Volgend jaar misschien
ctie 'Boot Boos' bij Teso"
i—
„Het kon gewoon
niet mooier"
LOKALE
OMROEP
f'/VV-onderhandelaar Van Hengel tegen PvdA-ers:
1;
Aad Kosto bij Lokale Omroep:
„Texel bij uitstek
geschikt voor
experimentele omroep"
Alle dagen feest op de J. Henry Dunant
Onder invloed
IlSDAG 20 NOVEMBER 1984
TEXELSE COURANT
igen Teso zeggen wij heel duidelijk dat geen man gedwongen de
irt uit mag. Vórig jaar hebben we in het land de actie 'Bus
is' gehad. Als de situatie bij Teso niet verbetert konden we daar
il eens een actie 'Boot Boos' krijgen". Klare taal van FNV-
rferhandelaar bij Teso Rob van Hengel vrijdagavond tijdens een
jeenkomst die bedoeld was om de aanwezige PvdA-bestuurders
informeren over het wel en wee van Texel. De delegatie bestond
?i [kamerleden Aad Kosto en Henk Vos, de statenleden Jan van
k, Arie Geuzenbroek en Willie Swildens-Rozendaal en uit diverse
jen van het gewestelijk bestuur, waaronder voorzitster Marijke
ngendijk. Het ging erom informatie te krijgen over problemen op
«el, maar ook de ontspanning van het op een eiland verblijven
erd niet vergeten, aldus Aad Kosto. Het gezelschap verbleef in
alleen Teso kwam aan de or-
ir werd ook gesproken over
jt MZW-project, de relatienota-
loblematiek, de jachthaven en de
akale Omroep. Zaterdagochtend
de groep gesplitst. Een deel
naar de Lichtboeistudio om
de opname van een Lokale
mroep-uitzending mee te maken,
jdens deze opname werd media-
eskundige Aad Kosto geïnter-
ewd. De rest van de groep ging
sar d'Ouwe Ulo om daar het
IZW-project te bekijken en verder
/er het project geïnformeerd te
orden. Bij deze vergadering wa-
lei flinook de wethouders Piet Zegers
ïeiKo i Klaas Barendregt aanwezig,
/enals mensen die zijdelings of di-
ikt bij het project betrokken zijn.
werd besloten met een
i/o&|usrit over het eiland waarbij on-
irmeer de 'rotganzenhoeve' Zee-
Dns-Jurg werd bezocht.
21,1 so kwam twee keer aan de orde.
=n keer in verband met de fuikaan-
issing en vervolgens in verband met
daarmee samenhangende perso-
selsproblematiek. Vooral dat laatste
eek actueel, vrijdagmiddag was er
ijkbaar nog een bespreking met de
30-directeur geweest. Voorzitter van
ondernemersraad Leen de Veij ver-
de wat de inzet was van de onder-
indélingen: arbeidstijdverkorting in
van gedwongen ontslagen. Rob
Hengel vertelde dat het strijdpunt
i3s of die arbeidstijdverkorting naar
uur per week betaald zou moeten
orden door het bedrijf of door de
(Srknemers.
(aifi
Dirk Terpstra schetste ten behoeve van
de gasten nog eens de historie van de
inmiddels al negen jaar durende strijd
voor een goedkope jaarkaart voor
Texelaars en noemde andere aspecten
die te maken hebben met Teso als
openbaar vervoersinstelling, onder
meer het opgeven van de halfuurs-
dienst. Henk Vos ging daar op in:
,,Over die tarieven van Teso in verhou
ding tot bijvoorbeeld de
Westerschelde-veerdienst wordt al ja
ren gesproken. Dat zal nu bij de be
grotingsbehandeling ook weer aan de
orde worden gesteld. Ik raad Texel
overigens aan om samen met de ande
re Waddeneilanden op één lijn te gaan
zitten. Tot nog toe voelde Texel zich
enigszins geïsoleerd als enige eiland
met een niet-gesubsidieerde particulie
re veerdienst, de minister is echter be
zig om bijvoorbeeld de veerdiensten
van Wagenborg ook te privatiseren".
Deze vervoersmaatschappij, die de
diensten op Ameland en Schiermonni
koog onderhoudt, is een rijksbedrijf.
Onlangs werden twee nieuwe boten
met koplading besteld. Daardoor zou
de dienst weer winstgevend kunnen
worden. Smit-Kroes zegt daar in een
notitie aan de tweede kamer het vol
gende over: ,,Een sluitende exploitatie
komt binnen bereik. Die biedt naar
mijn mening dusdanige perspectieven
voor een privatisering van de betrok
ken bootdiensten dat ik besloten heb
deze mogelijkheid nader uit te laten
werken. Dit is geheel in overeenstem
ming met het regeerakkoord en leidt er
tevens toe dat op alle Waddeneilanden
een identieke exploitatievorm wordt
bereikt". Daarmee sluit Smit-Kroes dus
aan bij het in de eerste nota Zoute Ve
ren verwoorde streven om alle eilanden
gelijk te gaan behandelen. Dirk
Terpstra vond echter dat de zaken
worden omgedraaid: ,,Dat streven naar
een gelijke behandeling van alle eilan
den wil niet zeggen dat de slechtste
mogelijkheid dan maar voor iedereen
ingevoerd moet worden".
Wegen
De invloed van de fuikaanpassing op
de wegen die het 'veerverkeer' moeten
verwerken bleef niet onbesproken. De
minister wil de problemen rond de
weg van Den Helder naar Alkmaar
heel eenvoudig oplossen. Gijs Oskam:
,,Ze wil daar gewoon een secundaire
weg van maken, dat wil zeggen dat hij
onder de verantwoordelijkheid van de
provincie zal komen te vallen. Daar
mee is voor haar de zaak gewoon af,
zonder dat het echte probleem is
opgelost".
Statenlid Geuzenbroek Hield een voor
Texel wat positiever verhaal over de
aanpassing van de Pontweg: ,,Die
maakt kans op een heel grote bijdrage
uit de Wet Uitkeringen Wegen". Voor
de provincie was dat echter weer min
der positief: ,,Dat verstoort ons priori
teitenschema aanzienlijk. VVD-
gedeputeerde Alma heeft van zijn par
tijgenote te verstaan gekregen dat
Texel en Den Helder zelf hun wegen
problemen moeten oplossen, zonder
rijksgeld".
De heer Pfeiffer van Staatsbosbeheer
legde aan de hand van drie kaarten
nog weer eens uit hoe het nu zit met
de relatienotagebieden. Uit zijn verhaal
bleek duidelijk dat door het overleg
van die gebieden steeds kleiner zijn
geworden. ,,Uit het oogpunt van na
tuurbescherming is de bodem van de
ketel bereikt. Bijvoorbeeld Zeeburg is
niet groot genoeg voor de opvang van
de Rotganzen, daarom denken GS
over een uitbreiding van het rotgan-
zengebied in het noorden van het
eiland".
Statenlid Willy Swilders gaf een toe
lichting op de bestuurlijke kant van de
zaak. Zij kondigde onder meer aan dat
de statencommissie die GS moet advi
seren, een advies dat vrijwel zeker
wordt overgenomen, nog een hoorzit
ting zal houden op het eiland, waarbij
alle belangen nog eens naar voren ge
bracht kunnen worden. Zij benadrukte
het vrijwillige karakter van
beheersovereenkomsten
Zij werd geconfronteerd met dezelfde
vraag als de heer Pieterse van het mi
nisterie van landbouw onlangs tijdens
een door de standsorganisaties gehou
den bijeenkomst: waarom is het op
Texel niet voldoende om de regels van
het bestemmingsplan te volgen? In te
genstelling tot Pieterse wist zij deze
vraag wel te beantwoorden: ,,Het is
gewoon wettelijk niet mogelijk om via
een bestemmingsplan in de structuur
van een bedrijf in te grijpen. Een be
heersovereenkomst doet dat wel en
daar moet dus een aparte regeling
voor gemaakt worden. Die beheers
overeenkomsten zijn niet alleen in het
belang van de natuurbeschermers,
maar zeker ook in het belang van de
boeren. Er zijn heel veel agrariërs die
uit zichzelf al aan natuurbescherming
doen door bijvoorbeeld nesten tijdens
het maaien te markeren. Dat zijn dure
maatregelen en door een beheersove-
de Lichtboei meer telefoonlijnen aan,
zodat ook de buitendorpen bereikt
zouden kunnen worden. Dat werd niet
toegestaan, zodat het niet verwonder
lijk is dat de Lichtboei nauw met de
Slot samenwerkt".
Enthousiasme
Kosto vertelde in zijn antwoord aan
Arensman dat hét struikelblok voor de
meeste lokale omroepen wordt ge
vormd door de financiën. Hij consta
teerde dat op Texel in ieder geval
goedkoop gewerkt wordt omdat vrij
willigers aan de omroep meewerken.
Subsidiëring door de gemeente raadde
hij af, als de omroep tenminste werke
lijk onafhankelijke journalistiek zou wil
len bedrijven.
Tijdens het interview in de studio gaf
hij een manier aan waarop de omroep
financieel onafhankelijk zou kunnen
blijven: In Brabant is een plaatselijke
omroep die de medewerkers zelf be
kostigen uit diverse bijbaantjes. Zij
brengen bijvoorbeeld de krant rond en
de opbrengsten daarvan storten ze in
de omroepkas". Kosto vertelde er niet
bij of die radiomedewerkers nog tijd
overhouden om programma's te
maken.
Het was de PvdA-man opgevallen dat
de medewerkers van de plaatselijke
omroep met veel enthousiasme in de
weer zijn en dat de kwaliteit van de
spullen in de lichtboei-studio professio
neel is. Bovendien kon hij aan de reac
ties die her en der aan de muur han
gen zien dat de luisteraars in ieder ge
val positief zijn.
jjr j Kop van jut
urnen de Veij omschreef de positie van
Tl e mensen die bij Teso werken als
<a> olgt: ,,Wij zijn net de kop van jut.
«I let is onbegijpelijk dat de minister 20
'ra ïljoen uittrekt voor een maatregel die
:w oveel arbeidsplaatsen kost. Bovendien
fiji weten de mensen die overblijven
:eeds meer werk gaan doen, flexibili-
?ring noemen ze dat. Dan was het
og zo dat zodra in de krant had
'J :estaan dat er zoveel mensen uitvlo
ei ;en de raadsleden van VVD, CDA en
!e? ':xels Belang bij de directie op de
fè toep stonden om te vertellen dat Te
la odan wel weer geld genoeg zou
sdi ebben om zelf het goedkope boot-
zal aartje te betalen".
sM lie flexibiliteit zou onder meer inhou-
tó ien dat het personeel 's zomers veel
mi tou moeten werken om dan in de win-
w- ter veel vrij te hebben. Dat kwam vol
ta jens De Veij de veiligheid niet ten
/ïijoede, te meer daar de werkdruk ook
d Iwordt vergroot door het streven om
s? Je schepen met een bemanning van
ïe teste laten varen: twee in de machi-
b «kamer, twee op dek en twee in de
'5 mg.
k8 ten Hengel analyseerde het beleid van
i IeTeso-directie als volgt: ,,Er zijn
■vee geldpotten, de lonen en de tarie-
■en. Het is nu de bedoeling om die
wee tegen elkaar uit te spelen. Wij
ccepteren onder geen voorwaarde dat
«t personeel zelf de rekening voor do
ts afslanking van het bedrijf moet be-
alert, maar evenmin willen we dat die
skening via de tarieven eenzijdig aan
-Texelse bevolking gepresenteerd
'■ordt". De vakbondsman merkte daar-
-ji nog op dat de vervoersmaatschap-
*1 gefloreerd zou hebben als er een
leidekker was geweest. De „Molen-
)at" omschreef hij als 'prestige-object'.
Overigens ging hij er met De Veij va-
wit dat het schip er nu eenmaal is en
kt het geen zin heeft de aanschaf
"eer ter discussie te stellen.
Wede Kamerlid Henk Vos roeg of
ji ingelicht kon worden over het al of
«et kloppen van de antwoorden die
Minister Smit-kroes heeft gegeven op
te kamervragen: ,,Als die antwoorden
'et kloppen kunnen we namelijk weer
lieuwe vagen stellen".
Gespreksleider Mark Fonds sloot deze
kcussie met een opmerking over het
tegeven van de halfuursdienst: ,,Dat
s ongeveer hetzelfde als wanneer in
-en Helder een Heso, Helders eigen
spoorwegonderneming, zou worden
gericht met treinen die alleen rijden
er voldoende mensen staan te
"Pchten".
Aad Kosto (r) en Hans Oosterhof in de spreekcel van de Lichtboeistudio.
Aad Kosto, mediaspecialist van de PvdA-tweede kamerfractie, vindt Texel
uitstekend geschikt als experimenteergebied voor lokale omroep via de
ether. Sterker nog, hij wil er in de kamer op aandringen dat de Stichting
Lokale Omroep Texel een proefvergunning krijgt. Binnenkort overlegt hij
met zijn collega's van CDA en VVD over een brief die de Stichting Lokale
Omroep Texel („Slot") naar de kamer stuurde.
Kosto deed zijn mededelingen tijdens
een interview voor de Slot-microfoon
zaterdagochtend. De avond tevoren
had hij tijdens een politieke bijeen
komst van zijn partij in jeugdherberg
Panorama al verklaard een groot voor
stander van lokale omroep te zijn, met
name op het platteland.
Momenteel is in Geneve een conferen
tie aan de gang over de 'herindeling'
van de ether. Het schijnt dat de PTT
erg graag over proefgebieden wil be
schikken om informatie te krijgen over
lokale omroepen die met een zender
werken.
Als de programma's via een kabel wor
den uitgezonden ligt het allemaal veel
makkelijker, bovendien is daar al een
kant en klare wetgeving voor. Voor
plaatselijke radio via de ether moet de
omroepwet nog gewijzigd worden.
Kosto ziet dat niet voor eind '85
gerealiseerd.
In de jeugdherberg brak Slot-voorzitter
Piet Arensman een lans voor de plaat
selijke omroep. Hij vertelde geschokt
te zijn door de uitlatingen van VVD-
raadslid Joop van der Meer, die on
langs verklaarde grote twijfels te heb
ben over de continuïteit en de kwali
teit van de programma's van de om
roep. Arensman: „Op het eiland is al
sinds 1968 een ziekenomroep actief
met elke avond een uitzending. Als
dat geen continuïteit is? In 1975 vroeg
PAGINA 9
reenkomst te sluiten valt er weer wat
terug te verdienen".
Swilders vertelde dat inzaker de gevol
gen van natuurbeschermende beper
king voor de landbouw en voor de
'Agri-business' een rapport gemaakt
schijnt te zijn dat momenteel de ronde
langs de diverse instanties doet.
Overigens was het statenlid niet erg
gelukkig met het optreden van de heer
Pieterse: „Hij is hier geweest zonder
met de provincie te overleggen, terwijl
de afspraak gemaakt was dat rijk en
provincie gezamenlijk naar buiten zou
den treden als het over relatienota's
gaat. Hij kon op diverse vragen geen
antwoord geven en hij maakte geen
onderscheid tussen het proefgebied
nationaal landschap en het relatienota-
gebied. Daarmee zijn we verder terug
dan naar af: het onbegrip en het wan
trouwen dat toch al niet gering is
moeten we nu proberen via onze hoor
zittingen weg te nemen".
Duidelijkheid
Na afloop van de vergadering lichtte
het statenlid haar standpunt verder
toe: „De grenzen van de relatienota-
gebieden zorgen voor de broodnodige
duidelijkheid. Daar zijn ook de boeren
bij gebaat. Natuurlijk moet Staatsbos
beheer niet buiten die grenzen dan
toch weer grond aankopen, thans is
alles nog mogelijk".
In de zaal ontstond weinig discussie
over de relatienota, dat liet het tijd
schema overigens ook niet toe. Fridt
Blanken zag het verzet op een eenvou
dige manier weggenomen: „De over
heid moet gewoon met de geldbuidel
gaan rammelen, dan hoor je binnen de
kortste keren niets meer".
Jachthaven
Walter Brommersma van de Wa
tersport Vereniging Texel opende de rij
sprekers met een uiteenzetting over de
noodzaak van jachthavenuitbreiding.
Zoals bekend zijn er plannen om het
huidige kleidepot bij de jachthaven te
trekken. Brommersma wees op de ver
veelvoudiging van het aantal oassan-
ten in de rijkshaven, waar het aantal
toeristische overnachtingen tussen
1980 en 1984 steeg van 6.000 naar
40.000. De aantallen jachten die van
de jachthaven gebruik maken hebben
de grenzen van het aanvaardbare al
lang overschreden. Zo liggen de sche
pen in het seizoen soms 15 dik, tot
aan het dok van Boom. „Ik moet er
niet aan denken wat er zou gebeuren
als aan boord van één van die sche
pen een gasfles zou ontploffen, dat
zou een heel bijzonder soort Chinees
vuurwerk te zien geven", aldus het
bestuurslid van de
watersportvereniging.
Bovendien is de belasting voor het mi
lieu 'onhoudbaar', al de toiletten die
door deze passanten gebruikt worden
lozen rechtstreeks in de haven.
De visserij is ook niet bepaald blij met
de jachten. Vooral op vrijdag, als de
kotters binnenkomen, is het hinderlijk
als er jachten voor de kade liggen.
Brommersma wees erop dat de kade
ruimte toch al beperkt is: „De vissers
willen zelfs uit eigen zak drie ton beta
len om de kade te verlengen".
De plannen voor een jachthavenuit
breiding zijn in een vergevorderd sta
dium: „Texel is er klaar voor, alleen
het geld en de medewerking van het
rijk ontbreken nog".
Op een vraag van Kosto antwoordde
Brommersma dat met de plannen on
geveer drie miljoen gulden gemoeid zal
zijn. Een suggestie van Gijs Oskam om
de plannen gelijktijdig met de verbre
ding van de havenmond uit te voeren
gaf Brommersma minder kans, omdat
de werkzaamheden aan de toegang
van de haven al zijn begonnen en om
dat de jachthaven aanbesteed moet
worden, zodat nog niet bekend is wel
ke aannemer dat werk gaat uitvoeren.
Kosto deed de suggestie om er een te-
rugploegproject voor aan te vragen.
Dat zijn projecten waarbij geprobeerd
wordt wat uitkeringsgeld weer 'terug
te ploegen' in de maatschappij. Socia
le Zaken heeft honderd miljoen uitge
trokken voor dergelijke regelingen in de
bouw.
Tijdens een rondzwerving door het
Gollards Rustoord in Den Burg
bleek dat we voor dit artikel niet
veel onderzoek hoefden te plegen.
Alle ouderen die vorige week op
uitnodiging van TESO op het water
vertoefden en zo Midden-
Nederland doorkruisten, zijn vast
en zeker eensluidend in hun oor
deel: dit was een reis om nooit te
vergeten. Het was alle dagen feest.
Het had geen zin om nog meer ou
deren te vragen hoe zij de reis op
de Henry Dunant hadden ervaren.
We hadden hetzelfde antwoord ge
kregen. De heer C. A. Kaczor uit
de Gollards raadde ons aan niet
verder te zoeken naar antwoorden
op onze vragen: „Wat moet ik er
over zeggen. Het kon gewoon niet
mooier. Dit maak je nooit meer
mee".
Kaczor vertelt dat alle 74 Texelaars die
mee waren, van harte instemden met
het sturen van een danktelegram naar
het Rode Kruis. „Ik heb zelf aan
boord de helpers en de bemanning
nog bedankt. Dat moest gewoon".
Met pretoogjes vertelt Kaczor ook dat
het 's avonds helemaal een dolle boel
was. Er werd gefeest en gedanst aan
boord van de Henry Dunant en daarbij
werd niet op de klok gelet. „Op een
gegeven moment was het kwart over
twaalf. Je had nergens erg in. Het
was zo gezellig".
74 ouderen uit Huize Irene, Sint Jan,
het Verpleeghuis en het Gollards
Rustoord vertrokken maandagmorgen
met bussen richting IJmuiden. Daar
lag de Henry Dunant en men kreeg
aan boord meteen koffie en later de
eerste maaltijd. Mevrouw J. Barhorst-
Stolk zegt dat ze niet had verwacht op
een zo groot schip vervoerd te wor
den. „Het is een knots van een boot
en alles wat je nodig hebt, was er".
Het voor de eerste keer losgooien van
de tros was voor velen een belevenis
en het varen was voor de meesten,
die nooit een grote boottocht hadden
gemaakt, een waar genoegen. Me
vrouw Barhorst: „Het was veel mooier
dan met de bus. Dan gaat alles zo
snel en je vliegt overal doorheen. Door
de grote ramen aan boord kon je alles
rustig bekijken". Verschillende ouderen
die we spraken hadden hetzelfde erva
ren en hadden zich ook verbaasd over
de drukte in de verschilleVide kanalen
en rivieren. „Het zijn net autowegen".
De Henry Dunant meerde maandag
avond af in het dorpje Houten (vlakbij
Utrecht) en daar werd de eerste
feestavond gepresenteerd door een af
deling van het Rode Kruis. Er was een
zanggroep en een surprise voor de ou
deren. De Texelaars waagden zich in
samenzang aan het Houtense volkslied
met de strofe „waar de geur van mest
en hooi en van zure wei, door je hele
kleding dringt en je hoofd erbij".
Ook dinsdagavond in Arnhem was er
een show van de plaatselijke Rode
Kruis-afdeling en hier waagden diverse
gasten zich op de dansvloer, 's Mid
dags had een deel gewinkeld in deze
stad aan de Rijn.
Bezoek
Reizigers die familie of kennissen in
deze contreien hebben, kregen dikwijls
bezoek. Dat bezoek kon echter niet te
lang blijven, want woensdag was de
bestemming Gorinchem. Ondanks het
mistige weer was er genoeg te zien
aan de wal en op het water en velen
verkozen een plekje aan het raam bo
ven een potje kaarten of dammen.
Zowel in Gorinchem als donderdag in
Dordrecht was een klinkende feesta
vond georganiseerd maar de grote uit
smijter werd de reizigers vrijdagavond
aangeboden in IJmuiden. Daar stond
de KTF-Boerenkapel onder leiding van
Jan Wieten te wachten om aan boord
een muzikaal festijn te verzorgen.
Vechten
De 47 helpers, waaronder veel Texe
laars, vonden het net zo geslaagd als
de ouderen zelf, want wederom bleek
dat de Boerenkapel bij uitstek geschikt
is voor een feestavond. De drummer
van de band, Wil Huizinga, had bo
vendien het Texelse nieuws van die
week, honderd Texelse Couranten,
meegenomen en daar werd volgens
zijn zeggen „om gevochten".
De pauze in het optreden van de Boe
renkapel werd door dit cadeau een
langdurige leespauze. Mevrouw Bar
horst: „De meesten wilden eerst 't
krantje lezen maar daarna werd er toch
lekker meegezongen met de liedjes van
de kapel". Die liedjes varieerden van
„Over 25 jaar" tot „Op de sluizen van
IJmuiden".
Cabaret
De laatste avond was echt het door
zakken en dat bracht enkele helpsters
tot de opvoering van een cabaret-act.
Zaterdagmiddag arriveerden de Texe
laars weer op hun eiland. Mevrouw
Barhorst: „We waren net te laat voor
het middageten, maar ze hadden ge
lukkig op ons gewacht. We konden
meteen aanvallen".
Als we een andere bejaarde vragen
hoe hij de reis heeft ervaren, wordt er
gelachen. „We zijn flink verwend. Het
was prachtig". Ook wordt ons ge
vraagd te vermelden dat het eten van
uitstekende kwaliteit was. De helpers
aan boord waren altijd goed geluimd.
„Het was één grote Texelse familie. Ik
heb ook veel nieuwe kennissen opge
daan uit de andere rusthuizen. Dat is
toch hartstikke leuk?".
De politie hield in de nacht van zon
dag op maandag in Spang een
22-jarige Texelse automobilist aan die
onder invloed bleek te verkeren. Na
het afnemen van blaasproeven en
bloedproef werd hem een rijverbod van
acht uur opgelegd.
