Thuisbrengen „Amsterdammertjes
boeiende legpuzzel
WIE HELPT MEE?
AIDEND4
r
litting diëtiste
EK-majorettes
oeken leiding
on, maan en hoog water
Geen extra subsidie voor
schoonmaken kwetsende
schuttingtaai
AH-kleur/plak-
wedstrijd:
150 inzendingen
TEXELSE COURANT
PAGINA 7
Iedere zaterdagochtend haalt Scou-
ig Texel in Den Burg oud papier,
mpen en oude schoenen op. De
iensen worden verzocht deze spullen
5ór 10.00 uur aan de straat te zetten,
idat ze vlot kunnen worden ingela-
en. Komende zaterdag wordt het ou-
papier etc. opgehaald in de volgen
straten:
childerend, Keesomlaan, Emma-
an, Haffelderweg, Ada van Hol-
indstraat, Pieter van Cuyckstraat,
lemert.
Waal en Marsplan
iterdagmiddag vanaf 14.00 uur wordt
id papier opgehaald te De Waal en
het Marsplan.
e Cocksdorp en Eierland
iterdag wordt in De Cocksdorp en
ingeving oud papier opgehaald door
idercommissie en leerlingen van de
school. Men wordt verzocht het
ipier uiterlijk 8.30 uur aan de straat
zetten.
's Middags wordt in de rest van de
older papier opgehaald door de Strij
dschool van 13.00 tot 15.00 uur.
e diëtiste, mevr. S. Goote, houdt
laandag 4 februari van 13.30 - 15.30
zitting, volgens afspraak, in het
roene Kruis-gebouw te Den Burg.
drumband van de Hoornder Fanfa-
,,Door Eiegn Kracht" heeft gebrek
n leiding. Vooral bij de majorette-
ieling is dat gemis urgent, voor de
umband is mogelijk een oplossing
ivonden.
Ivertenties en ouderavonden moch-
n tot nog toe geen uitkomst bieden,
et DEK-bestuur ziet in de huidige si-
latie geen andere oplossing dan het
pheffen van de majorette-afdeling na
i winteruitvoering. Mochten er toch
eer mensen zijn die deze lacune kun-
en opvullen om op die manier het
Dortbestaan van dit stukje muzikaal
en Hoorn te verzekeren dan kunnen
e zich wenden tot mevrouw A. M.
oon-Haker, telefoon (02226) 323.
De zon komt 1 februari op om 8.20
ur en gaat onder om 17.27 uur.
5 febr. V.M.; 12 febr. L.K.
Springtij: 7 febr.; doodtij: 14 febr.
Hoog water ter rede van Oudeschild:
rijdag 1 februari 3.42 en 16.06
aterdag 2 februari 4.51 en 17.36
ondag 3 februari 6.02 en 18.47
baandag 4 februari 7.18 en 19.44
linsdag 5 februari 8.19 en 20.30
Ifoensdag 6 februari 9.12 en 21.27
londerdag 7 februari 10.06 en 22.28
frijdag 8 februari 11.16 en 23.21
iaterdag 9 februari 11.54 en 23.55
Aan het strand is het ongeveer een
mr eerder hoog water.
Nog elke dag melden zich uit het hele land mensen die als
kind gedurende de hongerwinter op Texel bij pleegouders
zijn geweest. De meesten hebben nooit meer contact met
het eiland gehad, maar na veertig jaar blijkt de behoefte
daaraan opmerkelijk groot te zijn. Alle „Amsterdammertjes"
willen graag present zijn op de reünie die door het comité
„Texel 40 jaar vrij" begin mei zal worden gehouden.
„Reünie" is eigenlijk een verkeerde be
naming, want het gaat er niet zozeer
om de „Amsterdammertjes" samen te
brengen maar meer om het contact
tussen hen en Texel te herstellen. Aan
onderlinge ontmoetingen van Amster
dammertjes is niet zoveel behoefte
omdat deze kinderen elkaar gedurende
het verblijf op Texel niet of nauwelijks
hebben gezien. Ze waren onderge
bracht in tientallen gezinnen, verspreid
over het hele eiland. Er zijn dus geen
onderlinge banden ontstaan en er is
dus ook geen behoefte om die banden
te herstellen.
Herinneringen
Wel wil iedereen graag nog eens op
Texel rondkijken en in contact komen
met hun pleegouders of nabestaanden.
In veel gevallen weten de Amsterdam
mertjes die nu allemaal rond de vijftig
jaar oud zijn, niet meer bij wie ze in
huis zijn geweest. Als ze zich aanmel
den bij Nettie Jongejan of Maria de
Graaf van het comité Texel 40 jaar vrij
kunnen ze echter wel een vaak nauw
keurige beschrijving geven van het
huis of de boerderij waar ze waren, de
omgeving, het beroep van hun pleeg
ouders en andere gegevens, aan de
hand waarvan al snel de juiste conclu
sies kunnen worden getrokken. Soms
is de beschrijving echter zo vaag dat
zelfs de ter plaatse goed bekend zijnde
mensen van het comité er geen raad
mee weten.
Puzzel
Zo schreef C.W. van Beusekom uit
Naarden: „Ik was in 1945 drie maan
den bij oudere mensen in Oudeschild.
Ze hadden een zoon of dochter met
gezin in Den Burg. Een naam kan ik
me niet meer herinneren. Met vriende
lijk groeten, enz."
Tientallen Amsterdammertjes hebben
te maken gehad met de verschrikkin
gen van de Russenoorlog. Drie van
hen zijn daarbij omgekomen en diverse
kinderen zijn gewond geraakt of
moesten naar andere adressen vluch
ten, omdat het huis waar zij verbleven
bij één der beschietingen werd
vernield.
Mevrouw Rie Spruijt-Sol uit Almere-
haven werd gewond toen het huis van
B. van Heerwaarden in De Cocksdorp
een voltreffer kreeg. Van Heerwaar-
dens huishoudster („tante Hanna")
overleed ter plaatse. Rie werd door de
buren, de familie Kalis naar een boer
derij gebracht, vanwaar zij door een
zuster met de fiets naar het dorp werd
gebracht waar zij eerste hulp kreeg,
totdat zij samen met een lotgenootje
Elly van Meurik naar Amsterdam werd
overgebracht waar zij per ziekenauto
bij de ouders werd terugbezorgd. Kort
na haar huwelijk is Rie nog op Texel
geweest, maar als gevolg van de ver
woestingen van de omgeving voor
haar onherkenbaar geworden. De be
hoefte om meer te weten over wat er
toen allemaal is gebeurd en met welke
mensen zij te maken heeft gehad is
erg sterk.
Onderduiker
Het comité heeft ook reacties gehad
van mensen die om andere redenen in
de oorlog op Texel zaten, zoals onder
duikers of hun nabestaanden. Ontroe
rend was de brief van de 83-jarige
heer F. Brand uit Krimpen aan de IJs-
sel wiens zoon Frans (toen 17 jaar) op
Texel was ondergedoken door bemid
deling van de toenmalige directeur van
het arbeidsbureau, die hem plaatste bij
een boer, waarvan de naam onbekend
is. Frans Brand, die arts is geworden,
overleed in 1974 op 45-jarige leeftijd
„door de uitputtende zorg voor zijn
patiënten". Zijn vader tracht nu via het
comité de namen te achterhalen van
de directeur van het arbeidsbureau en
de betreffende boer om, als ze nog in
leven zijn, alsnog dank te brengen.
Het comité heeft Brand laten weten
dat de directeur van het arbeidsbureau
vrijwel zeker de heer Karei Stoepker is
geweest die inmiddels is overleden
maar is nog op zoek naar de bedoelde
boer. Wie het weet wordt verzocht tel.
02228-266 te bellen.
Welke „Daan"?
Rita de Carpentier-Rong uit Alkmaar
wil ook graag in contact komen met
mensen waarmee zij in 1945 op Texel
te maken heeft gehad toen ze daar als
11-jarig meisje verbleef. Ze schreef
destijds de lijken van soldaten te heb-
Burgemeester en wethouders gaan
niet in op een voorstel van de
Stichting Willem van Oranje uit
Amsterdam om discriminerende
opschriften of kwetsende schut
tingtaai door medewerkers van de
stichting te laten verwijderen. De
stichting heeft aangeboden discri
minerende teksten van al het on
roerend goed op Texel weg te ha
len voor f1900— per jaar.
De stichting werft op Texel werkloze
vrijwilligers voor deze klussen en wil
zo een halt toeroepen aan de toene
mende discriminatie op muren en
schuttingen. Momenteel worden der
gelijke opschriften op gemeente
eigendommen verwijderd door de
dienst gemeentewerken. Dat komt vol
gens het college niet vaak voor en de
kosten die aan dit werk besteed wor
den zijn lager dan de genoemde
f1900,-.
De stichting maakt echter ook gebou
wen van particulieren schoon. Burge
meester en wethouders staan op het
standpunt dat particulieren de schoon
maakkosten kunnen verhalen op de
personen die de leuzen hebben aange
bracht of op de verzekering. „De ge
meente heeft in deze geen taak".
No pigs
Ook is het de vraag wie de discrimine
rende opschriften meldt, maar een
groter vraagteken plaatst het gemeen
tebestuur bij de opmerking wat als dis
criminerend of kwetsend opgevat moet
worden. „Op Texel zien we nogal eens
de leus „no pigs" (geen varkens). Valt
dat onder de schoonmaakverplichting
van de stichting?" Het aanbod van de
stichting is ook verzonden aan de ge
meenteraad en zal in de eerstvolgende
raadsvergadering worden besproken.
Het college zal dan meedelen dat men
niet op het aanbod wenst in te gaan,
ook mede omdat in de begroting geen
geld voor dit werk is gereserveerd.
Volgens het college is vaak moeilijk vast te stel/en wat kwetsende of discriminerende schuttingtaai is. De tekst die al vele maanden op de gevel
tan het raadhuis prijkt, is in ieder geval discriminerend voor degenen, die de Engelse taal niet machtig zijn.
ben gezien, herinnert zich de angst
toen zij in een boomgaard schuilde en
links en rechts de kogels hoorde flui
ten maar weet niet meer hoe de men
sen heten waar zij gastvrij onthaal
kreeg. „Het was een ouder echtpaar
zonder kinderen. De man heette Daan
van zijn voornaam, ze hadden een gro
te boerderij met veel schapen en kip
pen, niet ver van Den Burg. Het was
in de richting Oosterend aan de rand
van een grote boomgaard, die aan de
veel jongere buren toebehoorde. Ande
re dingen die op mij als vrijgevochten
Amsterdamse een sterke herinnering
hebben achtergelaten waren dat zij
nogal streng gereformeerd of hervormd
waren. Op zaterdag werd bijvoorbeeld
het eten voor zondag klaargemaakt en
dat mocht zondag alleen opgewarmd
worden en de afwas moest blijven
staan tot maandag. Ik vrees dat deze
lieve mensen niet meer leven, maar
misschien nog wel familie van hen met
wie in contact heb gehad. Ik herinner
me dat we op zondag in Oosterend
naar de kerk gingen. Daar gingen we
dan op bezoek bij familie, waar meisjes
waren, iets ouder dan ik".
Graag ontvangt het comité tips, waar
door ook Rita Rong kan worden ge
holpen. Maar ook als dat niet lukt, wil
ze begin mei naar Texel komen, voor
het eerst sinds 40 jaar.
Waarom nu pas?
Een vraag waarmee het comité telkens
wordt geconfronteerd is: waarom heeft
het merendeel van de Amsterdammer
tjes of hun ouders nooit meer contact
'met het eiland gehad? Het is toch niet
meer dan vanzelfsprekend dat mensen
die hun kind naar Texel konden sturen
zodat het niet van de honger omkwam
later nog eens langskomen? Waarom
deden ze dat niet? Valse schaamte?
Het antwoord op die vragen begint
zich aan de hand van de tientallen te
lefoontjes en brieven langzamerhand te
vormen. Allereerst moet worden vast
gesteld dat ongeveer één derde van de
ca. 500 Amsterdammertjes die op
Texel zijn geweest later wél een keer
of meerdere malen contact heeft ge
had met hun pleegouders. Bij de ande
ren kwam het er niet van door allerlei
oorzaken. In de eerste oorlogsjaren
hadden de Amsterdamse gezinnen
waar de kinderen vandaan kwamen
het vaak erg moeilijk. Er waren andere
zorgen dan contacten onderhouden
met die wildvreemde mensen op dat
verre, onbekende eiland. Soms was er
ook valse schaamte, in enkele gevallen
omdat de kinderen waren uitgezonden
door bemiddeling van Winterhulp Ne
derland, een NSB-organisatie. Verder
is het een feit dat sommige gezinnen
wel in de gelegenheid waren hun kin
deren te laten „vetmesten" op Texel
terwijl anderen dat niet konden, wat
jaloezie en verbittering heeft gegeven
zodat men er maar liever niet meer
over praatte. Vrij algemeen heerste bo
vendien het gevoel dat achter de oor
logsellende een punt moest worden
gezet, ledereen wilde het verleden ver
geten, extra gestimuleerd door de
spectaculaire welvaartsverbetering die
zich in de naoorlogse jaren voltrok. In
die tijd is er door dit min of meer af
gedwongen vergeten ook veel verdron
gen en het is waarschijnlijk niet toeval
lig dat er juist na veertig jaar algemene
behoefte blijkt te bestaan om terug te
blikken of om „orde op zaken" te
stellen.
Balans opmaken
De Amsterdammertjes van destijds zijn
nu bijna allemaal op een leeftijd waar
op zij niet meer zo hevig door gezins
beslommeringen worden bezig gehou
den en ook niet meer aan hun „toe
komst" werken. Ze zijn gaan nadenken
over hun leven, waarin de maanden
op Texel een korte maar onvergetelijke
episode vormen. Al lang voordat op
Texel de plannen voor de reünie wer
den gemaakt, had menigeen het voor
nemen om nog eens terug te keren
naar dat eiland en te kijken of daar
nog iets herkenbaars is. Ze reageerden
dan ook enthousiast toen ze in de
krant lazen over de reünie.
Het comité heeft nu meer dan 150
Amsterdammertjes op de lijst staan. Er
komen er nog dagelijks bij. Alle kran
ten waarop door het comité een be
roep is gedaan hebben melding ge
maakt van de „Amsterdamse dag" op
Texel.
Programma
Wat er op die dag zal gebeuren is
overigens nog niet bekend. De geld
middelen zijn beperkt, zodat het comi
té in ieder geval geen al te hoge ver
wachtingen wil wekken. Van de deel
nemers zal een eigen bijdrage worden
gevraagd, wat bij een reünie gebruike
lijk is en dus niet onsympathiek zal
overkomen. De gedachten gaan uit
naar een gezamenlijke boottocht, een
broodmaaltijd en eventueel een
bustocht over het eiland, waarbij vol
doende gelegenheid wordt gegeven
om op eigen gelegenheid op pad te
gaan. Sommige Amsterdammertjes
zullen maar een dag willen blijven, an
deren zullen er een lang weekend of
korte vakantie van maken.
Er wordt niet bij voorbaat van uitge
gaan dat de Amsterdammertjes alle
maal onderdak zullen krijgen bij hun
voormalige pleegouders of familieleden
daarvan. Ook de Amsterdammertjes
zelf willen dat niet allemaal omdat ze
de hernieuwde banden graag een
beetje vrijblijvend willen houden of
omdat zij hun veelal bejaarde pleegou
ders geen overlast willen bezorgen.
Pleegouders of nabestaanden die er
prijs op stellen dat „hun" Amsterdam
mertje bij hen komt logeren moeten
dat nadrukkelijk laten blijken jegens
het comité en ook de Amsterdammer
tjes zal worden gevraagd op welke wij
ze zij onderdak willen, voor zover zij
niet dezelfde avond huiswaarts keren.
Degenen die geen logies hebben,
moeten dat zelf regelen en krijgen
daartoe VVV materiaal toegestuurd.
Wie helpt?
Het comité wil een beroep doen op de
lezers van deze krant bij het compleet
maken van de gegevens over Amster
dammertjes en hun gastouders. Hier
onder volgen namen en beschrijvingen
die misschien bij iemand een licht doet
opgaan. Hij of zij kan dan bellen of
schrijven naar Nettie Jongejan, Wilhel-
minalaan 18, telefoon 02220-3691.
Johanna en Jacoba Verlee zaten bij
een familie Kunst die volgens deze
vrouwen tussen Den Burg en Den
Hoorn woonde. Welke familie was dat?
Salomon Valvekens zat op „Modestia"
in Eierland. Welke familie woonde toen
op Modestia? Marinus Hensen zoekt
naar een familie Kuiper die op het
Schilderend tegenover de ULO moet
hebben gewoond. L. Nijman zoekt
naar de familie Leber in Eierland, waar
nog twee Amsterdammertjes moeten
hebben gezeten. Welke Amsterdam
mertjes waren dat? Bob en Hans van
Herwijnen zoeken een familie C. Lap
die destijds een kruidenierszaak in Den
Hoorn had.
Wie is geïnteresseerd in contact met
Joop Soederhuizen die bij de familie
Pereboom in de Wilhelminalaan heeft
gezeten? Rie Hijman zat in 1945 bij Si
mon en Jennie Smit in Oudeschild.
Die zijn overleden, maar Rie zoekt
contact met nabestaanden die zich
haar herinneren.
Zijn de familie Brans en Schaatsenberg
uit Oosterend en de familie Barhorst
van de Postweg geïnteresseerd in con
tact met Rie en Willie Fransen. Deze
meisjes moesten bij de gevechten in
Eierland van de familie Barhorst vlucf
ten naar Brans en kwamen tenslotte
bij Schaatsenberg terecht.
Willie Mulder zoekt een dochter van
de familie Eelman, vroeger verbonden
aan het postkantoor in De Waal. Ger-
da Vogels is op zoek naar de familie
Hin-Commandeur, waarschijnlijk Den
Hoorn. Zijn er nog mensen die D.
Wiechman hebben gekend, die in de
oorlog bij apotheker Bakker zat?
Stien Soederhuizen zat bij de familie
Van Groenigen in 't Horntje en herin
nert zich ook de kinderen Cor en Adri-
aan waarmee zij contact zou willen
hebben. En Nora Soederhuizen is op
zoek naar de familie Van Leeuwen
waarvan zij zich herinnert dat ze een
tweeling hadden: Riek en Piet.
Hielke Visser is de naam van zijn
pleegouders in De Cocksdorp verge
ten. Aanvankelijk was hij op een boer
derij aan de zeedijk. Na de beschieting
ging hij naar een echtpaar (met een
kind) dat midden in het dorp woonde.
Ria Mulder zoekt de familie N. en R.
Breman-Kikkert destijds woonachtig in
Weststraat of Kerkstraat in Oosterend.
Vera Molenaar vraagt zich.af wat er
geworden is van de familie S. Gieles in
't Horntje.
Alberto van Vlaardingen is op zoek
Vrijdag 1 februari
Van 19.30 tot 20.30 uur houdt kleindie-
rensportvereniging Kotex open huis in
het eigen gebouw in De Mars.
Van 9.00 tot 17.00 uur bestaat op het
parkeerterrein naast garage Kaczor aan
de Keesomlaan in Den Burg gelegen
heid om de verlichting van auto of
motor te laten controleren en zonodig
bijstellen.
Om 20.00 uur start in dorpshuis De
Bijenkorf in Oosterend een damsimul-
taan tegen Jannes van der Wal.
Zaterdag 2 februari
In De Ferrever-zaal in Den Burg wordt
de fietsbehendigheidscross voor kinde
ren van Den Burg gehouden, aanvang
14.00 uur.
De oud-leerlingenvereniging herhaalt
het blijspel „Wat een kippedrift" in het
Eierlandsche Huis in De Cocksdorp,
20.00 uur.,
Maandag 4 februari
De Overkoepeling van Vrouwenorgani
saties heeft een vergadering in het
zaaltje bij de doopsgezinde kerk in Den
Burg, aanvang 14.00 uur.
Texel zoekt 'honger
winterkinderen'
sewws!. Dat
mede-ofganlsaliice De
Meerdere landelijke kranten hebben royale re-
daktionale aandacht besteed aan de reünie
van de Amsterdammertjes. Hier een knipsel
uit het Algemeen Dagblad.
naar de families Lemstra, S. Wuis in
Eierland, Boon van het Koogerend en
S. Lap (die twee dochters had) in Den
Hoorn.
Jopie Smit zoekt de familie Koning die
destijds in de Peperstraat in Oosterend
woonde met de dochters Melia, Nelie
en mogelijk ook een Leo.
Rietje Smit zoekt een familie Zuide-
wind die bij Oudeschild of Nieuwe-
schild moet hebben gewoond en Truus
den Ouden wil weten hoe het de fami-
Ije Dijksen (of Dijker) is vergaan die in
Den Hoorn moet hebben gewoond en
die een dochter Annie had en is ook
nieuwsgierig naar de familie Koopman
waar ze vaak te gast was.
De meeste grote landelijke dagbladen
hebben redactionele aandacht besteed
aan het plan om in mei een reünie van
„Amsterdammertjes" te houden. Hier
boven een knipsel uit het Algemeen
Dagblad van vrijdag j.l. Elke nieuwe
publicatie levert weer nieuwe reacties
op. Er zijn er inmiddels meer dan 150.
In bijna alle gevallen willen de Amster
dammertjes in gezelschap van echtge
noot of echtgenote en soms ook met
kinderen naar Texel komen, zodat het
comité moet rekenen op een toeloop
van tenminste 300 leden.
De door Albert Heijn uitgeschreven
knip-, plak- en kleurwedstrijd voor
de jeugd is een succes geworden.
Er waren ruim 150 inzendingen,
aanzienlijk meer dan in andere fili
alen in vergelijkbare plaatsen.
Woensdagavond ging de jury aan het
werk, bestaande uit filiaalchef A. Hen
driks, H. de Graaf en J.Bruin. Er werd
vooral op originaliteit gelet, hoewel er
voor originele kunstuitingen niet zo erg
veel mogelijkheden waren omdat de
deelnemers moesten werken met het
verstrekte materiaal.
Het ging erom een dorpsgezicht zo
fraai mogelijk in te kleuren en tegen
dit decor een optocht te maken van
uitgeknipte en tevens ingekleurde
figuurtjes.
In de categorie 4 - 7-jarigen was dat
op de aardigste wijze gedaan door
Nienke van Atteveldt, Kamerstraat 17
in de Koog, die daarmee een radio
cassetterecorder won. De tweede prijs
(een walkman) ging naar Gerrie Vlas,
Wagemakerstraat 26 in Den Burg.
In de categorie 8-12-jarigen was Hessel
Rienks, Wilhelminalaan 21 in Den Burg
winnaar van de eerste prijs: een grote
re radio-cassetterecorder. De tweede
prijs (walkman) was voor Esther Rood,
Marelstraat 13.
De werkstukken van 22 andere inzen
ders vielen in zodanige zin gunstig op,
dat zij allen een troostprijs kregen in
de vorm van een „rolleykit" met kleur
potloden: Laura Witte, Zeebries 16;
Wilco Drijver, Bernhardlaan 160; Fran-
cien Panneman, Watermunt 16; Wou
ter Lok, Schilderend 210; Evelina Drij
ver, Bernhardlaan 160; Joris Vlas, Wa
gemakerstraat 26; Jelte Nieuwland,
Zeebries 6; Renate Rood, Marelstraat
13; Petra Kooiman, Oosterenderweg
21; lete Rienks, Wilhelminalaan 21;
Marjo Huisman, Akenbuurt 22; Maria
Witte, Bernhardlaan 13; Angela Maas,
Molenlaan 26; Ingeborg Looijer, Spin-
baan 1; Hanna Beekman, Bomendiek
1; Annemieke Kooiman, Oosterender
weg 21; Gerdie van Zon, Marelstraat 4;
Mirjam Fraanje, Beatrixlaan 10; Sandra
van Hengel, Kogerweg 152; Albert ten
Wolde, Golfslag 7; Angelique Looijer,
Spinbaan 1 en Suzanne Visser, Tjak-
kerstraat 7.
Zaterdag (morgen) om 11.00 uur zullen
de vier hoofdprizen door bedrijfsleider
Hendriks in de AH-winkel aan de
Waalderstraat aan de winnaars worden
uitgereikt. De winnaars van de troost
prijzen kunnen die op maandag 4 fe
bruari afhalen.
