"Iver Noordse reis naar de dieven maan en DE COCK EN DE MOORD IN SEANCE Burgerlijke stand Speelo-theek weer open Brievenbus verdwenen Vaste data j 31 AUGUSTUS 1984 TEXELSE COURANT PAGINA 11 gelaars gebruiken nogal eens uitdrukkingen en afkortingen die niet iedereen even duidelijk zijn. Soms lijkt het wel of ze nieuwe ten uitvinden. Zo spreekt men van een ,,fitjaf" een kleine 0" of van ,,boka's" en „noordse dieven". Nieuwe vogelsoorten iatnatuurlijk niet. Deze vreemde namen worden eigenlijk gebruikt nkunde. Onkunde om de waargenomen vogels op naam te bren- Er zijn diverse soorten die zoveel op elkaar lijken dat het alleen ideale omstandigheden mogelijk is ze te herkennen. Op grotere and of met donker weer lukt dat eenvoudig niet meer. tellingen van water- en wadvogels -|vheeld is het bijzonder lastig de groepen bonte- en kanoetstrand- uit elkaar te houden. En zo krijgen :gels in dergelijke troepen de bena- bo(nte)-ka(noet). Ook kleinere fensoorten zoals kok- en storm- iW ziten vaak dicht bijeen. Het is iakkelijker en vlugger om ze als •emeeuwen" te tellen. De zangvo- sfitis en tjiftjaf zijn beroemde dub- •ngers. Als ze geen geluid laten ho- ildus al gauw de naam fitjaf in het :eboekje belanden. Datzelfde geldt de noordse stern en de visdief. dse dieven hebben dus niets te ma- *et leden van een 's nachts actief afkomstig uit noordelijke streken, het is de verzamelnaam voor niet te benoemen visdieven of noordse In 1898 ontdekt op Texel Dat de visdief en de noordse stern veel op elkaar lijken bewijst het feit dat in de vorige eeuw tot 1897 slechts drie waarnemingen van de noordse stern van onze kust bekend waren. Dat jaar echter ontving Mr. R. Baron Snouckaert van Schauburg uit Doorn van de heer J. Daalder, onderwijzer te Oosterend, en kele donsjongen. Daarbij zaten ook en kele jonge sterns. Ja, het bestuderen van vogels ging toen wel wat anders dan nu. Men begon eigenlijk pas goed naar de dieren te kijken als ze gevangen of ge schoten in de studeerkamer lagen. Maar dit even terzijde. Tussen die donsjongen waren er enkele met een veel lichtere kleur. Baron Snouckaert vermoedde dat dat wel eens jonge noordse sterns zou den kunnen zijn. Dat zou natuurlijk een sensatie zijn want het zou betekenen dat de zo zeldzaam geachte soort op Texel broedde. De baron, nog steeds achter zijn bureau, schreef Daalder extra op te letten. En zie, op 14 mei 1898 ontving hij van Texel een prachtig (maar uiteraard dood) mannetje en vrouwtje van de noordse stern. Maar broeden was nog steeds niet definitief vastgesteld! Dat moest onderzocht worden. Fleschje bier Ik heb mij met het oog daarop alwe der tot de Heer Daalder gewend, die mij de raad gaf, in het begin van Juli, even nadat de kermisdrukte op Texel zou zijn afgelopen, derwaarts te komen. De zes de dezer maand ben ik dan op reis geto gen naar het schoone eiland, vol moed om het in te stellen onderzoek tot een goed einde te brengen", schrijft Snouc kaert in het tijdschrift De Levende Na tuur, De volgende dag gaat hij samen met Daalder en kennelijk ook met de ja ger J. Trap die hij later in zijn verhaal noemt, naar het Noorden. Hij vertelt: „Voordat de klok twaalf had geslagen was door ons geconstateerd dat Sterna macroura op Texel broedt! Onomstotelijk vastgesteld, want we hebben het wijfje op het nest gevangen." Hij gaat verder met: „Na deze hoogst gelukkige uitslag, waarvan de eer grotendeels aan de Heer Daalder toekomt, zijn we wat gaan uit- ruéten tegen de dijk met gezicht op het liefelijk gelegen dorpje Oosterend en ik geloof dat ik nooit meer met smaak een broodje en een half fleschje bier heb ge bruikt, als op die gedenkwaardige ze vende juli 1898." Het allereerste broedgeval van de noordse stern werd dus op ons eiland ontdekt. Het is echter wel zeker dat de soort al eeuwen daarvoor op diverse plaatsen in Nederland broedde. Men had de soort tussen de talrijke visdiefjes ge woon niet herkend. Niet herkend omdat slechts een enkeling op de hoogte was van het bestaan van de soort. Vogel boekjes waren er in die tijd nog niet! Te genwoordig is natuurlijk wel heel veel van deze sternsoort bekend., In niet zo heel veel landen overigens komen ge mengde broedkolonies van visdief en noordse stern voor. Deze laatste bereikt De kop van de noordse stern, de visdief (links) en nog een stern die er heel veel op lijkt: de dou- gal/s stern. Deze laatste soort is bij ons een dwaalgast en komt verder in het verhaal niet voor. bij ons namelijk bijna de zuidgrens van zijn broedgebied. Zijn hoofdbroedgebied ligt veel noordelijker. Langs de kusten van Scandinavië, op IJsland en in heel noordelijk Siberië. De visdief is niet zo'n uitgesproken kustvogel. Die broedt ook door heel Europa langs rivieren en meren en komt zuidelijk tot voorbij de Middel landse Zee. Agressief Het gedrag van beide soorten komt aardig met elkaar overeen. In de broed kolonies is er een belangrijk verschil. Noordse sterns zijn doorgaans nog veel feller dan visdiefjes. Zelfs mensen wor den aangevallen en moeten hun hoofd beschermen tegen de venijnige snavel- houwen van de opgewonden dieren. Soms broeden ze met vele honderden paren bijeen. Vaak samen met eidereen- den die in noordelijke streken ook in heel grote kolonies kunnen broeden. De wel 20 maal zwaardere eidereenden hebben groot voordeel bij een gemengde broed plaats met noordse sterns. De kleine nij dassen slagen er zelfs in om met zijn al len roofdieren zoals vossen uit de kolonie te verjagen. Kampioen trekvogel De noordse stern is een opmerkelijk dier. Ik vertelde al dat hij heel noordelijk, tot ver boven de poolcirkel kan broeden. Daarentegen overwintert hij zo zuidelijk als hij kan. Dat wil zeggen langs de ran- deen van het pakijs van de zuidpool. Daarmee is de soort een ware kampioen wat betreft de lange afstandtrek. Per jaar legt hij zo'n 30.000 km af. En dat voor een vogeltje niet zwaarder dan ongeveer 110 gram! De oudst bekende noordse stern werd 27 jaar. In z'n leven heeft dit diertje, ieder jaar van noord naar zuid en terug over de aarde reizend, een afstand afgelegd die groter is dan een retourtje naar de maan. De sterns maken bij hun geweldige trek tocht dikwijls gebruik van sterk over heersende winden. Bij de twee tot vier duizend kilometer lange oversteek naar het pakijs van Antarktika steeken ze de enorme barriere van westenwinden tus sen de 40 en 60 graden zuiderbreedte over met behulp van de daar regelmatig voorkomende storingen. In die stormde- pressies worden de sterns sterk oost waarts verplaats. Zo werd een in Enge land geringde noordse stern terug ge meld uit Australië. Het is wel zo dat door dat „windje in de rug" de treksnelheid enorm toeneemt. Wel met 30 km per uur. Veel is nog onbekend van de zwerf tochten van de sterns langs de kusten en over de oceanen van het zuidelijk halfrond. Het schijnt zelfs dat ze gedu rende hun overwintering, het is daar dan natuurlijk zomer, een compleet rondje om het zuidpoolgebied maken, voordat ze weer naar het noorden trekken. Ook is zeker dat de oost-siberische broedvo- gels nooit langs de westkust van de Gro te Oceaan zuidwaarts trekken, maar al tijd langs de oostkust. Langs het Ameri kaanse continent dus. Trek langs Texel Terwijl op mooie augustus-dagen nog honderden mensen zich lui bruin laten bakken op onze hete stranden, zijn de noordse sterns al begonnen met hun „rondje aardbol". De stovende en zwe tende massa heeft doorgaans totaal geen weet wat van zich daar zo vlak bij het strand afspeelt. Welk een geweldige prestatie daar wordt „neergezet." De oplettende strandgast echter, die zijn verrekijker heeft meegenomen, kan soms heel spectaculaire sterntrek zien. Honderden per uur is in augustus en be gin september geen uitzondering. Het gebeurt weieens dat er meer dan 1000 per uur langs trekken. Uiteraard is het grootste deel van deze sterns niet uit el kaar te houden. Het zijn dus „noordse dieven", een mixture van noordse sterns en visdieven. Gelijktijdig passeren vaak ook grote sterns en dwergsterns (wel makkelijk te herkennen). Soms begeleid door een kleine jager, een soort „roofmeeuw" die door het langdurig achtervolgen van sterns aan de kost komt. De sterns bo ven de grote open zee tenslotte toch in in het nauw gebracht, braken hun maag inhoud uit en de jager is er dan als de kippen bij om dat lekkere hapje op zijn beurt naar binnen te werken. Al deze waarnemingen, samen met nog een reeds^andere mogelijke trekkers maken ook het nazomerse strand tot een boei ende plaats voor de Texelse vogelaars. Adriaan Dijksen. APPIE BAANTJER VERTELT Het had De Cock pijn ge- zulk grof geschut te moeten ge ien. Maar hij had geen andere keus. had de schilder nodig voor zijn is. in rechts van hem stond Vledder. sntevreden trek, die de gehele mor- zijn gezicht had ontsierd, was ver- •ren. De Cock had hem op de hoog- sbracht van zijn plannen. In zijn hij de intense spanning, die hij zelf voelde. iznste een glimlach om zijn mond. net einde van de lange gang, in de en, stonden de kopjes op het aan- Ondanks heftige protesten had hij aangedrongen dat de traditie van jpje koffie voor de seance in ere est worden gehouden. Vledder had toffie gezet en naderhand afgeruimd, it de kopjes niet voor de derde keer het sop zouden verdwijnen. Dat niet, want in de keuken zat Bram Wielingen, ervaren fotograaf en.... tyloscoop. drie smalle ramen stonden de uwen, nerveus, angstig, in groepjes en. Hun fluisterstemmen verstom- loen De Cock in een theatraal ge- zijn armen schuin omhoog stak. bied u mijn verontschuldigingen heb u allen misleid." Hij wees van zich. „Deze man is geen spiri- tsch medium, zoals ik hem aan u heb 'gesteld. Zijn naam is Peter Karstens, seen befaamd kunstschilder, die vrij- alle gangbare technieken en stijlen Hij gebaarde naar de wan- ,,Vele van deze unieke werken, zo hij mij verzekerd, zijn van zijn De Cock wachtte even. Zijn fope blik tastte de gelaatstrekken van vrouwen af, maar de reactie op hun echten was gering. 'wordt hier vandaag", zo ging hij ver- ,dus geen seance gehouden.... al- éhs geen seance zoals in dit vertrek bruiketijk is. Ik heb u hier bijeen laten '^en, om het heengaan van Zwarte Jennifer Jordan en Annette van enwenhoek te herdenken.... drie fewen uit uw kring, die op een ge nadige wijze het leven lieten." ^Cock pauzeerde even en likte aan zijn boggeworden lippen. Be vrouw die hen vermoordde, staat in 'midden.... en ik weet wie zij is." 'volgde een heftig gemurmel. De vrou- öi keken elkaar aan. Geschokt. Op- ftiw leken zij een gesloten eenheid. Satha van Keulen stapte naar voren, drogen schoten vuur. Ze klemde haar ben op elkaar. Ms u dan weet wie zij is", riep ze fel, 'earom arresteert u haar dan niet?" 5Cock keek haar gespannen aan. 'twil dat jullie haar zelf aanwijzen." Agatha van Keulen was verbijsterd. „Wij?" De Cock knikte. Met een simpel handge baar wees hij Agatha van Keulen terug naar haar plaats bij de vrouwen in de rij. „Mannen", vervolgde hij belerend, „let ten in de regel niet zo op de sieraden die andere mannen of vrouwen dragen. Mannen dragen ook minder sieraden. Misschien zijn ze minder ijdel... mis schien ook uiten zij hun ijdelheid op een andere manier. Mijn ervaring is dat vrou wen meestal deksels goed weten welke sieraden door anderen worden gedragen." De Cock zweeg. Opnieuw gleed zijn blik langs de vrouwen. „Het gif", ging hij na een poosje verder, „waarmee Zwarte Sofie en Jennifer Jor dan werden vermoord was verborgen in een ring... een gifring, een zeldzaam exemplaar, heel oud, bezet met rode saf fiertjes. Tijdens de beide moorden heeft de moordenares de ring gedragen...." De vrouwen staarden enkel ogenblikken verbijsterd in het niets. Hun monden open. De gang van hun denkproces was van hun gezichten te lezen. Ineens ont stond er onder hen beroering. De vrou wen schoven uit elkaar. Er was er slechts één die zich niet bewoog. Ze stond in het midden.... alleen. Ze zag bleek en haar lippen trilden. De Cock keek haar aan. Ze droeg een donker pakje van een voudige snit. Het leek op het uniform van het Leger des Heils zonder distinc tieven. Langzaam liep De Cock op haar toe. „Christine van der Waal", sprak hij hees, ik arresteer u wegens moord... meermalen gepleegd." Er werd gebeld. De Cock en zijn vrouw liepen samen naar de deur van hun woning. Op de stoep stond Stoffel de Graaf. Hij zag er onberispelijk uit in een donkerblauw kostuum met een parelgrijze das. Tussen snor en baard lag een vriendelijke grijns. „Kom binnen", riep De Cock hartelijk. Stoffel haalde zijn rechterhand van ach ter zijn rug en bood mevrouw De Cock een grote bos fraaie rode rozen aan. Mevrouw De Cock bloosde. „Ze zijn prachtig", sprak ze bewonde rend en liep er koesterend mee naar de keuken. Stoffel keek De Cock lachend aan. „Die hield ik over." „Waarvan?" Stoffel gebaarde achteloos.' „Van die vijfenzeventig gulden, die ik voor rode rozen dacht kwijt te zijn." De Cock fronste zijn wenkbrauwen. „Waarvoor?" Stoffel de Graaf grinnikte. „Ik vind dat schaduwen maar een stom werk." Het klonk een beetje minach tend. „En die Viola Wijngaard is een beer van een meid... een plaatje... een stuk met alles d'r op en d'r an. Toen dacht ik: ik schaduw haar niet.,., ik maak haar het hof. Met een bos rozen in de hand heb ik bij haar aangebeld en mijn prevelementje gemaakt dat ik ver liefd was en zo. Nou... toen vond ze het op het laatst helemaal niet gek, dat ik steeds met mijn" auto bijTiaar voor de deur stond." (wordt vervolgd) Geboren: Christiaan Cornelis Arie, zv. Reijer D. Keijser en Jacoba Ouwehand; Frans Jacob, zv. Jacob Brouwer en Ja coba A. van Ingen Schenau; Esther Noëlle, dv. Jacobus M. Witte en Antje J. de Jong. Overleden: Jantje Brouwer, oud 90 jaar; Cornelia Vlaming, oud 75 jaar; IJs brand Geense, oud 72 jaar. Ondertrouwd: Albert J. Backer en Diana B. Blonk; Rudolf F. Witte en Hui- bertje Bakker; Lieuwe de Vries en Geert je P. Oost. Op woensdag 5 september a.s. opent de speel-o-theek weer haar deuren voor de uitleen van speelgoed. Er is speel goed voor kinderen van nul tot zeven jaar en er zijn veel gezelschapsspellen ook geschikt voor ouderen. De speel-o- theek is woensdags open van 14.00 tot 16.00 uur en vrijdags van 15.00 tot 17.00 uur en is gevestigd in de voorspeelruim te van d'Ouwe ULO aan de Wilhelminalaan. Iedere zaterdagochtend haalt Scou ting Texel in Den Burg oud papier, lom pen en oude schoenen op. De mensen worden verzocht deze spullen vóór 10.00 uur aan de straat te zetten, zodat ze vlot kunnen worden ingeladen. Komende za terdag wordt het oude papier etc. opge haald in de volgende straten: Beatrixlaan, Kogerstraat. Waal- derstraat, Burgerhoutstraat. De Cocksdorp en Eierland Zaterdag wordt in De Cocksdorp en omgeving oud papier opgehaald door oudercommissie en leerlingen van de o.l. school. Men wordt verzocht het papier uiterlijk 8.30 uur aan de straat te zetten. 's Middags wordt in de rest van de polder papier opgehaald door de Strij- bosschool van 13.00 tot 15.00 uur. Dinsdag werd ontdekt dat de brieven bus bij de peuterspeelzaal van De Koog was verdwenen, ongetwijfeld een ge volg van baldadigheid in dé afg'elöpen" wSKen Donderdag 30 augustus In het Havenrestaurant van 't Horntje houdt Teso een buitengewone aandeel houdersvergadering, waarin zal worden beslist over het voorstel om de nieuw uit te geven aandelen onder te brengen bij een stichting. Aanvang 20.30 uur. In Den Hoorn wordt voor de laatste keer dit jaar „Hoornder donderdag" gehouden vanaf 19.00 uur. Tot de at tracties hoort onder andere een schapen- en paardenkeuring. Zondag 2 september Het Agrarisch Museum in De Waal is ge opend van 14.00 tot 17.00 uur. De Windsurfclub Texel houdt de AGO-tour De Cocksdorp- Dijkmanshuizen. Start om 12.30 uur bij De Cocksdorp. De nieuwe predikant L. Knipscheer van de Doopsgezinde gemeente Texel doet in de dienst van 14.30 uur intrede. Maandag 3 september In het raadhuis begint een tentoonstel ling van mevrouw A. van Wingerden- Monen en mevrouw J. Postma-Monen met schilderijen en tekeningen van be kende plekken in Noordholland. Open tot 14 september. Dinsdag 4 september In de R.K. kerk van Den Burg geeft Peter Zwart een orgelconcert, aanvang 20.15 Psychologe. Spreekuur volgens af spraak: op woensdag van 14.00 - 17.00 uur, tel. (02220) 4887, het Groene Kruis- gebouw, kamer A1, Witte Kruislaan 19, Den Burg. Mevrouw drs. R. Postma. Te vens bereikbaar: tel. (02223) 234, Kot- terstraat 24, Oosterend. Spreekuren college van Ben W: Bur gemeester Engelvaart en wethouder Ze- gers maandag van 10.00 tot 11.00 uur; wethouder Schilling woensdag van 8.30 tot 9.30 uur en wethouder Barendregt vrijdag van 10.00 tot 11.00 uur. Iedere woensdagavond houdt de Volksdansvereniging Texel een volksdansavond in De Wielwaal in De Waal, aanvang 20.15 uur. Nieuwe leden zijn welkom. Informatie via telefoon 02220-3565. Maatschappelijk werker Frank van La- re houdt spreekuur in d'Ouwe ULO maandags, dinsdags, woensdags en vrij dags van 8.30 - 9.30 uur en donderdags van 18.30 - 19.30 uur. Spreekuur raadsfracties: Iedere don derdag voorafgaand aan de week waarin de raadsvergadering wordt gehouden hebben de raadsfracties van CDA, PSP, Pakt en VVD spreekuur in het raadhuis, van 19.30 tot ca. 20.15 uur. leder kan daar terecht met vragen, aan- en opmer kingen, in het bijzonder over kwesties die in de raadsvergadering aan de orde zullen komen. Texels Belang houdt dit fractiespreekuur op de maandagavond voorafgaand aan de raadsvergadering. De WAO groep komt elke woensdag van 10.00 tot 12.00 uur bijeen in dienstencentrum De Buureton (oude St. Jan) aan de Molenstraat in Den Burg. Trombosedienst. Iedere woensdag ochtend bestaat na afspraak van 9.00 tot 10.30 uur in het Groene Kruisgebouw in Den Burg (ingang tandartsenpraktijk) gelegenheid om bloed te laten prikken. Telefoon 02220-4887 (b.g.g. Geminizie- kenhuis Den Helder 02230-11414). Wie niet op dit tijdstip kan komen, moet con tact opnemen met het laboratorium van het Geminiziekenhuis in Den Helder, te lefoon 02230-11414, toestel 232 of 299. Men dient trombosedienstgegevens en verzekeringspapieren (ziekenfondskaart) bij zich te hebben. Milieuklachten (over b.v. stank of lawaai, bodemverontreiniging, e.d.) kunnen dag en nacht worden ingediend via telefoon nummer 023-310200. De privacy van de indieners wordt gegarandeerd en elke klager krijgt antwoord. Het Natuurrecreatiecentrum is geopend van maandag tot en met zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur. Entreeprijs f4,— voor volwassenen en f2,50 voor kinderen. De speel-o-theek is elke woensdag middag van 14.00 tot 16.00 uur en elke vrijdagmiddag van 15.00 tot 17.00 uur geopend in de voorspeelzaal van het dorpshuis aan de Wilhelminalaan. De Openbare Bibltiotheek aan de Drij- verstaat in Den Burg is (behoudens feestdagen en andere bijzondere gele genheden) geopend op de volgende tij den: Maandag 10.00 tot 12.00 uur; dins dag 14.30 tot 17.00 uur en 19.00 tot 21.00 uur; woensdag 14.30 tot 17.00 uur; donderdag gesloten; vrijdag 14.30 tot 17.00 uur en 19.00 tot 21.00 uur. Begeleidingsgroep borstamputatie Den Helder en omstreken. Wie be langstelling heeft voor individuele of groepsgesprekken kan contact opnemen met de kruisvereniging Den Helder, Ant woordnummer 10, 1780 AM Den Helder, telefoon 02230-14375. Iedere eerste dinsdag van de maand kunnen leden van de diabetesvereniging spuiten en testmateriaal kopen bij de zusters J. B. Mannessen en J. Hol, Schoorwal 45, Den Burg (tel. 02220-3242) tussen 16.00 en 19.00 uur. Bewijs-van-Jidmaatschap meebrengen. In dringende gevallen kan telefonisch een afspraak gemaakt worden. De club Texelkoers speelt elke dins dagmiddag koersbal van 13.30 tot 15.30 uur voor mensen die al langer lid zijn. Nieuwe leden zijn welkom van 15.30 tot 17.30 uur. Gespeeld wordt in De Buure ton aan de Molenstraat in Den Burg. De Texelse AA-groep (Anonieme Al coholisten) komt elke dinsdagavond van 20.00 tot 22.00 uur bijeen in De Schakel bij de Hervormde kerk in Den Burg. le der met alcoholproblemen is vrijblijvend welkom voor een of meerdere gespreksbijeenkomsten. De dam- en schaakclub En Passant komt elke dinsdagavond, aanvang 20.00 uur bijeen in hotel De Lindeboom. Elke maandagavond worden door de Klaverjasclub Den Burg zomeravonddri ves gehouden in Chinees restaurant Azië aan de Groeneplaats in Den Burg. Aan vang steeds om 20.00 uur. Het Agrarisch Museum in De Waal is da gelijks (behalve maandagochtend en zondag) open van 10.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 17.00 uur. Bovendien op el ke eerste zondag van de maand van 14.00 tot 16.00 uur. Groepen kunnen voor bezoek buiten de genoemde ope ningstijden een afspraak maken via tele foon 02223-622 of 02223-909. Elke woensdagavond.van 19.30 tot 22.00 uur is op het terrein achter de Christelij ke school in Oosterend zomeravondvol leybal en voor de jeugd lijnbal. Hulp zoeken bij de Dienst Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg in Den Hel der is dag en nacht mogelijk via telefoon 02230-15805 of 17044. Bovendien op donderdag van 14.00 tot 15.00 uur bij het bureau van de maatschappelijk wer ker in d'Ouwe ULO in Den Burg, tele foon 02220-4185. Elke woensdag van 14.00 tot 17.00 uur en van 19.00 tot 21.00 uur wordt in het gebouw naast de Hervormde kerk in De Cocksdorp verkoping van handwerken gehouden. Het politiebureau in Den Burg en De Koog is elke dag geopend van 8.00 tot 23.00 uur. Postzegelvereniging „de Postzegel- beurs" heeft iedere tweede donderdaga vond van de maand een ruilavond in De Witte Burcht om 20.00 uur. Het CDA-vrouwenberaad komt elke eerste woensdag van de maand behalve in december bijeen bij mevrouw T. Wit te, Bernhardlaan 82, Den Burg. De bij eenkomsten beginnen om 9.30 uur.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1984 | | pagina 11