„Texvis" hoopt op
start in oktober
Gemeente moet praten
met bezwaarden
1(1 M
Reconstructie gebied rond R.K. Kerk
Uanrijding
Ruim zes mille voor
inde brandweerwagen
Vaste data
Jaarvergadering
vrouwengilde
Vreemd geld
TEXELSE COURANT
(et bouwterrein bij de electriciteitscentrale bij Oudeschild is
bedekt met een dikke laag sneeuw en lijkt er daardoor extra
maagdelijk bij te liggen. Aan de rand van het terrein staat
Irs. Ing. E.W. Lieuwes (34) uit Leusden, sinds 1 januari j.l. 'di-
ecteur van de viskwekerij Texvis b.v. Hij is niet zo blij met
die maagdelijkheid. Liever zag hij de bulldozers aan het werk
want het zou heel voordelig zijn als Texvis in oktober a.s.
ran start zou kunnen gaan.
vert Lieuwes en de aandeelhouders
an zijn besloten vennootschap zullen
chter nog wat geduld moeten hebben
n alvast aan de gedachte moeten
rennen dat de bedrijvigheid van Tex-
wat later een aanvang neemt.
Vant niet alleen koning winter maakt
et onmogelijk om aan het werk te
aan, maar ook de Werkgroep Land-
ihapszorg Texel die van mening is dat
et Texvis-project het landschap aan-
ast en daarom bezwaar heeft gemaakt
i het kader van de artikel 19 procedu-
'i wat betekent dat de provincie het
latste woord heeft. Hoe lang dat gaat
uren is niet bekend en het is dus be-
rijpelijk dat de mensen van Texvis
ch heel onbehaaglijk voelen. Lieu-
res: ,,Maar ik wil daar niet teveel
ver zeggen. Ik heb er toch wel ver
ouwen in dat de provincie van me-
ing is dat een project als het onze in
list deze hoek van Texel wèl toelaat-
aar is. Kijk eens hoe dit terrein er bij-
gt en wat er in de omgeving al staat,
rote olietanks, de waterfabriek, de
lectriciteitscentrale, de gebouwen op
et industrieterrein van Oudeschild, de
aven. Als dat gebouw van ons hier
ndschappelijk niet kan, waar zou het
an wèl kunnen op Texel?"
Grote molen
e bezwaren van Landschapszorg heb-
m nit zozeer betrekking op het
lechts ruim vier meter hoge) gebouw
an Texvis maar meer op de windmo-
m die erbij is gepland. Dat ding
ordt totaal zo'n vijftig meter hoog en
al dus ongetwijfeld in de wijde omge-
ng zichtbaar zijn. Of die omgeving
aarvan schade lijdt is een vraag waar
een objectief antwoord op is te ge-
Smaken verschillen. Volgens Lieu-
s valt het allemaal best mee. Want
Polenko molen van 300 kW waarop
it bedrijf de keus heeft laten vallen
De enige molen met Kema-keur") is
«n plomp gevaarte, maar een mooi
ank ding dat zeker niet onaangenaam
het oog zal springen, in tegendeel,
molen zal een aardig levend accent
Drmen in deze omgeving.
Veel stroom nodig
het Texvis project ook denkbaar
ander die molen? Lieuwes: Denk
aar is alles, maar in ons geval is die
lolen economisch buitengewoon aan-
ekkelijk. In het Texvis bedrijf is de
'ictriciteit een heel belangrijke
tenpost. Er is ongeveer een miljoen
wattuur per jaar nodig, vooral voor
permanent in werking zijnde pom-
en. Voor de rentabiliteit van het be-
tijf is het erg belangrijk als er een
rel van onze electriciteitsbehoefte
unnen dekken door die molen. Ook
andere redenen zou het een ge-
iste kans betekenen als we die mo-
n niet zouden zetten. Dat ding kost
ton maar we krijgen een EG-
-•lemonstratiesubsidie van maar lieft
30%. Dat kun je gewoon niet laten lo
pen. We moeten ook aan onze con
currentiepositie denken. De PEN tarie
ven horen tot de hoogste van het
land. We zijn met het PEN overigens
nog in bespreking over de manier
waarop de molen in het bedrijf moet
worden ingepast".
Welwillend
Lieuwes is overigens zeer tevreden
over de welwillendheid die hij op Texel
heeft ondervonden tot dusver. Van de
gemeente heeft Texvis de grond gehad
voor de halve prijs (want daar komt
het op neer) en ook in andere opzich
ten heeft het niet ontbroken aan»ad-
vies en ander hulpbetoon, terwijl de
werkgelegenheid die Texvis gaat bie
den niet eens zo erg indrukwekkend is,
zeker niet de eerste tijd. Bij de aan
vang van de werkzaamheden verwacht
Lieuwes niet meer dan twee tot drie
krachten nodig te hebben (,,lk werk
natuurlijk zelf ook hard mee") wat la
ter kan oplopen tot vijf zes vaste
krachten, in tijden van drukte aan te
vullen met mensen in tijdelijke dienst.
Bijzondere deskundigheid wordt van
de mensen die verwacht, wel team
geest en interesse. De deskundigheid
moet vooral van de directeur komen.
Evert Lieuwes bestudeerde het kweken
van vis in het kader van zijn studie tro
pische landbouw. In Israel deed hij er
varing op met het kweken van karpers.
Verder studeerde hij diergeneeskunde
met bijzondere aandacht voor visziek-
ten en studeerde anderhalf jaar in En
geland, ook op het gebied van aqua-
cultuur en visziekten. Hij was werk
zaam bij de veevoeder (en visvoer) fa
briek „Trouw" bij Putten en vervolgens
bij het ingenieursbedrijf Centrilab in
Soest (een bedrijf dat zich bezig houdt
met het ontwerpen van zwembaden,
waterbehandeling, etc.) waar hij pro
jectleider waterbehandeling en aqua-
cultuur was. In die functie kreeg hij
met Texel te maken, onder andere
door contacten met het NIOZ en werd
hij door visser Ab Blom uit Oudeschild
benaderd voor informatie in verband
met zijn plannen voor een (kleine)
palingkwekerij-rokerij. Zo ontstond het
plan voor Texvis.
Niet klein
Al gauw bleek echter dat de zaken vrij
grootschalig moesten worden opgezet
om uitzicht te hebben op een behoor
lijk bedrijfsresultaat. De banken wilden
risicospreiding en er werden bij Texvis
meerdere aandeelhouders betrokken.
Ab Blom vond deze bedrijfsopzet niet
leuk; hij kon onvoldoende eigen baas
zijn. In goed overleg besloot hij zich
terug te trekken en sindsdien heeft
Blom niets meer met Texvis te maken.
Hij heeft inmiddels eigen plannen ont
wikkeld: een zeevisgroothandel met
vishandel annex rokerij. Het bedrijfsge
bouw dat hij daarvoor nodig heeft
staat inmiddels op het industrieterrein.
De Texvis plannen werden verder ont
wikkeld door Centrilab en momenteel
is het ingenieursbureau Haskoning uit
Texvis-directeur E. W. Lieuwes: hoopvol afwachten.
Nijmegen vergevorderd met de bestek
omschrijving. Financieel is alles rond.
Texvis zal in eerste instantie alleen pa
ling kweken en deze via de groothan
del afzetten. De marktsituatie is aan
trekkelijk want Nederland kan lang niet
in de eigen behoefte aan paling voor-
De gemeente zal met inzet van al haar diplomatieke vaardig
heid in aktie moeten komen om enkele problemen op te los
sen, die de uitvoering belemmeren van de bouwplannen in
het ,,rekonstruktie- en saneringsgebied" rond de R.K. Kerk.
Die problemen kwamen naar voren uit bezwaarschriften die
tegen de plannen zijn ingediend door mensen uit het betref
fende gebied.
Woensdagmiddag om half één ge-
i»urde op de kruising Pontweg-
(eesomlaan een lichte aanrijding.
en 29-jarige Texelse vrouw reed met
aar auto vanuit Den Burg de Pont-
rag op en gaf daarbij geen voorrang
an een auto die vanuit De Koog de
ruising naderde. Laatstgenoemde au-
owerd bestuurd door een 62-jarige
exelaar. Zijn auto liep blikschade op
aan de achterzijde. De personenwagen
an de vrouw had aan de voorkant
Rnke plaatschade.
De Commer brandweerwagen van De
Cocksdorp is verkocht voor ƒ6200,—
Jan F.J. Baas uit Zaltbommel. Deze
«efhebber van oude wagens bood
f4lOO,— meer dan de tweede inschrij-
een Texelaar. Slechts twee men-
deden een schriftelijk bod op de
wagen.
De Commer verdwijnt nog niet meteen
Jtde brandweerkazerne in De Cocks-
Momenteel wordt de laatste
|jand gelegd aan de nieuwe wagen en
brandweercommandant Van Wilsum
jrarwacht dat deze eind januari naar
'exel komt. De officiële overdracht is
waarschijnlijk pas dit voorjaar. De nieu-
Jra Wagen moet eerst worden ingere-
fleri (5000 km) en er moet flink mee
worden geoefend. Daarna wordt de
Jauwe aanwinst nog officieel gekeurd.
oSdan is de wagen wettelijk
°Perationeel.
De aan de Molenstraat wonende
familie W. Braam is tegenstander
van de plannen omdat zij door de
geplande huizen helemaal zal wor
den ingesloten, waarbij alle privacy
in de achtertuin verdwijnt. Braam
zal echter zijn bezwaar intrekken
als de gemeente het hele perceel
met woning koopt, maar tot dus
ver is inzake de prijs geen over
eenstemming bereikt.
In de woensdagavond gehouden hoor
zitting ten overstaan van de raadscom
missie voor ruimtelijk en huisvestings
beleid zei Wil Braam: „Ik wil wel 2 tot
3% inleveren maar niet twee jaarsala
rissen". Waaruit geconcludeerd kon
worden dat de partijen elkaar nog lang
niet hebben gevonden. De raadscom
missie gaf het college echter opdracht
om het toch te blijven proberen en
wilde hangende deze pogingen niet
uitspreken of het bezwaarschrift al dan
niet gegrond moest worden verklaard.
Fouten
Tijdens de discussie bleek dat de ver
houdingen tussen Braam en de ge
meente enigszins was verstoord als ge
volg van gemeentelijke fouten. Braam
klaagde dat de termijn waarbinnen de
burgers de stukken konden inzien door
de gemeente niet in acht was geno
men. In de krant stond dat alles vanaf
2 januari in het raadhuis ter inzage lag,
maar toen Braam op dat tijdstip ging
kijken was er niets te zien en kreeg hij
het verzoek om op 7 januari terug te
komen. Deze vormfout kan van belang
zijn bij eventuele latere procedures.
Een andere „slordigheid" die ergernis
had gewekt was dat een foute datum
voor de hoorzitting was genoemd:
woensdag 19 december.
Braam getoogde woensdagavond dat
hij van de in de maak zijnde plannen
op de hoogte gesteld had moeten
worden toen hij de woning met tuin
aan de Molenstraat in 1981 kocht. Ook
had hij er moeite mee dat een artikel
19 procedure wordt gevoerd over zijn
grond hoewel die nog steeds zijn ei
gendom is. Voorzitter-wethouder Daan
Schilling was het met dat laatste niet
eens. Bij planologische procedures
wordt geen rekening gehouden met de
eigendomssituatie. Hier gaat er immers
om te bepalen wat op een bepaald
stuk grond kan worden toegestaan?
Dat de uitvoering van plannen kan
worden belemmerd omdat de grond
niet is overgedaan, staat daar los van.
Eigenaars, die bezwaren hebben kun
nen immers protesteren in het kader
van diezelfde artikel 19 procedure?
Waarop Braam naar voren bracht dat
je dan wel de Texelse Courant moet le
zen, want alleen daarin maakt de ge
meente de procedures bekend. Hij
vond dat in zulke gevallen ook per
soonlijk bericht naar de betrokkenen
moet worden gestuurd.
Ambtenaar Jim Ie Roux legde uit,
waardoor het met de inzagegelegen
heid en met de datering van de hoor
zitting was misgegaan: bij de voorbe
reiding van de plannen was op het
laatste nippertje erg veel (wijzi-
gings)werk verzet. De stukken lagen
op de ochtend van de tweede januari
inderdaad niet voor de greep, later op
de dag wel. Braam werd naar 7 januari
verwezen omdat dan de in dit geval
meest deskundige ambtenaar Commijs
terug zou zijn van kerstvakantie. Ter
compensatie van de feitelijk te korte
inzagetermijn wilde men Braam echter
tegemoet komen door ook nog aan
dacht te besteden aan bezwaren die
na de termijn zouden binnenkomen.
Geen antwoord
Met mevrouw W. J. Peet-Witte (Mo
lenstraat 56) is de gemeente ook nog
niet klaar. Zij maakt bezwaar tegen de
plannen rond de kerk, omdat ze de
ptennen in strijd acht met haar
eigendoms- en erfdienstbaarheidsrech-
ten. Ook pleitte ze voor het behoud
van „groene longen" in het dorp in de
vorm van diverse tuinen, zoals de ha
re. Bovendien twijfelde ze aan de
noodzaak van zoveel woningbouw, wij
zend op de leegstand in het land en
de neiging van jongeren om langer
thuis te blijven wonen alsmede de
plannen voor woongroepen, o.a. voor
bejaarden. Mevrouw Peet bracht in
haar bezwaarschrift naar voren dat zij
op 23 februari 1975 om vergunning
had gevraagd voor de bouw van een
bungalow op haar eigen grond. Ze had
daar nooit antwoord op gehad. Er
kwam ook geen reaktie toen zij dit
verzoek op 4 december 1982 herhaal
de, tevens met de vraag of het
bestemmingsplan voor haar mogelijk
heden zou bieden.
Nu schreef ze dat haar verzoeken nog
altijd gelden en dat zij haar bezwaren
tegen de gemeentelijke bouwplannen
voor het rekonstruktie- en saneringsge
bied niet zou intrekken zolang haar
verzoek niet heeft geleid tot vaststel
ling en erkenning van haar „eerste
recht" in deze.
Verder maakte ze duidelijk dat uitvoe
ring van de gemeentelijke bouwplan
nen afbreuk doet aan het recht op
doorgang via een ander erf naar de
Hollewal via een breed draaihek.
Recht breien
zien; er wordt jaarlijks meer dan 4000
ton geïmporteerd. Paling groeit het
snelst bij een watertemperatuur van
ongeveer 25 graden. Met de afval
warmte van de PEN centrale wordt
die temperatuur makkelijk bereikt, als
het erg koud is kan worden bij-
gestookt. In minder dan een jaar tijd
groeien de pootaaltjes, die elk ruim 20
gram wegen, op tot consumptierijpe
palingen van ongeveer 150 gram. Tex
vis heeft per jaar 20 tot 30 ton pootaal
nodig, die opgroeit tot ca 250 ton
consumptiepaling. De palingen worden
door de groothandel levend afgeno
men, wat betekent dat ze zwemmend
in grote bakken met vrachtauto's wor
den afgevoerd. Dat brengt in de Texel
se situatie extra kosten met zich mee
maar die worden door de eerderge
noemde gunstige produktiefactoren
hopelijk ruimschoots gecompenseerd.
Waarbij bedacht moet worden dat pa
ling een vrij kostbaar produkt is waar
van de uiteindelijke prijs slechts voor
een kleine percentage uit vervoers
kosten bestaat.
Nog geen rokerij
Hoewel tot dusver steeds over Texvis
is gesproken en geschreven als paling
kwekerij en -rokerij, zal er voorlopig
niet worden gerookt. Mogelijk wel in
een latere fase wat ook geldt voor de
kweek van andere vissoorten zoals
zeebaars en tarbot. Waarschijnlijk zal
al in een vrij vroeg stadium worden
begonnen met het kweken van pekel-
kreeftjes („Artemia") waarbij gebruik
kan worden gemaakt van het warme,
extra zoute water dat afkomstig is van
de waterfabriek. Texvis gaat echter be
hoedzaam van start. De eerste zorg is
dat de palingkwekerij gesmeerd loopt,
daarna wordt bekeken op welke terrei-
nen uitbreiding van activiteit zakelijk
aantrekkelijk is. Er zijn in ieder geval
veel mogelijkheden waarbij zelfs het
kweken van zeepieren niet is uitgeslo
ten. Elke nieuwe activiteit zal weer
nieuwe werkgelegenheid met zich
meebrengen. Elke bedrijfsactiviteit zal
op zichzelf een zekere omvang moeten
hebben om een gunstige verhouding
tussen kosten en opbrengst mogelijk
te maken. De palingkwekerij waarmee
we in eerste instantie te maken heb
ben is dan ook geen kinderachtige
aangelegenheid, al is de jaarproduktie
van rond 30 ton maar een klein deel
van de totale Nederlandse
palingconsumptie.
Warmtewisselaar
Die palingen zullen straks rondzwem
men in grote bakken die in de kwekerij
zijn opgesteld en die via een warmte
wisselaar op temperatuur worden ge
houden door koelwater dat uit de cen
trale komt. Die warmtewisselaar is een
van de kostbaarste onderdelen van de
kwekerij. De electrische energie die het
bedrijf nodig heeft is niet voor verwar
ming maar vooral voor de pompen.
Per uur moet 3500 m3 water worden
rondgepompt. Het water waarin de
palingen opgroeien wordt maar weinig
ververst. Wel zorgt een gecompliceer
de zuiveringsinstallatie ervoor dat de
afvalprodukten uit het water biologisch
worden gezuiverd, ongeveer zoals dat
ook gaat in een rioolzuiveringsinstalla
tie. De kwekerij zal dan ook geen afval
in het milieu brengen.
Om te groeien hebben palingen na
tuurlijk niet alleen zuurstofrijk warm
water nodig maar ook voedsel. Dat
voer is een mengsel dat voor het
grootste deel uit vismeel bestaat
(„Misschien kunnen we dat op den
duur ook zelf maken" zegt Lieuwes)
en verder uit granen, vitaminen en
olie. Het spreekt vanzelf dat paling die
onder deze gecontroleerde omstandig
heden opgroeit geen kwik of andere
schadelijke stoffen zal bevatten. Ook
belangrijk is dat men een zeer
constante kwaliteit kan leveren en ga
ranties kan geven wat betreft de „vet
heid" (bij „wilde" paling kan dat zeer
sterk uiteenlopen), de stevigheid van
het vlees, e.d.
Het kweken van paling is enigszins sei
zoengebonden. Er kan wel op elk mo
ment mee worden begonnen maar in
de wintermaanden wordt er geen
pootaal aangevoerd. Als Texvis in ok
tober niet van start kan gaan kan dus
geen gebruik worden gemaakt van de
dan nog volop beschikbare pootaal en
moet worden gewacht tot het voorjaar.
Lieuwes: „Dat zou jammer zijn."
Wethouder Schilling constateerde dat
de gemeente ook met mevrouw Peet
(die op de hoorzitting niet aanwezig
was) om de tafel zal moeten. „We
hebben steken laten vallen en zullen
dat op een of andere manier moeten
rechtbreien". De meeste commissiele
den onderschreven dat, maar Jan van
Asselt betwijfelde of de gemeente in
dit geval iets goed kan maken. Want
de gemeente heeft de grond nodig en
mevrouw Peet heeft kennelijk heel an
dere plannen met die grond. Hij vond
dat de gemeente voor mevrouw Peet
een aantrekkelijk alternatief moest
bedenken. De betreffende grond heeft
een grote oppervlakte. De gemeente
kan er niet omheen, zonder de finan
ciële uitvoerbaarheid van de plannen in
de waagschaal te stellen. Ook in dit
geval besloot de commissie geen oor
deel uit te spreken over het al dan niet
gegrond zijn van het bezwaarschrift
mar gaf het college opdracht om te
gaan praten. Daarvoor is maximaal
twee maanden tijd.
In de toelichting bij het bestem
mingsplan had de gemeente gesteld
dat „groene ruimten" in de vorm van
waardevolle tuinen zoveel mogelijk ge
handhaafd moeten worden. Mevrouw
Peet had daarnaar verwezen als argu
ment om haar tuin in tact te laten.
In de commissievergadering leidde dat
tot een door Gelein Jansen aange
zwengelde discussie met de centrale
vraagbeschouwt de gemeente werke
lijk alle tuinen in Den Burg als groene
longen die bewaard moeten worden?
Wethouder Schilling leek eerst een be
vestigend antwoord op die vraag te
geven door heel nostalgisch te mijme
ren over die mooie ouderwetse tuinen
met fruitbomen, maar later werd dui
delijk dat het behoud van zulke kleine
re tuinen niet zozeer wordt nagestreefd
en dat meer wordt gedoeld op tuinen
zoals de notaristuin, de tuin van de
dames Dijt en de Wezentuin.
Tegen de gemeentelijke plannen voor
het rekonstruktiegebied waren ook be
zwaren binnengekomen van het r.k.
kerkbestuur en mevrouw De Graaf-
Dogger. Aan de wensen van laatstge
noemde is inmiddels tegemoet geko
men, zodat het bezwaar is ingetrokken
en ook met het kerkbestuur denkt
men tot overeenstemming te komen.
Donderdag 17 januari
De werkgroepen historisch onderzoek
en foto/video/film van de Historische
Vereniging Texel komen bijeen om
20.00 uur.
De IJsclub Oudeschild organiseert
voor haar leden vanaf 18.30 uur ge-
costumeerd schaatsen met speciale
attractie.
Vrijdag 18 januari
De Plattelandsvrouwen van de afdeling
De Cocksdorp-Eierland vieren in het
Eierlandsche Huis hun zilveren
bestaandsjubileum.
Op de ijsbaan van Oudeschild worden
vanaf 19.30 uur hardrijwedstrijden
gehouden.
Zaterdag 19 januari
Op de Rogsloot bij De Cocksdorp wor
den langebaanwedstrijden gehouden,
aanvang 12.00 uur. Inschrijven tussen
11.00 en 11.45 uur.
Atletiekvereniging en Wielervereniging
houden in de Dennen bij de Biesbos-
weg een boscross, aanvang 13.30 uur.
Op „Het Vlak" bij Den Hoorn begin
nen tussen half twee en twee uur lan
gebaanwedstrijden voor leden van ijs-
club De Geul.
Toneelvereniging Sint Jan voert in
„De Wielewaal" in De Waal twee ee-
nacters op; 20.00 uur.
Zondag 20 januari
Op de Rogsloot worden schaats
wedstrijden voor de jeugd gehouden.
Inschrijven tussen 11.00 en 11.45 uur.
Start om 12.00 uur.
Maandag 21 januari
De Sportraad heeft in het raadhuis een
openbare vergadering, aanvang 19.30
uur.
Dinsdag 22 januari
In De Buureton wordt een bingo
middag voor ouderen gehouden; aan
vang 14.00 uur.
Psychologe. Spreekuur volgens af
spraak: op woensdag van 14.00 - 17.00
uur, tel. (02220) 4887, het Groene
Kruisgebouw, kamer A1, Witte Kruis-
laan 19, Den Burg. Mevrouw drs. R.
Postma. Tevens bereikbaar: tel. (02223)
234, Kotterstraat 24, Oosterend.
De jaarvergadering van het R.K. Vrou
wengilde wordt woensdag gehouden
om 20.15 uur in de Witte Burcht. De
agenda vermeldt o.a. jaarverslag, fi
nancieel verslag, verslag reiscommissie,
bestuursverkiezing en bingo. Introdu-
cees zijn welkom. Zij betalen ƒ5,— en
tree. Een ieder wordt verzocht pen en
papier mee te nemen.
Voor leden, oud-leden en genodigden
houdt muziekkorps DEK receptie in De
Waldhoorn ter gelegenheid van het
60-jarig bestaan, van 15.30 tot 18.00
uur.
Toneelvereniging Nieuw Leven brengt
in dorpshuis ,,'t Skiltje" drie éénacters,
aanvang 20.00 uur.
Westduitse marken
Belgische franken
Franse franken
Zweedse kronen
Zwitserse franken
Deense kronen
Amerikaanse dollars
Engelse ponden
Oostenrijkse schilling
Italiaanse lires
Spaanse peseta's
100
100
100
100
100
100
1
1
100
10.000
100
ƒ110,75
5,50
35,50
37,75
ƒ132,25
29,75
3,55
3,88
15,85
17,30
1,94
