„Fuikingangen kan ik net
zo goed dichtspijkeren"
4CCND4
Problemen „Molengat
nog niet opgelost
roch Roggeslootweg...
BEPERKINGEN TREFFEN VISSER THEO EILANDER
Lange termijn agenda
-CYS\
Hardnekkige olielekkage
VRIJDAG 17 JANUARI 1986
TEXELSE COURANT
Visser Theo Eilander uit De Cocksdorp werd onlangs gecon
fronteerd met nieuwe bepalingen van Staatsbosbeheer voor de
hardervisserij in de Waddenzee met fuiken. Eilander mag niet
langer actief zijn in de „groene" gedeelten van de zee en
wordt verplicht om „zeehondenvriendelijke" maatreqelen te
treffen.
De Cocksdorper vindt dat hij daar
door zwaar in zijn portemonnee
'wordt getroffen en zegt dat de
maat nu vol is. „Ik ben bek af. Elk
jaar krijg ik weer verdergaande be
perkingen opgelegd. De laatste paar
jaar heb ik zowat niets verdiend
door die grappen. Waar is het
eind?" Eilander heeft vandaag een
Igesprek met de betrokken
instanties.
Al jarenlang vangt Theo Eilander (37)
met fuiken harders op diverse plaatsen
in de Waddenzee en het Eierlandse Gat.
^Dat is een gebied waar zich veel zee
honden ophouden en het is voorgeko-
men dat zeehonden in de fuiken terecht
Hkwamen en verdronken. Als dat het ge
val was meldde Eilander dat bij Staats
bosbeheer. In overleg werd dan telkens
bepaald op welke plaatsen hij zijn fuiken
mocht neerzetten.
In 1983 kwam het ministerie van land
bouw en visserij voor de eerste maal
met maatregelen. Halverwege het fui-
I<enseizoen werd Eilander gesommeerd
drie van de zeven fuiken te verwijderen,
n verband met de geconstateerde ver
drinking van zeehonden. Voor het daar-
Dpvolgende jaar werd Eilander verplicht
ïetten voor de fuikingangen te plaat
sen, met mazen van twintig bij twintig
:entimeter en later van veertien bij veer
tien. Eilander klaagde dat zijn vangst
belangrijk was teruggelopen als gevolg
&j/an de netten. Ter controle verrichtte
iet Rijksinstituut voor Natuurbeheer
!RIN) een proef gedurende het twee
naanden durende seizoen. Eilander's
gelijk werd aangetoond: liefst zestig pro
cent minder harders lieten zich in de
uik lokken. Het Jachtfonds vergoedde
ie door de proef gederfde inkomsten.
De vraag was toen: hoe verder?
Heilige koe
Theo Eilander: „Ik heb er best begrip
El/oor dat de zeehondjes moeten worden
jeschermd, maar ze zijn zo langzamer
hand tot de heilige koeien van Neder-
and uitgegroeid. Begrijp me goed: als
jc zo'n beestje dood aantref ben ik daar
lest kapot van. Maar ik moet wel in de
jelegenheid worden gesteld op een re-
lelijke wijze mijn beroep uit te oefenen.
ir zijn investeringen gedaan, ik kan niet
ömaar stoppen. Daarom heb ik echt
an alles geprobeerd om tot een deal te
omen met de overheid."
(et ministerie reageerde negatief op
;nkele voorstellen van Eilander, maar
oonde zich bereidwillig door zelf een
iompensatieplan aan te dragen. Er
-l/erd Eilander een vergunning aange
boden, die hij anders niet zou hebben
lekregen voor het uitoefenen van kub-
evisserij en het plaatsen van schiet-
liken om paling te vangen. Een voor-
iel dat Eilander aanvaardbaar in de
Jjren klonk. Weliswaar was de aan-
chaf van schietfuiken (kleine fuikjes
■er de zeebodem) hem te kostbaar
7000,per stel) maar het toegestane
antal van 250 kubben (korte visfui-
ken) leek hem de investering wel
waard. Een jaar later is hij een andere
mening toegedaan, mede doordat 1985
een slecht palingjaar was. „Vissen met
kubben valt me tegen. Het gebied hier
bij De Cocksdorp dat mij is toegewe
zen, is geen beste stek", aldus
Eilander.
Rustplaatsen
Doordat hij deze mogelijkheid aan
vaardde, werd het de Texelse visser
man toegestaan om met zijn fuiken
met netten met maaswijdte van 14 x
14 in de zogeheten „groene" gedeel
ten in de Waddenzee neer te zetten.
Dat zijn gebieden die vallen onder arti
kel 17 van de natuurbeschermingswet
en die tijdens een bepaalde periode
niet mogen worden betreden tenzij
met vergunning. De Schorren worden
hiertoe gerekend en ook gebieden in
de Waddenzee, die door zeehonden in
gebruik zijn als rustplaatsen. Deze ge
bieden, met een oppervlakte van on
geveer één vierkante kilometer, zijn
gesloten in de periode dat zeehonden
jongen krijgen.
Tot verbazing van de overheidsdeskun-
digen glipten toch nog een paar kleine
zeehondjes door de mazen. Dat, ge
voegd bij het feit dat de activiteiten
van Eilander toch te veel verstoring
zouden veroorzaken, leidde ertoe dat
de toestemming per 1 januari is inge
trokken. Geconcludeerd werd dat het
zetten van fuiken in zeehondengebie-
den toch niet wenselijk is en de mazen
kennelijk nog steeds te ruim zijn om
afdoende bescherming tegen zeehon
den te geven. Het gevolg is dat Eilan
der nu netten met een nog geringere
maaswijdte voor de fuikopeningen
moet spannen: tien bij tien centimeter.
„Dan kan ik de ingang net zo goed
dichtspijkeren", reageert hij
verontwaardigd.
Open kamer
Als Eilander deze mogelijkheid afwijst,
is hij verplicht om van een ander,
nieuw voorstel gebruik te maken. Dat
is het vissen met een zogenaamde
„open kamer". Aan het eind van de
fuik wordt dan een staand netwerk dat
boven het wateroppervlak uitsteekt,
geplaatst, een soort kamer of „kom"
waarin uiteindelijk alle vissen terecht
komen. Wanneer een zeehond de fuik
binnenzwemt komt die daar ook te
recht, maar hij zal niet verdrinken om
dat het dier normaal lucht kan hap
pen. Er hoeft dus geen net voor de
fuikingang te komen, de vangst zou
weer op het oude peil terugkeren en
de zeehondenstand wordt niet aange
tast. De ideale oplossing, zo lijkt het,
maar Eilander ziet vele minpunten.
„Op papier lijkt het allemaal leuk,
maar in de praktijk is het niet te doen.
Dat idee gaat namelijk enorm veel
werk kosten en nu al kunnen we het
nauwelijks bijbenen. Staand wand
openmaken en weer repareren is een
ontzettend bewerkelijk kwarwei. Je
ndelijk heeft de raad unaniem!
in besluit genomen inzake de naam-
iving van de nieuwe verbindingsweg
ssen de Postweg en camping De
im. Het wordt nu Roggeslootweg,
in naam die al eens eerder is voor-
isteld maar toen niet genoeg steun
eeg. De raad behandelde deze sim-
le zaak dinsdagavond alsof het om
in miljoenentransactie ging, compleet
et schorsing voor fractieberaad. B en
hadden bij nader inzien het voorstel
idaan om de weg Duinweg te noe-
en. Dat viel in slechte aarde. Gelein
insen herinnerde eraan dat de weg
5 nu Krimweg heet, vroeger ook
jinweg heette. Dat is dus vragen om
rwarring. Beter was het volgens
||nsen om de weg naar een naburig
tuurgebied te noemen, net als de
uijweg en de Slufterweg. Rog-
islootweg zou dan voor de hand lig-
n, maar ook De Zandplas achter Rio
ande zou vernoemd kunnen worden,
pnsen die in de gemeenteraad
ildt als expert op het gebied van
aatnaamgeving was echter door
icksdorpers opgebeld met het voor-
el om de weg te noemen naar wijlen
aarten Boon, de befaamde schipper
in de reddingboot aan wie veel
hipbreukelingen hun leven hebben te
inken. Dus: Schipper Boonweg. Jan-
•n maakte echter ook veel indruk met
m historisch verhaal dat pleitte voor
naam Roggeslootweg. De Rog-
isloot is een voormalige zeeslenk,
ie bleef in stand nadat de polder in
B32 werd ingedijkt maar het water
erd zoet.
Jansen: „Toch hebben ze daar in 1850
nog rog gevangen. Die was dus omge
turnd van zout naar zoet." Voorzitter
Schilling: „Als ik dat verhaal eerder
had geweten, had ik al direct het
meest gevoeld voor de naam
Roggeslootweg."
Jansen had met zijn beschouwing
echter wel voor een flinke meningsver
deling gezorgd. Wat moest het nu
worden: Duinweg, Schipper Boonweg,
Zandplasweg of Roggeslootweg? Om
maar niet te spreken over de andere
suggesties die in een vorige gespreks
ronde over dit vraagstuk waren
gedaan.
Paul Kikkert van Texels Belang werkte
juist een koekje naar binnen toen hij
opmerkte: „Voorzitter, er zit me wat
dwars". Waarop Schilling antwoordde:
„Eet dan eerst je mond effe leeg." Dat
gebeurde en toen vroeg Kikkert om
vijf minuten schorsing zodat de frac
ties in de wandelgangen met elkaar
konden praten en aldus pogen om tot
een eensgezind standpunt te komen.
Die schorsing duurde aanmerkelijk lan
ger, maar het doel werd bereikt. Allen
spraken zich unaniem uit voor Rog
geslootweg. Echter met de toezegging
dat zodra er in De Cocksdorp een
straat een naam moet krijgen, de
naam „Schipper Boonstraat" zal wor
den gekozen.
Voorzitter Schilling stelde vast dat zich
een uniek feit heeft voorgedaan in de
Texelse raadsgeschiedenis: er is een
naam gegeven aan een straat die nog
niet bestaat....
moet persé met zijn tweeën zij. Dat
betekent dat ik iedere dag met mijn
knecht Ben Witte het wad op moet en
dat is een dure zaak".
Scherper
Eilander wordt in deze opvatting
gesteund door Henk Beumkes die kan
bogen op een jarenlange praktijkerva
ring met de fuikenvisserij. Beumkes:
„Zeven fuiken met kom zijn door één
persoon niet te doen. Maar daarnaast
zal de hardervangst lang geen honderd
procent zijn, zoals theoretisch wordt
voorgesteld. Een fuik vist namelijk veel
„scherper". Ik heb ik de praktijk erva
ren dat je in kamers en kommen wei
nig harders vangt." Over de situatie
van Eilander zegt het huidige Pakt-
raadslid: „De „groene" gebieden bij
De Cocksdorp vind ik een goede zaak.
Maar mensen die daar hun broodwin
ning hebben moeten wel op de een of
andere manier schadeloos worden
gesteld.
Theo Eilander benadrukt, dat hij er
heus niet op uit is om in ruil voor een
flinke stapel bankbiljetten zijn fuiken
op te doeken. „Schadeloosstelling in
de vorm van een andere vorm van vis
serij is mij het liefst", zegt hij.
Van overheidswege nauw bij de zaak
betrokken is de op Texel niet onbeken
de Jaap de Vlas. Door zijn werk als bi
oloog bij het NIOZ van 1975 tot 1982
is hij sinds het begin op de hoogte
van de situatie. Momenteel is hij als
natuurwetenschappelijk medewerker
voor de Waddenzee werkzaam bij
Natuur^ Milieu- en Faunabeleid (NMF),
de „beleidstak" van Staatsbosbeheer,
dié de maatregelen heeft afgekondigd.
Jaap de Vlas (tegenwoordig werkzaam
in Leeuwarden en Groningen): „Krach
tens de Visserijwet heeft Theo Eilander
een vergunning om zulke fuiken te
plaatsen, maar tegelijkertijd geldt ter
plekke de Natuurbeschermingswet, die
evenmin genegeerd mag worden.
Daaruit moet in de praktijk dus een
soort compromis rollen, bijvoorbeeld in
de vorm van schadeloosstelling door
de staat". Daarmee ontkent De Vlas
dat de overheid deze maatregelen niet
zonder meer mag opleggen. Dat zou
namelijk kunnen worden geconclu
deerd uit het aldaar geldende bestem
mingsplan, waarin staat dat de „histo
rische menselijke activiteit" (zoals de
kleine visserij) moet worden
gerespecteerd.
Spreekbeurt
CDA-kamerlid J. van Noord repte daar
over na afloop van zijn openbare
spreekbeurt vorige week vrijdag in Den
Burg. Volgens Van Noord zou, zeker
nu de Waddenzee gemeentelijk is in
gedeeld, de gemeente inzake het be
heer een vinger in de pap moeten
hebben.
De overheid had eerst overleg moeten
plegen. Maar volgens De Vlas is dat
niet nodig. De nieuwe bepalingen
noemt hij redelijk: „Ik kan me goed
voorstellen dat Theo het idee heeft dat
hij heen en weer wordt geslingerd,
maar hij wordt naar mijn mening met
rechtvaardigheid behandeld. Als hij nu
met een „open kamer" gaat vissen,
dus zonder „anti-zeehondennet",
vangt hij weer evenveel als vroeger.
Maar bovendien mag hij de verkregen
compensatie de kubbevisserij
behouden".
Over de praktische bezwaren zit De
Vlas niet in: „Hij gaat per fuik nu
meer dan 2,5 keer zoveel vis vangen,
dus zelfs als Theo twee fuiken minder
neerzet, omdat het te bewerkelijk is, is
het nog een voordelige methode. Er is
geen sprake van dat hij minder harders
zal vangen: het is voor de vissen on
mogelijk om uit de kom te ontsnap
pen. Hooguit kan een gevangen zee
hond enige schade aan de vangst
toebrengen".
Niet zielig
Om zijn bedrijfsvoering stabieler te ma
ken is Theo Eilander in september ge
deeltelijk overgeschakeld op de garna
lenvisserij. Eén van zijn voorstellen om
een deal te maken met de overheid
was een vergunning toegewezen te
krijgen om op garnalen te vissen in de
Waddenzee. Daar werd niet op inge
gaan, een consequentie van het gel
den vergunningenstelsel, dat deze we
ken ter discussie staat.
Theo Eilander is er, in tegenstelling tot
zijn eilandgenoten Alfons Boom en
Geert Ellen, wél in geslaagd om een
garnalenvergunning te kopen.
„Het i niet de bedoeling om Alfons
Boom nu tegen de schenen te schop
pen, maar hij en Geert Ellen moeten
niet zielig doen. Als je op garnalen wil
vissen, moet je eerst een compleet be
drijf kopen. Het is onmogelijk om al
leen een vergunning te verkrijgen.
Daar ben ik door de visserijinspectie
ook voor gewaarschuwd en ik neem
aan die twee ook. Er is niemand die
alleen maar zijn vergunning verkoopt,
want dan is zijn schip onverkoopbaar.
Ik zou ook het liefst net als Alfons een
nieuw schip laten bouwen, maar dat
durfde ik niet aan. Het is de algemene
M
Eilander's schip TX 30 „Nienke'
mening onder de Texelse vissers, dat
ze dom in de weer zijn geweest. Al
fons wilde voor een dubbeltje op de
eerste rang zitten en heeft misschien
te veel gegokt. Maar het kan natuurlijk
zijn dat bij hem inderdaad valse ver
wachtingen zijn gewekt. Ikzelf geloof
een ambtenaar pas, als iets zwart op
wit staat".
Verkeerd gegokt
Wanneer de garnalenadviescommissie
wel tot een aanpassing van het ver
gunningenstelsel zou besluiten of
maatregelen worden genomen om het
aantal garnalenvissers in de Wadden
zee niet verder terug te dringen, zal Ei
lander niets ondernemen: „Dan ben ik
degene, die verkeerd heeft gegokt."
Eilander is een jaar op speurtocht ge
weest naar een schip met vergunning.
Hij reageerde op advertenties in het
blad Visserijwereld wanneer er sche
pen met gk-vergunning werden
aangeboden.
de haven van Oudeschiid.
Uiteindelijk stuitte hij op de Termunten
29, een uit 1905 stammend scheepje,
maar met nieuwe apparatuur en motor
uit 1978, volledig geschikt voor de gar
nalenvisserij. De taxatiewaarde van het
schip, inmiddels als TX 30 „Nienke"
door het leven gaand, bedraagt twee
ton. De verzekerde waarde, volgens de
verzekeringsmaatschappijen,
f150.000,—, zodat het verschil van
f50.000,— feitelijk het bedrag is, dat
voor de vergunning is neergeteld.
„Binnen veertien dagen was de trans
actie rond," aldus Eilander.
Maar nu telt voor hem slechts het be
houd van de fuikenvisserij. Vandaag
vindt een gesprek plaats met het dis
trictshoofd van Noord-Noord-Holland
van de NMF, H. Uytdenhaage. Ook
daarbij aanwezig zijn Bert Weijdt,
voorzitter van de Texelse vissersorgani
satie DETV en Jaap Poelman, opzich-
tet van de Visserijinspectie voor de
Waddenzee, die volgens Eilander ach
ter hem staan.
Opnieuw publiceren wij een overzicht
van culturele en andere evenementen
waarvan kennis is gegeven bij de afde-
ling culturele zaken in het raadhuis.
Het overzicht is niet alleen bedoeld om
de lezers een indruk te geven waar zij
de komende maanden heenkunnen
maar ook om „concurrentie" tussen
de verschillende organiserende instan
ties te voorkomen. Of het veel helpt
mag worden betwijfeld. Met name de
toneelverenigingen schijnen er niet in
te kunnen slagen om hun uitvoeringen
enigszins te scheiden. Wekenlang is er
niets te beleven en plotseling (zoals in
het komende weekend) zijn er drie to
neelstukken tegelijk.
Januari:
17. Schouwburgvoorstelling te Den
Helder om 20.15 uur: Madame Arthur,
musical van Jos Brink. Na afloop van
de voorstelling vaart een extra boot.
20. Jaarvergadering Vereniging Be
drijfsvoorlichting in hotel De Pelikaan
om 20.00 uur.
22. Plattelandsvrouwen afdeling Den
Burg in LTS-kantine om 20.00 uur.
Jaarvergadering met modeshow van
eigen gemaakte kleding. Gastvrouwen
J. Minnes-Vlaming en G. Kalis-van
Liere.
24. Schouwburgvoorstelling te Den
Helder om 20.15 uur: Het Hemelbed,
met Sjoukje Hooijmayer en Manfred
de Graaf. Na afloop van de voorstel
ling vaart een extra boot.
25. Toneelvereniging oud-leerlingen
LBO met „Bokkesprongen" van Eg
gengoor om 20.00 uur in De
Wielewaal.
27. Vereniging Bedrijfsvoorlichting
Texel in hotel De Pelikaan om 20.00
uur: de heer J. Meens, onderwerp:
gewasbescherming.
28. FNV vrouwenbond in de Buureton
om 20.00 uur. Een logopediste vertelt
over haar werk.
Februari:
1. Toneelvereniging oud-leerlingen LBO
uitvoering in Eierlandsche Huis met
„Bokkesprongen" van D, Eggengoor
om 20.00 uur.
5. Plattelandsvrouwen afdeling Den
Burg in de Schakel om 14.00 uur.
Bondsthema: Zorgen voor de dag van
morgen. De middag wordt verzorgd
door mevrouw T. Brand.
6. Schouwburgvoorstelling te Den Hel
der om 20.15 uur: Der Graf von
Luxemburg, door de Hoofdstadoperet
te. Er vaart na afloop van de voorstel
ling een extra boot.
18. FNV Vrouwenbond in de Buureton
om 20.00 uur. Jaarvergadering met
dia's van oud-Texel.
19. Plattelandsvrouwen afdeling De
Cocksdorp/Eierland om 20.00 uur in
Eierlandsche Huis wordt toneelstuk
„Lading" door vrouwen voor vrede
gebracht.
20. Plattelandsvrouwen afdeling Den
Burg in de kantine van de LTS om
20.00 uur. Het programma wordt ver
zorgd door het eendagsbestuur.
26. Schouwburgvoorstelling te Den
Helder om 20.15 uur: Martine Bijl met
theatershow. Na afloop van de voor
stelling vaart een extra boot.
Vereniging Bedrijfsvoorlichting Texel
houdt boerderijentocht over Texel,
start 10.15 uur.
Maart:
1. Winterconcert van Excelsior in de
Bijenkorf om 20.00 uur.
Opvoering toneelstuk van 't Amateur
tje om 20.00 uur in De Wielewaal.
Viering 15-jarig bestaan ZPC TX '71
(feestavond).
4. FNV Vrouwenbond houdt om 20.00
uur een avond over emancipatie,
plaats nog onbekend.
8. Winterconcert van KTF in de Bur
gemeester De Koning-hal om 20.00
uur.
Opvoering toneelstuk van 't Amateur
tje om 20.00 uur in De Wielewaal.
10. Plattelandsvrouwen De Cocks
dorp/Eierland in Eierlandsche Huis om
20.00 uur, de heer Bezem over hypno
therapie als toepassing in de
geneeskunde.
12. Plattelandsvrouwen afdeling Den
Burg in de kantine van de LTS om
20.00 uur: India en Sri Lanka water
project, onderwerp wordt behandeld
door mevr. M.E. Sassen-Doijer.
15. KTF geeft winterconcert in Eier
landsche Huis te De Cocksdorp om
20.00 uur.
25. FNV Vrouwenbond in de Buureton
om 20.00 uur: boekbespreking.
Vrijdag 17 januari
De gespreksgroep voor ouderen in De
Cocksdorp komt om 14.30 uur bijeen
in het gebouw naast de Hervormde
kerk. Gespreksleider is de heer H.
Snijders.
De Bijenkorf in Oosterend is vanaf
20.00 uur weer het toneel voor dam
men op hoog niveau. Rob Clerc neemt
het op tegen een vijftigtal plaatselijke
talenten.
Zaterdag 18 januari
Vanaf 13.45 uur meten leden van de
atletiekvereniging en de wielerclub zich
weer in een bosloop en wielercross op
het parcours bij de Biesbosweg in de
Dennen.
De Texelse vereniging voor Weer- en
Sterrenkunde houdt een excursie naar
het Leidse Boerhavemuseum en het
Omniversum in Den Haag. Vertrek
boot 8.05 uur.
Maandag 20 januari
De Vereniging voor Bedrijfsvoorlichting
start om 20.00 uur in de Pelikaan met
haar jaarvergadering.
De begeleidingsgroep borstkanker
heeft vanaf 14.15 uur in het Groene
Kruisgebouw aan de Witte Kruislaan
in Den Burg haar maandelijkse
bijeenkomst.
De Christelijke Plattelandsvrouwen ver
gaderen vanaf 19.45 uur in gebouw De
Poort, bij de Gereformeerde kerk van
Den Burg. Jac. Bas laat dia's zien van
een reis door Amerika.
Om 19.30 uur begint de vergadering
van de Stichting Texelse Sportraad.
Op de agenda onder meer bezinning
over de plaats van de sportraad als de
Welzijnsstichting van status veranderd.
op de fiets
maak je vrienden
De dubbeldeksveerboot „Molen
gat" gaat begin februari voor een
maand naar het dok in Amster
dam, waar getracht zal worden
een definitief einde te maken aan
de olielekkage die zich voordoet bij
de Voith Schneider propellers.
Dit euvel steekt telkens de kop op. De
kunststofpees die de afdichting vormt
van het rotorhuis blijkt op den duur te
verharden en gaat dan stuk waardoor
de smeerolie naar buiten wordt ge
perst. Per dag loopt aldus een paar
honderd liter olie in zee. Al enkele ma
len is de rubber pees vervangen maar
het verschijnsel doet zich telkens op-
nieuW voor.
TESO en Voith Schneider zijn inmid
dels tot de conclusie gekomen dat de
oorzaak moet worden gezocht in de
samenstelling van de olie; het zwavel-
gehalte daarvan zou te hoog zijn.
Daarmee is tevens verklaard dat ande
re schepen die met soortgelijke Voith
Schneider propellers zijn uitgerust
nooit last hebben van lekkage. Die
werken met andere olie. Het onder
zoek van de olie bij een laboratorium
in Duitsland is nog gaande. Er zullen
nog diverse tests worden uitgevoerd,
ook met andere oliesoorten. Voor het
permanente smeren van de Voith
Schneider propellers is een grote hoe
veelheid smeerolie nodig; in het betref
fende rotorhuis bevindt zich ca. 7000
liter. TESO heeft deze olie na het in
winnen van offertes zo voordelig mo
gelijk ingekocht. Directeur Hoogerhei-
de vertelde ons dat deze olie door
Voith Schneider geschikt is bevonden
voor toepassing in het propeller
systeem.
