Cjrorn Twartsjexels in het harL,
Spaarbekken Razende Bol biedt
nteressante mogelijkheden
Dertig jaar „de klant
s koning"
Lievense ontmoet weinig oppositie
en tra wordt Fotowinkel Pieter de Vries
Meervoudige Kamer mild
in 12-mijl boetes
BLUE BREEZE
GERICHT 15 SEPTEMBER 1887 - Nr. 9974
VRIJDAG 19 APRIL 1985
jctie: Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, tel. (02220) 2741.
m werktijd: Harry de Graaf, Pelikaanweg 75, De Koog, tel. (02228) 266,
Oosterhof, Westerweg 14, Den Burg, tel. (02220) 4988 en Niek van der
en, Schilderweg 215, Oudeschild, tel. (02220) 5393.
advertenties, abonnementen, etc.:
aveld De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
bon (02220) 2741, na 18.00 uur 4881
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs f18,10 per kwartaal; los 80 cent
Postgiro 652
Bankrelaties: Amro Bank nr. 46.99.17 636
Rabobank nr. 36.25.01.742; NMB nr. 67 34.60.398.
aanleg van een gigantisch spaarbekken op de Razende
>l zal niet alleen in het belang zijn van de landelijke ener-
evoorziening en de kustverdediging van Texel, maar houdt
ik interessante mogelijkheden in voor de eilandeconomie,
jt nieuwe eiland en de dam waarmee het mogelijk met
zal worden verbonden, zal ruimte bieden voor allerlei
rmen van (water)recreatie en het project zal in de hele we
id de aandacht trekken waardoor kan worden gerekend op
stroom energiedeskundigen die hier willen congresse-
n. Bovendien zal de werkgelegenheid die samenhangt met
technische installatie van het spaarbekken belangrijk gro-
zijn dan thans wordt geboden door de PEN-centrale bij
jdeschild. Die centrale wordt overbodig omdat Texel zijn
ectrische energie kan halen uit de „superkabel" die de wa-
rkrachtcentrale en de pompen van het spaarbekken ver-
ndt met het landelijke en internationale koppelnet.
Idus verklaarde desgevraagd ir. L.W.
svense uit Breda dinsdagavond in
tel De Lindeboom, waar hij op initi-
efvan de Rotaryclub voor een ge-
or van ongeveer tweehonderd geno-
jden een toelichting gaf op zijn ge-
chtmakende plannen voor een op de
izende Bol te maken spaarbekken,
binnen enkele jaren zal komen vast
staan of dit in veler ogen fantasti-
ie plan inderdaad zal worden uitge-
erd. Tientallen deskundigen zijn
ans bezig het uit te werken, tegelijk
enkele alternatieven. Bij herhaling
toogde de Bredase ingenieur dat tal
problemen nog moeten worden
igelost, maar hij twijfelde niet aan de
lalbaarheid. Voor Lievense leek het
voorbaat vast te staan dat het Ra-
nde Bol-plan als het meest aantrek-
lijk uit de bus zal komen.
Weinig tegenstand
loewel de Rotaryclub een zeer geme
erd gezelschap had uitgenodigd in de
oop aldus een pittige discussie uit te
(ken waren er nauwelijks oppositie
geluiden te beluisteren en voor zover
dat wel het geval was, reageerde Lie
vense met een voor de zaal afdoende
repliek.
Slechts één vragensteller kwam
met kritiek met een fundamenteel
en principieel karakter. Dat was
Hans Roeper die herhaalde wat hij
al eerder in een ingezonden stuk in
de krant had geschreven: het
spaarbekken is interessant voor het
opvangen van overtollige
nachtstroom zoals die vooral door
kerncentrales wordt geleverd om
dat kerncentrales niet op een „laag
pitje" kunnen worden gezet als de
vraag naar stroom tijdelijk af
neemt. Het spaarbekken zou der
halve dienstbaar zijn aan kernener
gie en deze vorm van energie daar
om stimuleren. Lievense antwoord
de dat van stimuleren geen sprake
is omdat die kernenergie er even
goed wel komt. Kernenergie, ook
als de overproduktie daarvan niet
door een spaarbekken wordt opge
vangen, is namelijk goedkoop. In
alle ons omringende landen wordt
al voor de helft of meer door kern
centrales in de electriciteitsbehoef-
te voorzien; Nederland loopt achter
want hier bedraagt het kernener
gieaandeel slechts 6%. Nederland
kan straks tegen brandstofkosten
uit bijv. Frankrijk overtollige
stroom kopen die van de kerncen
trales aldaar afkomstig is en deze
via spaarbekkenopslag op de uren
van de meeste vraag gebruiken.
Het spaarbekken lokt geen kerne
nergie uit, het is eerder andersom.
Voor de lezers die niet meer precies
weten wat het plan Lievense inhoudt:
Op de Razende Bol wordt een ringvor
mige duindijk van honderd meter
hoogte aangelegd waardoor een wa
terbassin ontstaat dat met windturbi
nes en/of overtollige nachtstroom van
centrales elders wordt volgepompt.
Gedurende de uren met de meeste
vraag naar stroom, laat men dat enor
me bassin gedeeltelijk leeglopen via
turbines (zoals bij een waterkrachtcen
trale) waarbij stroom wordt opgewekt
die weer in het landelijk net wordt ge
bracht waardoor de capaciteit van de
centrales elder op een niet al te hoge
top hoeft te worden afgestemd. Iets
dergelijks wilde Lievense eerst in het
Markermeer doen, maar dat stuitte op
bezwaren en bovendien bleek het veel
goedkoper om de Razende Bol bij
Texel als locatie te kiezen met als bij
komend voordeel dat door het afslui
ten van het Molengat door de verbin-
dingsdijk die waarschijnlijk tussen de
Razende Bol en het Westerslag zal ko
men, tot een ander stromingspatroon
zal leiden, waardoor de kustafslag tot
staan zal worden gebracht. Bij het
voor de Markerwaard bedachte plan
werd er nog vanuit gegaan dat het
stuwmeer met windturbines zal wor
den volgepompt, maar de ontwikkeling
van de hiervoor benodigde zeer grote
molens is nogal tegengevallen zodat
het waarschijnlijker is dat de pompen
niet op windstroom maar op de over
tollige stroom van (kern) centrales zul
len draaien. Aar. het principe doet dat
weinig af.
Veel belangstelling
Vrijwel alle mensen die waren uitgeno
digd om de avond bij te wonen waren
ook inderdaad aanwezig. Present wa
ren onder meer vertegenwoordigers
van de werkgroep Landschapszorg
Texel, de plaatselijke politieke partijen,
gemeenteraadsleden, waterschap
Texel, enkele wethouders, vertegen
woordigers van de VVD- en CDA-
fracties van provinciale staten. Kamer
van Koophandel, Energie Onderzoek
centrum Texel, Marine, het PEN en de
plaatselijke vakbondsafdelingen.
De avond werd geleid door voorzitter
Henk Heetveld van de Rotaryclub
Texel die onder meer vertelde dat de
anders zo dure Lindeboom-zaal voor
dit bijzondere geval „vriendschappe
lijk" was afgestaan en dat de aanwezi
gen hun koffie zelf moesten betalen
omdat de Rotaryclub zijn geld hard
nodig heeft voor het Tesselhuus. Inge
nieur Lievense begon zijn lezing met
een algemene beschouwing over de
energieproblematiek, waarbij hij onder
meer vertelde dat sinds de oliecirsis
van 1973 algemeen het besef leeft dat
energie eindig is en dat gezocht moet
worden naar „hernieuwbare" energie,
zoals zon en wind. Het probleem is
daarbij dat deze energie niet goed
bruikbaar is zolang zij niet wordt op
geslagen. De beschikbaarheid van
windenergie is anders geheel afhanke
lijk van de grillen van de natuur. Ook
is het belangrijk dat de industrie de
Lievense tijdens zijn lezing in hotel ..De Lindeboom"
gelegenheid krijgt zich toe te leggen
op de serieproduktie van grootschalige
windturbines. Zover is het nog niet,
omdat de electriciteitsmaatschappijen
daar geen belang bij hebben. Windge
neratoren vormen een bedreiging voor
de rentabiliteit van de centrales. Het
wordt anders als de ±jit wind gewon
nen electriciteit zou kunnen worden
opgeslagen zodat het pas kan worden
gebruikt als de vraag het grootst is.
Daarin voorziet het oorspronkelijke
plan Lievense. Als een groot bassin
door windmolens wordt volgehouden,
kan men op elk gewenst moment elec
triciteit betrekken door het water uit
dat bassin via turbines te laten weglo
pen. Ook de stroom die 's nachts te
veel wordt geproduceerd door centra
les kan worden gebruikt om het bassin
vol te pompen.
Willekeurig
Dat op een gegeven moment voor het
Markermeer werd gekozen als plaats
voor zo'n spaarbekken noemde Lieven
se een willekeurige greep. Dit deel van
het IJsselmeer zou aanvankelijk wor
den drooggemaakt, maar er is tegen
woordig meer behoefte aan energie
dan aan landbouwgrond zodat de aan
leg van een spaarbekken voor de hand
lag.
In een latere ontwikkeling van de plan
nen bleek het aantrekkelijk om het
spaarbekken niet groter te maken dan
46 vierkante kilometer (bij een grotere
diepte) zodat het evengoed mogelijk
zou zijn het grootste deel van het Mar
kermeer droog te maken. Overigens is
een waterbassin niet de enige metho
de om electriciteit op te slaan. Het
zou ook kunnen met perslucht of met
vliegwielen met een doorsnee van 30
meter. De keus is evenwel gevallen op
wateropslag en meerdere plannen die
op dat principe zijn gebaseerd zullen
worden uitgewerkt. Het variantplan
Razende. Bol is op het laatste moment
in de discussie meegenomen. Dit plan
wordt gekenmerkt door een betrekke
lijk kleine oppervlakte: 3 km2 bij een
grote waterdiepte (96 meter). Als dit
bassin voor een derde leegloopt (de
bovenste 32 meter) kan daarmee 20
miljoen kwu worden opgewekt. Meer
water wordt niet gebruikt. De onderste
zestig meter van het bassin zou ook
met zand gevuld kunnen worden maar
water is goedkoper. Een voordeel van
de betrekkelijk kleine omtrek van het
Lees verder PAGINA 7
3 dertig jaar onder het motto ,,de klant is koning" een eigen le-
ensmiddelenbedrijf aan de Weverstraat te hebben gerund, stoppen
sten Netty van Heerwaarden zaterdag met hun winkel. Dat mag
bafsluiting van een periode worden genoemd. De Van Heerwaar-
ens dreven de laatste kleinschalige kruidenierszaak van Den Burg.
i ontmoetten elkaar in die zaak en hun kinderen werden er gebo-
n. Toch vertellen ze met enige nadruk dat dit voor hen geen
zielig" afscheid is, ze stoppen zoals ze gewerkt hebben: met blij-
•oedigheid. Het pand is verhuurd aan Pieter de Vries, die er een
towinkel in zal vestigen.
minste zeggen dat we altijd met ple
zier hebben gewerkt. In onze winkel is
het contact met de klant altijd prima
geweest en dat raak je in die grote su-
permarkts toch kwijt." Tijdens het
gesprek dat aan dit artikel ten
grondslag lag was dat duidelijk te mer
ken. Veel hartelijke reacties, klanten
die er voor zorgen dat de voorraad van
lin 1941 kwam de toen 14-jarige Aat
de winkel bij Kees van der Koóï
Srken, na een zomer in de bollen.
Ires van de Winkel: Weverstraat 70.
jaar later kwam er een nieuw
inkelmeisje, Netty Koopman. In 1955
lfnen beiden de zaak over, Van der
«i vestigde zich in Dros' Magazijn,
datzelfde jaar trouwden Aat en Net-
Al vrij snel, in 1962, werd de eerste
foouwing uitgevoerd. Dat luidde te-
het einde in van het echte „krui-
nierstijdperk". Aat: „Voorheen wo-
n we alles af, dat was behoorlijk
dextra werk. Zout en soda en der-
'fe zat allemaal in bakken. Het
nog wel eens voor dat mensen
kwamen met soep waar in plaats
zout soda in verwerkt was. Wie
n verwisseling maakte was natuur-
nooit meer te achterhalen en dan
(en we een vergoeding. Ik bracht in
djd alle boodschappen zelf rond
deen transportfiets, met zo'n mand
*op." Netty vertelt hoe het in die
9ing met het werven van nieuwe
dien. „Daar gingen de kruideniers
'dheen. Tevoren had je al in de ga
swaar een huis leeg was. Als de
verhuiswagen voor de deur stond,
sprongen de winkeliers op hun fiets.
Wie er het eerst was had de klant. Je
had zo'n klant dan ook helemaal, want
je bracht alles aan de deur natuurlijk".
Netty poetste dagelijks onder meer 72
koekblikken.
In de oorlog ging het afwegen nog
verder dan normaal. Ook zaken als
stroop en jam werden aangevoerd in
houten vaatjes, vanwege het pottenge-
brek. De mensen kwamen dan hun
potje stroop of jam op de bon halen.
Aat herinnert zich nog hoe hij op een
ochtend tot de ontdekking kwam dat
een vaatje stroop gelekt had, de hele
steeg achter de winter zate er
onder
Sfeer
De Centra, ooit één van de grootste
winkels van Texel, bleef min of meer
kleinschalig werken. Met als pluspunt:
intensief contact met de klanten. Zo
wel Aat als Netty noemen dat het
belangrijkste aspect van de afgelopen
dertig jaar. „Natuurlijk zouden wij ook
groter zijn geworden als het erin had
gezeten, maar nu kunnen we ten-
zf'i t>
UHOOP
UHf lt. PARAAT MAAKT GOE...
J WINKELEN NOG MAKKELI
Tjsr^j
PARAAT MAAKT C(
WINKELEN NOG MAK
Aat en Netty van Heerwaarden zetten er morgen definitief een punt achter.
de schappen verdwijnt en opmerkin
gen in de trant van „We zuilen jullie
missen."
Belangrijk in het assortiment van de
zaak is altijd het reformgedeelte ge
weest. Zowel Aat als Netty liepen cur
sus in Duitsland om van de fijne
kneepjes van dit vak op de hoogte te
raken. Vooral toen de reformartikelen
er net inkwamen was deze kennis no
dig. Netty: „Toen stond er nog niet
zoveel op de verpakkingen. Dat is nu
wel anders. Toch is een goede begelei
ding door de winkelier belangrijk. Bij
diëten en dergelijke vormden wij vaak
de schakel tussen arts en patiënt."
Zowel Aat als Netty gaven uw verslag
gever een briefje. Op dat van Aat
stonden de volgende namen: Herman
Neyens, Piet Dam, Goukie Witte, Duw
Hin, Piet Witte, Heerschap, J. Zijm, E.
Groot, F. van der Kooi, C. Huisman,
Van der Slikke, Nan Huisman, de vori
ge AH en tot slot Aat en Netty van
Heerwaarden. Dat zijn alle „kleine"
kruideniers die in de afgelopen dertig
jaar hun zaak sloten, een periode die
na zaterdag definitief afgelopen is.
Netty gaf een kassabonnetje mee met
daarop de leuze: „De zaak waar de
klant koning is."
Fotowinkel
De volgende gebruiker van het pand is
Pieter de Vries. Die sluit zijn zaak in
Den Hoorn en kiest voor de centrale
ligging, de grotere klantenstroom en
de betere mogelijkheden om op het
toerisme in te spelen van Den Burg. In
de zaak komt de nadruk op fotowerk
en aanverwante artikelen te liggen, ap
paratuur zal op een bescheiden schaal
gevoerd worden. Pieter gaat zich meer
toeleggen op (trouw)reportages, en in
de zaak komt een donkere kamer en
een volkomen afgescheiden studio
waar in alle rust pasfoto's, portretten
en dergelijke gemaakt kunnen worden.
Een nieuw deel in het assortiment vor
men de lijsten, waaronder hoogwaar
dig materiaal als dat van Nielsen De
sign uit de VS. Getracht wordt het
maken van portretten met behulp van
visagiste Karin Parlevliet en kapper
Ron van Boven op grotere schaal aan
te pakken. De zaak zal 23 mei openen.
De Meervoudige Kamer heeft
maandag lagere boetes opgelegd
aan vier Texelse en een Helderse
visserijfirma voor het vissen binnen
de 12 mijl dan tijdens de zitting
van 1 april door officier van justi
tie, mr. W. Jansen, was gevraagd.
Jansen vroeg om een totaalbedrag
van f67.500,— aan boetes en de
Meervoudige Kamer vonniste een
totaal van ƒ39.500,—.
Het illegaal vissen op haring door de
TX 52 werd beboet met ƒ1000— ter
wijl om ƒ3000,— was gevraagd. Voor
het illegaal aanvoeren van schol door
de HD 104 vroeg Jansen ƒ2000,—
maar de Meervoudige Kamer vond
ƒ1000,— voldoende.
De TX 52 van de Gebroeders Van Dijk
werd het zwaarst beboet met de ge
noemde ƒ1000,— en voor het driemaal
vissen binnen de 12 mijl ƒ7500,—. De
TX 56 van de Gebroeders Van der
Slikke was ook driemaal in verboden
water geverbaliseerd en dat leverde
ook een totale boete op van ƒ7500,—.
Voor het twee keer binnen de 12 mijl
vissen met de TX 32 en de TX 37
door de Fa. P. van der Vis vroeg de
officier ƒ12.000,— omdat het hier gro
tere schepen betrof. In één geval, de
TX 32, oordeelde de rechtbank dat
ƒ2500,— de juiste straf was en voor de
TX 37 vonniste men ƒ3000,—. De grote
TX 5 van A. Ellen en Zonen werd met
ƒ3000,— beboet voor het één keer vis
sen binnen de 12 mijl. Hier was ook
ƒ6000,— gevraagd.
Vrijdag 19 april
Vrij entree.
