s
Zandsuppletie straks midden in de herfststormen
Laatste loodjes dreigen
erg zwaar te worden....
PAGINA 8
TEXELSE COURANT
VRIJDAG 26 OKTOBER
Ook 's nachts gas vark door. Een bulldozermachinist bezig met het verspreiden van het zojuist opgespoten zand.
Zo gaat het goed. Kenners zien onmiddellijk dat het mengsel dat uit de pijp komt de meest ,.produktieve" samenstelling heeft waarl
3000 m3 puur zand per uur op het strand terecht komt.
,,'t Is triest". Veei meer wil projectleider Gedink van
Boskalis Oosterwijk B.V. er niet van zeggen. Zijn ge
zicht staat strak a/s hij voor de zoveelste keer moet
bevestigen dat er iets is misgegaan met de zandsup
pletie. Eerst schoot het werk niet op wegens onvol
doende „produktie", toen kwamen er een paar stor
men waardoor de kilometers lange persleiding op hei
strand w -ro iergraven en waarbij de koe/water
voorziening van het tussenstation onklaar raakte, ver
volgens brak de stalen duiker tussen de zandzuiger
en de wal een paar keer. Toen liet een pomp aan
boord van de zandzuiger het afweten en in de afgelo
pen weken eiste de storm zijn tol in de vorm van het
kort na elkaar twee keer barsten van de duiker.
Dit alles heeft en irtraging
gegeven. Volgens de oorspronkelij
ke plannen zou de meer dan tien
miljoen gulden kostende zandsup
pletie op 17 november klaar moe
ten zijn, maar het staat nu ai vast
dat het minstens een maand later
zal worden. De kans op nieuwe
vertragingen is nogal groot want
volgens de statistieken mag in de
ze periode op twee tot drie fikse
herfststormen worden gerekend.
Het kan natuurlijk meevallen en
daar hopen ze dan maar op bij
Boskalis. Overigens zijn ze daar
niet zo gauw uit het veld geslagen.
Waterbouwers en baggeraard we
ten dat de natuur dwars kan liggen
bij de uitvoering van plannen en de
bijbehorende tijdschema's. Bij de
kostenberekening van dergelijke
werken wordt dan ook altijd ruim
schoots rekening gehouden met dit
risico.
Bij het signaleren van de zoveelste lei
dingbreuk wordt dan ook vrij nuchter
gereageerd, al wordt de stemming er
niet beter op. Om te weten hoe de
werkzaamheden vorderen hoef je niets
te vragen, je ziet het aan de gezich
ten. Van zenuwen of paniek is echter
nooit sprake. Alle betrokkenen gaan
nuchter en kalm hun gang en lijken
zelfs genoegen te scheppen in het
oplossen van onverwachte problemen.
Er komt nogal wat improvisatietalent
aan te pas. Mensen die houden van
een leven vol zekerheid en van vaste
werktijden horen hier duidelijk niet
thuis.
Er komt heel wat kijken bij dat
zandspuiten, vooral bij de suppletie op
Texel waar het benodige zand hele
maal van de andere kant van het ei
land uit zee moet worden gehaald. Het
is maar goed dat bij de aanbesteding
van het werk akkoord is gegaan met
de Waddenzee als winplaats, want als
was vastgehouden aan het plan om
het zand op grote afstand van de kust
uit de Noordzee te halen, zou men in
veel ernstiger problemen zijn geraakt
dan thans het geval is. De zandzuiger
zou dan met hoge zeegang te maken
hebben gehad en ongetwijfeld zou de
dan kilometers lange duiker naar de
wal het nog zwaarder te verduren heb
ben gehad dan nu het geval is.
Rekenen
Zoals gezegd, bij het zandspuiten is
veel afhankelijk van toevallige (weers)
omstandigheden, maar er komt ook
veel berekening aan te pas. Dat blijkt
als we met het sleepbootje Bever"
van de gebroeders Van Beek naar de
zandzuiger Sliedrecht 27 varen. Het 85
meter lange gevaarte van Nederlandse
makelij, eigendom van Volker Stevin,
ligt op nog geen kilometer uit de
noordoost kust van Texel, tamelijk be
schermd tegen de meest voorkomende
windrichting maar desondanks vastge
legd aan zes ankers van vijf ton, waar
van de draden door even zoveel lieren
permanent op spanning worden ge
houden. De Sliedrecht 27 is een pro
fielzuiger van het grootste type dat in
West-Europa beschikbaar is. De capa
citeit van de pompen aan boord is zo
danig dat het bij transporteren van het
zand over een afstand van meer dan
vijftien kilometer, slechts één tus
senstation nodig is in de vorm van het
gemaal" dat even ten noorden van
de Slufter op het strand staat. Bij de
vorige zandsuppletie werd gebruik ge
maakt van een zg. cutterzuiger. Bij
zo'n zuiger is de kop van de zuigbuis
roterend en voorzien van tanden. Cut
terzuigers worden gebruikt in een bo
dem waarin men veel obstakels ver
wacht. Die hindernissen worden door
de draaiende kop vermalen.
Productie
De Sliedrecht 27 is een „gewone" pro
fielzuiger die voorzien is van een veer
tig meter lange zuigpijp die aan de
kop voorzien is van openingen waar
door met enorme kracht water naar
buiten wordt gepompt. Door die wa
terstralen wordt het zand rond de pijp
(die twintig meter diep in de zeebo
dem steekt) losgespoeld zodat het sa
men met een ongeveer even grote
hoeveelheid zeewater kan worden op
gezogen. Die zand-water verhouding
geeft aanhoudend zorg, zoals blijkt als
we binnenstappen in de brug van de
Sliedrecht 27, waar schipper Kees de
Bruin (in ploegendienst met drie colle
ga's) de-scepter zwaait. Hij heeft de
blik gericht op een batterij meters en
is haast permanent bezig om door al
lerlei ingrepen de „productie" op peil
te houden of te brengen. Het mengsel
dat wordt opgezogen en uiteindelijk bij
De Koog op het strand wordt gespo
ten, moet dus voor 50% uit zand
bestaan; bij dat gehalte kan het zand
nog in het water zwevende worden
gehouden en is het dus als vloeistof te
transporteren.
Radio-actief
Het meten van de zandconcentratie
gebeurt aan boord van de Sliedrecht
27 met radio-actief kobalt. Op een zo
diep mogelijk punt van de buis laat
men de gammastraling dwars door de
pijp gaan.
De hoeveelheid straling die de andere
kant van de buis bereikt, is afhankelijk
van de zandconcentratie en kan dus
worden gemeten en geregistreerd.
Door niet altijd duidelijke oorzaken kan
die concentratie soms aanzienlijk te
ruglopen. Het heeft te maken met de
korrelgrootte van het zand, met de
aanwezigheid van klei en obstakels in
de vorm van stenen, veen en schel
pen. Er moet dan direct worden inge
grepen want minder produktie kost
veel geld. Door het iets optrekken of
neerlaten van de „ladder" (de
constructie waarin de schuin in de bo
dem stekende zuigbuis is opgenomen)
wordt getracht de concentratie op te
voeren. De afgelopen maanden is dat
niet altijd gelukt. Een vrij lange perio
de zat er teveel water in-het-mengsel,
de produktie was dus niet-optimaal en
het zandspuiten ging daardoor niet
snel genoeg. Uiteraard probeert men
reeds tevoren zo nauwkeurig mogelijk
te bepalen met welke produktie-
omstandigheden men te maken krijgt,
onder andere door het uitvoeren van
zeebodemonderzoek, om zo scherp
mogelijk te kunnen calculeren Tijdens
de uitvoering van het werk wordt be
paald in hoeverre de praktijkervaringen
overeenstemmen met de verwachtin
gen. Aldus wordt de „zandzuigweten-
schap" vergroot en daarvan kan bij
volgende werken worden geprofiteerd.
Research
Boskalis heeft voor deze vorm van re
search speciale mensen in dienst, die
zich af en toe op de Sliedrecht 27 la
ten zien en dan uren lang bezig zijn
met meten, waarbij zij niet alleen ge
gevens betrekken van de bestaande
meegebrachte apparatuur, maar ook
van meters die op verschillende punten
van de kilometers lange transportlei
ding zijn opgesteld. Dit is duidelijk het
„fijnere" werk bij de zandsuppletie.
Vermogen
Voor de rest is alles bij het project
groot, zwaar en duur. Het totale ver
mogen van de pompen ligt in de buurt
van de 12.000 pk, inclusief het tus
senstation bij de Slufter. Vier pompen
in de zandzuiger voeren de druk van
het zand-water mengsel in fasen op
tot 18 atmosfeer, waarbij het met een
snelheid van 2Vz meter per seconde
door de zuig- en vervolgens door de
Het bereiken ven p al 20 bij de Badweg viel samen met het opspuiten van de 2.000.W
bieke meter zand. Een medewerker van Rijkswaterstaat brengt het dwarsplankje aan dl
aangeeft hoe hoog het nieuwe strand moet worden.
transportleiding gaat. Op deze wijze
wordt, als het een beetje meezit, 3000
m3 zand per uur vervoerd. Dé energie
voor deze prestatie is afkomstig van
gasolie waarvan wekelijks 120.000 liter
nodig is.
De pompen slijten als gevolg van
het schurende zand enorm.
Minstens eens per week wordt al
les stilgelegd om de schoepenwie-
len en andere draaiende delen van
de pompen te vervangen of op te
lassen. Dat gebeurt door mensen
van het bedrijf van Hans Boom uit
Oudeschild die aan de zandsupple
tie dan ook heel wat werk dankt.
„We schakelen graag lokale bedrij
ven in", zegt projectleider G.C. de
Bruijn. „Die zitten altijd met hun
mensen en materiaal vlakbij. Als
we het zelf zouden doen, zou dat
niet goedkoper zijn." Het is duide
lijk dat de technische pech van de
laatste tijd niet tot al te veel ver
driet stemt bij die lokale bedrijven.
Want alles wat kapot gaat, moet
weer worden gerepareerd. Een
Texelse vereniging die een graantje
meepikt is de Duikclub Texel. Tel
kens als er iets bij de zinker moet
worden gecontroleerd, gaat één
van de leden van de club naar be
neden. Ze laten zich graag dag en
nacht inschakelen en de clubks
vaart daar wel bij.
De zandsuppletie is een continue!
drijf. Dag en nacht moet het spuite
doorgaan, afgezien van de noodge
dwongen pauzes voor onderhoud e
reparatie. De mensen van Boskalis
werken in vier ploegen van elk 16
man: 12 uur op en 12 uur af. Dews
kweken lopen van dinsdag tot dins
en het systeem is zodanig dat niet
steeds dezelfde mensen 's nachtsin
touw zijn en dat er periodiek voor ie
der een vrije week is.
Sleutelaar
Ook in meer rechtstreekse zin zijn i
al wat Texelaars bij het project beö
ken. Onder hen zijn de door Willen
Bakker uitgeleende „sleutelaars' dk
actief zijn in drie ploegen van twee
man. Hen zien we aan het werk op
„stort" de steeds meer in zuidelijke
richting verschuivende plaats op lie
strand waar het zand wordt gespote
Zodra een laag zand van de vereiste
dikte is aangebracht komen ze in ac
om de spuitpijp met één of tweesti
ken te verlengen. Dat is een routine
opdracht die zich enkele malen p
dag (als het goed gaat) voltrekt,
Kort voor het eind van de pijp b
zich een splitsing die voorzien is vanT
afsluiters. Door het sluiten van d
en het openen van de andere
Een kijkje op In de brug van de Sliedrecht 27
de tafel linksvoor heeft iemand geschreven:
met projectleider De Bruijn, de schipper met dezelfde naam en de research-man Dik Kort. Op
Valt er nog wat te plukken als het bos kaai is."
Het eerste stuk van de zandleiding tussen zandzuiger en zinker is drijvende. Het d...
gen danken de pijpstukken aan hetpiepschuim" dat er omheen zit. In dit flexibele deal
van de leiding zijn ook tien meter lange rubber „zakken" opgenomen die een waarde Af'
ben van f25.000,—.
