieuwe dorp. Daar is vandaag
nog een molenbos op de plek waar de
molen heeft gstaan.
Zelfstandig
De gemeente Texel, die tot dan toe
nog niet erg behulpzaam was geweest
tegenover het nieuwe land werd tot een
andere houding gedwongen. Een paar
ondernemende Eierlanders hadden na
melijk een verzoek aan de koning gericht
of de polder een zelfstandige gemeente
zou mogen worden. Texel koos eieren
voor zijn geld, probeerde een dokter aan
te stellen (wat niet lukte) wees een ge
pensioneerd militair aan als veldwachter
(de bevolking noemde hem ,,de kippe-
schutter") en stond een raadszetel af
aan een polderbewoner. Het verzoek
werd ingetrokken.
Intussen ging het niet goed met de
opbrengsten en de maatschappij die de
polder had laten indijken en in 1841 de
polder onder de aandeelhouders liet
verdelen.
Voor het echter zo ver was, op 4 au
gustus 1840, vierde de polder voor het
eerst feest. Koning Willem bezocht
Texel cn kwam ook in De Cocksdorp.
Daar werden onder meer volksspelen
georganiseerd....
Moksloot en Hogeberg-gebied
Op 3 februari aanstaande om 11.30 uur
zal ingevolge de Grondwaterwet water
leidingbedrijven in het raadhuis een
openbare zitting worden gehouden.
In deze zitting zullen onder meer be
zwaarschriften van:
De heer D. J. Drijver te Den Hoorn;
Werkgroep Landschapszorg Texel;
Landelijke Verenïniging tot Behoud van
de Waddenzee;
Stichting Duinbehoud
worden behandeld.
Deze bezwaarschriften hebben be
trekking op het voornemen van het
PWN óm waterwinning en waterinfiltra
tie en herwinning in resp. de Moksloot-
vallei en het Hogeberggebied uit te brei
den. Hiermede zijn natuurwetenschap
pelijke, landschappelijke, agrarische
maar ook toeristische belangen in meer
of mindere mate betrokken. Belangheb
benden, met name agrariërs in het Ho-
geberg gebied en nabij de Moksloot
worden uitgenodigd deze zjtting, die
door het provinciaal bestuur wordt be
legd, bij te wonen, alwaar nadere infor
matie zal worden verstrekt.
De sectie sport, recreatie en licha
melijke opvoeding van de Wel-
zijnsstichting heeft in de vergade
ring van donderdagavond positief
gereageerd op het plan van de Vere
niging Gemeenschap Eierland om in
het Eierlandsche Huis een zwembad
van zestig vierkante meter te
realiseren.
Het plan werd toegelicht door M.
Boon van de vereniging en de sectie oor
deelde dat contact moet worden opge
nomen met de onderwijsinspectie over
de mogelijkheid om in het bad school
zwemmen te geven en het feit dat voor
de realisering van het bad een lokaal
moet worden verplaatst.
Als de kinderen uit De Cocksdorp en
Eierland in het bad zwemles krijgen is
dat een aanzienlijke besparing in de
reistijd, want men ging altijd naar zwem
bad Molenkoog. Zoals bekend wil de
vereniging ƒ48.000,— subsidie van de
gemeente en ƒ12.000,— van de
Welzijnsstichting.
M. Boon benadrukte dat de vereniging
en de bewoners van Cocksdorp en Eier
land in staat zijn de rest, drie ton, op ta
fel te leggen. Hoewel de sectie de ex
ploitatiebegroting van de Vereniging niet
op alle onderdelen realistisch vond, men
plaatste o.a. vraagtekens bij het bedrag
voor waterverbruik, kon men toch in
stemmen met het plan. Groot voordeel
in de exploitatie is dat de beheerder van
het Eierlandsche Huis toezicht zal hou
den en het bad schoonmaakt.
Maandag 13 februari begint weer een
cursus voor ouders van peuters, aan
vang 20.00 uur in het Groene Kruis ge
bouw in Den Burg. Er worden totaal
acht avonden gegeven, telkens van
20.00 tot 22.00 uur en het cursuspro
gramma wordt bepaald in overleg met
de deelnemers. Maximaal 14 ouders kun
nen meedoen. Zij moeten zich tevoren
opgeven bij het Groene Kruis, telefoon
02220-3241 (tussen 16.30 en 17.30 uur).
Men moet lid zijn of worden) van het
Groene Kruis. De cursus is gratis en
wordt gegeven door Mieke Busch sa
men met wijkverpleegkundige Ria de Ja
ger. Bij de wekelijkse gesprekken kan het
gaan over allerlei aangelegenheden die
te maken hebben met opvoeding en ge
drag van kinderen van 1-4 jaar; zindelijk
heid, angsten, slapen, eten, spelen,
straffen, belonen, etc. Tijdens de cursus
kunnen ervaringen worden uitgewisseld
en nuttige tips worden opgedaan.
Minder positief was de sectie over het
voorstel van het college om de positie
van de Welzijnsstichting drastisch te wij
zigen. Net als de sectie jeugd- en jonge
renwerk werd de argumentatie van het
college mager genoemd en de voorstel
len vonden in de sportsectie geen weer
klank. De gemeenteraad heeft veel
macht wat betreft het welzijnswerk, re
deneerde sectie, want men beslist over
de begroting.
Cursisten en oud-cursisten zijn wel
kom op een kantklosmiddag die dinsdag
7 februari van 14.00 tot 17.00 uur wordt
gehouden in „Timmer' Tearoom" in de
Hogerstraat in Den Burg. De bijeen
komst is bedoeld om de mensen te acti
veren om weer iets op te zetten. De
kosten zijn ƒ3,50. Men kan zich tevoren
opgeven bij mevrouw Smits, telefoon
02220-3874.
Het katholiek vrouwengilde had
woensdag in De Witte Burcht haar
jaarvergadering. Op deze avond, die
door 83 leden werd bezocht, is van
mevrouw Witte—Timmers en me
vrouw Kleinveld-ten Brink afscheid
genomen als bestuursleden.
Mevrouw Witte-Timmers heeft tien
jaar in het bestuur gezeten warvan vijf
jaar als secretaresse en de laatste drie
jaar als voorzitster. Mevrouw Kleinveld-
ten Brink heeft acht jaar in het bestuur
gezeten waarvan de laatste vier jaar als
secretaresse. Beide dames hebben door
hun inzet veel voor het Gilde betekent.
Mevrouw Boogaard-Witte neemt de
taak van mevrouw Witte-Timmers over.
De opengevallen bestuursplaatsen wor
den ingenomen door mevrouw J. de
Grave-Smit en mevrouw T. Smit-
Zoetelief. Zij werden met een meerder
heid van stemmen gekozen.
Uit het jaarverslag bleek dat de vereni
ging een actief jaar heeft gehad en het
financieel verslag gaf een gunstig saldo
te zien. Namens de reiscommissie gaf
mevrouw Rey-Schoenmaker een verslag
van de twee gehouden reisjes.
Aan de scheidende bestuursleden
werd met een rijm en een lied dank ge
bracht voor het vele werk dat zij voor het
Gilde hebben gedaan.
Na de pauze werd het feit herdacht
dat het Gilde haar dertig jarig jubileum
vierde. Dit gebeurde met een leuke at
tentie voor de achttien leden die vanaf
de oprichting lid zijn. Door middel van
liedjes en sketches passeerde de afgelo
pen dertig jaar van het Gilde de revue
nog eens.
Woensdag 8 februari koffie-ochtend,
aanvang 9.30 uur. Vicaris Geukers zal
dan komen praten over de kerk en zijn
veranderingen in de laatste jaren.
De zuivelfabriek Samenwerking" midden in de polder, meer dan zestig jaar geleden. Het vervoer van de melk gebeurde toen nog mer paarden-
tractie. Hier is thans garage Dros gevestigd.
Beelden van De Cocksdorp uit het begin van deze eeuw.
i Arke
-■0 pn
an de
er Vis
t., 3.
igens
innii
folgend jaar zal in de polder Eierland een feest worden georgani-
ird onder de ondubbelzinnige titel ,,150 jaar Eierland". In 1835, om
8.4 pkies te zijn op 21 februari, werden de drie grootste kavels van het
1. ipnmalige „Buitenveld" verkocht aan Nicolas Joseph de Cock uit
ran diitwerpen, Paulus Langeveld Kzn uit Giesendam, Willem Langeveld
n uit Hardinxveld en Marcellus Leendert Plooster uit Ameide. Zij be-
ilden ƒ90.000,— voor het kweldergebied en wareen verzekerd van de
idewerking van de koning om hun bedijkingsplannen te kunnen ver
zenlijken. Tot dan toe was het Eierlandsche Huis verpacht geweest
n de families Kikkert en Boon. Het zal duidelijk zijn dat De Cocks-
irp een Kikkertstraat, een Ploosterstraat en een Langeveldstraat rijk
Een Boonstraat ontbreekt overigens. De nazaten van deze pioniers
Ist'r'iji11 nu dus bezig een evenement te organiseren waar de directe en in
to ecte vruchten van hun arbeid te zien en eventueel te bewonderen
fie p Hen zijn.
de
ns De data voor het feest staan inmiddels
st: 20, 21 en 22 juni 1985. Dat duurt
s nog ruim een jaar maar inmiddels is
stichting „Jubileumfonds Polfler Ei-
land" nieuw leven ingeblazen. Deze
ichting bestond nog wel als rechtsper-
on maar dat bestaan was nogal slui
erend. Mensen van het Actie Comité
erland hebben polderbewoners ver-
1 icht een nieuw bestuur te vormen,
jorzitter werd A. Boon Jzn., secreta-
™°§sse M. T. Rutten en penningmeester
E. Gieze. De andere bestuursleden
n mevrouw M. van Maldegem, me-
ouw I. Zuidema, P. Bonne en H. Ste-
>ns. Dit bestuur is sinds oktober actief,
eeft inmiddels een programma op-
esteld en drie commissies in het leven
sroepen. Bij het maken van de plannen
niet teruggegrepen op eerdere vierin-
en die in 1935, 1960 en 1970 zijn gehou-
Bestuursleden van toen zijn er ook
jna niet meer, een aantal is verhuisd of
/erleden. In de commissies hebben
verigens nog wel mensen zitting die bij
ierdere vieringen betrokken zijn
eweest.
Het is.de uitdrukkelijke wens van de
rganisatoren dat de hele festiviteit-be-
rekking heeft op 150 jaar Eierland. Wel
het programma voor het overgrote
leel voor iedereen toegankelijk, het
rordt zelfs duidelijk op prijs gesteld als
nensen van buiten de polder komen kij-
maar zij hoeven er niet aan te twij-
elen waar het gebodene over zal gaan.
bere
>m di
eb%L
sexlns
otaa
pui
er
>p.
bij
ia.
ge
aarf'Jn
loi
j Ji, ;Qiattëéih\Meüvv
Eén van de pijlers van het gebeuren zal
tentoonstelling ,,150 jaar Eierland"
Deze expositie zal uit twee delen
ingestaan. Eierlandse bedrijven, verenigin-
jagjen en particulieren, (bijvoorbeeld hob-
seei'yisten), mogen hun kunnen tonen.
bliVoorzitter A. Boon: We willen de men
sen laten zien dat achter de Ruigendijk
ook het nodige gebeurt. Vroeger zat dat
gebied eigenlijk altijd in een underdog-
tedpositie, het was arm land. De laatste ja-
Al; ten verandert dat beeld en we willen la-
it pten zien waarom. Daarom krijgen alleen
brai poldergenoten de gelegenheid om een
(Standplaats te huren." Inlichtingen hier
over bij Piet Bonne (02725-229).
In het andere deel van de tentoonstel
ling, over hoe het toen was, wordt in
breng van iedereen op prijs gesteld. Aan
mensen die kunnen helpen met materi-
over, kennis van of inzichten in hoe
de polder er in de afgelopen 150 jaar
heeft bijgelegen wordt vriendelijk ver
zocht of zij met A. Boon contact op wil
len nemen (02222-230).
De tentoonstelling zal waarschijnlijk in
of bij het Eierlandsche Huis worden ge
houden. Boon: „Voor de feestelijkheden
in de buurt van het gemeenschaps
huis een grote tent komen te staan,
want we rekenen erop dat het Eierland
sche Huis te klein zal zijn voor wat we
willen."
Het feest begint donderdagmiddag
avond met een reünie voor alle oud-
polderbewoners. „Dat moeten er nogal
wat zijn, er zijn in de loop der tijden nog
al wat mensen geweest die hier ge
woond hebben. We verwachten dat
meer mensen dan het aantal dat nu in de
polder woont zullen komen. Dat gebeu
ren is overigens niet voor iedereen toe
gankelijk, we houden dat min of meer in
tiem", aldus Boon.
Allegorisch
De vrijdagmorgen is ingeruimd voor
een allegorische optocht. De officiële
vertaling van allegorie luidt „zinne
beeld" of „uitgewerkte beeldspraak".
Vaak bevatten dergelijke optochten dan
ook uitbeeldingen van verheven begrip
pen of gezegden. Dat mag nu ook, zo
lang het maar direct betrekking op Eier
land heeft. Het is natuurlijk ook toe
gestaan om bijvoorbeeld belangrijke ge
beurtenissen uit de geschiedenis van de
polder uit te beelden.
Het boek van Van der Vlis, 't Lant van
Texsel, is vrij uitgebreid in het beschrij
ven van de geschiedenis van de polder
en hieruit zal men veel inspiratie kunnen
opdoen.
Na de optocht kan iedereen zich naar
het strand bij het reddingboothuis bege
ven. 's Middags moet daar een groot
watersportgebeuren plaatsvinden, waar
over overigens nog geen bijzonderheden
te vermelden zijn omdat het overleg met
diverse instanties nog op gang moet ko
men. Deze dag zijn alle programma
onderdelen voor iedereen opengesteld.
-Dat zal op de zaterdag ook het geval
zijn.
Revue
Nu zijn al mensen bezig met het schrij
ven van een revue. Boon: „Toen het Ei
erlandsche. Huis jubileerde heeft de pol
der al getoond over ruim voldoende
revue-talent te beschikken."
De zaterdaag is ingeruimd voor spel.
In de ochtend worden kinderspelen ge
houden, 's middags volksspelen. „We
hebben al horen verluiden dat ook met
die spelen teruggegrepen zal worden op
hoe het vroeger in de polder ging. Dat
belooft dus ook leuk te worden."
Bij de diverse onderdelen van het feest
zal waarschijnlijk entree worden gehe
ven. Boon: „We hebben, afgezien van
een klein startkapitaal, nog geen geld,
maar we zijn wel bezig een opzet te be
denken waarin we geen risico lopen.
Daarvoor hebben we voldoende ervaring
in onze gelederen."
Denkwerk
„Er is inmiddels al heel wat werk
verzet, maar dat was hoodzakelijk
denkwerk. We gaan nu in de zomer
onze plannen bij de mensen onder
de aandacht brengen en na de zo
mer gaan we onder de bevolking ac
tie voeren om het hele spul van de
grond te krijgen. Met de organisatie
moesten we nu al beginnen omdat je
die tijd echt nodig hebt."
Terug naar De Cock en zijn compag
nons, de zogenaamde primitieve kopers.
De Cock was op zoek naar een manier
om het geld dat hij te veel verdiende met
de handel op de Oost, te beleggen. Sa
men met de Langevelden, die aanne
mers waren en Plooster besloot hij dus
om Eierland te kopen en in te dijken.
Eierland komt trouwens aan zijn naam
door de vele eieren die er gevonden wer
den en die aan de Amsterdamse banket
bakkers werden verkocht.
De Cock zorgde dus voor de fondsen,
Langeveld nam het werk aan en een ze
kere C. Kievit werd later zijn uitvoerder.
Begin april 1835 begonnen de werk
zaamheden. De polderjongens uit Slie-
drecht werkten hard en alles gebeurde
met „ellebogenstoom". Alleen paarden
konden het hele zware werk overnemen.
Op 20 oktober 1835 was men al bezig
met het afwerken van dijken en wegen
en waren de eerste stukken land al om
geploegd. Een paar weken later was de
polder klaar. Behalve de bekende notaris
J. L. Kikkert, die in 1839 twee polder
aandelen verwierf, is geen enkele gebo
ren Texelaar bij de aanleg van de polder
betrokken geweest.
Die snelle aanleg van de ruim elf kilo
meter dijk bleek overigens ook zijn keer
zijde te hebben, al in 1836 werd de dijk
bij springvloed ernstig beschadigd. Toch
konden in dat jaar de eerste opbrengsten
geoogst worden. Het eerste gewas dat,
op aanraden van landbouw en polder-
deskundige Marten Douwes Teenstra uit
Ulrum (Gr.) was gezaaid was winterkool-
zaad. De opbrengst viel ondanks de on
gemakken als stuifzand en harde winden
mee, evenals de wolopbrengst. Toch
was Eierland niet zo vruchtbaar als in
eerste instantie werd verwacht.
Dat vermocht echter niet de werk
zaamheden op te houden, met voortva
rendheid werd de verkaveling ter hand
genomen. De polder werd verdeeld in
kavels van 200 hectare, doorsneden door
de Postweg, de Hoofdweg en vier
dwarswegen. Teenstra en een andere
deskundige, I. G. M. van den Bosch die
onder meer in Zeeland had gewerkt, na
men zetboeren aan. Overigens gebeurde
dat alles onder de nauwgezette en vol
gens Van der Vlis inspirerende leiding
van De Cock.
Irï 1836 vestigden zich zes zetboeren
in de nieuwe polder. De familie Stoepker
woonde op de plaats die later Breda zou
heten. Het gezin Noordhof op het huidi
ge Bland en Berg, de enige Texelaar, C.
Kikkert, bewoonde Madura, toen nog
aan de duinvoet. De Houwinga's be
woonden het huidige Padang, C. Kievit,
weldra opperboer, had zijn werk bij de
Oorsprong en de Groningse familie Sinia
werkte op OnS Genoegen, tegenwoor
dig De Volharding.
In dit jaar ontstond ook De Cocksdorp
bij het kleine haventje aan het Eierlandse
Gat.
Zoet water
Het leven in die tijd was hard. Er was
geen zoet water, dat moest aangevoerd
worden. Bomen waren vrijwel niet te
vinden. Het waren ruige tijden. De Slie-
drechtse polderjongens kenden maar
één ontspanning: de drank. Wijntje en
wellicht ook Trijntje om even het zware
werk te vergeten.
Toch waren volgens Van der Vlis niet
alle pioniers „onmaatschappelijk", voor
al onder de vaklui moeten degelijke
mensen hebben gezeten. Overigens, De
Cock zelf was ook niet vies van drank en
vrouwen. Als hij op het eiland was om
op grote schaal antiek weg te kopen was
hij zeer regelmatig in de lorem en eens
kreeg hij van één van zijn zetboeren een
pak slaag omdat hij zich aan zijn vrouw
vergreep. Toch moet hij een bekwaam
baas en zakenman zijn geweest.