ZANGERES DOMINEERDE
OPVOERING MANNENKOREN
Quickynette breidt
Koren Bode/schwing en Texel
NIOZ houdt workshop over
„monitoring" op zee
Rijverbod
Ten halve gekeerd
Fancy Fair
Thijsseschool
Voorjaarsmarathon
paardenvrienden
[.ondernemers - akti viteiten
Winnend lamsvleesgerecht
voor ieder te proeven
Schade bij aanrijding
Duiven hadden
tegenwind
VERVOLG VAN PAG.l
Oliebestrijding
PAGINA 2
Het langdurig achter elkaar bestu
deren van het (zee) milieu is noodza
kelijk om een idee te krijgen van de
kwaliteit van het zeewater of veran
deringen in die kwaliteit. De term
voor die voortdurende wetenschap
pelijke „bewaking" is „monitoring".
Monitoring op zee brengt speciale
problemen met zich mee en die vor
men het studieonderwerp van een
workshop die op 6 en 7 juni wordt
gehouden in het Nederlands Insti
tuut voor Onderzoek der Zee in 't
Horntje.
Daarbij zal worden vastgesteld wat tot
dusver is bereikt, ook internationaal en
er wordt een overzicht gegeven van de
laatste wetenschappelijke ontwikkelin
gen op het gebied van mariene monito
ring, alsmede het overheidsbeleid en de
uitvoering daarvan.
Is de zee nou echt zo smerig? Kunnen
we nog wel veilig in zee zwemmen of vis
eten? Het zijn vragen die de onderzoe
kers en overheid bezighouden. Onder
zoekers proberen achter de mecha
nismen te komen hoe de vervuilende
stoffen zich gedragen in het zeemilieu;
het hoe, wat, waar en waarom. De over
heid heeft tot taak een beleid op te stel
len en uit te voeren, bovendien berust de
controle op de milieukwaliteit bij over
heidsdiensten en instituten. Ook voor de
zee. Het blijkt echter geen eenvoudige
zaak op bovengenoemde vragen een
antwoord te geven.
Naast uiterst kleine verschillen in de ge
halten vervuilende stoffen en de varia
ties daarvan, blijkt niets zo veranderlijk
als de natuurlijke omstandigheden van
het milieu. Langdurig volgen van het
zeemilieu is noodzakelijk om een idee te
krijgen van de kwaliteit en/of de veran
dering van de kwaliteit. Monitoring op
zee kan plaatsvinden van niet
biologische- (water, sediment, slib) en
van biologische componenten (orga
nismen, organen). Hoewel monitoring
onderzoek niet nieuw is, blijkt steeds
meer dat het geen simpele zaak is een
dergelijk programma op te zetten en uit
te voeren. Mede via het fundamenteel
wetenschappelijk onderzoek worden
nieuwe ideeën en technieken geïntrodu
ceerd. Lezingen door vertegenwoordi
gers van overheid en overheidsinstituten
en onderzoekers aan (semi) overheids
instituten en universiteiten bieden op 6
en 7 juni een „state of the art" en een
toekomstvisie op het gebied van moni
toring in het zeemilieu. Een uitgebreide
plenaire discussie besluit de tweede
workshopdag.
Een 64-jarige Texelaar werd in de
nacht van vrijdag op zaterdag op de
Kees-omlaan in Den Burg aangehouden,
waarbij werd geconstateerd dat hij drank
had gebruikt. Hij kreeg een rijverbod. Te
gelijk bleek dat één van de banden van
zijn auto glad was, zodat ook wegens dit
feit proces verbaal werd opgemaakt.
Het komt vrij veel voor dat in de den
nen hout wordt gestolen van de stapels
die langs de weg op afvoer wachten. Za
terdag werd een Texelaar die bezig was
enkele stammetjes in zijn auto te laden
op heterdaad betrapt door de eigenaar
(een loonwerker) van het hout. Nadat hij
daarover was aangesproken legde hij het
hout terug en werd er verder geen werk
van gemaakt.
De ouders en leerkrachten van de
Thijsseschool in Den Burg organise
ren 19 mei een fancy fair tijdens de
officiële ingebruikname van het
nieuwe aangelegde schoolplein. De
opbrengst van de fancy fair is be
doeld voor het plaatsen van speel
toestellen op het plein.
De feestelijkheden beginnen rpet een
rondgang van KTF/DEK door Den Burg.
Daarna zal onderwijswethouder P. A.
Zegers het plein officieel aan de gebrui-
kertjes overdragen. De fancy fair duurt
tot ongeveer 14.00 uur.
Zondag 20 mei houdt de vereniging
voor Vrienden van het Paard weer de
voorjaarsmarathon, waaraan ook door
niet-leden kan worden deelgenomen. Er
wordt vanaf 10.00 uur gestart (om de
tien minuten) bij de Elizabethhoeve van
D. Witte in De Westen. De deelnemers
worden telefonisch geïnformeerd over
de startvolgorde. De nieuwe wisselbeker
wordt aangeboden door W. Goënga; de
andere bekers door de familie Eshuijs
van hotel Den Burg, waar s avonds om
acht uur de prijsuitreiking wordt gehou
den. We aan deze marathon wil mee
doen moet zich uiterlijk zaterdag om
12.00 uur opgeven bij mevrouw J. de
Wit-Roeper, Den Hoorn, tel. 02226-357.
De Vereniging voor Vrienden van het
Paard houdt dinsdag 29 mei de jaarver
gadering (die deze keer heel belangrijk
is) in De Lindeboom, aanvang 20,00 uur.
De beide koren tijdens het zingen van het slotnummer.
De sopraan Regine Haarmann vertolkte zaterdagavond zó mooi drie liede
ren tijdens het gezamenlijke concert van de mannenkoren uit Bodelschwing
(Nordrhein-Westfalen) en Texel, dat haar optreden het onbetwiste hoogte
punt van de ook overigens uitstekende uitvoering vormde. De beide koren,
onder leiding van respectievelijk Günther Bethke en Ab Kuik, bleken elkaar
goed aan te vullen. Het Texels Christelijk Mannenkoor (bijna drie keer zo
groot als het Duitse koor) excelleerde voral in het monumentaal, „donde
rend", brengen van imponerende werken, terwijl MGV Frohsinn vooral in het
meer subtiele werk uitblonk.
het gebruikte instrument zeker niet
slecht was, had een pijporgel zeker een
dimensie aan het concert toe kunnen
voegen.
Frohsinn
Het MGV Frohsinn 1882 Bodel
schwing e.v., zoals het koor voluit heet,
verklankte als eerste „Die Ehre Gottes
aus der Natur" van Ludwig von Beetho
ven. Hierbij viel direct het verschil in vo
lume op tussen dit koor en het Texelse
koor. Daarbij kwam dat de presentatie
van de Duitsers ook veel bescheidener
was dan die van hun collega's, zij zon
gen ook individueel zachter. Dat in dat
zachte ook hun kracht lag, bleek tijdens
het tweede nummer, „lm Abendrot"
van Franz Schubert. Dit lied werd inge
houden gezongen, heel mooi. De
„Hymne an das Lied" van Robert Edler
en „Brüder, setzt euch für die Frieden
ein" toonden dat het Duitse koor zijn
vorm begon te vinden. Het laatste lied
was een bewerking door Jacob Bürthel
van de traditional „Down by the
riverside".
Piet Krayma liet als overgang naar het
volgende optreden van het Texels Man
nenkoor de „Siciliana" van J. S. Bach
horen. Hij kreeg hiervoor een terecht
langdurig applaus dat nog meer gedon
derd zou hebben als hij het kerkorgel tot
zijn beschikking zou hebben gehad.'
Oud Holland
„De één die sloeg de trommel en de
ander zong uit volle borst: Dat gaat naar
Den Bosch toe, zoete lieve Gerritje." Dit
is een voorbeeld van de manier waarop
Ab Kuik allerlei oud-Hollandse liedjes
aan elkaar breidde tot één groot lied
„Oud Holland", afgesloten met „Texel,
mooi Texel." Dit lied staat al langer op
het repertoire en het kwam er dan ook
vlekkeloos uit. Goed verstaanbaar, zodat
de mensen niet alleen van de zang maar
ook van de leuke overgangen konden
genieten.
Het „Haleluja" uit de Messiah van G. F.
Handel is een erkend geweld-stuk dat
echter ook subtiele wendingen en pas
sages bevat. Dat eerste aspect kwam
bijzonder goed naar voren in de vertol
king van het mannenkoor, het tweede
minder. Wellicht was deze keuze wat
pretentieus. Dat werd echter weer goed
gemaakt met „King all glorious" van G.
M. Vail, waarin Biem Vlaming met een
heldere tenor een loepzuivere solo ten
gehore bracht.
Streisand werd gezongen in de film
Cats. Deze vertolking maakte zo moge
lijk nog meer indruk dan de vorige. Het
applaus was daar dan ook naar.
Amazing
Het tweede optreden van Frohsinn
was duidelijk beter dan het eerste. De ti
tel van het eerste lied „Die Welt ist voll
Musik" (There is music in the air) werd
waargemaakt. Ook het tweede lied „Du
liegst mir im Herzen", een volkslied in
een arrangement van Franz Wildt kwam
er goed uit. „La Montanara" werd ge
zongen in een bewerking van Emil Rabe
als „Das Lied der Berge" en het publiek
luisterde geboeid.
Het laatste nummer van het koor was te
vens het beste. De Bodelschwingers
zongen een bewerking door Jacob Bür
thel van „Amazing Grace", een lied dat
elke vertolker van het gevoelige werk op
zijn repertoire heeft staan. Zo zong Mie-
ke Telkamp het onder de titel „Waar
heen, waarvoor". Sinds kort heeft het
lied gelukkig weer een heel nieuwe la
ding door de dramatische manier waar
op Meryl Streep het in de film „Silk-
wood" ten gehore brengt. De uitvoering
van Frohsinn mocht er echter ook zijn.
Het koor bleek in voorzitter Friedhelm
Hertz een uitstekende bariton te bezitten
die fraai soleerde.
Het gezamenlijke slotnummer onder lei
ding van Ab Kuik, het „Ambrosiaanse
lofgezang" van E. Gebhardt in een ar
rangement van S. Tremersma, liet horen
hoe voortreffelijk de koren elkaar aanvul
den. Het bracht het publiek tot een
staande ovatie, zodat het lied nog een
keer ten gehore gebracht moest worden.
De avond werd besloten met toespraken
en geschenken voor in het repetitielo
kaal, over en weer. Daarbij werd me
vrouw Westerman, die contacten met
beide koren heeft en die dit optreden tot
stand heeft gebracht, in de bloemen ge
zet evenals de prima presenterende Bet
ty Bakker. De prominente leden van het
Duitse koor kregen een Hoornder hart,
de andere een bos bloemen.
Regine Haarmann was zichtbaar blij met het
enorme applaus dat zij oogstte.
Het programma werd geopend door
de gastheren met „Jesus, bleibet meine
Freude", van de barok-componist Jo-
hann Sebastiaan Bach. Een mooi, maar
wat spanningsloos gezongen lied. Direct
daarna werd het publiek echter volledig
geboeid door een prachtige vertolking
van Aria en Priesterkoor uit Die Zauber-
flöte van Mozart. De solo kwam voor re
kening van Wop Rienks die met zijn
zachte, maar zeer mooie bas indruk
maakte.
Het programmadeel werd afgesloten
met „Dan zal ik zingen", een compositie
van dirigent Ab Kuik. Een mooi, maar
wellicht wat teveel op een toppunt ge
zongen lied.
Vervolgens het eerste optreden van Re
gine Haarmann en haar begeleider Ul-
rich Peuser. Het was duidelijk dat Haar
man zich op een professioneel niveau
bevindt, maar tijdens het zingen van aria
nummer 21 uit het oratorium Elias van
Frederik Mendelssohn Bartoldy had ze
nog niet de band met hét publiek die ze
tijdens haar tweede optreden zou op
bouwen. Wellicht moest ze nog wennen
aan de overigens uitstekende akoustiek
en sfeer van de katholieke kerk van Den
Burg. Haar begeleider was goed maar
hield zich duidelijk op de achtergrond.
De begeleidingsmuziek werd door hem
en door Piet Krayma op een electronisch
orgel gespeeld omdat het kerkorgel in
restauratie is. Dat was jammer. Hoewel
Roos
Regine Haarmann zong op onnavolg
bare wijze „Die letzte Rose der Som-
mer", een volkslied dat de Duitse 19e
eeuwer Flotow in zijn opera „Martha"
verwerkte. Als „The last rose of sum
mer" kreeg het onder meer bekendheid
door een prachtige uitvoering van Nina
Simone. Haarmann deed echter in ge
voeligheid en zuiverheid niet onder voor
deze Amerikaanse zangeres. Integen
deel. Zij maakte volstrekt duidelijk dat
mooie muziek niet gebonden is aan een
klassieke of een soul-achtige benade
ring. Het publiek, dat ademloos had zit
ten luisteren, wilde haar niet laten gaan
zonder toegift. Dat werd „Memory",
een lied dat oorspronkelijk door Barbara
De stomerij-wasserij Quickynette
is deze week bezig haar winkelpand
aan de Waalderstraat in Den Burg te
ontruimen. De 70 m2 winkelruimte
zal bij Albert Heijn worden getrok
ken. Het wasserijbedrijf betrekt een
ruimte in de schuur van Drijver
Bouw aan het Wezenland. Een depot
komt in het Reisburo Texel aan de
Weverstraat.
Tegelijk met de verhuizing wordt het
machinepark aangepast aan het grotere
aanbod. Joost Coutinho van Quickynet
te: „Wij kunnen goed merken dat de
Schager Dry Cleaning niet meer op Texel
komt. Daarom hebben we een
chemisch-reinigenniachine besteld die
25 kilo wasgoed per peer aankan, dat is
tien kilo meer dan de vorige. Bovendien
hebben we een stoomkast besteld, dat
is een machine die ons werk bespaard."
De ruimte aan het Wezenland is 65 m2
en wordt hoofdzakelijk voor productie
ingericht. Mensen kunnen er wel hun
wasgoed afgeven en ophalen. Het huis
nummer is 5c, dat is een deur in de
westelijke zijgevel van het gebouw. Het
toonbankgedeelte zoals dat in de Waal
derstraat aanwezig was komt echter in
het Reisburo Texel, Weverstraat 36. Cou-
Het bericht in de krant van 1 mei
waarin melding werd gemaakt van het
feit dat chef-kok J. W. Timmerman van
hotel Opduin een tweede prijs had ge
wonnen op het Concours Culinaire
Grand Prix Mandarine Napoléon heeft
onder de liefhebbers van lekker (Texels)
eten veel reactie opgeleverd. Velen wil
den de winnende gerechten (gevulde
Texelse lamsschouder en flensjes souf-
flé's) wel eens eten. De Opduin-directie
heeft daarom besloten hiervoor een spe
ciale avond te beleggen, donderdag a.s.
om 19.00 uur waarbij tevens het Hol
landse aspergeseizoen zal worden geo
pend. Hotelgasten, passanten en speci
ale genodigden zullen deze avond kun
nen meemaken. Voor een officieel tintje
(door het houden van een toespraak)
zorgen de voorzitter van de Stichting
tinho: „Dan hebben we geen
ductie ruimte meer in het
de mensen kunnen ons daar
reiken. Een bijkomend voordeel
samen met Joop Groen iemand
kunnen nemen die zowel het
aan kan nemen als de balie van
bureau in de gaten houden. Er
een arbeidsplaats bij. Bovendien
ren we wederzijds van de loop in
van de ander."
Wegens de verhuizing is Quick
deze week gesloten, met ingang
gende week kunnen de klanten
nieuwe adressen terecht. Daarbij
depot Weverstraat op winkeltijde
pend, terwijl het bedrijf aan hetV
land op werkdagen van 9.00 toi
uur open is. De depots in de buit-
pen blijven onveranderd doorwerk-
48-uurs service wordt gehandhaai
Aanmerkelijke plaatschade
gevolg van een aanrijding die d
dagmiddag plaatshad op het krui1"
Keesomlaan-Beatrixlaan. Een 64
automobilist (van Texel) dié op dt)i
trixlaan reed, wilde linksaf slaan, d
somlaan in, om naar de Pontweg
den. Hij lette daarbij niet op eem
ligger (zijn aandacht werd get'
door een stilstaande AOT-bus) zoo
ze, een 33-jarige Texelaar,
doorgang kreeg. Bij de botsing wei
mand ernstig gewond.
it Vr
over
Ie afc
egen
Dude
Bera
Zondag kwamen de Texelse duiviB|e a
rug uit het Belgische Chimay, een£
stand van 339 kilometer. Het were 7l
naar
zelf
is buitengewoon kwetsbaar. Eenmaal
hier binnengedrongen olie kan er gedu
rende lange tijd blijven en jaren effect
hebben. Een effectieve bestrijding is dus
noodzakelijk en dat is de reden dat Rijks
waterstaat in het project deelneemt sa
men met de EEG, de genoemde samen
werkende onderzoeksinstituten en ook
het bedrijfsleven (olie-industrie).
Preventie
De nu in de maak zijnde oliebestrij-
dingsorganisatie is het gevolg van de
planologische kernbeslissing Wadden
zee die erop is gericht dit gebied te be
schermen, te behouden en zonodig te
herstellen. Dat leidde tot het besluit om
een beheersplan „Bestrijding verontrei
niging door olie" op te zetten. Dit plan
voorziet overigens niet alleen in bestrij
ding van olieverontreiniging maar ook in
de ontwikkeling van speciaal materieel
en maatregelen ter voorkoming van
olieverontreiniging
Ondergraven
In de aanloopperiode zijn al diverse ef
fecten van olie en oliebestrijdingsmiddel
op het leven in de wadbodem bekend
geworden, zo bleek uit een voordracht
van dr. Peter de Wilde. Opmerkelijk was
dat olie voor lang niet alle dieren in de
bodem direct dodelijk is. De bekende
B
in
tier
io oallc
dêfslL
het
zware vlucht want de duiven haddi[ezjji
wind pal tegen waardoor er niet h )en
dan ongeveer vijftig kilometer pe pcor
werd gevlogen. Er werden totaal Kavon
ven gelost. De uitslag voor zover b;
king hebbend op Texelse eigenaarsjkstre
Keyzer 1, 2, 9, 11; G. van Lingen 3,
Bruining 4, 6, 10; Sj. Feenstra 5,
i i herei
zeepier bijv. kan er goed tegen,
omdat dit dier voortdurend zand er$wel
van de oppervlakte naar beneden
om te verteren wordt de olie door de
ren in de bodem gemengd en dat
voor veel daar levende andere
nismen desastreuze gevolgen. Een
voelig dier is de kokkel. Hij bewijkt oude
ter niet direct maar pas na twee tot
maanden, wat samenhangt met
voortplantingscyclus. Die sterfte
echter weer gunstige gevolgen voi
zeeduizendpoot („zager") die van
kokkels leeft en daarom explosief
neemt. Een schelpdier dat ook niel
gen olie en/of dispergeermiddel kc
het nonnetje. Het sterft, maar omdal
nonnetje een belangrijk voedsel isi
„hogere" diersoorten worden ook
getroffen. Ook is gebleken dat de
resten en de daarvan afkomstige c
ponenten die in het water komen,
remmend werken op de ontwikkel
van wadslakjes, slijkgarnalen en alik 01
ken. Ook de combinatie van olie
(niet altijd aanwezige) andere natuur
factoren heeft effect. In de zomer
de zwarte op het wad liggende olie
warming van de bodem tot gevolg w
door de daarvoor gevoelige schelp»
ten worden vernietigd, dus zonder
deze met de olie zelf in aanraking zijn
weest. Deze en nog zeer vele andere
schijnselen en hun onderlinge verb
den zullen de komende drie jaar om
werp van studie zijn. Over een jaar wr leni
een tussenrapport uitgebracht en
drie jaar het eindrapport.
Ter gelegenheid van de presentatie streken een politiehelicopter en het patrouillevliegtuig van Rijkswaterstaat neer op het vliegveld Texel. 0 'ij
de foto het intarieur van het vliegtuig met zeer verfijnde apparatuur waarmee olievervuilers op zee kunnen worden opgespoord.
TEXELSE COURANT
DINSDAG 15
