en nieuwe manier van
nkstukken leggen
ij de zuidpunt van Texel
Viering koninginnedag
Aktieweek tegen
kruisraketten
Koninginnedag
Kompasschool
Spreekuur diëtiste
MEI
)AG 4 MEI 1984TEXELSE COURANT PAGINA 11
balk met het klemmechanisme
In de week van zes tot 12 mei
wordt in het hele land aktie gevoerd
tegen een eventuele plaatsing van
kruisraketten in Woensdrecht. Op
Texel worden vooral op elf en twaalf
mei akties georganiseerd door het
Texels Vredesberaad.
Vrijdag 11 mei worden in de Neder
lands Hervormde kerk van Den Burg te
keningen geëxposeerd die leerlingen van
de Texelse lagere scholen hebben ge
maakt rond het thema vrede. De exposi
tie is die dag van 15.30 tot 16.30 uur
open. Aansluitend op de tentoonstelling
is er om 16.30 uur poppenkastvoorstel
ling in een tent in de Wezentuin. De toe
gang voor de poppenkast is gratis.
Pop for peace
's Avonds wordt er vanaf 20.00 uur
popmuziek gemaakt in de Wezentuin.
Dit festival heeft de titel ,,Pop for peace"
meegekegen en de Texelse groepen
Who's Talking, Blue Breeze (uitgebreid
met zangeres) en Bottleneck zullen be
langeloos optreden.
Zaterdag 12 mei kan men luchtballon
nen met vredesboodschappen oplaten
op het parkeerterrein bij de RSG aan de
Emmalaan. De balonnen worden vanaf
16.15 uur uitgereikt. Na een toespraak
van burgemeester J. A. Engelvaart is het
de bedoeling dat iedereen tegelijk zijn of
haar ballon laat vliegen. De middag
wordt muzikaal omlijst.
Donderdag 10 mei houdt de FNV een
landelijke aktiedag waarbij iedereen die
nog werk heeft, en tegenstander van
kruisraketten, wordt opgeroepen van
kwart voor twaalf tot twaalf uur te
staken.
Flessenpost
Het Texels Vredesberaad is op konin
ginnedag al begonnen met een speciale
aktie tegen plaatsing. Op de feestmarkt
werden vredesboodschappen (in zes ta
len) in flessen verkocht. Een kotter zal
een deel van deze flessen op 14 mei
meenemen en in het noorden van de
Noordzee over boord zetten. De rest
gaat mee met de Nioz-expeditie richting
Indonesië en wordt op verschillende
plaatsen gedropt. Ook werden briefkaar
ten verkocht, gericht aan de leden van
de Tweede Kamer met de oproep nog
eens goed over plaatsing van kruisraket
ten na te denken alvorens een beslissing
te nemen. De Texelse aktie met brief
kaarten en flessenpost duurt ook tot 12
mei. De vredesboodschappen zijn ver
krijgbaar bij P. van Bruggen, Emmalaan
8, Den Burg en tijdens de genoemde
manifestaties op 11 en 12 mei.
Het stuk zit hier vast aan de zmkbuis. Mensen van de aannemer en Rijkswaterstaat inspecteren de bevestiging. De grote ronde buis is de
zinkbuis.
lijkmatig een lading steen over een be
paalde oppervlakte te verdelen.
Het schip vaart dwars over het
zinkstuk, onderwijl zijn stenen lossend.
Daardoor komt het stuk ook steeds die
per, als het strortschip klaar is ligt het
zinkstuk keurig op zijn plaats.
Tot op het moment van het storten
kon de plaats nog gecorrigeerd worden
door de railswagen van plaats te laten
veranderen.
Het afzinken was hierdoor niet meer
afhankelijk van de kentering van het tij,
integendeel, er moest juist bij stroom
gewerkt worden. Dat levert veel meer
werkbare uren op.
Slang
Er is nu een vinding die afrekent met
de touwen en ijzeren stangen waarmee
het doek van het zinkstuk aan de zink
buis vastzat. Voor de zinkbuis komt een
stalen balk met daarin over de hele leng
te een gleuf. In die gleuf wordt het uit
einde van de doek gestopt, dat uiteinde
komt tussen een rubber slang en een
ruw oppervlakte in te zitten. De slang
wordt opgeblazen en drukt de doek vast
tegen het ruwe oppervlakte aan. Op die
manier ontstaat een klemverbinding, on
geveer zoals wanheer je een stuk papier
tussen wijs- en middelvinger van één
hand inklemt.
In de praktijk is al gebleken dat dit
systeem goed voldoet. Het bespaart ex
tra werk, werk dat bovendien nogal eens
complicaties opleverde.
Aan de achterkant van het zinkstuk
komt ook een dergelijke balk. Die zit al
leen niet aan een zinkbuis maar met een
paar lijnen aan een ponton. Hij gaat ge
woon mee naar beneden als het stort-
schip zijn lading in het stuk gooit. Het
stuk wordt voor en achter vastgehouden
om het zo nauwkeurig mogelijk op de
goede plaats te kunnen krijgen.
De achterste ponton de 'achterbak'
haalt het stuk van de dijk. De ,,De Boer-
balk" wordt naar de dijk gebracht om de
flap van'het zinkstuk te pakken. Vervol
gens trekt het ponton met lieren het stuk
van de dijk af.
Juni
Er worden 33 zinkstukken bij 't Horntje
aangebracht, allemaal van 1000 vierkan
te meter. Bij een normaal tempo zou dat
betekenen dat er tot september gewerkt
zou worden. Dekker probeert de klus al
in juni tot een goed einde te brengen.
Voor de 33 stukken zijn 90.000 bossen
rijshout nodig, hout dat uit eigen grien
den van Rijkswaterstaat in de Flevopol-
der wordt gehaald. Ongeveer 15 Texe
laars, in dienst van aannemer Daalder,
werken mee bij het maken van de stuk
ken. Het werk wordt uitgevoerd onder
verantwoordelijkheid van de dienstkring
Texel van Rijkswaterstaat.
In totaal wordt 30.000 ton steen wer-
werkt. Bij de eerste storting, bij het af
zinken dus, komt op elke vierkante meter
zinkstuk 30 kilo steen te liggen, later
komt daar nog 600 kilo bij. De steen
wordt in meerdere keren gestort om een
zo egaal mogelijke verdeling te bereiken.
Het stortschip Steenbok is gebouwd
volgens een bij de Deltawerken ontwik
keld principe. De steen wordt als deklast
meegevoerd in allemaal compartimenten
die dwars op het schip staan.
De compartimenten kunnen aan
stuur- of bakboord open. Door een
schuifsysteem kan de lading steen dan
met regelbare snelheid overboord gezet
worden. Het storten gaat heel geleide
lijk. Voor de leek lijkt het net alsof er af
en toe willekeurig wat steen van het
schip valt, maar deze methode van wer
ken moet erg nauwkeurig zijn.
De grijze stortsteen wordt betrokken
uit Duitsland en België, waarna het per
schip naar de haven van Oudeschild
wordt gebracht waar het in depot ligt.
Daar liggen ook af en toe de pontons en
naturlijk de Steenbok.
De viering van koninginnedag is in Den Burg en de buitendorpen een suc
ces geweest. De meste activiteiten werden druk bezocht en voor de spellet
jes die bijna overal werden georganiseerd bestond ook een flinke belangstel
ling. Hieronder volgt een overzicht van de viering in de dorpen.
In Den Burg werden 's middags allerlei
wedstrijden gehouden waaraan ploegen
van vier personen konden deelnemen.
De ploeg van slagerij Ott bleek bij de
stepwedstrijden door het centrum het
sterkst. De autopedestafette was een
spannend gebeuren omdat de sla-
gersploeg heel graag van de sterke man
nen van het Fitnesscentrum Te'xel wilden
winnen. Dat lukte. Uitslagen autopedra
ce, mannen: 1. Slagerij Ott; 2. Fitnes
scentrum Texel; 3. Trekvogels; 4. Gerard
van Veen ploeg. Vrouwen: 1. Gemengd
zootje; 2. Fitnesscentrum Texel.
Kelnerrace: 1. De Twaalf Balcken; 2.
Nelis; 3. RSG; 4. Monte Carlo.
L. Bakker won de prijsvraag in de
kraam van de dorpscommissie en kwam
daardoor in het bezit van een kubieke
meter hout. In de kraam van de balletve
reniging kon men de namen van de pop
pen raden en winnaars werden hier Mar
ge Smit en Maryse Eissen. De poppen
dragen de namen Alexandra en Margot.
Oosterend
Uitslagen kinderspelen:
1e klas: meisjes: 1. Hanneke Drijver; 2.
Mirjam Joustra; 3. Anneke Hordijk. Jon
gens: 1. Sven Manse; 2. Marco Bakker;
3. Pieter Daalder.
2de klas: meisjes: 1. Cathalijn Make
laar; 2. Floortje Scholten; 3. Sandra
Daalder. Jongens: 1. Cor Vlaming; 2.
Peer Broekman; 3. Stefan Witte.
3de klas: meisjes: 1. Liane Vonk; 2.
Merlijn van Oortmerssen; 3. Maaike van
Dijk. Jongens: 1. Daniël van der Vis; 2.
Jelle de Wolf; 3. Frank Tuinema.
4de klas: meisjes: 1. Nanny Stark; 2.
Marijke Eelman; 3. Yildiz Kampstra. Jon
gens: 1. Silvester van Dijk; 2. Jan
Bloem; 3. Koert Vermeulen.
5de klas: meisjes: 1. Bianca Witte; 2.
Janneke Stark; 3. Linda Rammers. Jon
gens: 1. Germain Raalte; 2. Jeroen
Schroeder; 3. Erik Jan Vermeulen.
6de klas: meisjes: 1. Marieke Smit; 2.
Annemiek Zuidweg; 3. Petra van der'Vis.
Jongens: 1. Nico van Tatenhove; 2.
Henk Dijkstra; 3. Biem van der Vis.
De spelletjes die de kinderen in Ooste
rend deden waren steltlopen, skippybal
race, hoepelen, doelschieten, bel luiden
en zaklopen.
De ouderen hielden zich bezig met
zaklopen, steltlopen, kruiwagenrace en
skieën. Eerste werd de groep van Marie
ke van der Vis, tweede de ploeg van Si
mon van Tatenhove en de derde plaats
werd ingenomen door het team van Jo-
han van Dijk. De wedstrijd doelschieten
voor 50-plussers werd gewonnen door
C. Drijver.
Ook werd in Oosterend een wedstrijd
tobbesteken gehouden en hier kwam
Jan Koopman als beste uit de bus.
Tweede werd Wilfred van Tatenhove en
de derde plaats werd gedeeld door Mar-
greta Eelman, Jannie van der Vis-Lap en
Peter de Wolf.
Oudeschild
Oudeschild kan ook terug zien op een
leuke viering van koninginnedag. Alleen
de deelname aan de optocht viel tegen,
ongeveer 30 kinderen waren van de
partij.
Uitslagen: enkelingen: 1. Versierde
fiets, Silvia van Beek; 2. Clown op ver
sierde fiets, Danny Zegel; 3. Versierde
fiets, Judith Witte. Paren: 1. Groene
Draack, Willemijn en Jacob Keijser; 2.
Kikker en koningin, Klaas Martin Raven
en Martine de Vries; 3. Versierde kinder
wagens, Tjitske en Marijke Steenis.
Groepen: 1. Laatste der Mohikanen,
Saskia witte, Dolf Kuiper en Esther
Duinker; 2. Prinses, Jolande Buisman,
Arjan en Jeroen Hemelrijk, Lorendz en
Emiel Boom.
De fietscrosswedstrijden trokken 63
deelnemers. Er werd gecrosst in 4 leef
tijdsgroepen. De fietscross werd van
deskundig commentaar voorzien door
Ruud Boom.
Uitslagen: 4 t/m 6 jaar: 1. Mala Zwie-
ringa; 2. Koos Jongebreur; 3. Thijs de
Boer. 7 t/m 8 jaar: 1. Robert Boersen; 2.
Martin van Sweden; 3. Je3roen Rou-
wenhorst. 9 t/m 10 jaar: 1Marcel Ris; 2.
Lorendz Boom; 3. Silvan Hoep. 11 jaar
en ouder: 1. Martijn Hegeman; 2. Jan
Pieter Slik; 3. Remco Kenbeek. De alge
mene fietscrosskampioen van oude
schild werd Mark Zoer.
118 deelnemers gingen in Oudeschild
op zoek naar de 15 vossen. 115 deelne
mers slaagden er in om alle vossen op te
sporen. Zij kregen een pen met
inscriptie.
De Cocksdorp
In De Cocksdorp startte om 13.00 uur
een feestelijke optocht. Vooraf gegaan
door drumband Voorwaarts Mars van
De Koog werd een ronde door het dorp
gemaakt, waarbij vele versierde fietsen,
bolderwagens, karretjes, autopeds en
een auto aansluiten.
De kinderspelen bestonden uit korf
ballen, doelschieten, blikjes gooien, wa
ter overbrengen, was ophangen, zaklo
pen, kleedkruipen en kruiwagenrace.
Precies 120 kinderen toonden hun kun
nen. Winnaars werden bij de 4-jarigen:
1. Arnould Schrama; 2. Vincent de
Boer; 3. Angelique Veldman. 5-jarigen:
1. Leon Laan; 2. Jurgen Veltrap; 3. Jani-
ne Boon. 6-jarigen: 1. Sander Huisman;
2. Anita de Weert; 3. José de Bloois.
7-jarigen: 1. Neeltje Langeveld; 2. Alex
Witte; 3. Angela Maas. 9- en 10-jarigen:
1. Yvonne Veldman; 2. Pascal van Liere;
3. Patricia Knol. 11- en 12-jarigen: 1. Ar
jen de Ruiter; 2. Sander Stolk; 3. Ursula
Waaiop. Bij de ouderen werd Jeanette
Boon winnaar bij het zaklopen en bij de
gymnastische kruiwagenrace won het
koppel Peter Vos - Leen de Braven.
In de stand van de Kompasschool tij
dens de koninginnedagfeestmarkt in
Den Burg zijn verschillende wedstrijden
gehouden. Het publiek kon het gezame-
lijk gewicht raden van het onderwijzend
team van de school en Friedel Werner
had hierin het meeste inzicht. Hij won
een cursus catamaranzeilen bij Zeil-
school Westerslag en de tweede prijs
ging naar E. Drijver uit Den Hoorn. De
prijs is een foto van Texel gemaakt door
Pieter de Vries. Het juiste gewicht was
244,9 kilo.
Op de hockeybaan bleek W. J. Zijm uit
Eierland het sterkste met 200 punten. Hij
kreeg een cadeaubon van 725,—. In de
knikkerpot zaten 589 knikkers en dat
aantal werd niet geraden. Bianca van
Liere zat er het dichtste bij met 601 en zij
mag de pot met knikers houden. De prij
zen zijn af te halen bij de Kompasschool,
Beatrixlaan 22, Den Burg.
De flessenpostactie van de school is
wederom geslaagd en degene die het
eerst bericht ontvangt dat zijn of haar
fles ergens is gevonden wint de eerste
prijs, een horloge, beschikbaar gesteld
door Martin Tromp. De tweede die ant
woord krijgt van een flessenvinder krijgt
een foto van Pieter de Vries. Gevonden
flessen melden bij de school.
De diëtiste, mevr. Goote, houdt maan
dag 7 mei van 13.30-15.30 uur spreekuur
in het Groene Kruis-gebouw. Alleen vol
gens afspraak, tel. (02220) 3241.
Texglaars zijn betrokken bij het maken van de zinkstukken. Hier worden de wiepen
doek vastgebonden.
'er is het stuk al aan één kant naar beneden getrokken. De volgende fase is dat het steenstort-
'hip er overheen vaart en begint te storten.
naf de Tesoboten is goed te zien dat in de Waddenzee achter de
haven momenteel 'natte' werkzaamheden worden verricht. Het
ift hier het op de bodem van de Texelstroom aanbrengen van
stukken die het uitslijpen van de stroomgeul ter plaatse tot staan
ten brengen. Dat is noodzakelijk omdat die geul steeds dichter
de kant komt en zo de dijk dreigt te ondermijnen. Het werk wordt
ivoerd door B.V. Dekker uit Papendrecht in opdracht van Rijkswa-
aat. Tijdens de werkzaamheden wordt een uitvinding van Dekkers
nici in de praktijk beproefd. Het op zich eenvoudige idee is zo
w dat er octrooi op is aangevraagd.
hebben een systeem bedacht dat
behulp van luchtdruk de uiteinden
1000 vierkante meter grote
tukken kan beetpakken. Dat
>em, in combinatie met het zinkpon-
'Gerrit Dekker' en het steenstort-
'Steenbok' maakt van de op zich
/enoude techniek van het leggen
tinkstukken een technologisch mo-
proces. Na de fabricage van het
tuk op de wal komt er praktisch
mensenhand meer aan te pas.
Wiepen
het zinkstuk op zich is niet zo veel
iderd. Betrekkelijk nieuw is de mat
als ondergrond dient. Dat is een
sterke geweven kunststofdoek,
lussen ingeweven zijn voor de
rtjes die het rijshout bij elkaar bin-
Van rijshout tenen worden lange
gemaakt, 'wiepen' op een ma-
die wel wat weg heeft van wol
nen.
de doek wordt eerst een onderlaag
rijshout gelegd ter bescherming
im het drijfvermogen te vergroten,
olgens worden de wiepen kruislings
Ikaar gelegd en vastgebonden zodat
irkante vakken ontstaan die later de
steen kunnen vasthouden. Dit werk
wordt overigens hoofdzakelijk door
Texelaars uitgevoerd. Het gaat hier voor
al om mensen die in de winter werkzaam
zijn in de helmplanterij en die op deze
manier hun werkseizoen kunnen
verlengen.
Het maken van zinkstukken vindt
plaats op het stuk grasland dat bij de
Nioz-haven op het dijklichaam ligt. Er
worden telkens twee stukken tegelijk ge
maakt. Als er één klaar is wordt het door
een ponton waarop dieselaangedreven
lieren staan van de dijk getrokken en
naar de zinkplaats gebracht. Daar wordt
met behulp van zeer moderne appara
tuur het stuk op zijn plaats gemanoe-
vreerd en afgezonken.
Eflebogenstoom
Vroeger was dat afzinken een klus die
voornamelijk met 'ellebogenstoom' werd
uitgevoerd. Rondom het zinkstuk wer
den bakken met strortsteen gelegd. Van
af die bakken kwamen dan plankiers
over het rijshout te liggen. Een keten van
mannen haalde de stenen stuk voor stuk
van de bak en de laatste gooide ze dan
in de vakken. Het behoeft geen betoog
dat dergelijk werk bijzonder zwaar was.
Het stuk zat met zinktouwen vast aan
de bakken en zolang het boven water
was werd het vooral in het midden be
last. Tot het zo zwaar was, dat het zonk.
De soms wel 60 tot 80 man die de stenen
aandroegen moesten dan snel aan boord
van de bakken, de touwen werden los
gelaten en het geheel verdween onder
water.
Zodra de touwen los waren, had men
geen controle meer over de plaats van
het stuk en er kon dan ook alleen bij het
kenteren van het tij, als er geen stroming
was, gezonken worden. Dat vereiste ti
ming, precies bij de kentering moest er
genoeg steen op het zinkstuk liggen.
De hierboven beschreven methode
was dus erg arbeidsintensief. Een twee
de nadeel was dat de kopeinden van de
zinkstukken vaak niet goed gevuld wer
den met steen.
WC-rol
Gerrit Dekker, de man naar wie de
zinkponton is genoemd, kwam tot een
oplossing die voor veel problemen bij het
afzinken uitkomst bracht. Het is goed na
te gaan waar hij zijn idee moet hebben
opgedaan. Zijn grote inspiratiebron was
namelijk een closetrolhouder met twee
armpjes en een tussenstuk. ,,Als ik nu
eens een ponton voorzie van een enor
me closetrolhouder die met een motor
op en neer te bewegen is en ik maak aan
het dwarsstuk het einde van het zinkstuk
vast, dan kan ik ook onder water het
plaatsen van het stuk controleren", moet
Dekker gedacht hebben.
Dat werd uitgevoerd. De poten van de
'houder' werden 35 meter lange armen
die op een railswagen langs de zijkant
van het ponton naar voor en achter kun
nen rijden. Daaraan vast zit een dertig
meter lange 'zinkbuis' met een doorsne
de van 120 centimeter, waaraan met be
hulp van ijzeren stangen en ogen het
zinkstuk vastgebonden kan worden. De
zinkbuis kan naar beneden bewogen
worden zodat één eind van het stuk on
der water komt.
Hier bleek een bijkomend voordeel:
als het water stroomt en één eind van
het zinkstuk hangt naar beneden duwt
de stroom het stuk verder onder water.
Dan kan er e e nasteen stortsc h i p_ boven^
het zinkstuk gaan liggen.
Die schepen werden ontwikkeld voor
de Deltawerken. Zij zijn in staat heel ge-
wordt naar de dijk gebracht om aan het stuk vastgemaakt
worden. Aan de zijkant van de balk is de sleuf goed te zien waar het uiteinde van het
)ek, dat over de wiepen ligt omgeslagen, in moet.
