h/ogels tellen, hoe
doe je dat nou?
Agrarisch museum
zoekt oude foto's
Gadelen van erfpacht
iroter dan voordelen
ïn
'o/lege wil geen verandering
Verkeerscontrole
Dit seizoen negen
Cocksdorper markten
Doorgereden
Spelavond in De Cocksdorp
Koorn bouwt meer vrije
sector panden in De Mars
L en H Band in
Twaalf balcken
Westerlaken verlaat
alfabetiseringswerk
Hervormde bibliotheek
in De Cocksdorp
blijven steunen
„Noorderhaaks"
houdt open dagen
FEBRUA<inan 24 FEBRUARI 1984
TEXELSE COURANT
11,80
14,00
1,90
2,80
1,80
1,80
2,25
'nheel wat Witte Lieuwen kwam tot nu toe destand" van bepaal-
soorten vogels op Texel ter sprake. Dat wil zeggen het aantal paren
top ons eiland voorkomt. Zo vertelde ik eens dat het aantal paren
udhaantjes in de Dennen gestegen was van 6 naar 21. Door een
inge winter nam het aantal winterkoninkjes af van 251 naar 59 pa-
Ook noemde ik wel eens aantallen van bijvoorbeeld 12.000 wul-
\of20.000 zwarte zeëenden. Ik kan me voorstellen dat verse heide-
lezers zich afvragen hoe ik aan die aantallen kom. Hoe weet je nu
ter 251 paar winterkoninkjes in het bos zijn? En al die wulpen tellen
één tot 12.000, da's ook een werk!
10,00
6,90
1,80
9,50
1,80
6
1,40
jat ik beginnen met het tellen van
edvogels. Door de wat meer evaren
gelaar wordt dat inventariseren ge-
:md. Hoe gebeurt dat? Om het niet al
eenvoudig te maken: dat hangt van
vogelsoort af. Je hebt grote soorten,
larook heel kleine. Je hebt vogels die
open landschap broeden, maar
kdie in de bossen tot broeden komen,
hebt vogels die hun nest goed ver-
ippen (bijvoorbeeld in struikgewas of
omholten), maar ook die open en
iotbroeden. Om een lang verhaal kort
maken: eigenlijk vereist bijna ieder
ortz'n eigen manier van tellen. Zo in-
wikkeld maken we het hier niet. Ik zal
een de grote lijnen aangeven.
,,Even"
Bij de grotere soorten die in open
idschappen leven, zoals de weidevo-
b (kievit, scholekster) lijkt het het ge-
jkkelijkst alle nesten 'even' te zoeken,
aar dat is zelfs niet nodig. Als je in de
oedtijd met de kijker de velden af-
eurt zie je de kieviten en scholeksters
zitten. Moeilijker gaat dat bij grutto's
tureluurs. Die verstoppen zich meer.
Het is echter fout te denken dat om een
broedpaar vast te stellen persé het nest
gevonden moet worden of de broedende
vogel gezien moet worden. Bij het inven
tariseren gaat het erom het aantal aan
wezige paren in de broedtijd te tellen. In
die tijd leeft ieder paar vogels in z'n ei
gen woongebiedje. Vogelaars spreken
meestal van territorium. Dus als we
waarnemingen doen die op zo'n territori
um wijzen, weten we in feite al genoeg.
Wat zijn dat voor een waarnemingen?
Wel, bijvoorbeeld parende, nestelende
en alarmerende vogels. Natuurlijk ook
een vogel die een meeuw of een kraai fa
natiek wegjaagt, een dier met voer in
zijn snavel of eentje die met kleine jon
gen rondloopt. Enkele van deze waarne
mingen enige weken achtereen op de
zelfde plaats wijzen sterk op een territo
rium en dus een broedpaar.
Uitzonderingen zijn er natuurlijk ook.
In de eerste plaats vogels die eigenlijk
geen territorium hebben, zoals kemp
haantjes en eenden. En dan zijn er dus
ook nog, die heel kleine woongebiedjes
hebben. Zó klein dat ze vlak bij elkaar zit
ten. Kolonievogels dus. De enige manier
om deze soorten te tellen is het zoeken
van alle nesten. In meeuwenkolonies ge
beurt dat dan ook. Verder is het zoeken
naar nesten eigenlijk niet nodig. Het is
ook veel beter dat het niet gebeurt, want
het veroorzaakt toch altijd een zekere
verstoring. Als we dat kunnen vermijden
moeten we dat altijd doen!
Zangvogels
Bij zangvogels zou het opzoeken van
alle nesten trouwens volstrekt onmoge
lijk zijn. Bij deze groep is er een heel goe
de andere manier om alle territoria vast
te stellen. Dat is het tellen van zingende
vogels. Als een mannetje enige weken
Reageren kan bij Adriaan Dijksen;*
op werkuren via 02228-741 (NRC) of
thuis via 02228-676.
$YjlS
Zonder ervaring kun je een bosgebied niet
goed inventariseren
(tekening Sytske Dijksen)
achtereen op ongeveer dezelfde plaats
zingt, mogen we aannemen dat daar
een paartje huist. Wil je de hele vogelbe
volking van een bos inventariseren, dan
moet je dus alle zingende mannetjes per
soort en per bezoek in kaart brengen.
Aan het eind van het seizoen worden alle
waarnemingen per soort overgebracht
op één kaart. Vanaf die kaart kan het
aantal territoria worden afgelezen.
Hoe vaker je het -gebied bezoekt hoe
beter de inventarisatie is. Als minimum
eis geldt dat je het hele bos zeven maal
per seizoen moet tellen. Omdat je vroeg
broedende soorten hebt, moeten die tel
lingen vallen in de periode eind maart tot
eind juni. U begrijpt wel dat er in het in
ventariseren van het Texelse bos, zo'n
500 hectare, heel wat tijd gaat zitten. We
doen dat met z'n tweeën, mijn broer en
ik, maar zijn er ieder toch zeker een 50
uur mee bezig. Meestal in de vroege
morgen, soms ook in de avondscheme
ring want in die tijden zingen de vogels
het best.
Niet-broedvogels
Het tellen van niet-broedvogels is veel
eenvoudiger. Dat wil zeggen in open
landschappen. In bossen is het natuur
lijk veel moeilijker, zo niet onmogelijk.
Ga maar eens alle koolmezen in de win
ter op Texel tellen. Onuitvoerbaar!
In weilanden, akkerbouwgebieden en
duinen, op stranden en wadden gaat het
wél. Niet al te grote groepen kunnen
echt één voor één geteld worden. Als de
groepen heel groot zijn, vele honderden
of duizenden, is er een andere methode.
Je telt een deel van de groep, bijvoor
beeld 200 dieren en schat dan hoeveel
maal groter de totale groep is. Is dat on
geveer vijf maal dan zitten er dus onge
veer duizend vogels bijeen. De moeilijk
heid bij zo'n manier van tellen is vaak dat
de dieren niet overal 'even dik' zitten. In
het midden zitten er meer op een vier
kante meter dan aan de buitenkant. Je
kan zo'n groep dus niet in precies gelijke
partjes onderdelen. De onbetrouwbaar
heid van zo'n telling/schatting hangt in
grote mate af van de ervaring die de tel
ler heeft, dat is wel duidelijk.
Hoogwatertellingen
Het tellen van de massa's vogels die
verspreid op het wad voedsel zoeken,
kan maar op één manier. Dat is tijdens
hoogwater. Dan immers zoeken al die
dieren het vaste land of hoge plaatsen
op om te rusten. Op zulke hoogwater-
vluchtplaatsen drommen de vogels sa
men. Dat is het moment waarop de vo
gelaar ze, van veilige afstand, kan tellen
of schatten. Uiteraard kost dat heel veel
tijd. Niet alleen het tellen van al die dui
zenden vogels, maar ook het opzoeken
van de rustplaatsen. Afhankelijk van al
lerlei omstandigheden liggen die name
lijk lang niet altijd op precies dezelfde
plaats.
Waarom
Er wordt heel wat afgeteld in ons land.
Zowel aan broedvogels als aan doortrek
kers en wintergasten. Waarom eigenlijk?
Alleen omdat vogelliefhebbers het zo
leuk vinden? Nee. Willen we meer in
zicht krijgen in het functioneren van de
natuur en het beheer van de natuurge
bieden dan is jaarlijks tellen en inventari
seren zeker nodig. Het zou heel gek zijn
als we een gebied jaar na jaar bescher
men en niet zouden weten of en wat
voor resultaten dat heeft. Ook moeten
we inzicht hebben in de effecten van be
paalde beheersmaatregelen. Verder zijn
er in het landschap en het milieu allerlei
veranderingen aan de gang die een be
paalde invloed (kunnen) hebben op het
dierlijk leven. Om die invloed vast te stel
len zal er geteld moeten worden.
Het zijn voor het overgrote deel ama
teurs/vogelliefhebbers die in hun vrije
tijd deze gegevens voor de vakmen
sen/ornithologen verzamelen. Jaarlijks
rukken werkelijk duizenden vogelaars uit
om bepaalde tellingen of onderzoekin
gen uit te voeren. Op Texel bijvoorbeeld
heeft een 20- tot 25-tal enthousiastelin
gen twee jaar lang maandelijks alle
water-; wad- en weidevogels geteld. Al
lerlei tellingen worden echter ook lande
lijk uitgevoerd. Dus op één bepaalde da
tum worden dan alle geschikte gebieden
(afhankelijk van de te tellen vogel
soorten) in ons land bezocht. Steeds
vaker vinden ook internationale tellingen
plaats. Bijvoorbeeld tellingen van het he
le gebied van de Waddenzee. Of tejlin-
gen van alle eenden en ganzen. Op deze
manier komen we meer te weten van de
grootte van bepaalde vogelbevolkingen
en de veranderingen daarin. Dat is niet
alleen interessant of leuk om te weten.
De mogelijkheid bestaat ook dat we er
uit kunnen opmaken dat het ergens niet
goed of, wat tegenwoordig helaas maar
weinig voorkomt, juist heel goed gaat
met het milieu!
Adriaan Dijksen
14
1,80
B en W zijn niet van plan verande-
te brengen in het huidige
iteem van verkoop en uitgifte in
fpacht van grond. Dat betekent
at niet de voorkeur zal worden ge-
even aan uitgifte in erfpacht boven
ïrkoop. Overigens sluit het huidige
psteem uitgifte in erfpacht niet uit.
Al in februari 1980 werd door Daan
Yelboren van de Pakt-fractie een dis-
jssienota aangeboden die een pleidooi
ihield voor de uitgifte in erfpacht van
randen in plaats van verkoop. Nadien is
meerdere malen op aangedrongen dat
iet college hierover een standpunt be-
end maakt, maar het is er pas nu van
lekomen. Conform het advies van het
lemeentelijke grondbedrijf komt het col-
ege nu tot de conclusie dat de nadelen
ran erfpacht voor de gemeente groter
ajn dan de voordelen.
Verleden
Erfpacht is niet nieuw. In het verleden
is dit systeem van gronduitgifte vaak
door de overheid toegepast onder ande
re bij de uitgifte van te ontginnen land
bouwgronden. Later werd erfpacht ook
toegepast bij het uitgeven van grond
voor woningbouw en industrie. Voordeel
bij erfpacht is dat eventuele waardever
meerdering van de grond ten goede
komt aan de gemeenschap. Die waarde
vermeerdering kan ontstaan door een
gewijzigde bestemming of verbetering
ven de infrastructuur die met gemeen
schapsgeld worden aangelegd, zoals
wegen. Speculatie kan worden tegenge
gaan, het gebruik van de grond kan be
ter worden beheerst en betrekkelijk mak
kelijk kan de overheid weer over de
grond beschikken als dat nodig is. Na
il van erfpacht (voor de gemeente) is
een grote schuldenlast ontstaat door
aankoop, bouwrijp maken, e.d. Verder
brengt het systeem administratieve
rampslomp mee en er kan sprake zijn
van mindere bereidheid tot investeren op
deze gronden door beleggers. Ook gaan
grondaankopen ten koste van andere
voorzieningen in de gemeente.
Ideaal
Het is niet toevallig dat het Pakt met
bet erfpachtvoorstel is gekomen. Grond
|n overheidshanden is een socialistisch
ideaal. De grotere macht die daardoor bij
de gekozen overheid komt te liggen
wordt in andere politieke visies echter
juist als ongewenst beschouwd. In de
zestiger jaren toen de gemeente met het
recreatiefacetplan kwam* is er wel eens
aan gedacht de voor recreatie bestemde
gronden door de gemeente te laten aan
kopen en deze vervolgens aan de exploi
tanten in erfpacht uit te geven. Al gauw
bleek dat dit voor de gemeente een on
betaalbare operatie zou zijn.
In de nota die het college aan dit
vraagstuk heeft besteed, wordt deze po-
litike keuze echter niet genoemd doch
wordt getracht een zakelijk overzicht van
voor- en nadelen te maken. Volgens die
nota kan waardevermeerdering van
grond ook op andere manieren aan de
gemeenschap ten goede komen. De
meerwaarde van onroerend goed kan
dan tot uitdrukking komen in de onroe
rend goed belasting. Het voordeel daar
van is dat alle gronden daaronder valley.
Nogal zwaar wordt getild aan de grotere
schuldenlast voor de gemeente, waar
door vooral in tijden van kapitaal-
schaarste andere gemeentelijke taken
door gebrek aan geld worden geblok
keerd. Verder is er de kans dat de men
sen in gebreke blijven bij het betalen van
de erfpachtscanon wat een financieel ri
sico inhoudt en ook is gebleken dat par
ticuliere grondgebruikers over het alge
meen de voorkeur geven aan kopen bo
ven pachten uit het oogpunt van
bezitsvorming.
Gewezen wordt op het feit dat het op
Texel wel mogelijk is grond in erfpacht te
krijgen voor wie dat zelf wil. Het gebeurt
doorgaans in combinatie met de moge
lijkheid tot koop binnen vijf jaar tegen
een vastgelegde koopsom. Het één en
ander overwegende komen B en W tot
de slotsom dat de bestaande situatie on
gewijzigd moet blijven.
De politie hield donderdagavond tus
sen 19.00 uur en 23.00 uur een verkeers
controle waarbij 50 automobilisten wer
den aangehouden. Er werden drie pro
cessen verbaal uitgedeeld; respectieve
lijk wegens het niet kunnen tonen van
deel III van het kentekenbewijs, een de
fecte uitlaat en doorrijden ondanks een
stopteken.
Dit zomerseizoen worden vanaf 28
juni negen Cocksdorper marktende-
houden. De markt vindt vyeer'plaats
op donderdagavond vanaf 19.00 uur
en de naam van defëestmarkt is ge
wijzigd in Cocksdorper (of ,,Dur-
per") mai(kt.
Een wijziging die is doorgevoerd door
de nieuwe marktcommissie. Deze com
missie is druk bezig met de voorbereidin
gen en naast de oude vertrouwde attrac
ties hoopt men deze zomer nieuwe gro
tere zaken te organiseren. Op de markt
zijn nog standplaatsen voor kramen e.d.
te huur (niet in de consumptieve sector)
en degene die zich wil presenteren op de
Cocksdorper markt kan kontact opne
men met de marktcommissie via de tele
foonnummers 02222-509 of 201. Daar
kan men ook terecht voor informatie
over de markten.
De landbouworganisaties en de afde
ling Texel van Bloembollencultuur" zijn
nauw betrokken bij de inrichting van het
vernieuwde agrarisch museum in De
Waal. De bedoeling is een zo volledig
mogelijk beeld te geven van de Texelse
landbouw in heden en verleden. Men wil
dat onder andere doen met behulp van
oude foto's. Dergelijke foto's zijn echter
niet makkelijk te vinden. Er wordt daar
om een beroep gedaan op het publiek.
Dinsdagmiddag deed zich op de split
sing Parkstraat-Weverstraat een aanrij
ding voor tussen twee personenauto's
waarbij gferinge schade ontstond. Een
Texelse automobiliste stond geparkeerd
aan de kant van de weg en wilde wegrij
den maar keek niet goed uit. Ze raakte
een- achteropkomende personenwagen
en reed door. Thuis werd de automobi
liste aangehouden en daar bleek dat
haar auto niet was verzekerd.
Jeugdclub Molenbos en sportve
reniging Cocksdorp werken zater
dag 25 februari samen in de organi
satie van een spelavond.
De bedoeling is dat alle deelnemers
om 20.00 uur verdeeld worden in groep
jes. Vervolgens gaan zij diverse speletjes
doen. Het zijn erg eenvoudige spelletjes.
Na de spelronde volgt nog een quizron-
de waaruit tenslotte één winnaar komt.
Na de quiz draait de discotheek van het
Eierlandsche Huis. De avond is voor
iedereen vanaf 12 jaar toegankelijk en de
toegang is gratis.
Wie foto's heeft, wordt verzocht deze uit
te lenen zodat ze kunnen worden geco-
pieerd en vergroot. Men krijgt zijn foto
onbeschadigd retour. Bovenstaande
plaat is een goed voorbeeld van zo'n ou
de opname, gemaakt rond 1930 op het
bloembollenbedrijf van P. Uitgeest
(tweede van links) van „Flora".
Men is bezig met de schop bollen te
rooien. De andere personen op de foto
zijn Friezen. De auto op de achtergrond
is een Chevrolet van 1928 die aanvanke
lijk als autobus werd gebruikt door de
Door middel van een artikel 11 pro
cedure wil het college medewerking
verlenen aan de bouw van drie vrije
sector koopwoningen in De Mars bij
Den Burg door J. Koorn. Het archi
tectenbureau wil de drie woningen
met een eenmalige rijkssubsidie rea
liseren in het gebied dat aanvanke
lijk door Kasko was geclaimd.
Kasko heeft maar 39 van de geplande
64 woningen gebouwd en Koorn wil de
overgebleven grond ten dele kopen. Bur
gemeester en wethouders hebben geen
bezwaar teghen de bouwaanvraag,
vooral omdat de architect kopers voor de
panden heeft. Eerder had Koorn een
bouwaanvraag ingediend voor acht van
deze woningen en die aanvraag ligt in
middels ter beoordeling bij Gedeputeer
de Staten. Zolang de polygastank aan
de Waalderstraat niet is verwijderd mag
er echter niet worden gebouwd.
heer Boekei. Wim en Piet Uitgeest na
men de bus over en verbouwden hem
tot vrachtauto.
Wie ook zulke „bollenfoto's" heeft
(de belangstelling gaat vooral uit naar de
periode 1880-1945 maar ook platen uit de
periode daarna kunnen interessant zijn)
wordt verzocht zich in verbinding te stel
len met de heer C. Koorn, Drijverstraat
3, telefoon 02220-2668.
Zaterdag heeft de Vereniging Texel
Jazz het vijfde concert in de winter-
serie, ditmaal met een optreden van
de L en H Band in de Twaalf Balcken.
De L en H Band heeft bij de Texelse
jazzliefhebbers al een uitstekende naam.
Velen herinneren zich het viruoze
fluitspel van Ellen Helmus tijdens het op
treden op het jazzfestival van 1982 in de
Lindeboom. De L en H Band verdiende
haar eerste sporen op het Meervaart
Jazz Podium te Amsterdam in 1980. Een
jaar later vielen de L en H musici weder
om in de prijzen op het jazzfestival in
Amersfoort. Zij maakten radio- en tv-
opnamen voor Avro, NOS en Tros-
sesjun. Tijdens het optreden op het
North Sea Jazzfestival 1982 werden live
opnames gemaakt voor een LP. In 1983
namen ze ook deel aan het North Sea
Jazzfestival. De bezetting is sinds het
eerste optreden enigszins gewijzigd. El
len Helmus speelt dwarsfluit, Robert Jan
Vermeulen op piano, nieuw op bas is
Frans Bouwmeester en nieuw op drums
Don Munford;
De muziek van deze groep kenmerkt zich
door een grote diversiteit, moderne im
proviserende muziek afgewissels met
bebop, latin jazz, funk en pop. Het con
cert begint om 22.00 uur en de entree
bedraagt ƒ5,— per persoon. Op vertoon
van het passe partout van Texel Jazz '83
heeft men gratis entree.
Goos Westerlaken heeft het bestuur
van de Welzijnsstichting gevraagd hem
per 1 april te ontslaan als coördinator
van het alfabetiseringswerk (cursussen
ten behoeve vaa mensen die niet of nau-
welijksjcunnen lezen en schrijven). Met
ingang van genoemde datum is Wester
laken namelijk benoemd tot cursusleider
op het internaatsvormingscentrum De
Haaf in Bergen. Hij blijft voor het (suc
cesvolle) Texelse project nog wel tot het
eind van het jaar een lesavond
verzorgen.
Westerlaken heeft voorgesteld dat zijn
taak wordt overgenomen door twee vrij
willigers die thans bij het alfabetiserings
werk zijn betrokken: Mijkje Uittenbo-
gaard en Siemen Zijm. Beiden beschik
ken over de vereiste ervaring en
bevoegdheden.
De Nederlands Hervormde biblio
theek in De Cocksdorp krijgt dit jaar
f1200,— subsidie voor het huren van
een wisselcollectie boeken.
e aanvraag is door het gemeente
bestuur kritisch bekeken omdat er in dit
dorp twee uitleenmogelijkheden zijn die
beiden worden gesubsidieerd. De
Cocksdorp wordt sinds 1981 ook be
zocht door de bibliobussen van de Pro
vinciale Bibliotheek Centrale. De biblio
bus heeft iets meer lezers dan de Her
vormde bibliotheek maar het aantal uit
leningen is bij beide groeperingen rede
lijk stabiel. ,,De komst van de bibliobus
heeft wel een verminderd gebruik van de
bestaande voorziening tot gevolg gehad
maar de Hervormde bibliotheek hand
haaft zich op een behoorlijk niveau", al
dus het college waarbij geconstateerd
wordt dat de animo voor de bibliobus
niet groeit.
Het nautisch college „Noorderhaaks"
te Den helder houdt op zaterdag 17 en
zondag 18 maart open dagen, waarbij ie
der die belangstelling heeft voor zee-
vaartonderwijs (vooral adspirant leerlin
gen en hun ouders) in de gelegenheid is
zich op de hoogte te stellen van de di
verse opleidingsmogelijkheden. Infor
matie wordt gegeven over de opleiding
voor stuurman en scheepswerktuig-
bouwkundige op hoger, 'middelbaar en
lager beroepsniveau, zowel voor grote
handelsvaart als visserij. Ook is er infor
matie over opleiding tot technicus bij de
olie- en aardgasexploratie, een HTO-
opleiding die alleen in Den Helder wordt
gegeven. Verder kan men zich op de
hoogte stellen van de mogelijkheden
van de MST-afdeling electrotechniek en
de zeezeilschool. De school is zaterdag
open van 10.00 tot 16.00 uur en zondag
van 13.00 tot 17.00 uur.
