Texelse economie heeft i/reemd kapitaal nodig Eindelijk weer een denksportvijf kamp} Staande ovatie voor indrukwekkend UDI let hele jaar slecht weer voor zwemparadijs Gevangenisstraf voor inbrekers UNSDAG 26 NOVEMBER 1985 TEXELSE COURANT wordt op Texel momenteel meer geld gebruikt dan er vordt verdiend of gespaard. De Rabobank, die volgens eigen eggen driekwart van de Texelse geldmarkt beheert, heeft in Ie afgelopen anderhalf jaar op de onderhandse kapitaal- narkt geleend en die toestand zal volgens directeur R. - /eenstra nog wel enige jaren zo blijven. Hij schetste donder- I lagavond het financieringsbeleid van de bank voor de agrari sche sector als stabiliserend, voor de visserij als voorzichtig. Met toerisme is de „speerpunt" waar veel geld in gestoken al worden. och pleitte de voorzitter van het iestuur, H. de Lugt, voor voorzich- igheid en kleinschaligheid. „Ik ge- oof dat de mensen voor het eiland ramen en niet voor een zwempara- of zoiets. Bovendien geloof ik het voor een dergelijke slecht- veervoorziening het hele jaar ilocht weer moet zijn om hem ren- label te maken. Het is beter ons te - loncentreren op meer kleinschali- |8 voorzieningen en op verbetering an de kwaliteit van de verblijfsac- ommodatie. Daarbij moeten we an niet vergeten de tarieven laag i houden". De Lugt meldde hier iverigens duidelijk bij dat dit zijn «rsoonlijke visie betrof. Ie voorzitter vertelde verder in zijn peningswoord dat de bank in 1984 sn bevredigend resultaat heeft gehad, ndanks de forse concurrentie. De pro lemen van de visserij weet de bank- ran hoofdzakelijk aan de vangstbeper- ;nde maatregelen van de landelijke Europese overheden. Hij vertrouw- er echter op dat het gezonde ver- land van de Texelse vissers en het 'arktmechanisme er voor zouden zor- in dat er in deze bedrijfstak nog geld •rdiend kan worden, boeren voorspelde hij dat ze de oekriem zouden moeten aanhalen, et alleen door de superheffing maar ok door de dreigende wijzigingen in iWet Investeringss Regeling en de IW. Voor het bollenbedrijf ziet het er irissanter uit: Daar bepaalt het arktmechanisme nog volop de prij- in en er wordt alert op de markt TESO et midden- en kleinbedrijf op Texel iet het redelijk, ondanks het verloop it deze tak eigen is. De Lugt pleitte >or lage tarieven voor toeristen: „We oeten niet te exclusief worden. Voor buiten het seizoen zullen de dweek- en lang weekendarrange- enten belangrijk zijn en daar moet "ingespeeld worden, ook door Teso it de prijs van het bootkaartje." voorzitter ging nog even in op de sitievan de centrale bank: „Ander- ilf jaar geleden is er door de landelij- bank een rapport wereldkundig ge- 3akt dat beter binnenskamers had innen blijven. Daar stond in dat er o superwinst gemaakt werd die ei- nlijk ten goede zou moeten komen nde leden en/of cliënten. Nu wordt al weer gezegd dat de marges klein Staatsschuld enstra gaf niet alleen zijn gebruikelij- toelichting op het jaarverslag. Om- tdeze jaarvergadring door allerlei istandigheden niet in het voorjaar houden kon worden „pakte" hij ge- dit jaar en zelfs 1986 erbij. In grote ien kwam zijn betoog erop neer dat vraag naar geld op Texel steeds «er wordt, de groei is zelfs explo- Het aanbod blijft min of meer ge- n daarom moet de bank geld van buiten het eiland halen. Dat gebeurt op de onderhandse kapitaalmarkt. Dat is de markt waar de grote geldschie ters en de grote geldvragers elkaar ontmoeten door bemiddeling van geld- makelaars. Alleen banken, pensioen fondsen en dergelijke maken van deze markt gebruikt, vandaar de term „on derhands"; Daar tegenover staat de „vrije" geldhandel, bijvoorbeeld in obli gaties en aandelen die iedereen kan kopen. Op de onderhandse kapitaal markt gaat het meestal om leningen op lange termijn. Veenstra voorspelde dat nadat de bank sinds 1984 het eerst beroep op deze markt werd gedaan, in de komende jaren steeds weer naar de onderhandse geldmarkt zal moeten. Dat betekent dat er kennelijk noodza kelijke of diepte-investeringen gepleegd worden, die wellicht later, maar in ie der geval niet direct hun rendement af werpen. Als Texel een land was zou je kunnen zeggen dat er sinds 1984 een staatsschuld wordt opgebouwd en dat die situatie de komende jaren zo zal blijven. Het zal dan ook nog geruime tijd duren voordat begonnen kan wor den aan de afbouw van die „staats schuld". Dat lijkt nadelig, aan de an dere kant is het met name voor de werkgelegenheid goed dat er geïn vesteerd wordt. Agrarisch Veenstra behandelde sectorgewijs de problemen van de eilandeconomie. De stand van zaken in de agrarische poot omschreef hij als „redelijk tot zorge lijk". Het had hem verbaasd hoe snel er was ingespeeld op de superheffing, terwijl ook de akkerbouw goed raad wist met de problemen van de laatste tijd. Toch bepleitte Veentra terughou dendheid bij het investeren in deze sector: „Ik heb laatst weer een praatje gehad met de landbouwvoorlichter en we moeten zeer kritisch staan tegeno ver bijvoorbeeld ontwikkeling van de groene gebieden in Frankrijk en andere concurrerende ontwikkelingen in het buitenland." Ook maakte de directeur hierbij een uitzondering voor de bollen- sector: „Wij kunnen aan de hoeveel heid bollengeld die we binnenkrijgen zien dat het goed gaat." Echt sombere uitspraken deed Veenstra toen het over de agrarische toeleveringsbedrijven en de loonwer kers ging: „De voerleveranciers, de mechanisatie- en loonwerkbedrijven moeten zich goed achter de oren krab ben. De superheffing heeft al invloed gehad op deze sector en de voor gestelde natuurbeschermende maatre gelen zullen dat ook hebben. En laten we wel zijn, die relatienota komt er, dat staat wel vast. Ik hoop dat er geen slachtoffers vallen onder de be drijven die ik net noemde." De visserij kreeg een pluim: „De Texelse vloot behoort bij de landelijke top. We hebben goed materiaal zonder dat er overbodige investeringen zijn gedaan." De vangstbeperkende maat regelen kunnen volgens Veenstra op gevangen worden als de vissers maar solidair zijn tegenover de overheid: De Texelse Sportraad wil in samenwerking met de damclub Ooste rend/Texel nog één keer pogen een plaatselijke denksportvijfkamp op poten te zetten. De laatste vijfkamp in deze sportsector is in 1981 gehouden en sindsdien liepen alle pogingen stuk op organisa torische problemen of tekort animo van Texelse denksporters. Sportraad en damclub willen de ijfkamp eind janauri of begin fe- ifuari houden en voor 16 decem- er moet bekend zijn of een der- plijke team-competitie haalbaar earns die mee willen doen aan de ijfkamp moeten bestaan uit zeven ersonen: twee klaverjassers, twee "dgers, een dammer, een scha- er en een biljarter, sn groot organisatorisch struikel- lok in het verleden was dat alle lamleden lid moesten zijn van en denksportvereniging. Die lorwaarde is nu vervallen dus ie- ireen die mee wil doen kan met «hulp van vrienden of kennissen en team samen stellen. Als de animo groot is wordt mo gelijk naast de team-vijfkamp nog een individuele vijfkamp gehouden waarbij men aan alle vijf sporten kan deelnemen. Opgave voor de individuele vijf kamp of de teamvijfkamp is moge lijk bij Jos de Wolf (02223-432 na 18.00 uur) of Peter de Hoogh (02220-4861). Dat moet, zoals ge zegd, gebeuren voor 16 december en ook mensen die willen helpen bij de organisatie of hun scheids rechtertalenten beschikbaar willen stellen kunnen zich bij genoemde personen opgeven. De vijfkamp kan doorgaan bij op gave van minimaal zes teams. „Dan kunnen ze de middelen van bestaan desnoods afdwingen." Betaalbare kwaliteit Veenstra bleek duidelijk achter de Stichting Texel Promotie te staan: „Het is heel belangrijk dat de overheid en het bedrijfsleven samen toeristen werven. In deze bedrijfstak wordt in een periode van dertien weken drie kwart van de omzet gemaakt. Aan dacht voor het off-season en betaalba re kwaliteit zijn dan ook noodzakelijk." Veenstra becijferde dat er momenteel bouwplannen voor huisjes en dergelij ke liggen voor een bedrag van 120 130 miljoen gulden: „Wij zullen als bank het deel pakken dat ons „toe komt" en daar zijn we al druk mee be zig, dat lukt ook". De bankman bena drukte net als zijn voorzitter dat Teso met het bootkaartje zou moeten inspe len op goedkope arrangementen bui ten het seizoen. Hij was hoopvol: „Mogelijkerwijs gebeurt dat". Cijfers Het balanstotaal van de Texelse Rabo bank in 1984 bedroeg ƒ121.538.189, of tewel ruim 120 miljoen gulden. Bijna honderd miljoen daarvan was opge gaan aan financieringen. Veenstra zette deze cijfers in een histo risch perspectief. In 1975 bedroeg het balanstotaal 50 miljoen gulden. In vijf jaar verdubbelde dat, in de daarop vol gende vijf jaar'bedroeg de stijging no minaal weer vijftig miljoen, wat een toename van vijftig procent betekent. Het balanstotaal voor 1985 komt na melijk uit op ongeveer 150 miljoen gulden. De grote kredietaanvraag kwam in de afgelopen tijd uit de visserij, er zijn nogal wat kotters vernieuwd, uit de agrarische sector en zal in de toe komst dus vooral uit de recreatieve poot van de eilandeconomie komen. De marktaandelen van de Rabobank op Texel zijn indrukwekkend: 90% (ruim) in de landbouw, 60% in de vis serij én in de middenstandssfeer. Bo vendien stijgt het aantal klanten in de ze afdeling. Landelijk heeft de Rabo bank ongeveer 50% marktaandeel in het midden- en kleinbedrijf. Deze cij fers gaven later in de vergadering aan leiding tot enige verwarring. De heer J.W. Lut, middenstander uit De Koog, begreep hieruit dat het midden- en kleinbedrijf 60% van de totale bank- omzet vertegenwoordigde en hij stelde in de rondvraag aan de orde dat er dan ook wel eens iemand uit die sec tor in het bestuur zou mogen plaats nemen. Daarbij maakte hij nog be zwaar tegen het gebruik van de term middenstanders: „Dat heet tegen woordig ondernemers". Wat Lut ken nelijk niet wist is dat de voormalige horeca-exploitant H.P. Houwing al sinds vele jaren deel uitmaakt van het bestuur, volgens De Lugt als een zeer gewaardeerd lid. De Lugt, die hardnek kig over „middenstanders" bleef pra ten, zag bovendien problemen: „Boe ren zijn geen concurrenten maar colle ga's. Middenstanders zijn vaak als de dood dat hun collega's inzage krijgen in hun omzetcijfers." VAR De directeur vertelde dat de groeiende kredietaanvraag in eerste instantie was opgelost door geld van de Texelse re kening bij de centrale bank te halen: „Dat is echter fout, ons tegoed daar werd te klein en daarvoor zijn we op onze vingers getikt, zonder dat de centrale bank overigens ingreep in on ze gelduitzettingen. Dat was de reden om de onderhandse geldmarkt op te zoeken". De situatie van meer uitzet tingen dan inkomsten heeft overigens ook zijn zonnige zijde: de rente inkomsten van de bank stijgen waar door bijvoorbeeld een deel van de bij drage aan de VAR, de Voorzieningen voor Algemene Risico's kon worden terugverdiend. In 1984 stortte de bank zeven ton in deze pot. De VAR is een geldcircuit dat zich aan het oog van het publiek onttrekt. Hij staat niet op de balans en over de hoogte van het bedrag dat er in zit worden geen mededelingen gedaan. Wel is het zo dat ook dit geld „werkt" want alle geld dat de Rabobank heeft wordt benut. Dit spaarpotje voor slechte tijden zou een aardige indicatie kunnen geven van de reservepositie van de eilandeconomie en dus van de gezondheid. De Texelse Rabo is overi gens gezond genoeg. Dat is te zien aan het rentebeleid. De centrale bank geeft jaarlijks richtlijnen uit voor de hoogte van spaarrente en rente op fi nancieringen en leningen aan de klant. Door de rente op de toegoeden van de cliënt wat hoger te maken en die op de openstaande bedragen wat lager zakt de winst. De Texelse bank zit al jaren onder en boven de adviesrente, in de gunstige zin. Geld lenen is 0,2% goedkoper dan de Rabo-adviesrente en sparen levert 0,25% meer op. Daar door is het mogelijk dat de belastbare winst in 1984 niet groter was dan on geveer driekwart miljoen gulden. Netto Hans Wendrich en Nettie Molenaar. UDI zag de keuze voor een serieus en eigentijds toneelstuk zater dagavond beloond met een staande ovatie. Aan de uitvoering van Annie M.G. Schmidt's ,,Er valt een traan op de tompoes" man keerde echt wel het nodige maar dat viel weg tegen de overtuiging waarmee geacteerd werd. De behandeling van het moeilijke en „zware" onderwerp euthanasie maakte indruk op de toeschouwers. Wim Tinholt vertelde in zijn ope ningstoespraak dat UDI net op zoek was naar een geschikt stuk toen de vaste regisseur Huub Dros bij een vliegtuigongeval overleed. „U snapt dat wij toen niet in de stemming wa ren om een lachsucces uit te kiezen. Het werd een stuk met emoties, dat de toeschouwer nog wel even bij zal blijven". Hoewel Tinholt het er niet bij vertelde kon de uitvoering van „Er valt een traan op de tompoes" duidelijk als een hommage aan Dros worden opge vat. Niet alleen door de reden die Tin holt verwoordde, maar ook omdat te merken was dat de ervaring van Dros gemist werd. Wim Tinholt en Fransje Wendrich namen de regie op zich en dat deden ze, de omstandigheden in aanmerking genomen, prima. Met name de acteerprestatie van de kennelijk na haar SAAI-avontuur terug gekeerde Aafke Geense was van grote klasse, maar ook Hans Wendrich speelde goed als de doodzieke kanker patiënt die dood wil voordat de ziekte hem echt „sloopt". Het toneelstuk maakte vooral duidelijk dat het niet geven van professionele aandacht aan dit verlangen leidt tot amateurisme en situaties waarbij iedereen de verliezer is. De patiënt omdat hij uiteindelijk zijn pillen niet durfde te nemen. Zijn vrouw moest inzien dat haar struisvogelhou ding hem in de armen van zijn vrien din dreef, die echter toen het puntje bij het paaltje kwam niet eens durfde kijken of hij al dood was, waardoor er een heel verwarrende en beschamende situatie aan het einde ontstaat. Zijn dochter die door deze bizarre driehoek weer geconfronteerd werd met haar angsten van toen ze als kind een eer dere aflevering van deze ontrouw mee maakte en haar man, die alles wil be grijpen maar die uiteindelijk door nie mand begrepen wordt omdat hij niet met zijn ellende voor de dag durft te komen. Verliezers, vooral omdat de po ging niet lukte en niemand in staat werd gesteld te volharden in een hou ding van groteske rouw. Pillen Ben is ziek en ziet in de kliniek waar hij een kuur volgt wat er gebeurt met hopeloze patiënten in een later stadi um. Dat wil hij niet, maar niemand luistert naar hem als hij zijn verlangen vroegtijdig en zacht uit te stappen kenbaar maakt. Alleen zijn vriendin Heieen is bereid de nodige pillen los te praten van haar broer, die arts is. Op eigen initiatief verlaat Ben de kliniek om thuis te komen in een huis dat door zijn vrouw Sofie al wordt aange past aan haar meer mondaine wensen, terwijl ze ook volhoudt dat hij beter zal worden. Dochter Lennie, die niet al te slim overkomt maar juist daardoor PAGINA 7 telkens weer rake opmerkingen maakt, kan de hele situatie niet aan. Haar man Tim heeft te weinig persoonlijk heid om de zaak in goede banen te leiden. Ben besluit in het zomerhuisje van Heieen de pillen in te nemen, ver weg van de herrie en dicht bij de na tuur. Heieen durft er niet bij te blijven en eenmaal alleen durft Ben de pillen niet in te nemen. Heieen is echter het slechte nieuws al aan de familie gaan vertellen en tijdens de hierop volgende zeer emotionele scene komt er een te lefoontje dat Ben elk moment thuis kan komen... Een door Annie M.G. Schmidt goed uitgewerkt verhaal met goed „bekken de" teksten en een snelle afwisseling van de allergrootste banaliteit met de allerdiepste emotie. Dat maakt het ge heel bijzonder geloofwaardig. De spe lers van UDI toonden aan die geloof waardigheid over het voetlicht te kun nen krijgen, al vielen er te veel stiltes op de verkeerde momenten. Ook werd er nogal eens een zin te vroeg gezegd of werden er namen verwisseld. Daar uit bleek echter slechts het amateu risme van een amateurgezeiscnap, een professionele prestatie was niet te ver wachten. Het belangrijkste was dat het „echt" was. Sterk Er stonden eigenlijk alleen maar sterke spelers op het toneel. Aafke Geense toonde dat haar routine door talent ondersteund wordt. Zij had zich per fect ingeleefd maar aan tekstvastheid ontbrak het nog wel eens. Dat gold ook voor Hans Wendrich die echter helemaal de beklemming overbracht van iemand die elk moment van de dag de dood in de ogen kijkt. Daar droeg ook de uitstekende grime aan bij. Helaas vermeldde het programma niet wie daar verantwoordelijk voor was. Het is moeilijk om als grimeur niet door de mand te vallen in een zaal waar het publiek zo dicht op het podium zit als de RSG-aula. Nettie Molenaar straalde perfect de spanning uit van een ouder wordende vrouw die het moeilijk heeft met de keuze tussen de vrijheid die verkregen wordt als haar echtgenoot overlijdt en de liefde voor diezelfde man, gekop peld aan dertig jaar toewijding. Mole naar gaf deze emotionele rol wat hem toekwam. Ook de prestatie van Hans Jansen was goed. Zijn rol was vooral ingehouden. Hij was de man die alles wist, aan wie alles verteld werd en die daar verder niet over zeurde. Tot hij het zelf niet meer kon.... Zijn verdriet had iets meer nadruk mogen hebben maar die veel te late woede-uitbarsting was heel echt. Annie Anker tenslotte als Ben's vrien din speelde eveneens prima. Vooral emotionele momenten werden goed uitgebeeld, met name als zij aan het einde een brief van Ben moet over handigen maar die in haar zenuwen helemaal verfromfaaid. De aankledina van dit stuk was erg goed. Dat gold zowel voor het decor, waar op zeer ingenieuze wijze twee verschillende kamers te zien waren als voor de kleding van de spelers. Voor dat laatste onderdeel was Roelie Bak ker adviseuse, het decor werd gemaakt door Willem Cupido en Thijs Mole naar. Jaap van Vooren verzorgde licht en geluid en met name het licht was een belangrijk en goed uitgedacht ge heel in deze uitvoering. De souffleuse, ook haar naam stond niet in het pro gramma, was goed bij maar soms iets te vlot. Het is te hopen dat nog meer gezel schappen op Texel zullen kiezen voor dergelijk toneel met inhoud. is dat nog ruim zes ton. De hoogte van het bedrag „vreemd kapitaal" dat in 1984 werd aangetrok ken is niet uit het jaarverslag te halen. Die transacties verlopen via de centrale bank, waar de Texesle Rabo een rekening-courant heeft. In 1983 stond er op die rekening een tegoed van bij na 25 miljoen gulden, in '84 was dat nog slechts ruim 15 miljoen, een ver schil van zo'n slordige 9 miljoen. De toename van het bedrag dat in finan cieringen ging zitten was in deze pe riode zo'n elf miljoen gulden. Dat heeft de Texelse bank „uit eigen zak" betaald en dat was weer de reden voor het hierboven al aangehaalde vin- gergetik. Voor 1986 voorspelde Veenstra een gelijkblijvende winst en een groei in de financieringen van 5% ten opzichte van 1985. Reorganisatie Aan de kostenkant staat onder meer het personeel: 43 arbeidsplaatsen. Daarmee is de Rabobank ongeveer de vierde grote werkgever van het eiland. Al geruime tijd wordt er gewerkt aan een reorganisatie die veel tijd kost. De gedachte achter dat proces is het ver anderen van een produktgerichte aan pak naar een klantgerichte aanpak. Henry Ford I heeft ooit mooi aangege ven wat een produktgerichte aanpak is: „De klant kan bij ons een auto in alle kleuren krijgen, als het maar zwart is." Bij een klantgerichte aanpak, valt die laatste voorwaarde weg. De bank probeert de klant een zoveel mogelijk aan zijn wensen aangepast pakket te leveren in plaats van hem te laten kie zen uit wat er te leveren valt. Dat be tekent dat er niet een kredietafdeling, een spaarafdeling £n dergelijke zijn, maar een afdeling bedrijven en een af deling particulieren. Nog wel produkt- gericht is de afdeling verzekeringen en aanverwante diensten, maar de aanpak kan natuurlijk wel weer klantgericht zijn. Dan zijn er nog twee „interne' af deling die voor de klant niet van direct belang zijn. Dit verschil in aanpak vergt van het personeel de nodige om schakeling, daarvoor worden er in en buiten werktijd nogal wat cursussen gevolgd. Pas als het hele personeel op de nieuwe lijn zit zal de klantgerichte aanpak ook bijvoorbeeld in de indeling van de hal zijn beslag krijgen. Veenstra voorspelde dat die verbouwing, waar schijnlijk voor langere tijd de laatste, over ongeveer een jaar zijn beslag zal krijgen. Naar aanleiding van een vraag uit zaal waarom de automatisering geen besparing op arbeidsplaatsen opleverde antwoordde Veenstra dat als er nog op dezelfde manier gewerkt zou worden als net na de oorlog, alles met de hand inboeken, er zo'n 240 mensen voor de bank zouden werken. Het voormalige lid van de raad van toezicht, de heer Van der Vis, hield een traditie in stand door ervoor te pleiten het geld dat naar de VAR ging ten goede te laten komen aan de ren tetarieven. De Lugt antwoordde hem dat de samenwerking met de landelijke organisatie noodzakelijk is maar dat hij de mogelijkheid van een pakketkorting, niet alleen voor de leden maar ook voor de klanten, zeker zag zitten als daar ruimte voor was. Veenstra wees op de veiligheid van een dergelijke ga rantieregeling, ook voor de klanten. Banktaal De heer De Lugt werd zonder dat er een tegenkandidaat was ingediend weer benoemd voor een periode van drie jaar als voorzitter. G.J. Veeger StaDte weaens hfit hpmikpn wsn Hp pensioengerechtigde leeftijd uit de raad van toezicht. Veeger kon niet aanwezig zijn om gezondheidsredenen. Zijn opvolger was, alweer zonder te genkandidaat, Biem Trap. Trap hield een kort maar krachtig toespraakje: „Ik ben door de voorzitter de raad van toezicht ingepraat, dat kan hij goed. Ik stel bij deze vast dat als ik de banktaal niet kan begrijpen ik er weer uitga". De Lugt reageerde diplomatiek: „Dat geldt voor mij ook, ik ben tenslotte ook geen bankman. Het zal best lukken". i» De Meervoudige kamer van de Alkmaarse rechtbank heeft twee Texelse jongens veroordeeld tot ge vangenisstraf wegens het plegen van een elftal inbraken. Een 23-jarige Texelaar werd veroor deeld tot een gevangenisstraf van acht maanden, waarvan vier maanden voorwaardelijk. Officier Bueno had drie weken geleden een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van een half jaar gevraagd. Ook over een 18-jarige Texelaar oordeelde de Meervoudige kamer milder dan de eis van de officier. Deze jeugdige inbreker werd veroordeeld tot een gevange nisstraf van een half jaar, waarvan drie maanden voorwaardelijk. De officier vroeg hier een gevangenisstraf van acht maanden waarvan vier voorwaar delijk. Laatstgenoemde Texelaar is in middels op vrije voeten gesteld omdat hij zijn straf al als voorarrest heeft uit gezeten. De 23-jarige Texelaar komt

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1985 | | pagina 7