Wagen museum" kreeg
Kt ra dimensie
rarisch informatiecentrum morgen geopend
sr
ak jeu
™mma 2 op weg
ar promotie
xelse Boys
Texelaars deden het goed
in Amsterdamse marathon
Ouderen demonstreren
volksdanskunst
museum.
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
en de ee
Je april
naar
rden
'liespuni
bij de
s tweec
<ooi mi
e derde
n marctbenaming Wagenmuseum is doorgaans de aanduiding voor het mu
i punt r in Texelse kleinste dorp. De Waal. Ondanks het feit dat deze naam eni-
ieus s; ,n geleden officieel werd geschrapt omdat niet alleen wagens werden
t vier pi ,d bleef de Texelaar de informatieve stolp met aanbouw aanduiden als
weede agenmuseum. Mogelijk dat de heropening, die de commissaris van de
ster dei gin van Noordholland Drs. R. J. de Wit, morgen verricht, er voor zal
weede n dat het wagenmuseum ook in de volksmond Agrarisch Museum
e wohetenVeel kans is daar echter niet op. Dat lukt pas als veel Texelaars
nieuw li jjkje gaan nemen in het uitgebreide en verbouwde museum. Dan blijkt
Pdevom zeker dat de naam wagenmuseum de lading echt niet meer dekt
n met J
idigde
Jniorer
Texla
de ru
/erden
de
i van
9
Ie wed
belar,
ds mo®
gooier
/erger
Ie rug
il ver
te vindl
at wiji
aer gi n
opzicht is de indruk van het
un al honderd procent verbeterd
.wagenmuseum". De nieuw-
aan de Langwaal oogt als een
ibedrijf. Rondom de nieuwe
met wagendeuren is sierbestra-
jelegd en een oude lantaarn on-
und het „nostalgische" pand.
t museum staat ook een gedeel-
een rosmolen waar eens een
omheen heeft gelopen om water
npen of machines aan te drijven,
jde travaille van smederij Kiljan
plaatsje gekregen bij het sme-
edeelte van het museum en deze
geven al ongeveer aan wat men
kan verwachten. Bij het museum
nog bomen en het het gezellige
3 zal tevens dienst moeten doen
'keerplaats.
entree van het museum blijft aan
onze collectie in het museum gedeelte
lijk te wisselen."
Het oude gedeelte van het museum is
wel (net als vroeger) de schuur gebleven
met voornamelijk wagens, variërend van
een eenvoudige boerenkar tot de beken
de brandweerspuit of de lijkwagen. In
het museum staat nu ook Texels oudste
seum verspreid maar nu heeft men dat
gelukkig samengebracht, compleet met
een ouderwetse trapnaaimachine en al
lerlei attributen om leer te bewerken.
Het Agrarisch Museum hoopt bezoe
kers te trekken met de expositie „De
Texelse boer in de twintigste eeuw" en
de inrichting van het museum is dan ook
afgestemd op de ontwikkelingen in het
agrarisch bedrijf en zaken die daar min
of meer mee verbonden zijn, in de afge
lopen 100 jaar. Daarbij wordt het verle
den tegenover het heden geplaatst en
veel meer dan voorheen wordt gewerkt
met informatiepanelen, foto's e.d. Het
verleden wordt zoveel mogelijk getoond
met oude attributen en het heden wordt
aangegeven met foto's en tekst. Dat ge
beurt uiteraard omdat men voor het he
den niet naar een museum hoeft. „Dan
geef je gewoon buiten je ogen de kost",
aldus Roeper.
Bij binnenkomst van het nieuwe ge- De nieuwe schuur van het Agrarisch Museum. Voor de wagendeuren het gedeelte van de rosmolen
en rechts de travaille.
sen pr n9waal en a|s men de oude stolp
>d wordt duidelijk dat het bestuur
s jwilligers van de Stichting Agra-
iVluseum ook dit oude parade
hebben opgelapt. „Toen we met
•uwbouw bezig waren werd al snel
lijk dat we het bestaande gedeelte
westen aanpassen. Er moest een
igische volgorde in de verschillen-
derwerpen komen", aldus Joh. C.
voorzitter van de stichting.
Identity
twee
aide
Jten
o orde
-3,
t in de schines aan het museum geschon-
Wissefen
afgelopen jaren zijn veel wagens
Een speciale ruimte in het oude museumgedeelte met aandacht voor paardentuigage en
leerbewerking.
regelmatig worden die opge-
:e col' Dat kost veel tijd en geld. Lang
les wat de stichting bezit heeft dan
en plaatsje gekregen in het mu-
„Er zijn wagens die nog lang niet
:ijn en bovendien moeten we in de
Donast de mogelijkheid hebben om
□vei
Har ti.
zaaimachine en een gerestaureerde
dorsmachine naast de kassa valt meteen
op.
Hoofdstel
Een speciale hoek is afgeschermd
voor alles wat met paardentuigage te
maken heeft. Voorheen hingen de paar
denhoofdstellen her en der door het mu-
ijna antieke dorsmachine bij de entree van het
deelte wordt eerst een algemene uitleg
gegeven van 100 jaar agrarisch Texel.
Een Boerenleenbank was er rond 1880
nog niet maar de mechanisatie lag in het
verschiet. De boer werd later gedwon
gen tot schaalvergroting en de prijs die
hij daarvoor betaalde was het aan de
kant zetten van vaak ondraaglijke wer
komstandigheden. Omdat het eilandelij-
ke landbouw en veeteelt betreft is veel
ruimte vrijgemaakt voor inpolderingen
door de eeuwen heen, de beheersing
van het zeewater en het binnenwater.
Het Waterschap leverde fotomateriaal
dat een indruk geeft van het werk van
deze instantie. Door middel van kaartjes
wordt getoond hoe de inpoldering van
Texel tot stand kwam en daaruit blijkt
dat het grootste waddeneiland door de
jaren heen steeds te kampen heeft ge
had met kustafslag maar er aan de zuid
punt de nodige hectares voor terug
kreeg.
Eed
„Wy belooven en zweeren, voor den
tyd van twee jaaren, binnen den ring der
28 Gemeenschappelyke Polders op den
eilande Texel, als Heemraden te weezen,
en te houden een Regtveerdige Eed, de
Reglementen, Ordre en Instructien, Keu
ren en Conditiën, reeds gemaakt, of nog
te maaken, op Zeedyklen, Sluisen, Dyk-
gragten, Binnendyken, Kadyken en Duy-
nen, ten nutte van het Gemeen; alle na
vermogen na te komen, en dien volgen
de vonnisse, tusschen den Dykgraaf, en
de partyen uit te spreeken, en al het zel
ve niet te laaten om giften, of om gaa-
ven, maar allés te doen, dat goede
Heemraaden voor een Gemeenschap
schuldig zyn; Zo waarlyk helpe my God
Almagtig" is een eed voor heemraden
uit 1791 die de inleiding vormt op een be
schouwing over het waterschap.
De 28 polders van bijna 200 jaar gele
den zijn soms nog terug te vinden in hui
dige plaatsaanduidingen op het eiland.
Ottersaat en Oostergeest zijn redelijk be
kend maar namen als De Waddel of El-
merbuurt zullen veel eilanders niets zeg
gen. In het Polderdistrict Den Hoorn en
de Westen onderscheidde men o.a. de
polders 't Zoutland, 't Wammes, Bac-
kem en Trinter. De heer Vonk van het
waterschap had graag de dijkjes die bij
de polders uit die tijd hoorden in kaart
willen brengen maar dat bleek onmoge
lijk. „We hebben veel namen van dijken
terug kunnen vinden maar waar ze pre
cies lagen was niet exact na te gaan."
Instructief is ook een dwarsdoorsnede
van de oude en nieuwe Waddendijk, een
schilderij van Henk Tol. Verder wordt
aandacht besteed aan de ruilverkaveling
en foto's tonen de huidige technische
werkzaamheden van het waterschap.
Bloembollen
Het kaas maken en melk karnen krijgt
ook de nodige aandacht en hier grijpt
het museumbestuur terug naar het suc
cesnummer van de tentoonstelling: het
tonen van de apparatuur waarmee dat
vroeger werd gedaan. Rondom de wa
gendeuren is aandacht voor de drie eco
nomische poten van het agrarisch leven;
landbouw, veeteelt en bloembollenteelt.
Men kan een ouderwetse bollensorteer-
der en handgereedschap van de bollen-
boer bekijken.
Ook bij de andere agrarische poten
worden oude gebruiksvoorwerpen ge
toond met daarbij informatie over de ge
schiedenis en het huidige functioneren.
Tevens wordt op een paneel duidelijk ge
maakt waar het voor een boer voorna
melijk om draait; de cyclus van de sei
zoenen met tegenvallende zomers, een
nat voorjaar of juist een wat de weers
omstandigheden betreft prachtige
oogstmaand voor hooi en stro. De vee
teelt wordt ook belicht vanuit de econo
mische achtergronden van de melkfa
brieken die Texel heeft gehad en alles
ijd
Dnkjet nog een wedstrijd te spelen
Gamma 2 een zeer redelijke
om voor het eerst in de ge-
edenis van het Texelse zaalvoet-
promotie naar de reserve afde
ihoofdklasse te bewerkstelli-
Dit is het gevolg van de afgelo-
week gespeelde wedstrijden
Lions 2-Gamma 2 (2—5) en
naifvford 2-Nusa Ina 2 (5—2). Hier-
is Crawford 2 verzekerd van
jeffnotie en zijn Gamma 2 en Nusa
nog volop in de strijd gewik-
om de tweede promotieplaats,
ploegen hebben zeven punten
'ijf wedstrijden maar het doelsal-
van Nusa Ina is één doelpunt
stiger.
2 r
Ml
33i Ie p
gen Red Lions 2 in Schagen speel-
rjiamma 2 een zeer goede partij. Ge-
hebbende van de confrontatie te-
Crawford 2 waarin Gamma naar har-
mocht aanvallen maar de tegen-
'onderdag spelen de vrouwen in De
Osdorp, aanvang 19.00 uur. Vertrek
het Boysveld om 18.30 uur. Vrijdag
er een receptie wegens het beha-
het kampioenschap en daardoor
notie naar de tweede klas. Van half
tot acht uur voor speciaal geno-
Daarna zijn allen welkom die de
willen feliciteren met het behaal-
'esultaat.
ïrdag is er een toernooi voor de
Zondag gelijktijdig twee toernooi-
Ab van Sambeek veteranentoer-
en een toernooi voor damesteams,
programma's worden vermeld in de
van vrijdag a.s.
H.
het t
stander met een 3 0 zege naar huis
ging, bediende men zich afgelopen vrij
dag van een geheel andere taktiek. Pas
ter hoogte van de middellijn werd Red
Lions opgevangen en daar had deze
ploeg zichtbaar moeite mee. Reeds na
vier minuten zette Peter de Vries Gamma
op een 1 —0 voorsprong door knullig bal
verlies genadeloos af te straffen. Dat de
ze stand tot vlak voor de rust werd ge
handhaafd mocht een wonder heten, de
doelpalen en een formidabel keepende
Charles lepenburg stonden echter de
gelijkmaker in de weg. Langzamerhand
wist Gamma 2 zich uit deze moeilijke fa
se te werken en kreeg de verdediging
onder leiding van Rieuwert Pol wat meer
grip op het geheel. Toch kwam de 0-2
vrij onverwacht. Vlak voor rust mocht
Dirk Barends een 'vrije trap nemen en
terwijl iedereen een enorm schot ver
wachtte schoof Barends de bal simpel
met de buitenkant van de rechtervoet
langs de keeper en bepaalde de
ruststand op 0 2. Na wisseling van
speelhelft eenzelfde spelbeeld. Een fan
tasieloos Red Lions en een zeker zeer
disciplinair Gamma 2 dat met de regel
maat van de klok kansen schiep. Scho
ten van Paul van Exel, Dirk Barends en
Werner van der Meer hadden echter niet
de gewenste richting. Toch bleven de
doelpunten niet lang uit. Na een knappe
aanval wist wederom Peter de Vries te
scoren, niet lang daarna gevolgd door
Erik Kossen die een goed opgezette
counter in samenwerking met Werner
van de Meer succesvol afrondde; 0—4.
Van de Meer herstelde zich na een mati
ge eerste helft, uitstekend door een pri
ma tweede gedeelte te spelen. Toch was
het Paul van Exel die Gamma's vijfde
treffer inleidde. Vlak nadat Red Lions
voor 1—4 hadden gezorgd, gaf Van Exel
de bal op maat aan Peter de Vries die zijn
derde treffer kon laten aantekenen. Jam
mer voor Gamma was dat Red Lions
nog een tweede goal wist te scoren,
waardoor de eindstand op 2 5 werd ge
bracht. In dit stadium kan één doelpunt
nl. de beslissing brengen over promotie.
Deze week moet Nusa Ina het tegen Red
J-ions 2 opnemen en staat Gamma 2
thuis tegenover het welbekende Mar-
mag 2. Als Gamma 2 vrijdag begint weet
men precies welk resultaat voldoende zal
zijn om een promotieplaats te veroveren, O ©S13 3 CJ u
daar Nusa Ina 2 al eerder deze week
speelt. Nog nooit is een Texels zaalvoet
balteam met een dergelijk gunstig uit
gangspunt aan zijn laatste promotie
wedstrijd begonnen.
Onder de 1800 deelnemers die zater
dag in Amsterdam de ruim 42 kilometer
hebben afgelegd warén de Texelaars Au-
ke Brouwer, Albert Hoven, Ed van Bom
mel, Piet Schuyl en Daan Welboren.
Duizenden toeschouwers steunden de
lopers bij hun inspanningen. De omstan
digheden waren over het algemeen
goed. Alleen de harde wind had een ne
gatief effect op de tijden. Dat moest ook
winnaar Gerard Nijboer ervaren. Auke
Brouwer behaalde de onder deze om
standigheden uitstekende tijd van 2 uur
en 36 minuten. Hij trainde daarvoor ge
middeld 3 keer per week (afstanden van
30 a 35 km) en de overige dagen trainde
hij op zijn racefiets. Ook voor Ed van
Bommel en Albert Hoven heeft de regel
matige training op dergelijke grote af
standen succes gehad. Albert Hoven
liep zijn tweede marathon in 2.55 uur. Ed
van Bommel liep zijn eerste en deed dat
heel knap in 3.00.10 uur. De prestatie
van veteraan Piet Schuyl met 3 uur en 2
minuten doet daar geenszins voor on
der. Het was voor hem de derde mara
thon net als voor Daan Welboren. Deze
heeft wat te weinig getraind op de lange
afstanden én mede daardoor was zijn
tijd met 3 uur en 5 minuten voor zijn
doen aan de matige kant. De Oud-
Texelse Fia Groen-Witte deed het ook
prima: 3 uur en 7 minuten.
De heer E. Vermeulen slaagde voor
het diploma tweede monteur
bedrijfswagens.
wat er bij een productief hoge veeteelt
komt kijken; diergeneeskunden, stam
boek, grondbemonstering, enz. De ar
chitectuur van het Texelse boerenbedrijf
is niet vergeten en de promotiecommis
sie en de agrariërs zullen ongetwijfeld blij
zijn met een speciale hoek van Texelse
produkten en de achtergronden van het
Texelse schaap.
Het pronkstuk van het Agrarisch Mu
seum is de smidse met alles wat daar bij
hoort. De werkplaats voor de wagenma
ker en de (hoef)smid is een juweeltje met
authentieke machines die allemaal kun
nen draaien. Een immense blaasbalg
hangt naast de smidse die ook is aan
gesloten op een afzuigsysyteem met
motor. De draaibank, lintzaag en boor
machines werken op een ouderwetse
Lister motor. Ze worden aangedreven
door grote snaren. De vloer in de smede
rij is van klinkers en daarin is een mo
lensteen aangebracht voor het maken
van wagenwielen. In het middengat van
de steen werd de askoppeling gelegd.
Een boerenwagen in het midden toont
aan dat de smid en de wagenmaker nog
heel wat uurtjes bezig zijn voordat de
„boerewaage" weer het zandpad
opkan.
In de nieuwe schuur is een zolder aan
gebracht die is ingericht als zaaltje voor
het vertonen van de dia-serie die ook in
vorige seizoenen werd getoond.
Het stichtingsbestuur heeft over me
dewerking van de bevolking bij de
totstandkoming van de nieuwbouw
geen klagen gehad. Naast de genoemde
instanties hebben de standsorganisaties
zich ingespannen een zo compleet mo
gelijk overzicht te geven van een eeuw
agrarisch Texel. De standsorganisaties
geven ook informatie over de eigen
werkzaamheden.
De begunstigersactie (vor minimaal
ƒ100,— donateur) loopt goed al is nog
niet al het benodigde geld binnen. Spe
ciaal voor de begunstigers is het mu
seum zondag van tien tot twaalf en van
twee tot vijf uur open om de nieuwe ex
positie te bekijken. Het bestuur is dan
aanwezig om iedereen rustig rond te lei
den. Onder hen vast en zeker ook Gerrit
de Haan die een eerste opzet heeft ge
maakt voor de nieuwbouw en nauw be
trokken is geweest bij de uitvoering. Al
les ziet er verzorgd uit, overeenkomstig
de NRC-aanpak en de enige waarschu
wing die we zouden willen geven is dat
sommige musua op Texel erg op elkaar
gaan lijken. Dat kan tot gevolg hebben
dat de toerist informatiemoe wordt om
dat de uniforme aanpak gaat vervelen.
Daar staat tegenover de sfeer van het
„oude" museum vooral in de smidse be
waard is gebleven. Donderdag is het
museum weer op werkdagen voor pu
bliek geopend en het stichtingsbestuur
en de vrijwilligers die zich maanden heb
ben ingezet om deze attractie een mooie
vorm te geven hopen op een grote plaat
selijke, opkomst.
Een hoekje in de smederij.
De bewoners van het Verpleeghuis
waren gistermiddag getuige van een de
monstratie volksdansen, verzorgd door
een uit Den Helder afkomstige groep ou
deren. De groep komt regelmatig in Tref-
hoek Formosa bijeen en beoefent de
danskunst om de lichamelijke en geeste
lijke vitaliteit op peil te houden. Er zijn
stemmen opgegaan om zo'n groep van
bejaarde volksdansers ook op Texel op te
richten, maar het probleem is dat geen
persoon kan worden gevonden die de
leiding op zich kan nemen.
De He/derse groep, onder leiding van
Willy de Boer, bestond uit 25 personen
maar was niet op volle sterkte. Er zijn to
taal 39 leden in de leeftijd van 60 tot 75
jaar. Onder hen zijn slechts drie mannen.
Bij de keus van het dansrepertoire wordt
rekening gehouden met de mogelijkhe
den van de leden, maar het valt telkens
op dat de mensen veel meer kunnen dan
ze soms zelf denken. Dat werd gister
middag overtuigend bewezen.
