Zijn meeuwen trekvogels?
W BET
RAADHUIS
Voor Nederland
nieuwe loopkever
gevangen op Texel
EHVOLG VAN PAG. 1
(ctie tegen Teso
I Mededelingen van B. en Ik
-
opsgezinde adventsavond
Weer grote bijdrage
voor Tesselhuus
Britse journalisten
bezochten Texel
S DAG 11 DECEMBER 1984
TEXELSE COURANT
kans groot is dat een vroegtijdig
'I ;kend gemaakte lijst weer helemaal
oet worden gewijzig, dat zou onfat-
I lenlijk zijn. De drie lokettisten die
I ut voor het bekendmaken van de re-
ganisatieplannen in dienst zijn geno-
en zijn verplicht woonachtig in Den
elder en het is twijfelachtig of er an-
ir personeel onder die conditie bereid
,u zijn geweest deze functies over te
j ;men. Deze nieuwe krachten zijn
j ^rigens benoemd krachtens afspra-
met de bond. Twee personen had
een tijdelijk dienstverband met de
raak dat zij in vaste dienst zouden
irden genomen als er vacatures
imen en de derde persoon is tijde-
aangenomen en doet werk dat bin-
een jaar is afgelopen.
Niet waar
sTeso-directeur vindt dat de bonden
waarheid spreken als zij zeggen het
«rstel te hebben gedaan voor ar-
lidstijdverkorting tot 32 uur ter ver-
ijding van de ontslagen. „Dat voor-
el is niet van hen maar van mij geko-
en. In mijn reorganisatieplan was ik
echter al vanuit gegaan dat men
el bereid zou zijn de prijs die zo'n ar-
idstijdverkorting moet kosten, te be-
rï»en. Door de opstelling van de bon-
;n wordt dat nu bevestigd."
jogerheide ontkent dat reserveren
jor de dubbeldekker de belangrijkste
ajjJen is om vast te houden aan 12%
1 leveren of aan ontslag van 21 mede
werkers. „De arbeidskosten zijn geme-
n naar het overige Nederlandse be-
ijfsleven te hoog waardoor exploita-
van de veerdienst onnodig duur is.
it zou eenvoudig zijn om die extra
sten aan het publiek door te bereke-
n maar dat zou ik misbruik vinden
n de monopoliepositie die Teso in-
emt. Het is waar dat Teso al eerder
it personeelsbestand kan kunnen in-
mpen. Onder druk van het perso-
el is in overeenstemming met de
ist van die tijd echter besloten het
ital arbeidsplaatsen op peil te hou-
i en naar vervangend werk te zoe-
i. U kunt mij ten hoogste verwijten
die jaren onvoldoende druk te heb-
uitgeoefend. Het oordeel in welke
he dit tot een andere situatie zou
ibben geleid laat ik graag aan u
ler", aldus Hoogerheide, vorige week
een brief aan de vervoersbond. In
s brief zet hij het Teso-standpunt in
■onderhandelingen uitvoerig uiteen
i schetst ook gedetailleerd de door
lm geboden afvloeiingsgereling.
wel Teso als het personeel hechten
veel waarde aan dat het publiek
irrect en volledig wordt geïnformeerd
;er de standpunten en het verloop
in de onderhandelingen. In de vol-
ende krant zullen wij daarom zowel
it standpunt van Teso als de op dit
oment nog te schrijven reactie van
bonden daarop integraal publiceren.
«SÉS1
De kleine mantelmeeuw, van onze meeuwen nog de meest reislustige.
Dinsdag 27 november, vijf over elf. Vanachter mijn bureau kijk ik naar
buiten. Een duinlandschap. Het is na een zonnig begin vandaag al spoe
dig een sombere herfstdag geworden. De lucht is dichtgetrokken. De ge
le bossen helm buigen zich in de aanwakkerende wind naar de grond,
vanachter het duin in de verte komt een groepje meeuwen aan. Tegen de
wind in, vrij moeizaam vliegend en voortdurend van koers veranderend
alsof ze tussen de windvlagen door laveren. Dan weer hoog, dan weer
laag achter een duintje verdwijnend. Het is een tiental trekkende kok- -
meeuwen. Waar komen ze vandaan? Waar gaan ze naartoe? Hoe lang
zijn ze al onderweg? Toen ik vanmorgen naar mijn werk fietste vloog er
een groepje zilvermeeuwen gelijk met me op. We gingen het stukje langs
het Alloo precies even snel. Het waaide toen nog nauwelijks, dus ik
schat dat de snelheid zo'n 20 tot 25 kilometer per uur was. Dat is niet
erg snel dus, althans voor trekkende meeuwen die misschien wel ver
weg moeten.
mantelmeeuw. Qua grootte en vorm
het evenbeeld van de zilvermeeuw,
maar met heel donkergrijze rug en
vleugels. Op een afstandje lijken ze bij
na zwart. In deze opsomming heb ik
natuurlijk alleen maar gesproken over
de volwassen vogels. Jonge dieren
hebben overwegend een bruin veren
kleed. Onze broedvogels zijn dus gro
tendeels standvogels of ze trekken
maar weinig en zijn derhalve het hele
jaar op Texel te zien. Maar op die „re
gel" is, zoals het hoort, één uitzonde
ring. De kleine mantelmeeuw. Kleine
mantels zien we hier 's winters bijna
nooit. Ze verlaten grotendeels ons
land, maar trekken ook weer niet echt
ver. De meeste dieren schijnen niet
verder te gaan dan de Belgische en
Engelse kusten. Sommigen vliegen
trouwens wel een redelijke afstand
richting „zon". Er zijn namelijk terug
meldingen bekend van in ons land ge
ringde jongen uit Spanje, Portugal en
de Atlantische kust van Marokko. Mis
schien vliegen de exemplaren wel mee
met soortgenoten uit Scandinavië. Dat
zijn namelijk wel echte trekvogels. Niet
die super-lange-afstandstrekkers zoals
noordse sterns, maar het hoofdover-
winteringsgebied strekt zich toch uit
van de kusten van Spanje en Portugal
tot ver langs de westkust van Afrika.
Opvallend is overigens dat de kleine
mantels van onze breedten in toene
mende mate in de omgeving blijven
overwinteren. Voor Nederland geldt
dat nog niet, maar wel voor Engeland.
Bij mid-wintertellingen werden daar al
zo'n 20.000 dieren vastgesteld. Langza
merhand begint zijn trekgedrag dus te
lijken op dat van onze andere broeden
de meeuwen.
Uit Rusland
De meeuwen die broeden in landen
met koude, strenge en sneeuwrijke
winters trekken dus wel. Die trek be
gint al vroeg in het seizoen en gaat
lang door. In de loop van juli komen er
al honderden naar ons land afzakken.
Dat valt niet op omdat juist in die tijd
er toch al veel meeuwen op ons eiland
zijn. De jongen van dat jaar beginnen
dan ook net te vliegen zodat het hele
maal niet zo duidelijk is dat er „vreem
de" exemplaren zijn bijgekomen.
Het zijn vooral de kokmeeuwen die
dan al van heel ver komen. Een mooi
bewijs daarvoor wordt geleverd door
een jonge kokmeeuw die op 8 au
gustus bij Oudeschild gevonden werd.
„Via via" kreeg ik het ringetje. Een
Russisch ringetje! De kokmeeuw bleek
op 24 juli in Letland te zijn geringd.
Het dier kon toen nog niet vliegen,
maar 45 dagen later was hij dus toch
al hier en had hij een afstand van bijna
1500 kilometer afgelegd. Voor niets ei
genlijk, want hier is hij ziek of ver
zwakt gestorven. Maar ja, zo selec
teert de natuur nu eenmaal. Een beet
je kokmeeuw moet een paar duizend
kilometer kunnen vliegen. Russische
vogelringen zijn natuurlijk leuk om te
vinden. Echt bijzonder is het bij een
soort als de kokmeeuw (en storm-
meeuw) niet. Juist de vogels die rond
de Oostzee en Botnische Golf broeden
trekken heel gericht naar de gebieden
rond de Noordzee. Het is opvallend
dat kokmeeuwen die maar „iets"
oostelijker broeden, bijvoorbeeld rond
Moskou, hier niet meer komen. Die
houden een zuidelijker route aan naar
de Zwarte Zee en het oostelijk deel
van de Middellandse Zee.
Bij ons broedende kokmeeuwen trek
ken soms nog wel eens vrij ver weg,
tot in Noord-Afrika. Verreweg de
meeste blijven echter in de buurt: in
eigen land of in Zuid-Engeland en
langs de Franse westkust. In Thieme's
Vogeltrekatlas lezen we dat van de
ruim 7100 terugmeldingen van als
nestjong geringde dieren er meer dan
4600 uit Nedeland zelf komen en dus
„maar" 2500 uit het buitenlanö. Kok-
meeuwentrek gaat misschien wel het
langst door van alle meeuwentrek. Bij
invallende vorst in Noord-Duitsland bij
voorbeeld verschijnen hier opnieuw
groepjes „vreemde" meeuwen. Dat
gaat zeker ook op voor de storm-
meeuw. De meeste zilvermeeuwen zijn
dan echter al op hun definitieve plaats
van bestemming.
Winterhard
De zilvermeeuw is waarschijnlijk de
meest winterharde meeuw in onze
contreien en hij is dan ook het meest
standvogel hier te lande. Bij ons zijn
daarentegen wel diverse exemplaren
gevonden die heel noordelijk werden
geboren. In het uiterste noorden van
Scandinavië bijvoorbeeld. Het is lo
gisch dat zelfs deze grote „harde"
meeuw het daar, ruim boven de pool
cirkel, niet uithoudt in de winter. En zo
is het patroon van de trek van veel
soorten toch weer even iets anders.
Nog niet vertelde ik over soorten die
hier niet broeden, maar wel doortrek
ken of overwinteren. Dwergmeeuw en
grote mantelmeeuw kunnen we tot de
ze categorie rekenen. Of over de drie-
teenmeeuw die hier bij of na zware
stormen met duizenden voorbij kan
vliegen. Heel veel gegevens van in Ne
derland geringde of teruggevonden vo
gels zijn te vinden in eerder genoemde
trekvogelatlas. Duidelijk gemaakt op
talrijke kaartjes. Niet alleen van meeu
wen maar van in totaal 181 soorten.
Het is heel interessant om zo'n boek
eens aandachtig door te nemen.
Ondertussen is het misschien voor ve
len nog leuker om naar buiten te gaan
en naar trek te kijken. Nu, in decem
ber, is daar natuurlijk niet veel meer
van te zien. Maar zoals gezegd als de
vorst nog eens goed invalt kqmen tal
rijke soorten toch weer voorbij. Meeu
wen trekken over het hele eiland, maar
met aflandige wind toch meestal over
de zeereep of zee. De grotere soorten
ogenschijnlijk traag, kalm roeiend met
hun lange vleugels, de kleinere kok
meeuwen meer geagiteerd en
sternachtig. Adriaan Dijksen
luiting gemeentehuis en
emeentelijke diensten.
periode 24 december tot en met
januari 1985 zijn het gemeentehuis,
kantoren van gemeentelijke
ensten, enz. gesloten. Voor specifie-
dienstverlening wordt tijdig een
lenstellings- of bereikbaarheidsrege-
ig bekend gemaakt. Dit laatste is
loral van belang voor de vuilophaal-
enst, de vuilstortplaats, ontstoppin-
in, etc., de sociale dienst en de bur-
irlijke stad (uitsluitend voor aangiften
iboorten en overlijden). Deze infor-
e atie wordt nu reeds verstrekt opdat u
'erlei zaken nog tijdig kunt afwikke-
Van belang hierbij is ook dat an-
;re overheidsinstellingen, denk aan
ispoorten, rijbewijzen, in die periode
niet of beperkt opengesteld zijn.
Jnodig kunt u telefonisch informeren
een afspraak maken voor speciale
Jeleinden.
oedkoop personenabonnement
l'iSO.
ials u in deze krant hebt kunnen le-
n heeft de gemeenteraad besloten
or 1985 geen gemeentelijke bijdrage
schikbaar te stellen voor een goed-
ipe overtocht voor Texelaars. De spe
cie uittreksels uit het persoonsre-
ster die ter verkrijging van dat kaartje
jife bewijs destijds gratis werden ver-
Bekt zijn na 31 december a.s. voor
st doel niet meer geldig. Een aantal
p m deze uittreksels is nog niet afge-
'aid. Tegen betaling van ƒ1,75 kun-
p deze, voor zover dat in maart of
Ier niet is gebeurd, alsnog worden
•tkregen. Houdt u er rekening mee
de uittreksels hun geldigheid hou-
voor andere Teso-kaarten tot een
na de datum van afgifte.
federatie van Doopsgezinde zuster
ogen houdt vrijdag vanaf 19.30 uur
adventsavond voor leden en be-
^stellenden in de Doopsgezinde
van Den Burg.
's Zomers en 's winters, je ziet altijd
meeuwen op Texel en niet zo'n klein
beetje ook. Trekken ze eigenlijk wel
weg? Aan het antwoord: „Ja en nee"
heeft u natuurlijk niets, maar er zit
nogal wat verschil in de trek bij meeu
wen. Niet alleen omdat er diverse ver
schillende soorten zijn, maar ook om
dat de dieren uit noordelijker streken
zich anders gedragen dan die bij ons.
In het algemeen kunnen we zeggen
dat onze broedvogels niet of weinig
trekken. Ze worden dus stand- of
zwerfvogels genoemd. Noordelijke
meeuwen vertonen veel meer een uit
gesproken trekgedrag. Misschien moe
ten we even het geheugen opfrissen
wat betreft de verschillende soorten
hier broedende meeuwen. In volgorde
van talrijkheid zijn dat de kokmeeuw,
de zilvermeeuw, de stormmeeuw en
de kleine mantelmeeuw. De kokmeeuw
is waarschijnlijk het meest bekend.
Niet alleen op Texel, maar in het hele
land. Hij is ook het minst aan de kust
Opnieuw heeft een nationale in
stelling positief gereageerd op het
verzoek van de Stichting Texelva-
kantie Gehandicapten om een bij
drage voor de aankoop en inrich
ting van het „Tesselhuus", het va
kantiehuis voor gehandicapten dat
waarschijnlijk al in het komende
voorjaar zal worden geopend. Deze
keer kwam het Nationaal Revalida
tie Fonds over de brug met een bij
drage van ƒ35.000,—.
De Rotary-organisatie heeft het Tessel
huus inmiddels aangewezen als „dis
trictsproject", wat inhoudt dat het
voor financiële steun zal worden voor
gedragen bij 55 Rotaryclubs van het
district 158 (Noordholland) en dat te
vens een beroep zal worden gedaan
op de andere Nederlandse Rotary
clubs. Gehoopt wordt dat hierdoor en
kele tonnen beschikbaar zullen komen,
voor een deel in de vorm van renteloze
leningen, wat betekent dat het geld
voor de totale investering (rond 6 ton)
bijeen zal zijn. Krachtens de koopacte
zal de te verbouwen bungalow aan de
Ruijslaan in De Koog uiterlijk 1 januari
a.s. moeten worden afgenomen op
straffe van de gebruikelijke boete. Ter
financiering van de aankoop zal in
eerste instantie een geldlening worden
aangegaan die hopelijk kort daarop
met de nog te verwachten bijdragen
zal worden afgelost. Het ziet er naar
uit dat er genoeg geld zal binnenko
men om een exploitatie met uiterst ge
ringe kapitaalslasten mogelijk te
maken.
Het Tesselhuus zal niet alleen het hele
jaar beschikbaar zijn voor zwaar ge
handicapten die daar gratis of tegen
geringe vergoeding vakantie kunnen
houden, maar ook voor vergaderingen,
uitwisselingen en andere ontmoetingen
van organisaties op het gebied van ge
handicaptenzorg. Reeds is de afspraak
gemaakt dat de Europese organisatie
voor jongere gehandicapten de perio
dieke bijeenkomst volgend jaar in het
Tesselhuus zal houden.
gebonden. Op Texel maakt dat trou
wens niets uit, een echt binnenland
hebben we niet. De kokmeeuw is een
kleine meeuw met in de broedtijd een
chocoladebruine kop. Nu, in herfst en
winter, is de kop bijna helemaal wit.
Alleen achter het oog bevindt zich nog
een donker vlekje. Aan het einde van
de winter al begint bij de eerste vogels
de „zwarte" kop weer terug te komen.
Niet omdat zijn kopveren dan zoals in
de herfst weer ruien maar omdat dan
de witte veerrandjes afgesleten raken.
De verder donkere veertjes worden dan
weer helemaal zichtbaar. Vroeger werd
deze soort ook wel zwartkop- of kap-
meeuw genoemd. Nu mag dat niet
meer. Een zwartkopmeeuw is zelfs een
totaal andere soort (lijkt veel op de
kokmeeuw maar leeft zuidelijker). Dan
hebben we de zilvermeeuw. Broedvo-
gel in de duinen. Groot, met een zil
verkleurige rug en vleugels en met een
forse gele snavel met rode vlek. Veel
kleiner is de daarop gelijkende storm
meeuw. De snavel van deze soort is
naar verhouding veel slanker en mist
de rode vlek. Bovendien oogt de soort
veel vriendelijker met een meer rond
kopprofiel en donkere ogen.
Tenslotte hebben we als schaarse
broedvogel op Texel nog de kleine
De Engelse journalisten en VVV-directeur Jaap Dekker (uiterst links) voor ze aan hun rijtoer
naar paal 9 beginnen.
Op een natuurterrein van Staatsbosbeheer is op 18 juni van dit jaar een
loopkevertje gevangen dat nog niet eerder in Nederland gevonden is. Het
is.de soort Platyderus rufocollis, ca 7 mm groot en voorkomend in open
en droge terreinen op zandige of kalkstenen bodem in landen rond de
Middellandse Zee, in Ierland en Engeland.
De soort is nooit eerder gevangen in
Nederland, terwijl toch al vanaf eind
vorige eeuw omvangrijke kevercollec
ties zijn opgebouwd door veel entomo
logen. Het diertje werd verzameld door
de Loopkever Werkgroep Texel,
bestaande uit Martien Baars en Tineke
Kiltz-Wuis uit De Koog en Hannie van
Noort-Kooman uit Den Burg. De werk
groep is dit jaar begonnen met een in
ventarisatie van de loopkever-soorten
op Texel en graaft daarvoor op allerlei
natuurterreintjes vangpotten in. De
met formaline gevulde potten worden
elke 2 3 3 weken gecontroleerd en om
dat men op elke plek gedurende een
heel jaar „monstert" krijgt men ook
een goede indruk van de talrijkheid
van elke soort. Deze intensieve vang-
techniek is voorzover de werkgroep
weet niet eerder op Texel toegepast.
Omdat nog maar een klein deel van de
vangsten van 1984 verwerkt is, kwam
de ontdekking van de nieuwe soort als
een grote verrassing. De determinatie
werd verricht door het Biologisch Sta
tion Wijster van de Landbouwhoge
school Wageningen en bevestigd door
het Rijksinstituut voor Natuurbeheer te
Arnhem. Volgens dit instituut, waar al
le kevervangsten van amateurs en
beroeps-entomologen in de computer
opgeslagen worden, is het de meest
opzienbarende loopkever-vangst van de
afgelopen 20 jaar. Het kevertje is waar
schijnlijk van dezelfde ondersoort als
de exemplaren die in Engeland gevon
den zijn, en ongevleugeld. Dat kan be
tekenen dat zich op het betreffende
terrein al een oude populatie van deze
soort bevindt. Omdat enkele jaren ge
leden op een ander SBB-terrein een
nieuwe wants voor Nederland werd
ontdekt, die verder alleen van Enge
land bekend is, begint het vermoeden
te rijzen dat Texel een tijd lang meer
met Engeland verbonden was dan met
de rest van Nederland. Volgens opga
ve van de Texels amateur-archeoloog
Govert van Noort ontwikkelden zich na
de laatste ijstijd ten zuiden en oosten
van Texel uitgestrekte moerasgebieden
terwijl de Hogeberg via een brede
zandwal verbonden was met Norfolk.
De hypothese kan dan opgeworpen
worden dat vanuit Zuid-Engeland, dat
niet door ijs bedekt was, zich allerlei
dier- en plantensoorten weer naar het
noorden verbreid hebben en dat
droogteminnende soorten via de land-
Platyderus ruficollis
brug Texel hebben kunnen bereiken
voordat de stijgende zeespiegel de
zandwal onder deed lopen.
De Loopkever Werkgroep Texel wil in
de komende jaren trachten enthousi
astelingen op andere waddeneilanden,
zowel in Nedeland als daar buiten, te
vinden om ook daar inventarisaties op
touw te zetten, zodat in de toekomst
een gedegener beeld van de versprei
ding van allerlei keversoorten over het
waddengebied ontstaat dan nu voor
handen is. De groep bestaat ongeveer
een jaar. Martien Baars is als bioloog
gepromoveerd op loopkevers. In een
atlas die over dit onderwerp is uitge
geven vertoont Texel een afwijkend pa
troon. Dat kan wellicht verklaard wor
den door het feit dat het vangen met
formalinepotten in de rest van Neder
land eerder en op grotere schaal werd
toegepast dan op Texel. Hier is de
werkgroep er mee begonnen, voor
heen monsterden entomologen door
een terrein af te zoeken, onder pollen
en stenen te kijken en dergelijke.
Een groep van een kleine twin
tig journalisten uit Engeland
bezocht dit weekend op uitno
diging van het Nationaal Bu
reau voor Toerisme en North
Sea Ferries het eiland. Het me
rendeel van de reporters is
werkzaam bij auto- en motor
bladen maar er waren ook dag
bladverslaggevers bij. Het
schijnt dat zelfs televisiemen
sen deel van de groep uit
maakten. Het is de bedoeling
de heren voor een vervolg be
zoek nog eens naar Texel te
halen. Het nu gevolgde pro
gramma was kort, maar het le
verde zeer positieve reacties
op.
De journalisten arriveerden zater
dag omstreeks het middaguur op
Texel waarna een rondrit en een
bezoek aan het Maritiem Museum
op het programma stonden. Voor
al dat laatste beviel erg goed, er
zijn nu al bij het VVV verzoeken
om meer informatie en fotomateri
aal binnengekomen. Met name de
rondleiding door Cor Ellen viel bij
de bezoekers in de smaak.
Het volgende programma
onderdeel bleek een hoogtepunt
te zijn. De met veel Texelse pro-
dukten klaargemaakt maaltijd in
het havenrestaurant werd bijzon
der geroemd door het hele
gezelschap.
Zondagochtend werd met de Blij
de Rijders een rondrit door bos en
duin gemaakt, die eindigde bij
paal 9. Ook dit onderdeel werd
gewaardeerd. Het NBT en North
Sea Ferries organiseren elk jaar
een dergelijk weekend, dat altijd
één bestemming heeft in verband
met de beperkte tijd die beschik
baar is. De VVV Texel wil probe
ren de journalisten nog eens terug
te krijgen voor een langer bezoek,
zodat echt een grondig beeld van
Texel kan worden gegeven. Op de
foto is het gezelschap te zien bij
het oude museum op het Ger-
ritslanderdijkje, vlak voor de rit
met de paarden begon.
