1
Pleidooi voor kamerverhuur
door gemeente of WBV
ctief restauratiebeleid
choorvoetend goedgekeurd
GIRO
625.000
eisen zijn er, nu nog het geld
WM&m
AVO-DOET
wat écht nodig is
PSP-rapport over jongerenhuisvesting
25 M
PAG 25 MEI 1984
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
in meerderheid van de commissie ruimtelijk en huis-
ingsbeleid is woensdagavond schoorvoetend akkoord ge-
met de monumentennota, waarin wordt gepleit voor een
'gemeentelijk beleid wat betreft het behoud van karakte-
eke panden en het uittrekken van gemeentegeld daarvoor,
dat laatste betreft hielden alle commissieleden, uitgezon-
de PSP-er Peter Bakker, diverse slagen om de arm. Het
ge moet eerst maar eens kijken of het geld kan vrijmaken
het gemeentelijke subsidiëren van restauraties en dan
jt bij de begrotingsbehandeling in december gekeken wor-
of er geen andere zaken zijn die belangrijker zijn.
en ging wel akkoord met de no
ndat het rijk dat in feite vraagt,
de gemeente geen meerjaren-
ning maakt voor alle rijksmonu-
ten op Texel krijgt men volgend
geen rijksgeld voor restauratie,
rijksportemonnee moet open
en maar wat de eigen beurs be-
moet dus eerst gekeken wor-
of er nog wat in zit en zo ja,
aan dat geld kan worden
eed. Uit de discussie viel op te
en dat monumentenbehoud met
eentegeld geen hoge prioriteit
voor Texels Belang, VVD en in
mindere mate voor het CDA.
üstgenoemde partijen vreesden
een beknotting van de bouwmoge-
den als een woning op de gemeen-
monumentenlijst wordt geplaatst,
zoals bekend al een rijksmonumen
ten een provinciale lijst en daar wil
•meente een eigen lijst aan toevoe-
De provincie gaat later in de ge-
itelijke monumentenlijst aangeven
8 panden voor provinciale subsidie
nmerking komen.
e commissieleden wilden meer in-
|atie over de criteria waaraan een
of object moet voldoen om op de
sentelijke lijst te komen, 's Middags
men met ambtelijke begeleiding een
it over het eiland gemaakt en diver-
1,85nogelijke gemeentelijke monumen-
bekeken maar het was niemand
j yjlduidelijk wat nu een Texels monu-
175
IS
genoemd kan worden en wat
In de ontwerp-
umentenverordening van de ge-
nte staat het begrip monument am-
iven als alle zaken (ook terreinen)
van algemeen belang zijn voor de
eente wegens hun schoonheid, hun
tenis voor de wetenschap, hun
kundige waarde of hun geschied-
ige herinneringen.
IJzeren Kaap
ie volzin was voor de commissiele-
vaag, mede omdat men tijdens de
itsie niet altijd duidelijke overeen-
sten tussen potentiële gemeentelij-
ionumenten had ontdekt. In een
irie die 's avonds in de vergadering
'vertoond bleek dat het niet alleen
om typische Texelse huisjes en ge
wen maar ook om de verscheiden-
in architectuur die hier vertegen-
rdigd is. Wat betreft de schapen
en werd bijvoorbeeld gewezen op
:nige Texelse kalkzandsteenboet en
!e boerderijen werden ook agrarische
■allen naar Limburgs en Gronings
lel getoond. Een boerderij met her
als ,,Buitenlust" (einde Ko
traat) werd door RO-ambtenaar
n Swinkels betiteld als een ,,leuk
met een wat vreemde architectuur,
echter toch goed past in het ge-
mtelijk monumentenbestand"
waterputten bij Brakenstein en de IJ-
n Kaap bij Oost komen ook in aan-
king voor een plaats op de lijst. Wat
reft de IJzeren Kaap werd dit ver-
rd door het feit dat het hier een vrij
ke gietijzeren constructie betreft. In
nota is een inventarisatie van beeld-
alende panden gemaakt in Ooster-
Den Hoorn en het buitengebied
ir nadrukkelijk werd uitgelegd dat de-
ijst nog lang geen wet is.
de verordening is het zo geregeld
burgemeester en wethouders op ad-
van een speciale commissie een lijst
instellen. Tegen aanwijzing als ge-
:elijk monument kan bezwaar wor-
laakt bij de gemeenteraad. Als
het bezwaar gegrond wordt verklaard
wordt het huis weer van de lijst gehaald.
Andersom kan natuurlijk ook. Als ie
mand zijn huis op de lijst wil hebben en
het gebeurt niet kan er ook bezwaar bij
de raad worden aangetekend.
Voorlichting
Wethouder Schilling vertelde dat het
de bedoeling is de Texelaars uitgebreid
te informeren over de bedoelingen van
de verordening. ,,We moeten ze duide
lijk maken waarom bepaalde woningen
op die lijst komen en we moeten het zo
aanbieden dat iedereen zijn huis graag
op die lijst zou willen zetten", aldus de
wethouder die daaraan toevoegde dat
die aantrekkelijkheid uiteraard toeneemt
als er veel gemeentelijke subsidie tegen
over staat. „Goede voorlichting over de
mogelijkheden en onmogelijkheden in
subsidieland is onontbeerlijk". Enkele
malen werd gevraagd of de criteria voor
Texelse monumenten duidelijk omschre
ven konden worden maar verder dan de
omschrijving in de verordening kwam
men niet. De betrokken ambtenaren leg
den uit dat de eisen voor elk pand an
ders kunnen liggen. Het is een zaak van
de speciale monumentencommissie om
te bepalen in hoeverre iets in zijn oude
staat moet blijven of in oude staat moet
worden hersteld.
Onwillig
Gelein Jansen (CDA) vond een ge
meentelijk monumentenbeleid uitste
kend voor de mensen die hun huis willen
opknappen maar wat doet de gemeente
met mensen die hun (vervallen) monu
ment willen laten zoals het is of zodanig
verbouwen dat het in strijd is met het ka
rakteristieke karakter.
Daan Schilling had daar een eenvoudig
antwoord op: „Mensen die niets willen
daar kun je niets mee en dat moet je zo
laten." Dat was voor Jansen niet vol
doende omdat aan een vermelding op
de monumentenlijst ook een aantal
voorwaarden verbonden zijn bij verbou
wen of uitbreiding. Siem Swinkels legde
uit dat men niemand kan verplichten om
te restaureren. Dat geldt overigens ook
voor rijksmonumenten.
Wat betreft de gemeentelijke verorde
ning zal gestreefd worden naar het har
moniemodel. „We moeten ons houden
aan de woonruimtewet (in tegenstelling
tot een rijksmonument) en dat betekent
niet dat we iemand kunnen verplichten
kleine raampjes te plaatsen. Er moet vol
doende licht in huis komen", aldus een
praktijkvoorbeeld van Swinkels die be
nadrukte dat vooraf duidelijk moet zijn
op hoeveel rijks- en gemeente subsidie
men kan rekenen. Dan kan pas voor
gesteld worden wat de gemeente met de
eigen subsidie gerealiseerd wil zien. Als
de eigenaar dat niet wil moet gezocht
worden naar een compromis. Verschil
lende commissieleden twijfelden over
deze werkwijze maar Schilling zei dat hij
had gemerkt dat huidige restauratiedis
cussies met de gemeente in harmonie
verliepen. „De partijen vinden elkaar
altijd."
Bijdrageregeling
Jan van Asselt was het meest scep
tisch over de financiële consequenties
van de voorstellen in het rapport. In de
nota wordt voorgesteld jaarlijks twee ton
beschikbaar te stellen voor restauratie
van panden die op de gemeentelijst
voorkomen met een maximum van
ƒ15.000— per pand. Zo zouden per
jmaar 14 huizen gerestaureerd kunnen
worden maar Jan van Asselt vergeleek
deze constructie met de bijdrageregeling
voor het oude land van Texel. „Je kunt
wel zo'n subsidieregeling starten maar
straks loopt het aantal aanvragen op en
kun je niet meer terug. Dan zit je met de
brokken. Ik denk niet dat het rijk dan
bijspringt." De Texels Belang-man vond
de zorg voor oude gebouwen in eerste
instantie een taak voor de regering en
bestempelde de gemeentelijke monu
mentenlijst als „tweede keuze". „Het
meest karakteristieke staat allang geno
teerd en moet het eerst worden aange
pakt." Van Asselt was wel verbaasd over
sommige rijkspremies. De boerderij
Dijkzicht" bij Ottersaat was volgens
hem een juweeltje in het landschap met
goed bewaarde historische architectuur
maar het is geen rijksmonument. Siem
Swinkels zei ook zijn twijfels te hebben
over rijkskeuzes in deze. Hij weet „de
willekeur" aan de haast waarmee pan
den voorheen tot monumenten werden
gebombardeerd. „Dat ging niet altijd
zorgvuldig."
Voordracht
Overigens is het mogelijk een karakte
ristiek gebouw voor te dragen als
rijksmonument. Dat hoeft niet „persé"
door de eigenaar te worden gedaan.
Swinkels vertelde van een inwoner van
Oudeschild die enkele schuren had voor
gedragen zonder medeweten van de ei
genaar. Enkele historici van het ministe
rie van WVC hadden de schuren beke
ken en nu zijn ze rijksmonument.
Schilling antwoordde op de eerste op
merking van Van Asselt dat het maxi
mum subsidiebedrag per restauratie al
vaststaat en dat overschrijdingen niet
worden geaccepteerd. Dat gebeurt ook
nooit door het rijk. Gerbrand Poster
(VVD) maakte zich niet veel zorgen over
de criteria voor de betiteling Texels mo
nument („De één vindt dit mooi en de
ander dat") maar zag geen ruimte in de
gemeentebegroting om een actief
restauratieprogramma te subsidiëren.
„We moeten al twee procent bezuinigen
en dan wilt u nog eens twee ton uitge
ven voor monumentenzorg", aldus de
VVD er. Wethouder Schiling en Ro-
ambtenaar Jim Ie Roux legden uit dat de
bezuiningsoperatie van twee procent
ook is bedoeld om geld vrij te maken
voor nieuwe initiatieven. „Eén procent
is bezuiniging en één procent is nieuw
beleid." Poster vreesde ook dat het rijk
zou gaan bezuinigen op monumenten
zorg en die kans is nog groter als ge
meenten een actief beleid gaan voeren.
De raadscommissie Ruimtelijk en Huisvestingsbeleid maakte woensdagmiddag een bustocht over Texel waarbij tal van mogelijke Texelse monu
menten werden bekeken. In Oosterend werd aandacht besteed aan de activiteiten van de Stichting Dorpsherstel. In de Schoolstraat bekeek de
commissie huizen die binnenkort gerestaureerd zullen worden door de stichting en waarvoor men 50% subsidie krijgt van het rijk.
Uit de discussie die daarop volgde
bleek dat dé nota in de eerste plaats be
doeld is om de huidige geldstroom van
het rijk in de toekomst veilig te stellen.
De huidige subsidieregels worden ge
bundeld in één nieuwe wet en de ge
meenten die dit jaar geen nota (en later
meerjarenplanningen) presenteren krij
gen geen subsidie. Dat tijdsaddertje on
der het gras was in de vergadering van
vorige week ook al aan de oppervlakte
gekomen en woensdagavond bleken alle
commissieleden overtuigd van de nood
zaak om de nota dan maar snel goed te
keuren. Met deze nota in de hand kan
men geld gaan vragen bij hogere overhe
den en hoeveel de gemeente daaraan wil
bijdragen (op het moment tien procent
bij woningeverbetering) staat daar los
van. Le Roux maakte duidelijk dat men
de tien procent susidie voor woningver
betering eigenlijk niet kan torpederen
maar of de raad twee ton voor extra
restauraties wil uittrekken kan later wor
den besloten.
Lachertje
„Als u eigenlijk geen extra geld be
schikbaar wilt stellen kunt u het beter
meteen zeggen want het opstellen van
een plaatselijk meerjareenbeleid kost
veel energie. Dat kunnen we dan beter
aan iets anders besteden en aan een lut
tel subsidiebedrag hebben we ook niet
veel. Dan is zo'n verordening en monu
mentenlijst een lachertje." Dirk Terpstra
stelde voor het college de opdracht te
geven om twee ton „te zoeken" voor ex
tra restauraties. Als dat lukt kunnen bur
gemeester en wethouders een voorstel
doen aan de raad en als andere zaken
dan belangrijker worden geacht gaat het
niet door.
Wethouder Schilling zei te willen probe
ren geld voor dit doel vrij te maken
„maar niet zonder wat meer positieve
geluiden van de raadsleden." Die gelui
den kwamen na enig aandringen.
Eisen
Alleen Peter Bakker van de PSP prees
het college nadrukkelijk wat betreft de
voorstellen in de nota en verklaarde dat
zijn partij ook zal kijken of er twee ton
vrijgemaakt kan worden door andere
plannen te laten vallen. Gelein Jansen
van het CDA zei dat zijn partij niet eerder
met de verordening en lijst akkoord zal
kunnen gaan voordat er geld is. „Als er
geen geld is kun je aan de burgers ook
geen eisen stellen", zei hij met ongetwij
feld de financiële discussie rond het
bestemmingsplan buitengebied in
gedachten.
i fI
I pf\l I Hi
TEN NAMEVAN
minder kansen op
sociaal kontakt, werk,
vervoer, vorming,
wonen, studieenz.
AWA Antwoordnr.201,
Cl VU 3800 VB Amersfoort.
2 Tel. 033 -63 5214.
De PSP afdeling Texel heeft een rapport gemaakt over de woonproblemen
van jongeren waarin de technische, juridische en financiële mogelijkheden
worden opgesomd voor goedkope nieuwbouw voor alleenstaanden of klei
ne huishoudens. Een pleidooi wordt gehouden voor het opdelen van gezins
woningen in eenheden voor kamerverhuur. Beleidsmakers beweren, vol
gens de PSP, vaak dat woonruimte voor jongeren met een minimaal inko
men financieel niet uitvoerbaar is. De Texelse afdeling geeft in het rapport
diverse voorbeelden die moeten aantonen dat er goed en voor een redelijke
prijs gebouwd kan worden voor deze groep.
Het rapport met de titel „Tussen de wal en het schip" werd vorige week
tijdens de commissievergadering ruimtelijk en huisvestingsbeleid aangebo
den aan wethouder Daan Schilling. Het PSP-raadslid Peter Bakker verzocht
de 40 pagina's tellende visie van zijn partij binnenkort te behandelen in de
raadscommissie en daarbij de Woningbouwvereniging uit te nodigen als uit
voerder van het gemeentebeleid.
Iosterend werd ook het pand Blazerstraat 1 bekeken. Dit huis uit 1865 is gerestaureerd door
Stichting Dorpsherstel.
In tegenstelling tot veel landelijke no
ta's over huisvesting is het PSP-rapport
helder en overzichtelijk. Er wordt in
„Tussen de wal en het schip" ingegaan
op te verwachten kritiek en het enige
manco is het feit dat sommige genoem
de huren gedateerd zijn. De lezer zal bij
die bedragen enkele tientjes op moeten
tellen wegens inmiddels doorgevoerde
huurverhogingen.
In 1980 bood de werkgroep Wij Willen
Ook Wonen een soortgelijk rapport aan
aan WBV en gemeente. Daarin werd
vooral gepleit voor goedkope nieuw
bouw voor jongeren. De WBV heeft met
de bouw van HAT—eenheden ingehaakt
op die voorstellen. Dat is voor de PSP
blijkbaar niet voldoende. Ook wethouder
Schilling liet woensdagavond merken
dat het Texelse woningbouwprogramma
aan een groep woningzoekenden voor
bijgaat. „Er is een bouwstroompje van
kleine woningen maar voor de catego
rieën met een minimum salaris of een la
ge uitkering is er inderdaad nog niet
veel", aldus Schilling.
Woonrecht
In Nederland heeft men vanaf 18 jaar
recht op zelfstandig wonen en in het rap
port wordt dan ook niet ingegaan op de
vraag of het terecht is dat jongeren op
dië leeftijd zelfstandige woonruimte wil
len of op de vraag hoe groot de groep op
Texel is die daarom vraagt. De PSP gaat
uit van het woonrecht en constateert dat
de woningnood zich toespitst op de leef
tijd 18 tot en met 22 jaar. Dat zijn
meestal jongeren die een jeugdloon ont
vangen of een bijstandsuitkering. Het
minimum jeugdloon schommelt voor de
ze categorie tussen de 700 en 1200 gul
den netto per maand en bij thuiswonen
de jongeren varieert de RWW uitkering
van ruim 300 gulden tot bijna 900 gulden
per maand. „Met een dergelijk inkomen
is het verkrijgen van woonruimte een
vrome wens, vooral als men kijkt naar de
tot nu toe aangeboden mogelijkheden",
aldus het rapport.
De financiële situatie van deze groep
wordt er in de toekomst niet rooskleuri
ger op, gezien de daling van het jeugd
loon (23% in de afgelopen jaren).
Noodsprong
De gemeente Texel en de WBV heb
ben tot taak voor jongeren met een dun
ne portemonnee woonruimte te maken
want deze groep staat óók als woning
zoekend ingeschreven. De plaatselijke
politiek moet in eerste instantie, volgens
de PSP, dan ook uitspraken doen waa
ruit blijkt dat men speciaal voor deze
groep woonruimte wil creëeren. In het
rapport wordt zeer uitvoerig ingegaan op
de mogelijkheid kamers te verhuren aan
jongeren. „Wonen op kamers is een
noodsprong want er geldt immers een
recht op zelfstandig wonen, maar het is
een goed tijdelijk alternatief." Enkele ge
meenten en woningbouwverenigingen
zijn er toe over gegaan om gezinswonin
gen op te delen voor kamerverhuur.
Een gemiddeld huis van de Texelse
WBV kan vier of vijf kamers opleveren.
Op de eerste verdieping zal dan bijvoor
beeld een extra keuken en mogelijk een
toilet gemaakt moeten worden en als
het betreffende huis een ruime zolder
heeft, kan daar ook een kamer worden
gemaakt. Op de begane grond zal een
tweede douche moeten komen en zo
heeft men, volgens de PSP, een pand
waarin vijf jongeren kunnen wonen. Ar
gumenten tegen opsplitsen als „er is
geen behofte aan kamerverhuur" en
„dergelijke projecten doorkruisen het
toewijzingsbeleid op Texel" worden in
het rapport beantwoord met de opmer
king dat het particulier kamerverhuren
overal toeneemt. Van doorkruisen van
het toewijzingsbeleid is volgens de PSP
geen sprake omdat genoemde groep een
achterstand heeft op de woningmarkt.
„Het gaat er hier alleen om een deel van
het woningbestand voor kamerverhuur
te reserveren", aldus het rapport.
Niet zuinig
De beste manier om de behoefte aan
kamerverhuur aan te tonen is volgens
het rapport snel te starten met een niet-
particulier project. „De bestaande soci
ale kamerverhuurprojecten in gemeen
ten elders kunnen niet of nauwelijks aan
de vraag voldoen." Als men een kamer
zou kunnen huren bij gemeente of WBV
moet men, volgens de PSP, niet de kans
lopen het recht op andere woonruimte
te verspelen omdat kamerverhuur een
tussenoplossing is voor onmiddellijke
nood. Het argument dat veel gezinswo
ningen moeilijk geschikt te maken zijn
voor kamerbewoning noemt het rapport
„zwak."
Met eenvoudige middelen zijn veel pro
blemen oplosbaar en de beleidsmakers
moeten in gedachten houden dat jonge
kamerhuurders andere wooneisen stel
len dan gezinnen. Gezamenlijk gebruik
van douche, toilet en keuken behoort tot
de mogelijkheden. In het rapport wor
den voorbeelden genoemd van kamer
verhuurprojecten in Lelystad en Terneu-
zen en ook wordt ingegaan op het (voor)
oordeel dat kamerbewoners niet zuinig
zijn op het gehuurde. „Ook kamerbewo
ners gaan zorgvuldig om met hun woon
ruimte, niet meer of minder dan andere
huurders."
Het belangrijkste doel van kamerver
huur door de gemeente of WBV moet
volgens het rapport een lage huur zijn.
„Daarmee wordt het aanbod van betaal
bare woonruimte vergroot en kunnen de
uitwassen van de particuliere woning
markt bestreden worden." De huurprijs
van een kamer kan dan ook het beste
bepaald worden door de huurprijs van
de gezinswoning door het aantal ge
creëerde kamers te delen. Daarbij moe
ten de kosten worden geteld om de wo
ning geschikt te maken voor kamerver
huur om tot een „eerlijke" exploitatieop-
zet te komen. Op die manier is de huur
het laagst.
Een andere mogelijkheid is uit te gaan
van een puntensysteem zoals dat ook
voor huizen geldt en dan mag men vol
gens de rijksregels werken met een mini
mum of maximumbedrag per punt. Als
de gemeente Texel voor het laatste kiest
wordt de gemiddelde huur weliswaar
hoger maar blijkt men nog een aardig
bedrag te kunnen verdienen aan kamer
verhuur. Huurders kunnen in aanmer
king komen voor individuele huursubsi
die mits er sprake is van een gezamenlijk
huurcontract? In het rapport worden
voorbeelden van gezamenlijke contrac
ten genoemd waarin toch kan worden
aangegeven wat de rechten en plichten
van de individuele huurder zijn.
Nieuwbouw
Het tweede gedeelte van het rapport
noemt voorbeelden van goedkope
nieuwbouw elders en hoe bestaande
grote panden geschikt gemaakt kunnen
worden voor wooneenheden voor kleine
huishoudens. De huren schommelen bij
deze projecten rond de 200 gulden. Ka
mers kunnen volgens het rapport, bij op
delen van bestaande gezinswoningen, al
verhuurd worden voor 100 a 150 gulden
per maand. Het rapport is nadrukkelijk
gepresenteerd als een discussiestuk
maar de PSP rekent wel op een reactie
van het college (en later de gemeente
raad) waaruit zal moeten blijken in hoe
verre men iets wil doen aan goedkope
woonruimte voor jongeren van 18 tot en
met 22 jaar.