nieke kano-expeditie
nd Spitsbergen
SP 4
1 zl
w s
lippenberg zoekt de noorderzon op
Cursus voor
koordirigenten
Jaarvergadering
jachtvereniging
Schrijven voor
gevangenen
_;iu
i .V'
4
V' f
Zaterdag eerste
rommeltjesmarkt
Diploma-uitreiking
RSG
Vreemd geld
IDAG 28 JUNI 1985
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
mge afstand hardloper Jan Knippenberg weet wat veel
ij zullen zeggen. ,,Ze vinden me natuurlijk knettergek,
dat vind ik minder erg dan de stoere jongens, ferme
jen opmerkingen die tegenwoordige bij avontuurlijke
ten horen. Ik voel me geen stoere jongen en ben het
niet. Soms word ik in paniek wakker en zie overal ijsbe-
Het poolgebied fascineert me al heel lang en ik moet er
i. Een tocht met een cruisseschip is niks voor mij. Het
een beetje authenthiek en je moet er zelf wat voor
vertrekt Jan Knippenberg
landgenoten voor ruim
Keken naar Spitsbergen voor
jeekajak- en bergklim-
jitie. Een combinatie die in ei
land, en volgens het kwartet
niet daarbuiten, nog niet ver-
Een expeditie met risico's
Is het goed gaat een ervaring
weinig mensen van kun-
- spreken. De kano's en de 624
droogvoer liggen al enkele
in de kou op de vier Hollan-
wachten.
Knippenberg is het niet eenvou-
uit te leggen wat zijn verwach-
n van de langdurige tocht zullen
■gezien enkele onzekere factoren,
maar meteen met de stoere jon-
kant te beginnen: zijn grootste
is een ontmoeting met ijsberen,
moeten er op voorbereid zijn dat
lie beesten tegen komen. Ik heb
nooit een ijsbeer in levende lijve
en ik heb me laten vertellen dat
iele grote beesten zijn. Ze kunnen
Izwemmen en zijn altijd hevig op
naar voedsel". Volgens Knippen-
men deze dieren dus moeten
eren te mijden. Anders pakken
gegarandeerd". In de geschiede-
staan daarover de bekende
alen maar ook onder poolgangers
recent verhaal de ronde
(lij een bergbeklimmer door een
uitzijn tent werd gesleurd en op-
iten. Knippenberg: ,,Dat zal on-
ijfeld gebeurd zijn maar ik word er
joodziek van, want ik heb dat
lal nu al honderd keer gehoord",
de goede orde: de vier „poolrei-
kunnen de witte beren tegen
n maar voor hetzelfde geld ge-
dat niet. ,,Als we beren zien zijn
logenaamde domme beren die zo
waren om niet met het pakijs
ing Noordpool te reizen. Ze zitten
pitsbergen een beetje vast. Ze le-
sltijd aan de kust en op ijsschot
onder de kust. Als we overnach-
noet dat dus meer landinwaarts
uren", Uiteraard zijn er veel men-
5 als bergbeklimmer of als wan-
tochten over Spitsbergen heb-
gemaakt en de fascinerende maar
eesde dieren konden ontwijken of
ipen. Knippenberg zegt dan ook
iet risico niet moet worden over-
jn maar de expeditie verplaatst
wel in kano's redelijk dicht langs
ust. „In zo'n klein bootje ben je
zo mobiel en die dingen zijn matig
omdat we ongeveer 60 kilo
ige aan boord hebben". Jan Knip-
lerg gaat nog een dagje ijsberen
in Artis. Ik wil toch weten wat
Sen kan komen",
wordt meegedeeld dat er twee
eren mee gaan waarmee twee van
inmiddels goed kunnen schie-
n Knippenberg heeft volgens ei-
zeggen moeite met dit principe
ook voelt hij niets voor het
ds water over gods akker" uit-
gspunt. „Er zijn expeditiegangers
iewust geen wapens meenemen
te aan het lot overlaten", Knip-
vindt het eventueel schieten
sberen üit lijfsbehoud moreel
Blijk maar hij wil graag naar dit ge
en weet geen alternatief. „Wat ik
ga doen is toch een soort luxe.
ijsbeer zoekt logischerwijs voedsel
k zoek daar niets. Ik heb daar ei-
ook niets te zoeken",
die opkomen in een lang
te over de expeditie-
'achtingen. De drang naar het on-
^de en dat valt niet te ontken
de zucht naar avontuur is echter
ter dan deze morele bezwaren.
Laatste moment
Senberg is nog maar nauwelijks
maanden bij de voorbereidingen
de tocht betrokken. Hij is een in-
f in een groep die al een jaar be-
^et dit plan. Hij wist wel van de
weidingen en wist ook dat er
'erde man nodig was omdat een
'was afgevallen.,,Aanvankelijk
k nee gezegd maar toen ze dit
fcar belden heeft mijn vrouw ja
^3d. Ik vond het een schitterend
en dat wist ze. Toen ze hoorde
expeditie zonder een vierde niet
'tou gaan regelde ze dat ik mee
vertelt de geschiedenisleraar
*nd. De reisgenoten van de Texe-
jijn Geert Stam uit Angerlo,Oncko
te uit Doesburg en Wim de Ko-
uit Den Haag. „Ik kende ze nau-
maar ze hebben wel ieder een
specialisme dat van pas kan
[te is de intitiatiefnemer en orga
nisator, De Koning is een ervaren berg
beklimmer, Stam wordt omschreven
als een goed kanoer en de rust zelve
en de meer ongedurige Knippenberg
heeft ervaring met sneeuwtochten en
zeekanoën.
Of de groep qua karakter en instelling
tot een goed team zal groeien is voor.
Knippenberg nog een kleine vraag,
maar in de voorbereidingen waar hij bij
betrokken was zijn er geen grote con
flicten geweest. „We hebben wat her
rie gehad over het voedsel dat mee
moest. Ik vond dat te minimaal en
was van mening dat ze meer zouden
eten dan ze nu denken. Wat we nu
mee hebben is nog steeds niet over-
daardoor een goede leerschool. Ook is
getraind in het catamaran-varen met
de kano. De bootjes zijn dan door ski's
met elkaar verbonden en dat zou
noodzakelijk kunnen zijn als er bijvoor
beeld een gewonde vervoerd moet
worden.
Het hele team heeft tochtervaring in
koude gebieden en de overgang van
het warme Amsterdam naar het
plaatsje Longyearbyen op Spitsbergen
wordt dan ook niet als obstakel ge
zien. Die tocht maakt men per
vliegtuig.
Praktisch alle expeditiespullen en het
eten is al op Spitsbergen gebracht met
boten. „In Longyearbyen is één
restaurant en daar zullen we nog een
keer goed eten voordat we de eerste
grote oversteek maken", aldus Knip
penberg. Die oversteek betreft bij goed
weer vier uur peddelen over de baai
Isfjord Een open water met weinig
branding en getijverschil maar met uit
lopers van de warme golfstroom, een
invloed die er voor zorgt dat het weer
op Spitsbergen praktisch niet te voor
spellen is.
„Juist in die stukken zee die niet door
derzetting van tien huizen met een
meteorologisch station en een kolen
mijn en daarnaast ongetwijfeld militaire
aktiviteiten die niet worden aangeduid.
Spitsbergen is Noors maar Rusland
claimt en gebruikt al heel lang een
deel van het gebied. „Je hoeft je
paspoort niet te laten zien en de No
ren en Russen helpen elkaar ook met
van alles. Dat gaat automatisch in een
gebied van ontberingen". Van andere
Spitsbergen-gangers heeft Jan begre
pen dat men ook voor 'toeristen' zeer
behulpzaam is maar dat verdergaand
contact op stroefheid stuit.„Ik wil kij
ken of dat waar is want ik wil graag
wat meer weten van de mensen die in
zo'n gebied wonen".
Depot
Na dit rustpunt peddelt men verder
langs de kust om het diepe fjord
Olausfjell van alle kanten te bekijken.
Daar is het de bedoeling de kano's en
een deel van het materiaal en voedsel
achter te laten in een depot.
Als we vragen wat voor depot dat is
vertelt Knippenberg lachend dat men
de kano's gewoon hoog en droog legt.
Met 30 kilo bepakking de man begint
dan een ski/looptocht van 200 kilome
ter in twee etappes. Men maakt twee
ronden over en door de bergen en
keert halverwege terug om opnieuw
proviand in te slaan. De routes lopen
consequent over gletsjers zodat men
niet teveel rotsen moet overwinnen,
leder kind leert op school dat deze gi
gantische sneeuw-en ijsmassa's geva
ren in zich dragen maar Knippenberg
lijkt zich daar minder druk om te ma-
ken dan om de ijsberen. Hij toont gro
te kaarten waarop gigantisch veel
nog enkele dagen mee wordt getramd
Jan Knippenberg bij de kano
Spitsbergen.
vloedig Je moet niet te makkelijk
denken over de zware arbeid die je zes
weken lang moet verrichten. Bij te
weinig voeding word je moe en ga je
onzekere bewegingen maken. Ik ga
niet graag met iemand een gletsjer op
die onzeker is in zijn bewegingen". De
kritiek van de Texelaar heeft er in ieder
geval in geresulteerd dat er naast de
poedervoeding nog 'noodeten' mee
gaat in de vorm van vier dozen Nut-
sen. „ledereen lacht me uit als ik over
een Nuts begin maar ik weet van het
lange afstandlopen dat het een ideale
bijvoeding door de vele koolhydraten".
Reddingen
Ook is op advies van Knippenberg vier
dagen in het Molengat geoefend met
de kano's. Een groot aantal reddingak-
ties zijn op zee doorgenomen. Iemand
die behendig is met de kano kan zich
als hij omslaat weer oprichten. Met
zoveel ballast aan boord en in het ijs
koude water bij Spitsbergen zal dat
waarschijnlijk niet lukken. Er was tij
dens deze training veel wind en vol
gens Knippenberg was het vooral
de expeditie. Zijn zeekano ligt al enkele weken op
eilanden zijn beschut kun je last heb
ben van plotseling opkomende
poolstormen en windstoten. Later
vaart men voor een deel wel in de be
schutting van een eiland (Prins Karls
Forland) maar daar is de kans op ver
raderlijke valwinden weer groter dan
op onbeschutte zee. Het poolijs be
vindt zich doorgaans op 50 km. van
Spitsbergen. Het water is bij langdurig
redelijk weer tussen de nul en vijf
graden.
Mist
Een ander kenmerk van deze eilanden
groep is de mist die vaker wel dan niet
voorkomt.
Daarom is volgens Knippenberg ook
moeilijk te voorspellen hoeveel kilome
ter men per dag peddelend kan afleg
gen. De groep gaat uit van 30 a 40 ki
lometer maar bij mist zal men alles op
het kompas moeten varen. In totaal
wordt ruim 1000 kilometer per kano,
Knippenberg spreekt consequent van
kajak eskimomodel"), afgelegd. Na
het bezoeken en het passeren van ge
noemd eiland is er even rust in het
plaatsje New Alesund. Plaatsje is een
groot woord voor deze Russische ne-
Van 12 tot en met 17 augustus wordt
in de Stedelijke Muziekschool van Be
verwijk een cursus voor koordirigenten
gegeven, georganiseerd door het dis
trict Noord-Holland van de Vereniging
van Nederlandse Korenorganisaties.
Het is een z.g. „opstapcursus" be
doeld voor degenen die denken aan
een langdurige opleiding, zoals de
driejarige cursus voor koorleiders. De
opstapcursus geeft een mogelijkheid
de afstand tot die opleiding te over
bruggen. Belangrijkste doelgroep vor
men de practiserende koordirigenten,
zoals er meerder op Texel zijn, maar
ook mensen die plannen hebben in die
richting. De lesstof heeft betrekking
op het werken met verschillende koren
en het repertoire voor mannen-,
vrouwen- en gemengde koren.
Degenen die de cursus volgen worden
ingedeeld in verschillende werkgroe
pen, waarbij rekening wordt gehouden
met eventuele niveauverschillen.
Docenten zijn Marlie Durge, André
Kaart, Pieter Jan Olthof en Frans
Schouten. Informatie bij het secretari
aat van het district Noord-Holland van
de VNK: Th. ten Harkei, Dorpsstraat
134, 1721 BP, Broek op Langedijk.
Tel. 02260-2876.
Vrijdag (vanavond) houdt de Koninklij
ke Nederlandse Jagersvereniging
afdeling Texel in Hotel „de Linde
boom" jaarvergadering.
Na de pauze (circa 21.30 uur) wordt de
dia-show „Doïna Diana" van de be
kende natuurfotograaf Herman Stege-
man vertoond. Deze „audio-visual"
toont opnamen van en is een homma
ge aan allen, die zich inzetten voor be
houd van flora, fauna, landschap en
leefmilieu, maar boven alles een ovatie
aan de natuur met daarbij begrip voor
natuurwetten en respect voor tradities.
Belangstellende niet-leden zijn ook
welkom.
gletsjerrivieren staan aangegeven en
luchtfoto's met kleine bruine strepen in
sneeuw. „Dat zijn allemaal geulen en
spleten waar je in kunt donderen. Het
zal soms een hele toer worden om
daar over te komen". Zwaar wordt ook
het betreden van een gletsjer en het
Dinsdag van 20.00 tot 21.00 uur wordt
de maandelijkse Amnesty-schrijfavond
gehouden in de Openbare Bibliotheek.
De Amnestygroep Texel organiseert
deze avonden waarop geschreven kan
worden naar autoriteiten van de ge
noemde landen om gewetensgevange
nen vrij te laten en aan het martelen
een einde te maken.
Er zijn voorbeeldbrieven in het Engels,
Frans en Nederlands aanwezig om te
schrijven naar Peru t.b.v. Próspero
Gaspar Cabezas, een kleine boer met
leidende posities in regionale boerenor-
ganisaties. Verder wordt er geschreven
om vrijlating te verkrijgen voor Claude-
Ernest Ndalla in de Volksrepubliek
Kongo die sinds maart 1984 vastge
houden wordt zonder aanklacht of
proces. In Laos zit Khamtan Kanhalik-
ham al tien jaar in „heropvoedings
kampen". Ook voor hem wordt om
vrijlating verzocht. Luchtpostvellen en
een uitvoerige beschrijving van de ge
vangenen zijn aanwezig. Voor verdere
informatie' over Amnesty International:
Jenneke Wassink, Vloedlijk 31, tel.nr.
02220-4109.
Vcrlegenhuken
Noord
Ny
Friesland
NfWTON
|C.Mohn
f ''sp.iist,,,:.
For/anrf
JfTirniócn
f J-0"Qygarby^
'Gruman tbA
Barents^urg'
ftaAftS/ó;.
V'
dgeóya
t* M
Voomeeonq tan
de hoofdkaart 'J
Het expeditieterrein op 80 graden Noorderbreedte.
B SPITSBERGEN (NW.)
Schaal I 6.000 000
Zaterdag start in Oosterend de eerste
van een reeks rommelmarkten. De op
brengst van de markt gaat traditiege
trouw naar Oosterender sportverenigin
gen en de dorpscommissie, 's Morgens
wordt vanaf 10.00 uur vers gebakken
vis verkocht en 's middags rond 13.00
uur start de markt in de Blazerstraat
en Kerkstraat. De markt-onderdelen
zijn in grote lijnen hetzelfde als vorig
jaar.
bedwingen van hoogteverschillen. „We
moeten nogal eens een gletsjerfjord
'afzeilen'. Dan maken we dus een soort
kabelbaan". Uiteraard loopt de groep
met touwen aan elkaar verbonden over
de ijsmassa's. Men denkt gemiddeld
per dag ongeveer 10 kilometer te kun
nen afleggen maar ook hier kunnen
sneeuwstormen of mist spelbreker zijn.
„Dat werkt niet alleen vertragend. Het
is ook zeer deprimerend. Ik weet dat
van tochten in Schotland en Groen
land. Dan zal pas blijken met wat voor
karakters ik op stap ben". Slaande ru-
zie's zijn in dergelijke omstandigheden
niet te vermijden maar als het werkelijk
te bont wordt is er geen helicopter die
het ploegje in de bewoonde wereld te
rug kan zetten. Het viertal neemt geen
radio mee en mocht er wat mis gaan
dan zal het geruime tijd duren voordat
men daar op Spitsbergen achter komt.
„We moeten aan de gouverneur wel
een route overleggen met data's. Een
keer in de drie weken wordt vanuit een
helicopter gekeken naar de nederzet
tingen en mensen zoals wij. Als er wat
gebeurt nadat de helicopter over is ge
komen kun je het dus voorlopig
schudden". Wel heeft het kwartet
vuurpijlen bij zich om alarm te slaan.
De radio is om financiële en praktische
redenen uit de boot gevallen. Mijn
maten zeggen dat het zonder kan en
dat geloof ik dan maar"zegt Knippen
berg wijfelend. Feit is dat tientallen
bergbeklimmers in dit land ook geen
radio bij zich hadden en veilig zijn te
rug gekeerd. Dat de groep voor de ka
no heeft gekozen in combinatie met
gletsjertochten mag uniek worden ge
noemd. Knippenberg vertelt dat er een
keer een groep Engelsen met een kano
rond de eilanden heeft gevaren. „Bij
mijn weten zijn we de eerste Hollandse
groep die dat doet De combinatie
met een voettocht was op Spitsbergen
helemaal onbekend".
Walvissen
Na de bergtocht volgt men ongeveer
dezelfde weg terug per kano met we
derom een rustpauze in de Russische
nederzetting en een bezoek aan enkele
fjorden.
Het wordt eentonig maar er is nog een
risicofactor waar het kwartet zich in
heeft verdiept: walvissen.
„Die hoop ik wel te zien want daar
ben ik niet zo bang voor. Ze zullen mij
met hun absolute gehoor veel eerder
ontdekken dan ik hen maar ik denk
dat als wij ze niet dwars zitten, we
geen last zullen hebben. Ze kunnen
natuurlijk alleen al met hun staart je
bootje vermorzelen maar dat risico
moet je nemen". Het team heeft veel
gelezen over walvisgedrag en van ka
notochten bij Alaska is bekend dat de
peddelaars niet hoefden te vrezen voor
deze dieren. Er is verder volgens Knip
penberg niet zoveel bekend over de
walvis-reactie bij hele kleine bootjes.
„Die beesten zijn altijd geobserveerd
vanaf grote schepen". Er zal nog aan
Greenpeace worden gevraagd hoe de
walvis reageerde op de rubberboten
van de aktiegroep. De 'killerwhale'
Orca ziet er volgens Knippenberg ge
vaarlijk uit maar hij is het niet.,,Dat
zijn juist heel goedaardige dieren. Die
Donderdagavond 4 juli worden in de
aula van de Rijksscholengemeenschap
de diploma's uitgereikt aan de leerlin
gen die dit jaar met succes hun mavo-,
havo- of atheneumopleiding voltooi
den. De feestelijke uitreiking begint om
19.45 uur. Ouders, vrienden en kennis
sen van de geslaagden zijn uiteraard
van harte welkom om de uitreiking bij
te wonen.
Westduitse marken
Belgische franken
Franse franken
Zweedse kronen
Zwitserse franken
Deense kronen
Amerikaanse dollars
Engelse ponden
Oostenrijkse schilling
Italiaanse lires
Spaanse peseta's
100
100
100
100
100
100
1
1
100
10.000
100
f 110,75
f 5,44
f 35,75
f 37,75
7132,75
f 30,25
3,39
4,30
15,86
16,90
1,91
Jaws-films zijn dan ook totale onzin.
Het water waarop de groep drijft is
glashelder en diep. „Het zal wel een
rare kijk zijn om daar van alles te zien
rondzwemmen. Ik zal toch wel schrik
ken van de eerste Orca die ik zie".
De risico's die besproken zijn klinken
behoorlijk spannend. Knippenberg ont
kent niet dat spanning een deel van
zijn drijfveer is. „Je bent echter knet
tergek als je niet weet wat je daar
gaat doen. Een goede voorbereiding is
alles, er zijn gewoon een paar dingen
die je niet helemaal kunt inschatten".
Hij vertelt dat hij van kinds af aan in
het Poolgebied geïnteresseerd is. Als
geschiedenisman boeien de tochten
van pool-ontdekkers en alles wat daar
na kwam hem mateloos.,,Ik vind het
gewoon een machtig gebied en ik wil
die verlatenheid en sfeer niet alleen in
boeken lezen maar ook voelen. Spits
bergen is het startpunt geweest van
vele poolexpedities en ik wil daarvan
een heel klein stukje zelf beleven. Die
natuur daar moet je gewoon
ondergaan".
Survival
De expeditie is voor Jan hetzelfde als
honderden kilometers hardlopen en als
we doorvragen over zijn beweegrede
nen komt hij een met eerder gehoorde
mijmering. „Mijn lichaam dwaalt ver
der van het alledaagse en geestver-
nauwende zijn. Steeds maar verder".
Was hardlopen een oude hobby van
Jan die in een rage terecht kwam, met
avontuurlijke tochten lijkt hetzelfde te
gebeuren. De kans is groot dat de
groep net op tijd op eigen houtje een
deel van Spitsbergen 'verovert', want
de goed georganiseerde en in feite
weinig spannende 'survival-reizen' heb
ben ook daar een intrede gedaan.
„Een paar dagen op een groot schip
en dan even de bergen in met je
survival-overall. Dat zijn voor mij de
stoere jongens die het ook graag wil
len zijn. Het wordt een mode waar ik
nu al mijn buik van vol heb".
Jan vertelt van een vriend die trots
kwam meedelen dat hij op een 'overle
vingstocht' in de Ardennen op com
mando van de reisleiding bij een boer
en kip had gehaald en de nek had af
gesneden. „Die dingen bedenken ze
allemaal om je het gevoel te geven dat
je wat durft. Degene die zo'n opdracht
weigert dat is voor mij het karakter
van iemand die zich in zware omstan
digheden weet te redden. Die kip
hoeft helemaal niet dood want het
reisgezelschap met stoere cursus komt
niet om van de honger". Er zijn ook
bladen die inspelen op de survival-rage
en het team heeft besloten daar geen
reisverhaal aan te leveren. Dat scheelt
veel sponsorgeld. Wel wordt de groep
gesponsord door Demmenie Sport uit
Amsterdam en heeft men bij tal van
voedselleveranciers korting gekregen.
De kosten van de expeditie zijn onge
veer F3000,— per persoon, waarbij op
gemerkt dat de vier al in het bezit wa
ren van eqn zeekano goede kleding
en tenten.
Vertrokken
Met de Avro wordt nog gepraat over
het maken van een televisie
documentaire en Knippenberg zal in
De Volkskrant in de rubriek 'Dag In
Dag Uit' verslag doen van de
expeditie.
„Als kersverse Texelaar kan ik de
Texelse Courant ook niet links laten
liggen" zegt hij lachend en dat laatste
klopt.
Het is de bedoeling dat Jan Knip
penberg in persoonlijke getinte ar
tikelen in deze krant zal vertellen
hoe het viertal de 48 dagen varen
en klimmen rond en op het koude
Spitsbergen ondergaat.
Knippenberg hoopt regelmaat in dit
speciale feuilleton te brengen maar
hierin is (tij onder andere ook afhanke
lijk van de Noorse PTT. „Geen nieuws
is in dit geval waarschijnlijk slecht
nieuws. Als er een ramp gebeurt staat
mijn kop natuurlijk niet naar schrijven".
Knippenberg geeft zijn verslagen dan
ook de dubbelzinnige titel 'Met de
Noorderzon vertrokken...'. De redactie
hoopt daar aan toe te voegen: een ex
peditie van gekke jongens en ferme
knapen.
