mm
duikboot-stoker drinkt
wg elke dag een pint
(IM A
02220-2066
*LHl
liHKuKEII
Serkstuk
peurtocht naar een overlevende
Vaste data
RODE KRÜIS
VAKANTIES^
JETS VOOR Cl?
Bij brand en
spoedeisende
ambulance:
ra
Diefstal uit kamer
Verleende
bouwvergunningen
H 49
27APpJ*G 27 APRIL1984
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
erdag 26 april
ddag tot 18.00 uur en vanavond
I.OO tot 22.00 uur worden in het
iuis van Oudeschild sjoelwedstrij-
ehouden. Van 16.00 tot 18.00 uur
ins de gymzaal open.
gebouw van Drijver Bouw aan het
-land is kijkgelegenheid en de-
tratie i.v.m. de Lions-veiling.
jg 27 april
O.OO tot 20.00 uur is in het gebouw
)rijver Bouw aan het Wezenland
ilegenheid i.v.m. de Lions-veiling.
!0.OO uur begint de verkoping van
irste 400 kavels.
Vatersportvereniging houdt op het
ichip een feestelijke avond ter gele-
eid van de opening van het wa-
ortseizoen, aanvang 20.30 uur.
I 28 april
i-veiling in het gebouw van Drijver
vaan het Wezenland. Van 10.00 tot
luur kijkgelegenheid.
9.30 tot 13.00 uur houdt de Ooster-
jeugdclub de heitje voor een
eitje-aktie.
Cafeetje te Oosterend is een optre-
van saxofonist Leo van Oostrom
pianist Eddy van Dijken.
j 28 april
l/ereniging voor Vrienden van het
houdt de voorjaarsrit. Start om
uur op het parkeerterrein aan de
ialaan.
MAB-club Texel houdt de tulpenrit;
Hop het Wezenland vanaf 13.30 uur.
19.30 uur begint in de Hervormde
van De Waal een oecumenische
nadienst, georganiseerd door de
d. leder is welkom.
andag 30 april
viert Koninginnedag. Voor het pro-
nma zie het overzicht elders in deze
Om 20.00 uur wordt in De Lindeboom
een schaaksimultaan gehouden met
clubkampioen Jaap Dros. Deelname
open voor ieder.
Van 14.30-16.30 uur wordt in het jeugd-
gebouw te Oosterend een koersbalde-
monstratie gegeven.
Psychologe. Spreekuur volgens af
spraak: op woensdag van 14.00 - 17.00
uur, tel. (02220) 4887, het Groene Kruis-
gebouw, kamer A1, Witte Kruislaan 19,
Den Burg. Mevrouw drs. R. Postma. Te
vens bereikbaar: tel. (02223) 234, Kot-
terstraat 24, Oosterend.
Spreekuren college van B en W: Bur
gemeester Engelvaart en wethouder Ze-
gers maandag van 10.00 tot 11.00 uur;
wethouder Schilling woensdag van 8.30
tot 9.30 uur en wethouder Barendregt
vrijdag van 10.00 tot 11.00 uur.
Iedere woensdagavond houdt de
Volksdansvereniging Texel een
volksdansavond in De Wielwaal in De
Waal, aanvang 20.15 uur. Nieuwe leden
zijn welkom. Informatie via telefoon
02220-3565.
Maatschappelijk werker Frank van La-
re houdt spreekuur in d'Ouwe ULO
maandags, dinsdags, woensdags en vrij
dags van 8.30 - 9.30 uur en donderdags
van 18.30 - 19.30 uur.
Spreekuur raadsfracties: Iedere don
derdag voorafgaand aan de week waarin
de raadsvergadering wordt gehouden
hebben de raadsfracties van CDA, PSP,
Pakt en VVD spreekuur in het raadhuis,
van 19.30 tot ca. 20.15 uur. leder kan
daar terecht met vragen, aan- en opmer
kingen, in het bijzonder over kwesties
die in de raadsvergadering aan de orde
zullen komen. Texels Belang houdt dit
fractiespreekuur op de maandagavond
voorafgaand aan de raadsvergadering.
De WAO groep komt elke woensdag
van 10.00 tot 12.00 uur bijeen in
dienstencentrum De Hollebol aan de
Burgwal.
Trombosedienst. Iedere woensdag
ochtend bestaat na afspraak van 9.00 tot
10.30 uur in het Groene Kruisgebouw in
Den Burg (ingang tandartsenpraktijk)
gelegenheid om bloed te laten prikken.
Telefoon 02220-4887. Wie niet op dit
tijdstip kan komen, moet contact opne
men met het laboratorium van het Gemi-
niziekenhuis in Den Helder, telefoon
02230-11414, toestel 232 of 299. Men
dient trombosedienstgegevens en verze
keringspapieren (ziekenfondskaart) bij
zich te hebben.
Het Natuurrecreatiecentrum is geopend
van maandag tot en met zaterdag van
9.00 tot 17.00 uur. Entreeprijs 74,— voor
volwassenen en 72,50 voor kinderen.
De speel-o-theek is elke woensdag
middag van 14.00 tot 16.00 uur en elke
vrijdagmiddag van 15.00 tot 17.00 uur
geopend in de voorspeelzaal van het
dorpshuis aan de Wilhelminalaan.
De Openbare Bibltiotheek aan de Drij-
verstaat in Den Burg is (behoudens
feestdagen en andere bijzondere gele
genheden) geopend op de volgende tij
den: Maandag 10.00 tot 12.00 uur; dins
dag 14.30 tot 17.00 uur en 19.00 tot
21.00 uur; woensdag 14.30 tot 17.00 uur;
donderdag gesloten; vrijdag 14.30 tot
17.00 uur en 19.00 tot 21.00 uur.
Begeleidingsgroep borstamputatie
Den Helder en omstreken. Wie be
langstelling heeft voor individuele of
groepsgesprekken kan contact opnemen
met de kruisvereniging Den Helder, Ant
woordnummer 10, 1780 AM Den Helder,
telefoon 02230-14375.
Iedere eerste dinsdag van de maand
kunnen leden van de diabetesvereniging
spuiten en testmateriaal kopen bij de
zusters J. B. Mannessen en J. Hol,
Schoorwal 45, Den Burg (tel.
02220-3242) tussen 16.00 en 19.00 uur.
Bewijs van lidmaatschap meebrengen.
In dringende gevallen kan telefonisch
een afspraak gemaakt worden.
De club Texelkoers speelt elke dins
dagmiddag koersbal van 13.30 tot 15.30
uur voor mensen die al langer lid zijn.
Nieuwe leden zijn welkom van 15.30 tot
17.30 uur. Gespeeld wordt in De Holle-
bol aan de Burgwal in Den Burg.
De Texelse AA-groep (Anonieme Al
coholisten) komt elke dinsdagavond van
20.00 tot 22.00 uur bijeen in De Schakel
bij de Hervormde kerk in Den Burg. le
der met alcoholproblemen is vrijblijvend
welkom voor een of meerdere
gespreksbijeenkomsten
De dam- en schaakclub En Passant
komt elke dinsdagavond, aanvang 20.00
uur bijeen in hotel De Lindeboom.
Bij geestelijke nood kan men terecht bij
mevrouw drs. R. Postma. Spreekuur vol
gens afspraak op woensdag van 14.00
tot 17.00 uur, tel. 02220-4887, Groene
Kruis-genouw, kamer A1, Witte Kruis
laan 19 in Den Burg. In dringende geval
len ook in het weekend bereikbaar via te
lefoon 02223-234, Kotterstraat 24 te
Oosterend (woning dokter Barnard).
ifi ip®
Vraag inlichtingen tjij nel Nederlandse Rode
Kruis, aid Welzijnszaken lel 070- 469595.
poslbus 28120- 2502 KC s-Gravenhage
t g '.ertoe NedetanJ
Uit een kamer aan de Dorpsstraat in
De Koog werden in de nacht van zater
dag op zondag een scheerapparaat, een
Practica-camera, een t-shirt en een lan
ge broek gestolen. De kamer wordt ge
bruikt door een 30-jarige inwoner van
Leeuwarden.
Burgemeester en wethouders hebben
aan de volgende personen en instanties
bouwvergunning verleend.
S. van der Vis, Mulderstraat 35, Ooste
rend, voor het plaatsen van een dakka
pel; R. Pafen, Duitsland, voor het ver
groten van een zomerhuis aan de Cali-
forniëweg 105, te Den Burg; E. B. Char-
dom, Leiden, voor het vergroten van een
zomerhuis aan Slufterduin, Texel; J. Th,
J. de Bij, Amsterdam, voor het gedeelte
lijk vergroten van een zomerhuis aan de
Californiëweg 171 te Den Burg; Aegon,
Den Haag, voor het vergroten van een
De heer J. Schraag reageerde op het
berichtje met foto in de vorige krant over
een grafzerk, die tijdens het ploegen in
Waalenburg boven de grond is geko
men. Hij kwam tot de volgende re
constructie van de tekst, die er op moet
hebben gestaan:
1597
SIBRICH
HAYES
STUERS
D. MAEY
HAEY. IAN
SOON. VAN
MEDEN
BLICK.D.
ZYU 1616
IACOM. IAN
S.KALTT (of KALFF)
den 2
NO. 1621.
„Vertaald" zou er dan staan: ,,Si-
bricht Haeyes stierf de 3e mei 1597,
Haey Janszoon van Medemblik stierf de
12e mei 1616, Jacob Janszoon Kaltt de
2e november 1621."
Schraag vermeldt bij zijn herschrijving
dat de polder Waalenburg in 1617 voor
de tweede maal bedijkt is, na zo'n 80 jaar
ondergelopen te zijn geweest. Het is dus
minder waarschijnlijk dat de zerk van
een schip af is gevallen. Aan de Staart
liggen drie stukken land aaneen, met de
namen Prikstuk, Serkstuk en Derde Part
je. Wellicht heeft de naam Serkstuk te
maken met deze grafzerk. Schraag acht
het echter ook niet uitgesloten dat de
naam te maken heeft met het uitsteken
van zoden voor tuunwallen.
toiletgebouw aan de Krimweg/Slufter-
vallei te Texel; N. J. de Wit, Postweg 37,
De Cocksdorp, voor het plaatsen van
een dubbele garage; P. Schouten, Bode
graven, voor het plaatsen van een ber
ging aan Zanddijk 148 te De Cocksdorp;
J. H. F. Hopster, Bakkenweg 14, Den
Hoorn, voor het plaatsen van een zwem
bad; Districtshoofd van de Rijksgebou
wendienst, Haarlem, voor het gedeelte
lijk veranderen en vergroten van een bin
nenplaats en rijwielberging aan de
Parkstraat 9, te Den Burg; C. J. Witte,
Noordwester 94, Den Burg, voor het
plaatsen van een tochtportaal; B. Staal,
Vloedlijn 40, Den Burg, voor het plaat
sen van een dakkapel; K. Bertrand, Diek
31, Den Hoorn voor het vergroten van
een garage/berging; C. Visser, Grens-
weg 104, Den Burg, voor het plaatsen
van twee dakkapellen. a. van der
Vis, Vliestraat 2, Oosterend voor het
plaatsen van een garage; Directeur ge
meentewerken, Den Burg, voor het ver
anderen van een voormalige stortplaats
tot gasopslagplaats aan de Veenselang-
weg te Den Burg; Jarino b.v. te Roden,
voor het bouwen van een hotel aan de
Pelikaanweg te De Koog; A. C. Mantje,
voor het gedeeltelijk vergroten van een
magazijnruimte aan Hogerstraat 1, 3, 5
te Den Burg; P. C. Blom, Westerweg 80,
Den Hoorn, voor het gedeeltelijk vergro
ten van een woonhuis; Fa. Kobeko, De
Koog, voor het gedeeltelijk veranderen
van een café-restaurant tot 2 apparte
menten aan de Schumakersweg te De
Koog; Gemeente Texel, voor het veran
deren van een woonhuis Hogereind 4 te
De Waal; NV Teso, Den Hoorn voor het
gedeeltelijk veranderen van een aanleg
inrichting op het terrein bij 't Horntje;
Th. L. Schaap, Boodtlaan 55, De Koog,
voor het gedeeltelijk veranderen van een
woonhuis; Smederij Boom, Heems-
kerckstraat 20, Oudeschild, voor het
plaatsen van een werkplaats; St. Dorps
herstel Texel, voor het plaatsen van een
woning Schoolstraat 5 te Oosterend; P.
J. Verberne, Laagwaalderweg 50, De
Waal, voor het gedeeltelijk vergroten
van een schuur/ligboxenstal; K. H.
Stichmann, Duitsland, voor het gedeel
telijk vergroten van een zomerhuis met
berging aan de Slufterweg 78 te De
Cocksdorp; H. de Lugt, Den Burg, voor
het plaatsen van een stierenstal aan de
Hoofdweg te De Cocksdorp.
Derden-belanghebbenden kunnen te
gen deze beschikkingen ingevolge de
Wet Administratieve Rechtspraak Over
heidsbeschikkingen een bezwaarschrift
indienen. Nadere informatie is te verkrij
gen bij de gemeentesecretarie, afdeling
ROV, kamer 205.
75
85
)e Texelse sportduikers Hans Eelman, Jac. Betsema en Flip Duinker do
op 29 augustus 1982 om negen uur 's morgens naar een scheepswrak
de Gouden Eeuw. Althans, dat dachten ze. Op 27 meter diepte zagen ze
in wrak dat heel andere kenmerken vertoonde dan de gebruikelijke houten
okstukken van de gemiddelde Oostindiëvaarder. Dichterbij gekomen
eek het om een 52 meter lange gezonken duikboot te gaan, waarvan de
us was weggeslagen. De „toren" met periscoop was van koper en de
xelse duikers namen een koperen plaat en een gietijzeren zeeinlaat mee
ar boven om aan te tonen dat ze echt een duikboot hadden gevonden.
Deze maand kwam ook het bericht dat ze iets anders hadden gevonden,
ij een Engelse krant meldde zich de enige overlevende van de duikboot-
mp. Een taaie 80-jarige ex-mijnwerker die in zijn woonplaats Hartpool (bij
ewcastle) opeens een levende legende is geworden dankzij de naspeurin-
en van de drie duikers en amateur-historicus Jaap Bakker,
komst van de Royal Navy.
Laconiek
Dat is blijkbaar nooit gebeurd want
ruim een jaar werd gewacht op meer in
formatie uit Londen. Hans Eelman was
het wachten beu en schreef in december
vorig jaar een uitgebreide brief naar het
blad „Navy News" met het verzoek aan
dacht te besteden aan de speurtocht
van de Texelse duikers in de hoop dat
hierdoor bekend zou worden of de door
hen gezochte Engelsman nog leefde. 29
Het wrak van de duikboot werd ge-
unden tien mijl west uit de Texelse kust
de duikers konden die 29ste augustus
een duidelijke merktekens op het staal
ntdekken. Het voorstuk van de boot
over een lengte van twaalf meter
'eggeslagen en ook de achterkoepel
»as verdwenen, het wrak was voor een
root gedeelte in het zand verdwenen en
ad nog een lengte van ongeveer 24 me-
ïr. De koperen opbouw van de peris-
ooptoren was nog intakt en de peris-
oop stond nog ingeschoven.
De amateur duikers dachten aanvan
kelijk met een wrak uit de eerste wereld
oorlog van doen te hebben omdat toen
log met een magnetisch kompas werd
lewerkt. Een koperen veld rond het
kompas is dan noodzakelijk. De duikers
raten er niet ver naast. De betreffende
>oot was weliswaar niet meer in de
ïerste Wereldoorlog gebruikt maar wel in
Üe tijd gebouwd: 1919. Die informatie
kwam van de Alkmaarse koopvaardij
mner de heer C. J. W. Everts. Hij was
irvan overtuigd dat het wrak de H 49
vas. Een Engelse duikboot die in het
ierste oorlogsjaar van WO 2 tot zinken
was gebracht door de Duitsers. Om deze
bewering te staven presenteerde Everts
verslag van de Duitse kapitein-
uitenant W. Kaden die aantekeningen
bad gemaakt van de actie tegen de En
gelse duikboot. De H 49 was volgens de
luitenant op 18 oktober 1940 met behulp
van dieptebommen tot zinken gebracht,
bemanning bestond uit 28 personen
één van hen had volgens de Duitser
het gevecht overleefd.
Dizzy
Deze Engelsman werd naakt en dizzy
in het water aangetroffen en door de
Duitsers opgevist. Hij had de kapitein
verteld dat er nog 27 mannen aan boord
waren van de gezonken duikboot, waar
onder de gezagvoerder R. Coltart. Het
was die 18e oktober slecht weer en pas
enkele dagen later stelden Duitse duikers
een onderzoek in. Ze doken naar de dui-
boot en volgens het verslag van W. Ka
den hoorden de duikers schoten in de
onderzeeër. De nog levende bemanning
zou wegens gebrek aan zuurstof zelf een
einde aan het leven hebben gemaakt....
De informatie van Everts was voor
Eelman, Bakker, Betsema en Duinker
nog maar het begin van de speurtocht.
„Toen we hoorden dat er iemand levend
uit het wrak was gekomen rees meteen
de vraag of deze man nu nog in leven
was", aldus Hans Eelman, die met zijn
collega's geen behoefte had de gezon
ken duikboot opnieuw te onderzoeken.
„Het is triest genoeg en het heeft geen
nut zo'n wrak duikend leeg te roven."
Gigantische klap
Volgens Hans Eelman hadden de
Duisters een keurige voltreffer gelan
ceerd tijdens de zeeslag. „De Engelse
marine beweert dat er nog torpedo's op
scherp moeten liggen maar die zijn alle
twaalf geëxplodeerd door de dieptebom
men. Het moet een gigantische klap ge
weest zijn."
December 1982 bezochten Hans Eelman
en Jaap Bakker met medewerkers van
het Maritiem Museum het Royal Airfor-
ce Museum in Londen. De officier die de
Texelaars rondleidde bleek niet alleen be
langstelling te hebben voor vliegtuig
wrakken maar toonde ook interesse in
de duikverhalen van de Texelaars. Hij be
loofde Eelman en Bakker een onderzoek
te zullen instellen en de ramp van de
duikboot zou ter sprake worden ge
bracht tijdens een maandelijkse bijeen-
De duikboot H 49 werd in 1919
gebouwd in het Engelse plaatsje
Beardmore aan de Clyde. De
boot had boven water een snel
heid van 13 knopen en onder de
zeespiegel was de topsnelheid
10,5 knopen. Met een lengte van
52 meter en een breedte van bij
na 5 meter had de H 49 onder
water een waterverplaatsing van
500 ton. De boot werd voortge
dreven door 8 cylinder 4 takt die
sels en electromotoren van
respectievelijk 480 en 320 pk. De
stuwinrichting bestond uit twee
propeliors met een lengte van
140 centimeter. De H 49 was van
het zogenaamde „single huil"
type en dat betekent dat de ba
lasttank binnen de drukvaste
romp was aangebracht, hoewel
men de meeste duikboten toen
al bouwde met een balasttank
buiten het drukvaste lichaam
van het schip. Reden om de bal-
lasttank binnen aan te brengen
was vooral het feit dat er dan
sneller gebouwd kon worden en
aangezien men in 1918 met de
bouw van de H 49 begon, was er
nog op gerekend dat deze boot
oorlog zou moeten voeren tegen
de Duitsers. Men had geen
haast hoeven maken want de H
49 kwam pas ruim 20 jaar later
oog in oog met de Duitse vijand.
De torpedo's van de onderzeeër,
genesteld in vier lanceer-
boegbuizen van 53,5 centimeter
doorsnede, konden toen niets
uitrichten.
Februari kreeg Eelman een brief terug
met de mededeling dat zijn verzoek in
het marineblad aan de orde zou komen.
„The Newspaper of the Royal Navy"
spoorde de vermiste duikbootgast ech
ter niet zelf op. De journaliste Gale
Austin las het marineblad en gebruikte
haar eigen krant om de man op te spo
ren. Enkele dagen na de publicatie meld
de de nu 80-jarige George Oliver zich op
de redactie met de laconieke mededeling
dat hij de enige overlevende was van de
ramp met de H 49. Meteen werd het
Royal Navy Submarine Museum in
Gosport (bij Porthsmouth)
ingeschakeld.
Elite
Een medewerker van dat museum
schreef Hans Eelman dat de „zaak
rond" was: de duikboot-stoker was op
gespoord. Daar bleef het niet bij want
het plaatselijke blad „Evening Gazette"
wijdde een voorpaginaverhaal aan Geor
ge Oliver.
Daarin vertelde hij uitgebreid hoe hij de
oorlog overleefde. Reden voor deze bre
de publieke belangstelling is het feit dat
de bemanning van onderzeeërs in regel
de dood op dë bodem van de 'zee vond.
Het levensverhaal van 'George Oliver
wordt in de Evening Gazette dan ook
omschreven als het marinegesprek van
de week. „George behoort tot een klei
ne, elitaire groep mannen die hun lijf
konden redden uit een gezonken duik
boot", aldus het blad. De betreffende re
dacteur weet te melden dat slechts vier
personen die met George een duikboo
topleiding volgden, een dergelijke aanval
overleefden.
Twee van hen zijn na de oorlog omge
komen bij een verkeersongeluk, een der
de is nog spoorloos en de vierde is Geor
ge Oliver. „He's a living legend", meldde
de Evening Gazette.
Bidden
George Oliver over zijn ontsnapping:
„We voeren op patrouille voor de Hol
landse kust. Plotseling trilde het schip
hevig en ik bemerkte een diepteverande
ring. Ik rende naar het „ontsnappings
apparaat" met samengeperste lucht
maar ontdekte dat de anderen alle fles
sen hadden weggepakt. Er was zoveel
druk dat ik alleen nog maar kon inade
men. Ik wist wat er gebeurde en ik wist
dat het afgelopen was. Toch had ik op
dat moment geen angst. Het eerste wat
ik deed was bidden voor mijn moeder en
de rest van de familie. Door de samenge
perste lucht in de machinekamer sprong
het ontsnappingsluik plotseling open en
werd ik naar buiten en naar boven
geschoten."
Terwijl dat gebeurde trok George kle
ding en schoeisel uit en met zijn militaire
identiteitsplaatje om de nek werd hij
door de Duitsers in het water aangetrof
fen. Nadat de stoker van de duikboot
door de vijand was verhoord werd hij ge
vangen gezet in het Poolse kamp Stalag
20 A. In 1945 werd de marineman bevrijd
en kon hij terugkeren naar zijn
vaderland.
George wordt in de Engelse krant als
kras omschreven. Door diverse ongeluk
ken lijdt hij echter aan geheugenverlies.
Mr. Oliver heeft overigens meer geluk in
zijn leven gehad. Als kind viel hij op zijn
hoofd waarbij hij een schedelbasisfrac-
tuur opliep. Na de oorlog werkte George
in een mijn en kon hij ternauwernood
aan de dood ontsnappen toen een deel
van de mijnschacht instortte. Het wer
ken in de mijn heeft hem er niet gezon
der op gemaakt maar zoals in de Engelse
kranten wordt verklaard: George houdt
nog van de goede dingen des levens. Hij
wandelt nog vier uur per dag en drinkt
elk etmaal een stevige pint bier. „De ka
meraden die omkwamen zullen altijd in
mijn gedachten zijn", verklaarde George.
Het wrak is door de Engelse regering
tot oorlogsgraf verklaard en in het Mari
tiem Museum liggen twee stille getuigen
van een oorlog met veel ellende en in dit
geval een enkeling ook veel geluk. Hans
Eelman, Jaap Bakker, Jac. Betsema en
Flip Duinker zullen Oliver binnenkort een
schrijven. „Daar rekent hij op", al-
Hans Eelman.
Jaap Bakker met de stille getuigen van de gezonken duikboot H 49. Ben koperen p/aat van de periscooptoren en een „zee-inlaat waarmee men
zeewater naar binnen het lopen voor het koelsysteem van de motoren.
