Cjrocn 2TwartsJexeU in het harL,
Echte vrijheid is je laten
inden aan gedragsregels"
Lang verwacht
toch gekomen
d-oorlogsvlieger bij onthulling monument:
Motorcrossbaan bij vliegveld
Zware schade bij
aanrijding
Weer onbekend
vat opgevist
„Marsdiep" vaart weer
Recreatief zwemmen
Te laat open
Dure sex
DINSDAG 8 MEI 1984
RGANG Nr. 9880
aG 4 M
Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, tel. (02220) 2741.
werktijd: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, De Koog, tel. (02228) 266,
gterhof, Westerweg 14, Den Burg, tel. (02220) 4988 en Niek van de
Schilderweg 215, Oudeschild, tel. (02220) 5393.
«rtenties, abonnementen, etc.:
De Rooy BV. Postbus 11. 1790 AA Den Burg,
(02220) 2741, na 18.00 uur 4881.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs A17.40 per kwartaal.
Losse nummers A0.75.
Postgiro 652.
Bankrelaties: Amro Bank nr. 46 99.17 636.
Rabobank nr. 36.25.01.742; NMB nr 67.34.60.398.
een grijs verleden doemt het op
e verre toekomst staat het geschreven
ir het heden leeft het voort
mderworpenheid van al het leven."
is citeerde oud-oorlogsvlieger Paul van Hessen (70) uit Den
gde dichter J. Wagenvoort jr. toen hij vrijdagmiddag op de
:asterdijk bij Oosterend het monumentje onthulde ter her-
iring aan de geallieerdeoorlogsvliegers die op en bij Texel
het leven zijn gekomen. Van Hessen maakte destijds deel
het 320 squadron dat het devies voerde „Animo libero
limur" („Wij worden geleid door een vrije geest"). Hij ver-
rde de onthullingsplechtigheid graag uit te voeren omdat
r waarde aan hecht dat met name de jeugd wordt herinnerd
de inspanningen die ontelbaren zich hebben getroost om
irijheid te herwinnen. Van Hessen zei ook dat vrijheid niet
ikent dat iedereen maar moet kunnen doen waar hij of zij
in heeft. „Echte vrijheid, dat is je laten binden aan gedrags-
ils die nodig zijn om als groep vrij te kunnen leven."
sen: ,,lk ben niet zo pessimistisch. Ik
heb goede hoop dat verstand, rede en
respect voor menselijke waardigheid ons
leven in de toekomst zullen bepalen, on
danks alles wat er nu om ons heen ge
beurt." De oud-oorlogsvlieger vindt dat
nauwelijks wordt beseft in welk een be
voorrechte situatie met name de men
sen in Nederland verkeren. ,,De vrijheid
is hier maximaal, daar is men zelfs veel
te ver mee gegaan waardoor onze maat
schappij zichzelf bedreigt. Ik beschouw
plichtsbesef en discipline niet als vieze
woorden. Discipline die de mensen zich
zelf opleggen is zelfs noodzakelijk om
samen met anderen iets tot stand te
kunnen brengem. Hierin ligt veel geluk
MET DiT MONUMENT
EERT TEXEL DE
GEALLIEERDE OORLOGS
VLIEGERS. OMGEKOMEN
OP OP NABü TEXEL
IN DE 2® WERELDOORLOG
besloten. Geluk zonder inspanning en
opoffering is onmogelijk."
Eenvoudig
Het monumentje op de Lancasterdijk
is eenvoudig en niet erg omvangrijk. Het
is in feit niets anders dan een propeller
van een Lancaster bommenwerper die
tussen twee hardhouten palen is ge
klemd, voorzien van een bordje met her
inneringstekst. Rond het monument is
een mooi stukje straat aangelegd en er
zijn ook twee zitbanken. Toen de plech
tigheid vrijdagmiddag om twee uur be
gon waren de mensen van aannemer
Westerlaken nog maar nauwelijks ver
trokken want als gevolg van de lokale
bureaucratie had men pas op het aller
laatste moment met de uitvoering kun
nen beginnen. Het hele karwei vergde
nauwelijks meer dan één dag. De voor
geschiedenis was veel langdi.,ger. Tij
dens het vorige gemeentebestuur
bestond reeds het plan om een monu
ment te plaatsen, maar het werd door
het nieuwe gemeentebestuur van de be
groting geschrapt omdat het te duur
werd gevonden. Dat bracht de mensen
van de Stichting Juttersmuseum in actie
die met het voorstel kwamen om tegen
veel lagere kosten een monument te zet
ten, wat mogelijk was door belangeloze
medewerking en het beschikbaar stellen
van materialen tegen kostprijs of voor
niets. Dat plan werd tenslotte uitgevoerd
maar het groene licht kwam pas heel
laat omdat de uitgave beslist door de
raadscommissie moest worden behan
deld alvorens deze werd voorgelegd aan
de gemeenteraad. Mede omdat een
Oud-oorlogsvlieger Van Hessen verwijdert de scheepsvlag van het tekstbord van het monumentje. Een donderbui die precies op dat moment
zijn hoogtepunt bereikte, verleende aan de plechtigheid een bijzondere sfeer
commissievergadering verviel, leverde
dat vele weken vertraging op. Door dat
uitstel kwam er van de oorspronkelijk be
oogde zelfwerkzaamheid ook niets te
recht. De mensen die dit werk zouden
doen (o.a. Cor Ellen) hadden in de afge
lopen winter een zee van tijd, maar ze
hebben nu weer hun gewone dagelijkse
werk en moesten de uitvoering dus over
laten aan Westerlaken.
Juttersinitiatief
De onthulling werd vrijdagmiddag bij
gewoond door een vrij grote schare ge
nodigden: vertegenwoordigers van B en
W en gemeenteraad, mensen van water
schap en juttersmuseum, vertegenwoor
digers van het amfibisch oefenkamp, de
orspronkelijk was het de bedoeling
ie onthulling te laten uitvoeren door
leer Rob Wijting, vice voorzitter van
nationale herdenkingscomité. Deze
tst die dag echter bij een andere
htigheid zijn en had Van Hessen als
anger voorgesteld. Deze vluchtte in
naar Engeland waar hij een vlieger-
iding volgde. Vanaf december 1944
hij operatoneel en hij voerde met
emotorige Mitchell jachtbommen-
pers 25 bombardementsvluchten
Duitsland uit. Bij de vijfde vlucht
hij door Luchtafweergeschut ge
ld. Een granaatscherf die eerst tegen
onderdeel van zijn vliegerstoel was
etst (waardoor de grootste vaart er-
was) raakte hem in de schouder. Hij
zelfstandig de thuisbasis bereiken,
ar was een maand uitgeschakeld.
Schapendarmen
'an Hessen is tegenwoordig een suc-
vol zakenman. Hij is directeur van
internationaal opererend toeleve-
isbedrijf voor de vleeswarenindustrie.
ivan de artikelen die hij levert is scha-
ndarm, waarvan worstjes worden ge
lakt. ,,De beste darmen komen van
schapen; die zijn extra sterk," al-
Van Hessen, die voor het eerst van
leven op het eiland was. Hij was een
eerder gekomen dan nodig was om
h een beetje in de situatie te kunnen
even. Hij had graag aan de uitnodi-
gehoor gegeven, maar hij vreesde
dat hij in de publiciteit als een oor-
sheld zou worden afgeschilderd,
oor mij bestaan er geen helden. Het
de omstadigheden die je lot bepa-
Als je het overleeft, maakt het pu
ik iets bijzonders van je. Overleef je
niet, dan herdenken ze je. Ikzelf heb
groot Godsvertrouwen. Ik ga er van
dat je niet doodgaat voordat het je
is en dat heeft me wel gestimuleerd
bepaalde initiatieven te nemen."
Bevoorrecht
bevraagd naar zijn mening over de
idige situatie in de wereld zei Van Hes-
Ondanks de teruglopende subsi
dies die door rijk en gemeente ver
strekt worden voor sportaccommo
daties komt er de laatste tijd op Texel
nogal wat bij op dit gebied. De aan
leg van de wielerbaan is in volle
gang, het opknapwerk voor de ijs
baan van Den Burg heeft een aan
vang genomen. De motorcrossende
leden van de Motor-, Auto- en Brom
fietsclub Texel kunnen nu al blij zijn,
zij namen afgelopen weekend mas
saal de nieuwe crossbaan op het
vliegveldterrein in gebruik. Daarmee
kwam een definitief einde aan een
jarenlange periode van onzekerheid
over het doorgaan.
De afgelopen twee jaar konden de
crossers trainen op het kleidepot bij de
jachthaven maar dat gaf toch meerdere
malen aanleiding tot klachten in verband
met geluidsoverlast. Daarvóór was een
klein terreintje aan het eind van de Muy-
weg beschikbaar voor de crossers.
Het huidige terrein biedt veel meer mo
gelijkheden voor de club. De geluidsiso
latie is zeer goed. De baan is vrijwel he
lemaal omgeven door geluidswallen. Pu
bliek dat bij de start staat kan de moto
ren alleen de eerste driehonderd meter
van de 915 meter lange baan horen, de
wallen zijn zo effectief dat de rest van de
rit nauwelijks met het oor te volgen is
voor mensen die niet op de zandwallen
staan te kijken.
Hoogstwaarschijnlijk voldoet de baan
aan de eisen die door de Koninklijke Ne
derlandse Motorsport Vereniging aan
wedstrijdbanen worden gesteld. Voor
het houden van wedstrijden is overigens
nog geen toestemming gevraagd aan de
gemeente. De Mab-club wil eerst eens
proberen hoe het gebruik van het terrein
in de praktijk bevalt en of de omwonen
den overlast ondervinden.
Volgens de huidige afspraken mag er
vijf uur per week van de baan "gebruik
gemaakt worden. Zou het om meer urer,
gaan dan valt de voorziening onder zwa
re eisen van de wet geluidshinder. Er
wordt momenteel bestuurlijk gesproken
over het optrekken van die wettelijke
norm naar 14 uur maar dat houdt nog
niet vanzelf in dat dan ook de crossbaan
14 uur per week gebruikt zou mogen
worden. Daarvoor zou overleg met de
gemeente en de omwonenden noodza
kelijk zijn. Voorlopig is dat echter nog
niet zo ver.
aannemer en wat mensen die gehoor
hadden gegeven aan de oproep in de ad
vertentie om van belangstelling blijk te
geven. Bestuurslid Jook Nauta van de
Stichting Juttersmuseum verwelkomde
het gezelschap en gaf het woord aan
voorzitter Paul Kikkert. Deze bracht in
herinnering dat in de oorlogsjaren op en
bij Texel een twintigtal bommenwerpers
is neergekomen, waarbij ruim 180 be
manningsleden omkwamen. Hoewel
het niet zo voor de hand ligt dat jutters
initiatieven nemen om tot oprichting van
een gedenkteken te komen, is er in dit
geval toch een reden voor. Aangespoel
de of opgeviste voorwerpen geven vaak
een treffend beeld van maatschappelijke
situaties of gebeurtenissen en rampen
die hebben plaatsgevonden. Zo ook de
ze propeller die werd opgevist door de
firma Betsema en zo bij ons juttersmu
seum terecht kwam. Pas dan begint zo'n
beeld eigenlijk pas goed tot je door te
dringen. De moed en de zelfopoffering,
de angst en rampspoed waarmee de be
manningen te maken hadden. In ons
bestuur was het besluit dan ook snel ge
nomen: veel beter dari een plaats in het
juttersmuseum zou de propeller tot in
lengte van jaren gebruikt kunnen wor
den om de herinnering levend te houden
aan hen die hebben bijgedragen aan on
ze vrijheid."
Kikkert zei verder dat dank zij de goe
de samenwerking met Waterschap
Texel, Rijkswaterstaat, gemeente Texel
en enkele Texelse bedrijven en particulie
ren het monument tot stand kon worden
gebracht. Aan allen werd dank gebracht.
Geen herdenkingsplaats
Nadat Van Hessen de onthulling had
uitgevoerd, werd nog gesproken door
burgemeester Engelvaart. Deze legde er
onder andere de nadruk op dat het niet
de bedoeling is dat dit monument een
(derde) Texelse plaats wordt waar jaar
lijks een herdenking wordt gehouden.
De functie van het monument is slechts
de voorbijgangers en dat kunnen er
gezien het toeristische karakter van het
eiland vele en telkens andere zijn te
herinneren aan de mensen die hun leven
hebben ingezet om ons volk te redden
van de onderdrukking. Al eerder gebeur
de dat door dit dijkgedeelte te vernoe
men naar het vliegtuigtype dat daarbij
een rol heeft gespeeld. De burgemeester
herhaalde nog eens dat hij in tegen
stelling tot wat in oktober j.l. werd be
weerd in enkele dagbladen een voor
stander is van telkens weer gedenken
en herdenken" van wat in 1940-1945 is
gebeurd, al was het maar om de huidige
generatie in deze tijd van nieuwe oor
logsdreiging en wapenwedloop ervan te
doordringen dat met vrijheid zorgvuldig
moet worden omgegaan. Engelvaart
overhandigde de heer Van Hessen een
boekje over Texel als blijk van erkentelijk
heid voor zijn overkomst, waarna na
mens de Stichting Juttersmuseum en
namens het gemeentebestuur bloemen
werden gelegd en een minuut stilte in
acht werd genomen.
A
Met grote sprongen werd de baan in gebruik genomen. De crossers beoordeelden het parcours als zwaar, maar de springheuvels hadden nog
wel wat hoger gemogen.
Aanzienlijke schade ontstond zondag
middag omsreeks vijf uur toen op het
kruispunt Pontweg-Akenbuurt bij Den
Burg twee personenauto's, beiden
bestuurd door Texelaars, in botsing kwa
men. Een 34-jarige man, komende uit de
richting De Koog sloeg linksaf de Aken-
buurt in, zonder doorgang te verlenen
aan de uit de richting van de veerhaven
komende andere wagen, bestuurd door
een 44-jarige Texelaar. Beide wagens
werden beschadigd, vooral de laatstge
noemde (een nog tamelijk nieuwe Ford)
zat flink in elkaar en moest worden
weggesleept.
Voor de tweede keer in korte tijd kreeg
de kotter TX 4 tijdens het vissen een
groen vat met onbekende inhoud in haar
netten. Het vat werd 'gevangen' ter
hoogte van IJmuiden en droeg geen en
kel opschrift of ander kenteken. Het is in
afwachting van onderzoek of vernieti
ging opgeslagen door de gemeente.
Sinds gisteren wordt de veerdienst
onderhouden door de „Marsdiep" en
ligt de dubbeldekker „Molengat" dus
aan de kant. Over veertien dagen komt
de „Molengat" weer in de vaart en dat
blijft zo gedurende de hele zomer, waar
bij de „Marsdiep" reserveschip is.
Gedurende het gehele zwemseizoen
biedt de ZPC TX '71 de gelegenheid
weer tot recreatief zwemmen voor ieder
die per week een half uurtje ontspan
nend bezig wil zijn. Onder het motto
„niets moet-alles mag" vindt morgena
vond (woensdag) 9 mei van 20.00-20.30
uur in zwembad Molenkoog de eerste
training plaats. De tijd en avond zijn ge
durende de rest van het seizoen eender,
de prijs is f3,— per keer of f30,— voor
het hele seizoen. Voor diegenen die als
nog mee willen doen aan de grote
zwemdriekamp op 26 en 27 mei bestaat
er tot de trainingsavond van 9 mei de ge
legenheid het briefje in te leveren.
De politie maakte proces verbaal op
tegen de exploitant van een horecabe
drijf in De K»oog wegens overschrijding
van het sluitingsuur. Op 3 mei was het
bedrijf om half twee 's nachts nog open.
Een Texelaar die rond 7 april een
bezoek bracht aan een sexhuis in
Den Helder, merkte na afloop van
het relaxen aldaar dat hem twee Eu
rocheques afhandig waren ge
maakt. Vrijdag j.l. bleek dat de dief
beide cheques voor het volle bedrag
had verzilverd, een tegenvaller van
f600,—. In aanmerking nemende dat
de man ook nog een aanzienlijk be
drag voor de genoten sex had be
taald, kan worden gesproken van
buitensporig duur genot. De gedu
peerde heeft bij de Texelse politie
aangifte gedaan.