,Wij zijn verantwoordelijk
Groot publiek genoot
van Georgische dansers
Grote Waliko" tijdens ontvangst
Lord Tweedsmuir
weer achter de
vogels aan
SDAG 7 MEI 1985
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
besloten.
winsky bracht een dronk uit op de
overwinning op het het fascisme en
zei dat het Russische volk in voor
spoed, vrede en vriendschap wil leven.
Holland-Roesland-Goed
Oud-gemeentesecretaris Beemsterboer,
destijds deel uitmakend van het plaat
selijk verzet dat hij vooral administra
tieve diensten bewees, bracht het
wachtwoord in herinnering dat af
gesproken was bij de opstand van de
Georgiërs. Het luidde „Holland-
Roesland-Goed" en dat moest ra
zendsnel worden uitgesproken om te
voorkomen dat je als vijand door de
mand viel. Beemsterboer sprak de
hoop uit dat niet alleen de betrekkin
gen tussen „Roesland" en Holland
„goed" zouden zijn, maar de relatie
tussen alle volkeren.
Als tolk in het gezelschap fungeerde
mevrouw S. Makarowa, een bekende
voor de deelnemers aan de reis naar
Georgië. Zij is zelf zeer actief geweest
in de strijd tegen de Duitsers en herin
nerde aan de gesneuvelde Georgiërs
van de opstand op Texel „die samen
met de inwoners van Texel hebben ge
vochten en nu in de Texelse aarde lig
gen". „Ik drink anders nooit, maar
voor het eerst van mijn leven wil ik
drinken op hen."
Genoeg voor ieder
Burgemeester Engelvaart zei dat de
mens tegenwoordig in staat is te
zorgen voor genoeg kleding, huis
vesting en voeding voor alle aard
bewoners en dat voor een fractie
van het bedrag dat nu aan wapens
wordt besteed. „Het is nooit de
bedoeling van de soldaten en ver
zetsmensen geweest om een we
reld te maken die zo dreigend is
als nu. Maar ik geloof in de ont
moeting van mensen uit oost en
west, uit noord en zuid, tussen
zwarten en blanken, armen en rij
ken. Niemand maakt me wijs dat
iemand een mens vernietigen wil,
waarmee hij wel eens een glas
drinkt. Ik hoop dat we allemaal
willen meewerken aan de ontmoe
ting met elkaar."
Aan mevrouw Makarowa overhandigde
de burgemeester een exemplaar van
de zojuist gereedgekomen herden
kingspenning met het opschrift „Texel
wenst u vrede en vrijheid" en werd er
voor gezorgd dat ook de andere
gasten zo'n penning kregen. Er werd
bij verteld dat ook de nog te ontvan
gen ex-geallieerden uit de Verenigde
Staten, Canada en Engeland deze
bronzen penning zouden ontvangen.
In het Georgische gezelschap bevond
zich ook de filmregisseur Rezo Tabu-
kasvili uit Tbilisi. Hij was al meerdere
keren op Texel geweest en is thans be
zig een film over oorlog en vrede te
maken waarin Texel een belangrijke rol
speelt.
Hij liet in zijn toespraak uitkomen dat
Texel voor Georgiërs een soort heilige
plaats is, alleen om het feit dat in de
Texelse aarde 556 Georgische doden
zijn begraven. Ook Tabukasvili uitte in
bloemrijke bewoordingen zijn dank aan
de Texelaars.
Tegenprestatie
De Georgische kunstenaar Nodat Ma-
lazonia overhandigde aan de burge
meester en aan Harry en Maria de
Graaf een eenmalig vervaardige meta
len legpenning met Georgische symbo
len. Het zou inhouden dat genoemde
personen daarmee tot ereburger van
Georgië of Tbilisi waren benoemd,
maar dat was een vergissing van de
tolk. De penning was een ereblijk. Het
echtpaar De Graaf heeft de Texelse
herdenkingspenning gemaakt en de
Georgische kunstenaar wilde daar iets
tegenover stellen door ook een legpen
ning te geven, toevallig van precies
hetzelfde formaat.
Door nog meer mensen werd gespro
ken, onder andere door Huug Snoek
die vertelde dat de Georgiërs die zich
destijds voor de op hen jagende Duit
sers in veiligheid wilden stellen lang
niet altijd onderdak bij burgers durfden
te vragen omdat zij wisten welke gé-
Lord Tweedsmuir verheugde zich
niet alleen op een bezoek aan
Texel vanwege het weerzien met
oudere Texelaars. Minstens zo be
langrijk vond hij een weerzien met
de Texelse vogels. Vlak nadat
Tweedsmuir de uitnodiging van
het gemeentebestuur om enkele
dagen naar Texel te komen had
aangenomen, vroeg hij of het mo
gelijk was de in zijn boek geroem
de natuurgebieden van ons eiland
uitgebreid te bezoeken.
De lord en lady werden zaterdag,
zondag en maandag op hun wen
ken bediend metsunrise" bezoe
ken aan respectievelijk de Schor
ren, de Muy en de Slufter waar in
deze broedtijd uiteraard veel vo
gels zijn te aanschouwen. Het be
zoek aan de Schorren had zater
dagmorgen ook een beetje een
nostalgisch karakter omdat
Tweedsmuir dit gebied bijna 40
jaar geleden bezocht met wijlen
vogelfotograaf Nol Binsbergen en
nu met zijn zoon Michel en Cees
Boot terugkeerde naar de plaats
waar de Engelse vogelkenner dier
bare herinneringen aan heeft. In
tegenstelling tot 1945 was het in
1985 flink koud en moest het En
gelse echtpaar zich wapenen te
gen de regen en straffe wind. Bei
den genoten echter overduidelijk
van de vogelexcursies. De foto
werd op de Schorren gemaakt
door Michel Binsbergen.
volgen dat voor de betrokken families
kon hebben. Snoek onderstreepte dat
het in de eerste plaats te danken is
geweest aan de Texelaars die zich
niets van de Duitse dreigementen aan
getrokken hebben dat nog zoveel Ge
orgiërs de strijd hebben overleefd.
Een typisch Russische bijdrage aan de
avond werd gegeven door mevrouw
Lybow Sjetskowa van de vereniging
USSR-Nederland die tal van bekende
Nederlandse schrijvers (o.a. Vestdijk en
Carmiggelt) in het Russisch heeft ver
taald waardoor deze auteurs in de
Sowjet Unie tamelijk bekend zijn. Zij
pleitte voor uitbreiding van culturele en
economische contacten. Zij zong een
lied dat was opgedragen aan de solda
ten die niet uit de oorlog zijn terugge
keerd. „Zij zijn niet ten grave gedra
gen, maar veranderd in witte kraanvo
gels die zeggen: dit nooit weer..."
Ook mevrouw Tamara Sjestikowa (die
in de oorlog als enige over bleef van
een groot gezin) zong een lied. En
kunstenaar Nodar Malazonia bracht
tenslotte een dronk op „op uw grond,
uw architectuur, op uw schitterende
huizen met rode dakpannen net als bij
ons in West-Georgië en op uw vriend
schap met ons volk."
Dinsdag 7 mei
Amnesty International, afdeling Texel,
houdt een schrijfavond in de openbare
bibliotheek van 20.00 tot 21.00 uur.
Op de wielerbaan worden wieler
wedstrijden gehouden, ook voor
gastrenners. De start voor de jeugd tot
14 jaar is om 18.30 uur; voor 15 jaar
en ouder om 19.15 uur.
Woensdag 8 mei
De raadscommissie voor welzijnszaken
vergadert om 20.00 uur in het Natuur-
recreatiecentrum. Gesproken wordt on
der meer over de 1% regeling voor
kunstopdrachten, een alternatief voor
het MZW-projekt en de verbouwing
van de Sint Jozefschol.
Donderdag 9 mei
Op de wielerbaan worden wieler
wedstrijden gehouden, ook voor
gastrenners. Start jeugd tot en met 14
jaar om 18.30 uur; voor 15 jaar en ou
der om 19.15 uur.
r V V en ervoor zor9de dat bij de Russi
I W M sche autoriteiten begrip werd gevraagd
W0 MM I I fvó ffl voor de positie waarin de Georgiërs
UUI VllGl ICCU hadden verkeerd.
Samenwerken
Ijj zijn blij dat wij het hebben overleefd maar wij beseffen
ik dat wij er verantwoordelijk voor zijn dat veel Texelaars
omgekomen. Wij hebben aan de Nederlanders veel te
Hken. Als zij ons niet hadden geholpen zou geen van ons
ilsven zijn gebleven. Hartelijk dank, dat u ons hier ont-
jSgt als familieleden. Dank voor de warme ontvangst die u
is bereidt."
lldus oud-strijder Waliko Schgenti
jegens zijn lichaamlengte op
xel beter bekend als „grote Wali-
donderdagochtend bij de ont
vangst die een 24 man sterke depu
tatie Russen, Georgiërs, tolken en
andere begeleiders donderdagoch
tend kreeg in het raadhuis.
Schgenti gaf er blijk van terdege te
beseffen dat de opstand waarmee
de Georgiërs bereikten dat zij
destijds zijn gerehabiliteerd, een
tamp voor de burgers van Texel is
geweest.
Het was niet de eerste keer dat zoiets
m Georgische zijde werd opgemerkt.
Ook tijdens het bezoek dat 200 Texe-
Èais aan Georgië brachten is dit feit
neer dan eens benadrukt en werd er
zelfs verbazing over uitgesproken dat
zoveel Texelaars de Georgiërs een goed
hart toedragen en begrip hebben voor
hun handelswijze. De Georgiërs heb
ben reden om de Texelaars dankbaar
te zijn en niet andersom.
De deputatie Russen en Georgiërs
stond onder leiding van de bekende
schaakgrootmeester Botwinnik, voor
zitter van de vereniging USSR-
Nederland, de Russische vereniging
die zich bezig hudt met de bevordering
van culturele contacten tussen beide
landen.
Onder de Georgiërs die naar Texel
kwamen, waren zes mannen die
destijds aan de opstand op Texel heb
ben deelgenomen. Drie van hen waren
sindsdien niet meer op het eiland ge
weest: Galaktion Zagereischwili,
Uschangi Sadgobelaschwili en Gogi
Garsewanschwile.
Een veertigtal Texelaars was donder
dagmorgen in de raadzaal om de oud
strijders te ontmoeten. In de meeste
had men elkaar al eerder ge
Waliko Sghenti aan het woord.
nog eens in herinnering dat de Geor
giërs destijds wel degelijk werden ge
dwongen om in Duitse krijgsdienst te
gaan en niet als collaborateurs kunnen
worden beschouwd. Zij konden kiezen
tussen de verschrikkingen van het
concentratiekamp, waar massa's ge
vangenen door kou en honger omkwa
men of het verrichten van bewakings
diensten voor de Duitsers. „Bewezen
is dat zij op weg naar Nederland, al in
Frankrijk contact hadden met de on
dergrondse. Later was dat ook het ge
val in Zandvoort en op Texel."
De burgemeester vertelde dat de Geor
giërs op 4 mei Lord Tweedsmuir zou
den ontmoeten, de man die destijds
de afvoer van de overlevende Geor
giërs naar de Sowjet Unie heeft qere-
Het woord werd ook gevoerd door
Botwinnink. Hij wees erop dat het na
zisme destijds is overwonnen dankzij
de vereniging der volkeren.
Van een verenigd samengaan van het
Hollandse en het Sowjetpubliek is
thans helaas geen sprake. Toch is die
eenheid hard nodig want de wereld
wordt thans bedreigd door een nog
veel vreselijker oorlog. „We mogen nu
niet met samenwerken wachten totdat
die oorlog uitbreekt, het moet nu ge
beuren om die oorlog te voorkomen.
Laten we hopen op het verstand van
de mensen zodat die eenheid er tijdig
komt". De burgemeester beloofde dat
hij die avond tijdens het diner een
reactie zou geven op de toespraak van
Botwinnink.
Culturele competitie
Hij stelde alvast voor een nieuw soort
competitie te organiseren. Niet de
competitie om het meeste en beste
wapenbezit maar een competitie in
sporten, schrijven en dichten. Want
culturele contacten kunnen belangrijk
bijdragen aan het streven naar vrede.
De Georgiërs mochten de rest van de
dag op eigen gelegenheid, samen met
Texelse kennissen, doorbrengen. Daar
hadden ze blijkbaar niet op gerekend
en ze geloofden niet dat dat zómaar
kon. Pas nadat de Russische tolken
nadrukkelijk hadden verzekerd dat het
echt de bedoeling was, gingen ze mee
en vermaakten zich prima. Uschangi
en Schgenti gingen bijvoorbeeld mee
met de fmailie Koorn-Kikkert en brach
ten een bezoek aan allerlei plaatsen
die het tweetal zich uit de oorlog kon
herinneren. Koorn kreeg als geschenk
een kostbaar horloge met inscriptie,
speciaal gemaakt ter gelegenheid van
de 40-jarige bevrijding. Ook de andere
oud-strijders hadden geschenken mee
genomen naar Texel. De gastfamilies
werden verblijd met allerlei soorten
drank, thee, Georgische delicatessen,
speldjes, sieraden en potterie.
De overige leden van het gezelschap
maakten onder leiding van de heer G.
Oskam een bustocht over Texel. De
delegatie was 's avonds in hotel De
Lindeboom opnieuw present voor het
diner dat door de gemeente werd aan
geboden. Aanwezig waren ook Texelse
kennissen van de oud-strijders, het vol
tallige gemeentebestuur en een afvaar
diging van het voormalige Texelse ver
zet, bestaande uit de heren P.
Beemsterboer, Jac. Keijzer, H. Snoek
en H. de Bloois met partners.
Ook de heer Arie Boon en zijn zuster,
kinderen van wijlen mevrouw C.C.
Boon-Verberg „moeder der Georgiërs"
waren aanwezig.
De burgemeester stelde de Texelaars
aan de Russen en Georgiërs voor en
liet weten dat ieder die er behoefte
aan had tijdens het eten kon opstaan
om wat te zegen. Als eerste gebeurde
dat door professor Swet Tichwinsky
uit Leningrad. Hij heeft als kind de
verschrikkingen van de Duitse blokka
de van deze stad meegemaakt. Zijn re
laas is te lezen in het boek „Kinderen
van toen", dat onlangs is uitgegeven.
Hij bracht dank voor de ontvangst die.
de Russen Tiadden gekregen op Texel
en zei dat zijn land er veel waarde aan
hecht dat „alle progressieve mensen"
de overwinning op het fascisme her
denken. De Sowjet Unie hoort tot de
landen die door de oorlog het zwaarst
zijn getroffen. Twintig miljoen Russen
kwamen om. In „heldensteden" zoals
Leningrad en Minsk werd de helft van
de bevolking gedood. „Wij verloren
onze ouders en ons kindzijn". Tich-
zien, tijdens de reis van 200 Texelaars
naar Georgië.
Tot de Georgische delegatie hoorde
ook Loladze, voorzitter van de staats
commissie voor wijnproduktie en mi
nister van wijnboiuw. Hij is een neef
van de omgekomen opstandelingenlei
der Sjalwa Loladze. Aanwezig was ook
de dichter T. Sarkiani, secretaris van
de schrijversbond van Georgië.
Spanningen
Alvorens te worden ontvangen in het
raadhuis door het gemeentebestuur
bracht de hele groep een bezoek aan
expositie over de Russenoorlog in
het Maritiem Museum te Oudeschild.
Daar bleek enige spanning tussen de
Russen en Georgiërs. De Russen rea
geerden verontwaardigd toen uit het
fotomateriaal van de expositie bleek
de Georgiërs destijds het gehate
Duitse uniform droegen. Deze conse
quentie van het feit dat de Georgiërs
werden gedwongen in Duitse krijgs
dienst te gaan had in de informatie
aan de Russen tot dusver kennelijk
aandacht gehad. De Georgiërs in
de groep reageerden nukkig en geïrri
teerd op de afkeurende reacties van de
Russen. Op zichzelf was dit „incident"
niets bijzonders. Ook in het verleden
bleek bij gezamenlijk optrekken van
Russen en Georgiërs meer dan eens
beide groepen mensen elkaar soms
meer verdragen dan waarderen. De
emotionele Georgiërs weten die gevoe
lens niet verborgen te houden, al is er
moeilijk achter te komen hoe zij pre
cies denken over hun Russische sow-
jetbroeders. Als je hen er naar vraagt,
lachen ze raadselachtig of geven een
ontwijkend antwoord.
De toenmalige politieke commissaris
Eugeni Artemidze was donderdag wel
in Nederland (op bezoek bij kennissen,
de familie Smit in Purmerend) maar
zat niet in de delegatie die door het
gemeentebestuur werd ontvangen en
die later een diner kreeg aangeboden.
Artemidze was blijkbaar op eigen gele
genheid naar Nederland gekomen,
In het Maritiem Museum bekeek de
groep in het videozaaltje de verkorte
versie van de documentaire „Sonder-
meldung Texel", van Dick van Reeu-
wijk en wierp ook nog een korte blik
in het juttersgedeelte van het mu
seum, waar Cor Ellen bezig was een
school te onderwijzen.
Honderden Texelaars hebben
gisteravond genoten van een brui
sende uitvoering van het Georgi-^
sche dansensemble „Mchedroeli"
in de burgemeester De Koninghal.
De uitverkochte zaal kreeg een ge
varieerd programma voorgezet van
achttien verschillende dansen, van
rustig-statisch tot flitsend-
temperamentvol waarbij (in een
zwaardendans) soms de vonken er
letterlijk afvlogen.
Aan het begin van de avond vertelde
burgemeester Engelvaart dat de Geor
gische dansers tegen organisatiekosten
naar Texel waren gekomen, waarmee
de lage entreeprijs was verklaard. Tij
dens de uitvoering werden door de
Georgische filmregisseur Reze Tabukas
vili opnamen gemaakt die verwerkt
worden in een grote film over vrede en
de betrekkingen tussen de volkeren. In
deze film zal Texel een belangrijke rol
spelen.
Eén van de stoelen in de zaal was met
bezet. Er lag alleen een bloem op. De
Georgiërs hadden dat zo gewild om
eer te bewijzen aan wijlen Cornelia
Boon-Verberg.
De dansgroep besloot het optreden
met een zeer spectaculaire „gewapen
de ruiter"dans waarvan een stuk werd
herhaald nadat het publiek een staan
de ovatie had gebracht. Burgemeester
Engelvaart had aan de enthousiaste
reactie van het publiek weinig toe te
voeaen. Hij vond dat de Texelaars met
een schitterend staaltje cultuur uit het
verre land hadden kennis gemaakt. Al
le leden van de groep en de leiding
kregen als geschenk de bronzen leg
penning met de tekst „Texel wenst u
vrede en vrijheid".
De burgemeester reikt de legpenning .Texel wenst u vrede e
van de dansgroep.
i vrijheid uit aan oe leaen
Gedwongen
In het raadhuis sprak burgemeester
Engelvaart een welkomstwoord uit. „U
komt hier om de kennismaking te her
nieuwen met Texel, het eiland waar
zoveel van uw landgenoten de dood
vonden, maar waar ook velen van u
gastvrij onderdak kregen onder moeilij-
ke omstandigheden." Engelvaart riep Dg spgctacu/aire krijgsdans waarmee de uitvoering van gisteravond werd
