e ziet ze vaker
n je hoort ze minder
n
Schimmelziekten in
akkerbouwgewassen
Texelse uilen
en Van der Vis
n 8e in zwemmarathon
Marinezwembad
gesloten
Geslaagd
Brutale zandsuppletie
WAT !KZEGGEN WOU..'
Wegbermen
"teiger beschadigd
ieslaagd
Zeil- en surfwedstrijd
bij paal 17
jT LAND
BOUW
Stempel voor
Henk Vink
immuun
TEW
DAG 6 JULI 1984
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
Reageren kan bij Adriaan Dijksen;;?
op werkuren via 02228-741 (NRC) of
thuis via 02228-676.
■V. Dy,
I. Kuipft
farinck
•gerstf,
in Nus
^roen-
J'P
straat
an uit
Jong
Jong
Prangs
Blaauu
Donkei
uilen domme en verstrooide vogels of juist heel verstandig en
ENtf Voor beide opvattingen valt wat te zeggen, tenminste als we
de rol van de uil in onze vroegere culturen kijken. Wat de uil in
ituur betreft: er zijn géén aanwijzingen dat hij 'dommer' of 'slim-
isdan enig andere vogelsoort, leder dier heeft z'n eigen kenmer-
eigenschappen en aanpassingen. Uilen zijn nogal afwijkend
3t ze perfect zijn aangepast aan een nachtelijke levenswijze.
skuiken' en 'zo dom als een uil' zijn
:den die suggereren dat een uil niet
intelligent is. Daarentegen
hij ook vaak beschouwd als een
öeeld van wijsheid. Men spreekt
en wijze uil. Denk ook maar eens
fabeltjeskrant waar mijnheer de
rol was toebedacht van een alles-
zij het wat verstrooid heer.
denkt dat deze positieve ideeën
uil in verband gebracht kunnen
met de bouw van z'n kop. Bij de
vogels staan de ogen aan de zij
van de kop. Zij kunnen ons dus
met één oogtegelijk aankijken. Bij
staan de ogen aan de voorkant van
tamelijk 'platte' kop. Naast elkaar
toals bij ons mensen. Met de snavel
tussen als neus heeft de uil dus een
tnbaar gezicht. Het geeft hem iets
selijks. En beschouwen wij onszelf
ils het meest belangrijke en verstan-
wezen op aarde? Uilen moeten dus
.vel slim zijn
kunstuitingen. De uil kreeg het aureool
'van cultuur en wijsheid.
De wetenschappelijke naam van de
steenuil, een heel talrijke soort in en
rond Athene, luidt dan ook Athene noc-
tua de nachtelijke Athene).
In dit verband is ook het spreekwoord
'uilen naar Athene dragen' ontstaan.
Vergelijkbaar met het voor ons meer toe
passelijke 'water naar de zee dragen'.
Uilen op Texel
Uilen zijn vogels van schemering en
nacht. Het zijn geheimzinnige dieren.
Hoeveel Texelaars zouden in de vrije na
tuur wel eens een uil hebben gezien?
Uhr
Uhr
die
Oude Grieken
is een andere, misschien wel meer
de hand liggende verklaring. Daar-
moeten we al terug naar de, Griekse
eidQpt V.41 ,,i,ngevyjke|^e„ye^ajl
io. In het oude Athene was de uil
d aan de beschermster van de
de godin Pallas Athene. Van oor-
g was deze godin een vruchtbaar
sgodin. Zij werd, omdat de vrouwe
cyclus overeenkomt met de schijn-
alten van de maan, vereenzelvigd
de maan. Als vogel van de nacht
dde uil op zijn beurt weer gewijd aan
n Pallas. En sindsdien dook de uil in
stad Athene en later in heel het
ïkse rijk veelvuldig op in allerlei
Volwassen velduil.
(tekening Johan Reydon)
Een kwart, de helft? Toch is de kans hier
een uil te ontmoeten waarschijnlijk gro
ter dan op enige andere plaatsen in ons
land. Daarentegen is de kans een uil te
horen, waarschijnlijk beduidend kleiner
dan op veel bosachtige plaatsen in Ne
derland. Deze ogenschijnlijke tegenstrij
digheid is te verklaren door de soorten
die we op Texel vinden. In de loop van
dit verhaal zal dat duidelijk worden. Re
kenen we de zeldzame ruigpootuil niet
mee, ,dan broeden er in Nederland vijf
soorten uilen: kerk7 steen-, bos7 rans- en
velduil. Op Texel hebben we er maar
twee. Bij ons ontbreken namelijk de
eerste drie soorten. Daar zijn diverse
oorzaken voor maar in dit verband zullen
we daar niet verder op ingaan.
Belangrijk is wat we wel hebben. Dat
zijn dus de rans- en de velduil. Beide zijn
'middelgrote ooruilen' maar met duidelij
ke verschillen. Niet alleen in uiterlijk,
maar ook in levenswijze. De ransuil leeft
wijdverbreid in heel ons land. Hij heeft
een voorkeur voor bosranden, open bos
sen en kleine bosjes. Op Texel wordt hij
dan ook wel 'bosuul' genoemd, maar
het is toch minder een bosbewoner dan
de echte bosuil (die wij dus niet
hebben).
Geen nest
Ransuilen broeden in bomen maar
maken zelf géén nest! Dat betekent dat
ze afhankelijk zijn van oude nesten van
andere soorten. Vooral oude kraaien
nesten zijn geliefde en goede nestel
plaatsen voor de ransuil. De rol van
kraaien is toch positiever dan veel men
sen denken!
Vroeger toen er nog weinig zwarte
kraaien in het bos broedden, vonden we
weieens een uil op een duivennest. Maar
dat loopt meestal niet goed af want die
nesten zijn te klein en te wankel. Ransui
len jagen in de schemering en nacht.
Zien doen we ze dus niet vaak. In tegen
stelling tot de bosuil roept de ransuil in
het vroege voorjaar ook niet zo vaak. En
als hij het wel doet, is het een weinig in
drukwekkend, dof en in ons winderige
klimaat niet ver hoorbaar 'boe-boe-boe'.
Ook laat hij wel zachte zuchtende en
steunende geluiden horen.
Buiten het bos
De andere uil op Texel is de velduil.
Zoals de naam al zegt leeft deze soort
niet in bossen maar in het open veld.
Dat maakt het waarnemen al een stuk
gemakkelijker. Als groot voordeel komt
daar nog bij dat velduilen, tegen de alge
mene regel in, vaak overdag jagen.
Vooral in deze tijd, de tijd dat er jongen
zijn. De velduil is in Nederland een vrij
zeldzame en ook onregelmatige broed-
vogel. In geschikte gebieden met veel
muizen duikt hij onverwacht op. Op een
plaats met een bijzonder grote muizen
plaag is het wel gebeurd dat hetzelfde
velduilenpaartje drie maal achtereen tot
broeden kwam, tot in de winter toe.
Toen de muizen daar, door allerlei oorza
ken, na enkele jaren weer bijna verdwe
nen waren, verdwenen ook de velduilen.
Kortom, alleen waar het heel goed is,
duikt de velduil op.
Volwassen ransuil
(tekening Johan Reydon)
Tien procent
Op Texel hebben we die onregelmatig
heid eigenlijk niet. Natuurlijk zijn er het
ene jaar wel eens meer dan het andere,
en hebben ze het ene jaar meer eieren
dan het andere, maar toch hebben we
een relatief constant aantal. Zo tussen
de tien en vijftien paren. Dat klinkt niet
erg indrukwekkend, 15 broedparen. Lan
delijk gezien is het echter zeker de moei
te waard. In Nederland broeden namelijk
niet meer dan ruwweg 150 tot 300 pa
ren. Het Texelse aandeel daarin bedraagt
soms dus zo'n 10%.
De velduilen broeden door het hele
Texelse duingebied. De meeste zitten
echter in het noordelijk deel. Vanaf het
fietspad van de Slufter naar de vuurto
ren zijn ze redelijk vaak te zien. Zoals ge
zegd, vooral in deze tijd.
Met onze goede velduilenstand is het
dus vrij gemakkelijk een uil waar te ne
men. Omdat we verder alleen de weinig
zacht roepende ransuilen hebben, is de
kans een uil te horen voor ons echter vrij
klein.
Uitzondering
Op die laatste opmerking willen we
verder ingaan. Jonge uilen vormen daar
eigenlijk een uitzondering op. Die maken
namelijk een hoog doordringend gepiep.
Pa en ma uil weten zo heel gemakkelijk
het jong te vinden. Voordat ze kunnen
vliegen, verlaten die uilskuikens het nest
meestal al. Ze klauteren of fladderen wat
door de boomkruinen heen. Soms valt
er wel eens een uit! Als we zo'n jong vin
den, ogenschijnlijk geheel verlaten, hoe
ven we hem alleen maar even in een
boom te zetten. Neem het beestje alsje
blieft niet mee! De ouders zijn heus wel
in de buurt, maar laten zich (zeker over
dag) niet zien. Als we hem op een dikke
tak zetten, scharrelt hij zelf wel weer ver
der. In de schemering begint hij weer te
roepen en dan zijn z'n ouders in een
ogenblikje bij hem.
Griezel
Uilen zijn vogels van de donkerte. On
hoorbaar en onzichtbaar vliegen ze bij
nacht en ontij rond.Het is daarom niet zo
gek dat veel mensen een beetje bang
van deze geheimzinnige vogels zijn. Tal
loze volken, overal op de wereld, be
schouwen uilen als vogels van de dood,
van onheil, verderf en verdoemenis,
werktuigen van duivelse machten. Tal
loos zijn de verhalen en legenden daaro
ver. Nog laat elke fatsoenlijke griezelfilm
regelmatig de 'lugubere' roep van de
bosuil horen. Kippevel krijgen we er van.
En toch is die roep eigenlijk niet veel an
ders dan de zang van de nachtegaal.
Adriaan Dijksen
'na Kuip en Petra van der Vis bei-
ilid van zwemvereniging TX '71
ben in Zeeland een prima presta-
geleverd tijdens de langebaan
mwedstrijden, genaamd de
anderen marathon. Deze
tfstrijd vindt plaats in het kanaal
Brugge naar Sluis en gaat over
afstand van 16 kilometer.
atra van der Vis die voor de eerste
meedeed aan deze zwemtocht be
ide een zevende plaats en een tijd
vijf uur. Erna Kuip deed er iets
ger over en vyerd achtste. Voor Erna
het de tweede keer dat ze aan deze
mwedstrijd deelnam.
door de watertemperatuur van
Cen doordat te weinig begeleidende
in beschikbaar waren, moesten veel
immers vroegtijdig het water verlaten
ivaren de eindtijden slechter dan vo-
.aar. De snelste zwemmer had in 3 'A
het traject afgelegd. Ook internatio-
staat deze wedtrijd in een hoog
e#ien, gezien het feit dat men onder
deelnemers Polen, Turken, Belgen en
isers kon vinden.
Erna en Petra was dit een goede
orbereiding voor de overtocht van het
selmeer, die eind augustus
ml atsvindt.
Van 19 juli tot 13 augustus, tijdens de
zomervakantie dus, is het marinezwem
bad in Den Helder gesloten.
Aan de lerarenopleiding Zuid-West-
Nederland in Delft slaagde Marleen Ran
uit De Cocksdorp voor het examen lera
res tekenen en textiele werkvormen.
Dinsdag 'zag de surveillerende politie
een man zand in een aanhanger schep
pen in een berm bij boerderij ,,De
Volharding".
Een zeer kort onderzoek wees uit dat
dit niet mocht en de man krijgt een pro
ces verbaal wegens het „stropen onder
verlichtende omstandigheden."
it let schip „Vriendschap" van de Vlie-
flijn beschadigde dinsdagmiddag bij
wegvaren door de straffe wind één
palen van de aanlegsteiger bij De
iksdorp. Het ging hier om een paal
al een scheur vertoonde. De aanle-
nchting is diezelfde dag nog gerepa-
wel moesten enkele passagiers
een bootje van boord worden
«a ld.
Jeanet Zijm uit Den Burg slaagde voor
I vakdiploma kapperbedrijf te Utrecht.
is werkzaam in Haarstudio-
inenburg.
Naar aanleidjng van de vraag van Ge-
lein Jansen aan de gemeente (in de
Texelse Courant van 29 juni) waarom de
wegbermen die in beheer zijn bij de ge
meente zo laat gemaaid worden in ver
gelijking met de wegbermen die in be
heer zijn van het waterschap, wilde ik
het volgende opmerken. De Pontweg
die al een aantal jaren in beheer is bij de
gemeente is een mooi voorbeeld van
laat maaien. Daar ik er bijna dagelijks
langs fiets, kan je nu constateren dat dit
na een aantal jaren zijn vruchten is gaan
afwerpen. Deze berm is al redelijk soor
tenrijk. Dit komt doordat men er geen
kunstmest op gooit en men vrij laat
maait. Nu is men bang geworden dat
wanneer men deze planten laat uitzaai
en, zij zich zullen vestigen op het boe
renland. Maar deze planten zullen niet
in het boerenland komen, aangezien het
boerenland overbemest is en daardoor
voedselrijk. De planten die in de bermen
voorkomen zijn planten van matig tot ar
me zandgronden. De bermen kunnen
nog voedselarmer worden. Men kan ook
constateren dat dit proces gaande is,
daar de eerste ratelaars er reeds staan.
Wil je dit soort plantengemeenschappen
in stand houden, dan moet men deze
bermen één a twee maal per jaar maai
en, en wel in juli en augustus, want dan
hebben de planten zich juist uitgezaaid
om zichzelf in stand te houden in de ber
men en niet in het boerenland. Gaat
men vaker maaien dan krijgt men juist
de planten terug waar Gelein Jansen te
recht zo bang voor is: b.v. kweek en de
welbekende akkerdistel. Dus gemeente
èn waterschap: maai één a twee maal
per jaar en wel in juli en eind augustus,
want dan kunnen er zich planten langs
de bermen handhaven waar de boer
geen last van heeft. Bij navraag bij de
heer Dros, die het maaiwerk voor de ge
meente uitvoert, bleek dat twee keer
maaien voldoende gras oplevert om het
rendabel te kunnen afvoeren en verko
pen als hooi. Bij vaker maaien zal men
het gras moeten laten liggen omdat het
te duur is om het op te halen. Het afvoe
ren van gras is uit beheersoogpunt een
goede zaak. Laten liggen niet.
G. J. van Noort,
Den Burg.
De Kustzeilvereniging Westerslag
houdt zondag 8 juli de eerste club
wedstrijd, meetellend voor het club
kampioenschap 1984. De andere da
ta zijn zondag 12 en 26 augustus.
Er kan voor deze wedstrijd vanaf 10.30
uur worden ingeschreven bij het clubge
bouw van de Kustzeilvereniging. De
briefing is om 11.00 uur. Het inschrijfgeld
bedraagt f7,50 voor leden en HO,— voor
niet-leden.
Noordzeecup
De surfers kunnen zich vanaf 11.00
uur laten inschrijven voor de tweede
wedstrijd om de Noordzeecup. De brie
fing is om 11.45 uur. Het inschrijfgeld
hiervoor bedraagt voor leden (kustzeil-
ver. Westerslag en Windsurfclub Texel)
f5— en voor niet-leden f 10,—. Na afloop
is er pannekoeken eten.
De laatste weken worden weer
schimmels gevonden in granen en
aardappelen. Het gaat in de granen
om meeldauw en in de aardappelen
om de aardappelziekte met de naam
Phytophthora.
De schimmels groeien op de groene
plantendelen met het gevolg dat de
planten dood weefsel krijgen en in het -
ergste geval geheel of gedeeltelijk afster
ven. Dit gebeurt dan meestal voordat de
produktie voltooid is.
Granen
In tarwe en gerst is de meeldauw aan
wezig op de bladeren en soms op de hal
men. Meeldauw is te herkennen aan het
witgrijs schimmelpluis. In een ouder sta
dium worden de plantendelen bruin eve
nals het schimmel weefsel. Meeldauw
breidt zich vooral uit in een periode met
droog en warm weer. Dit in tegenstelling
tot de meeste andere schimmels. Blijft
de aantasting beperkt tot de onderste
bladeren dan is een bestrijding niet ren
dabel. Anders is het als de bovenste bla
deren een meeldauwaantasting krijgen.
-Dan is een bestrijding wenselijk. Wordt
er niets aan gedaan dan is een vermin
derde opbrengst van 30% mogelijk.
Luizen
De eerste bladluizen zijn in tarwe ge
vonden. Deze luizen kunnen zowel op de
bladeren en halmen als op de aren voor
komen. Door de aanwezigheid van veel
luizen kunnen schimmelziekten ernstiger
optreden. Schimmels gedijen goed in de
door luizen afgescheiden honingdauw.
Een bestrijding van afrijpingsziekten
voor of tijdens de bloei van het graange
was kan gecombineerd worden met een
luisbestrijdingsmiddel. Dit heeft zin als
15 van de 50 verspreid over het veld ge
controleerde aren bladluizen hebben. Na
de bloei tot het melkrijke stadium is dat
35 van de 50 gecontroleerde aren.
Aardappelen
De aardappelziekte is weer in meerde-
re percelen aardappelen op Texel gevon
den. Vooral in 1983 heeft deze ziekte
nogal wat schade veroorzaakt. Dit door
dat de aardappelknollen in opslag nog
gingen rotten. Menige volkstuinder
heeft toen ook met deze ziekte in aar
dappelknollen kennis gemaakt. De aar
dappelziekte is een schimmelziekte, die
eerst het blad aantast en daarna de knol
len. Het is een ernstige ziekte, die veel
van de opbrengst kan vernietigen, zeker
als er geen maatregelen worden geno
men door de aardappeltelers. De uitbrei
ding van de aardappelziekte in het veld
is sterk afhankelijk van de weersomstan
digheden. In perioden met regen en wei
nig zon, maar ook met mist en dauw kan
een infectie ontstaan. De gevormde spo
ren kunnen door de wind worden ver
plaatst. Hierdoor is een besmetting over
een grote oppervlakte mogelijk.
Vlekken
Op de bladeren komen na de infectie
bruine vlekken met lichtgroene randen er
omheen. Aan de onderkant van het
blad, het meest op de rand van gezond
en ziek, zit een grijswit schimmelpluis.
Dit is vooral 's morgens vroeg te herken
nen. Bij een ernstige aantasting en geen
bestrijding van de ziekte kan het gewas
veel te vroeg afsterven. Later bij de
oogst van de knollen worden bruine ver
kleuringen en ingezonken plekken met
rotte delen gevonden. De oorzaak hier
van ligt dan bij het besmet zijn geraakt
met de aardappelziekteschimmel. Het
regenwater voert de ziektesporen die
van de bladeren zijn gevallen naar de
knollen. Deze sporen gaan via de adem
halingscellen de knol binnen en ver
woesten daar het aardappel weefsel.
Om de schimmel nu geen kans te ge
ven is het aan te raden om de aardappe
len te spuiten met een schimmeldodend
middel. Hiervan zijn er meerdere in de
handel die toegelaten zijn. Met deze
bestrijding moet op tijd begonnen wor
den. Niet wachten tot de ziekte in het
gewas zit. Steeds moet er vanuit wor
den gegaan dat alle plantendelen ge
raakt kunnen worden en daarop dient
dan een beschermingslaagje aange
bracht te worden.
De tijdsruimte tussen de behandelingen
is afhankelijk van de groeisnelheid van
het loof. Bij droog en zonnig weer zal de
periode langer kunnen zijn dan bij warm
en vochtig weeer. Een eenmaal ge
constateerde aantasting is niet meer te
genezen. Wel is een uitbreiding enigs
zins af te remmen door te zorgen voor
bescherming. Dit kan door regelmatig te
spuiten met de daarvoor goedgekeurde
middelen.
Het college heeft besloten Henk
Vink uit de Gravenstraat een stem
pel met zijn meest recente adres te
geven naar aanleiding van zijn pro
test en schadeclaim wegens het ver
anderen van de huisnummers in die
straat.
Zoals bekend had Vink, vlak voordat
de huisnummers in de Gravenstraat wer
den gewijzigd, briefpapier en een copy
rightstempel voor zijn foto's laten ma
ken. Hij diende bij de gemeente een
schadeclaim in omdat dit materiaal nu
niet meer klopt. Vink vroeg om f667,60.
Het college staat op het standpunt
dat Vink niet erg zorgvuldig is geweest
en zelf risico's heeft genomen. Zijn „ver
onderstelling" dat er geen nieuwe num
mers ingevoerd zouden worden, waren
voor B en W bijna aanleiding om de
klacht naast zich neer te leggen maar de
erkenning dat men, gedwongen door
langdurige ziekte van een ambtenaar, de
vernummering laat heeft doorgevoerd
bracht het gemeentebestuur tot het
besluit Vink een stempel met het huidige
adres te geven. Ambtelijk was voor
gesteld Henk Vink een schadevergoe
ding van f250,— toe te kennen alszijnde
de drukkosten van eenvoudig briefpa
pier en enveloppen. Vink kon geen reke
ning van het aan hem geleverde briefpa
pier tonen.
