Jaarlijkse Z250,— subsidie
is uitstekend gebruikt
Informatiefolder over
de Texelse landbouw
Commissaris De Wit bij opening museum
Burgemeester
herbenoemd
Vergadering C.P.B.
TEXELSE COURANT
VRIJDAG 18
Wit en het bestuur van de Stichting Agra,
Jjbui
ink
Burgemeester J. A. Engelvaart
woensdagmiddag in alle beslote u,
heid benoemd voor een twee;
ambtstermijn als eerse burger
Texel. Normaal gebeurt dat in
provinciehuis, maar omdat de Co 3
missaris van de Koningin R. J.
Wit nu toch op het eiland was, k u
de herbenoeming onder de middi
in het raadhuis plaatsvinden.
De Wit vertelde dit in zijn afsliju,
tende praatje tijdens de receptie
de opening van het Agrarisch M u.
seum. Hij maakte daarbij een v; u.
spreking waarvan hij achteraf
dat hij die opzettelijk had kunnt
maken: „Tussen de middag heb Cv
het echtpaar Engelvaart beëdii
voor de tweede ambtstermijn".
groeien. Daarom geloof ik niet in san
gaan maar samenwerken is natuurlij
tijd mogelijk."
Melkki1
Namens de Oude Motoren en
kersclub kwam Jan Uitgeest met een
schenk dat bijzonder goed bleek te
len, een melkkar, compleet met zee:
bussen. „Hoewel onze doelstelling
niet zoveel verschillen werken wij
anders dan jullie. Dit past meer bij
Het is een melkkarretje dat we van
List hebben gekregen en dat ik heb
geknapt. Het moet nog van voor
zijn geweest, wat er is niets aan
alles is nog geklonken. Van Zutp
moet hier 60 jaar mee gelopen hebt
ik heb uitgerekend dat hij er zo'n 15.
kilometer mee heeft afgelegd." Uitge
een man die bij storm nogal eens
het strand is te vinden, besloot
toespraak op gedenkwaardige w
„Het enige wat me aan jullie muse
nog tegenvalt is het bezoekersaan
maar ja, het is natuurlijk ook
juttersmuseum."
Stichtingsvoorzitter J. C. Roeper
dankte alle sprekers. Hij wees er op
een voormalig bestuurslid eens had
zegd dat alle bezittingen van het mis
seum ook eigendom moeten zijn, and
zouden de erfgenamen goede sier gi
spelen met de door het museum zo zo
vuldig opgeknapte spullen. Aan
motto was vastgehouden, alles was
gendom van de stichting, die het
één gulden had overgenomen van
Vrienden van het Paard. Roeper verte
in een vissersdorp te wonen. „Daarzi
gen ze datje met een spiering een kat
jauw kan vangen. Boeren zeggen dal
kalfje een koe wordt." Met
beeldspraak overhandigde hij de heer
Wit een geldig blijvende toeganska;
zoals die ook aan sponsors worden
kocht. Deze kaart droeg serienumme:
Roeper had ook geschenken
twee mensen die mee hebben gewe
'en gedacht: Gerrit de Haan van
Stichting Texels Museum en Gijs Oski
van de gemeente. Beiden kregen
kruiwagen vol plantjes die ze mee
huis mochten nemen. Roeper roerr
ook het werk van de beheerders. Hij v
telde dat hij meestal mensen achter
broek moest zitten, maar dat hij hent
kens had moeten afremmen, omdat
zo veel deden. Namens de Vrienden
het Paard dook J. Weel in de geschiet01
nis van het museum, hij vertelde hoe
verschillende aankopen tot stand wa:
gekomen. Vervolgens overhandigde
twee enveloppen met inhoud, waarv
er één bedoeld was om de vereniging'
te laten nemen op de lijst met sponsoi
De Christelijke Plattelandsvrouw
houden hun laatste vergadering van
seizoen op maandag 21 mei om 20.I
uur in „De Poort" achter de Gerefo
meerde kerk in Den Burg. De avond 1
worden verzorgd door een ééndag
bestuur. Gasten zijn welkom.
De officiële openingsdaad: Jan Kiljan sr. overhandigt de tang met het gloeiende hoefijzer aan commissaris De Wit, die daarop het ijzer in de De door Jan Uitgeest opgeknapte en geschonken me/kkar voor de tafel met het echtpaar De
koelbak houdt. Museum.
De commissaris van de koningin voor Noordholland, R. J. de Wit, vertelde
woensdagmiddag bij de opening van het vernieuwde en uitgebreide agra
risch museum dat al vanaf het eerste stadium aan de initiatiefnemers een
jaarlijkse subsidie van f250— werd verstrekt. Later vertelde de voorzitter van
de Vrienden van het Paard, J. Weel, dat zijn vereniging al vrijwel direct na
de oprichting is begonnen met het aanschaffen van wagens. De eerste aan
koop was een jachtwagen van de gebroeders Hin voor tien jaar gratis lid
maatschap. „Dat kostte toen per jaar f5 dus eigenlijk hadden we hem
voor vijftig gulden die we niet hoefden te betalen". Hij had nog al van derge
lijke voorbeelden, zodat De Wit in een afsluitend praatje kon constateren dat
zijn aanvankelijke schroom ten opzichte van de hoogte van het subsidiebe
drag onterecht was: „Jullie hebben met dat bedrag heel wat kunnen doen,
ik wist niet dat de prijsvoering toen zo lag."
De Wit verrichtte ook de openings
handeling. Hij doopte een nog gloeiend
heet door Jan Kiljan gesmeed, hoefijzer in
een koelbak. Die handeling inspireerde
ook weer tot een leuke woordenwisse
ling tijdens de receptie. J. C. Roeper,
voorzitter van de Stichting Agrarisch
Museum, raadde de commissaris aan
om in het provinciehuis ook een dergelij
ke bak neer te zetten voor hete hangij
zers. De Wit vond dat een prachtige sug
gestie maar was van mening dat niet al
leen een eventueel probleem in de bak
moest, de bijbehorende gedeputeerde
zou die behandeling dan ook kunnen
krijgen.
Het was bij het binnenkomen van het
museum voor de opening direct te mer
ken dat het museum nu in gebruik geno
men ging worden. Het smidsvuur brand
de en dat was in het hele gebouw te rui
ken, zonder dat het overigens hinderlijk
was. Jan Kiljan toonde dathij zjn oude
vak nog steeds beheerste. Hij smeedde
krammen, hoefijzers en platte einden
aan dikke staven. Dat zal hij als dat zo
uitkomt ook voor toeristen gaan doen.
De hoefijzers kunnen dan verkocht wor
den om de 75% van de exploitatiekosten
die niet gesubsidieerd worden te helpen
dekken. Bovendien verhoogt de bedrij
vigheid in de smidse de belangstelling
voor het museum waarschijnlijk aanmer
kelijk. De hele metaalbewerkingsplaats
met zijn draaie aandrijfsysteem werkt.
Bovendien zal de rosmolen die buiten
staat ook worden aangesloten, zodat de
machines in de toekomst ook met echte
paardenkrachten aangedreven kunnen
worden.
Dros
Dat deze werkplaats een kolfje naar de
hand van Cor Dros, zelf van huis uit
smid, was bleek overduidelijk tijdens de
opening. Het openingsritueel was nog
maar nauwelijks verstreken of het
bestuurslid van de stichting maande Kil
jan een dikke staaf in het vuur te leggen.
Toen die heet genoeg was greep hij een
stevige voorhamer en samen met Kiljan
werd in hoog tempo en vakkundig een
plat einde aan de staaf geslagen. De he
ren bleken de kneepjes nog te beheer
sen. Zo bleef Kiljan als hij het werk
moest draaien of bekijken ritmisch met
zijn hamer op het aambeeld slaan. Dat
moet omdat je veel te snel moe wordt als
je telkens ophoudt en weer opnieuw
begint.
Het gezelschap van genodigden kreeg
ruim de tijd om het museum te bekijken.
Het officiële gedeelte speelde zich ver
der af in het dorpshuis van De Waal.
De Wit opende de rij sprekers. Hij
dook in de geschiedenis van het mu
seum, memoreerde het „verbreden van
de basis" door het oprichten van de
stichting in 1983. „Toch kunnen jullie je
nu pas echt „Agrarisch Museum" noe
men. Dit museum legt het agrarische
werk vast voor de eigen bevolking maar
zeker ook voor de recreanten, die hier
een verbrede blik op Texel kunnen op
doen. Dat past uitstekend in het provin
ciale beleid. Wij vinden dat een museum
de eigen ontwikkeling van de omgeving
moet vastleggen voor de eigen mensen
en voor anderen. Deze voorziening is
een aanmerkelijke verruiming van het
recreatief-educatieve pakket op Texel.
En dan is het vooral de combinatie van
mooi materiaal en enthousiaste mensen
die dit zo goed maakt."
Vogelboek
Burgemeester J. A. Engelvaart vond
ook dat de naam Agrarisch Museum nu
maar algemeen ingang moest vinden:
„De term wagenmuseum is nu echt
achterhaald." Engelvaart vertelde dat op
de dag voor de opening de laatste hand
was gelegd aan het parkeerterrein: toen
was de aanleg financieel pas rondge
maakt. „We hebben dekking gevonden
door een ander plan te laten vallen". La
ter vertelde de burgemeester dat de
bestrating van de Lijnbaan nu niet direct
opgeknapt zal worden. Engelvaart
besloot zijn speech met het uitspreken
van de hoop dat de zelfwerkzaamheid
rond het museum zou blijven.
Voor het stichtingsbestuur had de
burgemeester geen geschenk meegeno
men. Het cadeau van de gemeente was
verwerkt in het museum, aldus Engel
vaart. De subsidie van de gemeente was
namelijk in eerste instantie afhankelijk
van het al of niet toekennen van subsidie
door de provincie. Dat gebeurde niet,
maar de gemeenteraad besloot toch de
gemeentelijke ondersteuning toe te ken
nen. Voor de commissaris had Engel
vaart een vogelboek meegenomen „om
duidelijk te maken dat op Texel het be
houd van de vogels even belangrijk was
Massa's mensen denken dat op Texel
alleen maar schapen worden gehouden
en weten niet dat de rundveehouderij en
de akkerbouwproduktie veel belangrijker
zijn en qua productie en kwaliteit zelfs
tot de landelijke top kunnen worden ge
rekend. Bij contacten met buitenstaan
ders kwam dat misverstand herhaaldelijk
aan het licht en ook in de politiek heeft
het geromantiseerde, maar onjuiste
beeld van het „schapeneiland" een rol
gespeeld.
Royale sponsor
Al lang bestond daarom het plan om
iets aan dat ongewenste imago te doen.
Begin dit jaar werd besloten het bedrag
van f1000,— dat jaarlijks voortkomt uit
het Noordijkfonds te gebruiken voor een
informatiefolder. Dat was veel te weinig
want de totale kosten voor een folder
met een oplaag van 20.000 exemplaren
zouden f10.000,— bedragen. Gelukkig
werd een royale sponsor gevonden. De
Rabobank Texel stelde voor dit doel
f5000,— beschikbaar en de rest van het
benodigde geld kwam uit de kas van de
landbouworganisaties zelf.
De informatie in de folder moest zo
bondig en populair mogelijk zijn omdat
men een breed publiek wil bereiken: van
scholieren tot agrariërs. Een speciale
commissie heeft zich vanaf februari met
de samenstelling bezig gehouden: F. J.
de Visser van de CBTB, C. Hin van de
LTB, F. Breman van de Holl. Mij van
Landbouw en J. Koolhof als coördinator.
Stomverbaasd
Laatstgenoemde weet ervan mee te
praten hoe verkeerd het beeld is dat veel
als het behoud van de agrarische
structuur."
Sibas
De burgemeester klapte daarvoor al
vast uit het Sibas-rapport dat binnenkort
verschijnt: „In dat onderzoek is uitgere
kend dat het toerisme en de landbouw
voor Texel even belangrijk zijn in omzet
en werkgelegenheid."
Engelvaart had nog een geschenk
voor de commissaris. Doelend op de
werkkleding die deze had aangetrokken
om de opening te verrichten zei hij: „Als
het. stichtingbestuur u durft aan te kle
den met een schootsvel, durf ik dat wel
met een stropdas die nog beter is dan de
provicie-das; die van de gemeente
Texel."
De plaats achter de microfoon werd
vervolgens ingenomen door M. Roeper,
namens de agrarische organisaties: „Wij
zijn blij met dit museum omdat het de
mensen, ook boeren, van de Texelse
landbouw hebben. Het blijkt bijvoor
beeld bij excursies. „Met heel weinig
verwachting komen ze op Texel en den
ken dan dat ze het binnen een paar uur
tjes allemaal kunnen bekijken. Aan het
eind van de dag zijn ze stomverbaasd
dat het allemaal zo uitgebreid en modern
is."
De leden van de landbouworganisaties
krijgen allemaal een exemplaar van de
folder. Verder zal de folder worden ver
spreid via het agrarisch museum, de
VVV en mogelijk nog andere adressen.
Ook is het de bedoeling dat de folder
wordt uitgereikt aan agrarisch geïnteres
seerde gezelschappen die een busreisje
naar Texel maken, aan scholieren op
werkweek, e.d. Aan het bestaan van de
folder zal ruchtbaarheid worden gege
ven via de Stichting Public Relations
land- en tuinbouw. Wie interesse heeft
voor de folder kan er een afhalen bij de
VVV of de Rabobank Texel. Reeds is be
gonnen met het aanleggen van een
fonds om een tweede druk te kunnen
maken als de 20.000 exemplaren zijn
uitgegeven.
Zo'n nieuwe druk zal uiteraard worden
aangepast aan de jongste gegevens. De
nü uitgekomen folder geeft de situatie
van 1983 weer.
Zeventig miljoen
De eerste pagina van de folder geeft
algemene gegevens en schetst de
gunstige agrarische structuur maar ook
de specifieke problemen, zoals het ge
brek aan water. In de hoofstukjes over
rundvee- en schapenhouderij staat het
band van verleden en heden laat zien,
dat spreekt ons erg aan. We vinden dan
ook dat de collectie gewijzigd moet kun
nen worden als de actualiteit dat nodig
maakt." Roeper-bood de burgemeester
en de commissaris de nieuwe folder over
agrarisch Texel aan, waar elders in deze
krant uitgebreider op in wordt gegaan.
Een wat ander geluid kwam van de
heer Timmer, die sprak namens de bol-
lenkwekers: „Een eeuw geleden was er
op Texel een halve hectare bollenland,
nu is er 350 hectare met een bruto omzet
van 12 miljoen gulden per jaar., Dat zou
eigenlijk ook een plaats moeten krijgen
in het museum."
Spreiding
Harry Wuis van de VVV vertelde blij te
zijn met de spreiding van musea over het
eiland en deed en passant de suggestie
dat een KNZHRM-museum in De Cocks-
dorp niet zou misstaan. De Stichting
Agrarisch Museum adviseert hij vooral te
proberen fietsende toeristen te werven:
„Dat is prima voor mensen die recreatief
gaan fietsen. Er loopt een belangrijke
fietsroute langs De Waal en er is op
Texel een vloot van -7000 huurfietsen.
Fietsers komen bovendien bij elk
weertype."
C. P. Harting feliciteerde het stichting-
bestuur namens de Stichting Texels Mu
seum. „Het wagenmuseum was al een
gezond bedrijfje. Op die goede stam
hebben jullie nu een nieuwe loot ge
plaatst en die moet in vrijheid kunnen
nodige over aantallen en produktie,
waarbij op de rol van de zuivelfabriek
wordt gewezen die 33 miljoen kg melk
verwerkt, o.a. tot de specialiteit „Texe
laar". Uit het Akkerbouw-hoofdstuk is
onder meer te leren dat de omstandighe
den voor de teelt van pootaardappelen
op Texel bijzonder gunstig zijn; de poot-
aardappelen vormen voor de akkerbou
wers de kurk waarop hun bedrijf drijft.
Ook op de teelt van bloembollen (op
Texel is 325 ha bollengrond) wordt inge
gaan. Een sprekend gegeven met be
trekking tot de Texelse landbouw is ook
de 70 miljoen gulden omzet die er jaar
lijks mee is gemoeid en altijd nog 18%
van de directe arbeidsplaatsen. Een plei
dooi om de bestaande oppervlakte agra
rische grond (47% van de totale opper
vlakte van Texel) in stand te houden
in het belang van de leefbaarheid ont
breekt natuurlijk niet.
De landbouworganisaties hebben niet
de illusie dat ze met hun folder van de
ene op de andere dag de misverstanden
over de agrarische.bedrijvigheid op Texel
de wereld uithelpen, maar ze kunnen er
op rekenen dat nu wel een goede stap in
die richting is gezet. De folder ziet er
door de vele kleurenfoto's aantrekkelijk
uit. Die foto's zijn niet speciaal voor deze
gelegenheid gemaakt maar komen on
der andere van particulieren en uit het
archief van de VVV. De meeste plaatjes
zijn voor andere doeleinden al eens eer
der gebruikt. De grootste foto's dienen
tevens als achtergrond voor de tekst,
Het is bijzonder jammer dat daardoor
een deel van die tekst bijna onleesbaar is
geworden, omdat de letters onvoldoen
de afsteken tegen de achtergrond. Bij de
volgende druk zal dat veranderd moeten
worden. Misschien kunnen dan ook
minstens twee „schapenplaatjes" wor
den vervangen door foto's van koeien,
want de boodschap die de agrariërs wil
len brengen wordt nu niet helemaal door
de beelden ondersteund. De folder werd
gedrukt bij drukkerij Brügemann B.V. te
Den Burg.
Commissaris De Wit en zijn vrouw zetten hun handtekening in het gastenboek brj de ingang
van het museum.
Woensdgamiddag werd bij de opening van het Agrarisch Museum
in De Waai een informatiefolder over de Texelse landbouw ten doop
gehouden. Het is een fraai stukje vierkleurendrukwerk geworden
waarin met veel cijfers en feiten de betekenis van de agrarische bedrij
vigheid op Texel wordt geschetst. Het is een initiatief van de Texelse
landbouworganisaties die op deze wijze iets willen doen aan het sterk
vertekende beeld dat men elders in het land heeft van de Texelse
landbouw.
