\We zouden meer geld om
landen moeten hebben'
-ijf jaar Stichting Dorpsherstel
rr
Brommer was
niet verzekerd
Eilandcompetitie Volleybal
Afvaltoernooi
eilandcompetitie
Texelse bridgers
presteerden goed
in Krommenie
Gibson Brothers
sluiten verbouwing
'Toekomst' af
ri:
WE| |JDAG 2 MEI 1986
TEXELSE COURANT
PAGINA 11
Het ca. 200 jaar oude pand Oost 85, dat momenteel wordt gerestaureerd.
maar omdat het zeer onwaarschijnlijk
is dat de toekomstige kopers wensen
te leven zoals Antje Vlaming dat deed,
zullen moderne voorzieningen niet
achterwege blijven. Er komt stroom,
gas en waterleiding. De muren worden
geïsoleerd, er komt een badkamer.
Kortom het wordt een woning met alle
moderne comfort, maar allerlei interes
sante onderdelen van het interieur zo
als de bedsteewanden en de kelder
zullen in stand worden gelaten en veel
van de in het huis aangetroffen tegel
tjes en andere materialen zullen op
nieuw worden verwerkt. Het huis zal
straks te koop staan voor ruim
ƒ117.000,— vrij op naam. In het projekt
wordt ongeveer 775.000— subsidie
gestoken. Op dit moment heeft de
stichting Dorpsherstel geen andere ob-
jekten in de planning. Via een over
gangsregeling is het met de subsidië
ring van Oost 85 nog goed gekomen,
maar hoe de mogelijkheden straks zul
len zijn weet nog niemand.
De politie hield dinsdag een 16-jarige
Oosterender aan die op een niet
en verzekerde bromfiets rondreed. De
brommer werd meegenomen naar het
bureau en bleef daar totdat de eige
naar de papieren kwam tonen waaruit
bleek dat alsnog voor verzekering was
gezorgd.
Uitslagen:
Moerbeek-DA 2—0
Wol h.h-Twaalf Balcken 2 0
Eelm./Segerink-Abnormaal 0 2
AH-Visser 0-2
Paal 9-Autocentrale 0 2
Kobeko-Coogherveld 2—0
Molenkoog-Bremakker 0—2
v. Wijngaarden-Paal 28 1 1
Smash-Klif 23 0-2
NCM-6 PK 1-1
TX 40-Retsina 0 2
Leydekkers-Vinke 1 1
Molenkoog-Taveerne 1 1
Lindeboom-Nokanto 2 0
Haarstudio-Segerink/Eelm. 2 0
Samen 1-DWS 2-0
AH-Muppets 0—2
LoodsmanswrSmash 0 2
Ass.Bremer-Déja-vu 0 2
LoodsmanswrGyvo 0 2
Taxi Smidt-Hannibal 2 0
Gewijzigd programma
dinsdag 6mei:
Veld A:
18.30 u. Timmers Bakkerij-12 Balcken
Moerbeek
19.05 u. Wolh.hrMoerbeek Paal 9
19.45 u. Paal 9-Visser Bouw DA
20.25 u. Eelm./Segen-DA Abnormaal
21.05 u. A.HrAbnormaal Eelm./Seg
21.45 u. 40 -Molenkoog Coogherv.
Veld B:
18.30 u. Versluis-Teso RWS
19.05 u. Smash-RWS Versluis
19.45 u. Dros MagrRSG Smash
20.25 u. Krim-v. Wijng. 1 RSG
21.05 u. 7 ProvrMolenkoog v. Wijng.1
22.00* u. Wolh.hrTim. Bakk. 7 Prov.
22.25 u. Kobeko-Expert DGM
22.40 u. Winnaar Kobeko/Expert-DGM
Verliezer Kobeko/Expert
Veld C:
18.30 u. Mantje-Durper drup Taveerne
19.05 u. Gr. Slock-Taveerne Mantje
19.45 u. Gyvo-AH DA
20.25 u. DA-Abnormaal AH
21.05* u. Hema-Gyvo Abnormaal
21.25 u. Lindeboom-Taveerne Krim
21.45* u. Lindeboom-Taveerne Krim
22.05* u. Lindeboom-Molenkoog Krim
22.25* u. Taveerne-Molenkoog Krim
22.40* u. Herfstkampioen-
voorjaarskampioen dames Krim
Veel teams hebben zich al opgegeven
voor het traditionele besluit van het
volleybalseizoen. Ook in verband met
het uitvallen van een Texelse Courant
wegens Hemelvaartsdag is opgave nog
mogelijk tot zondag 4 mei, 20.00 uur.
Opgave via telefoon 02220-4802. De
kosten a 712,50 dienen voor aanvang
van de eerste wedstrijd bij de
wedstrijdleiding te zijn voldaan.
Vier Texelse bridgeparen werden
afgevaardigd naar Krommenie ,,Na
één voorronde van Ruitenboer",
een landelijk door de Bridgebond
georganiseerd toernooi. Er deden
234 paren mee uit het district
Noordholland in twee ronden van
21 spellen.
De heer Grootjen werd ondanks zijn
zenuwen omdat wegens ziekte van zijn
eigen partner hij met een vreemde
moest spelen eerste in de E-lijn met de
heer Blonk. De dames De Laat en Van
der Kerkhof werden eerste in de N-lijn.
Er waren 17 lijnen. Ook mevrouw Blok
en de heer Hoogerheide behaalden
een goed resultatat (derde plaats) eve
nals de familie Schuil (vijfde plaats).
De finale vindt 1 juni plaats in Nieuwe-
gein met 460 paren. Alle eerstge-
plaatsten doen mee. Uitslag Texelse
deelnemers:
Grootjen/Blonk (340 punten, 57,85%)
Dames v.d. Kerkhof/ De Laat (340 pt -
57,85%), Mevr. Blok/Hr. Hoogerheide
(314 pt - 53,04%), Fam. Schuil (284
ptn - 48,3%).
4X. ondernemers-aktiviteitërcME
Discotheek De Toekomst is na ja
ren van verbouwen eindelijk klaar
en dat feit wordt maandag vanaf
20.00 uur gevierd met een optreden
van de wereldvermaarde discofor
matie de Gibson Brothers. Eén van
de meest in het oog lopende wijzi
gingen die de laatste tijd aan het
pand werden aangebracht is een
nieuw naambord dat is gemaakt
van allemaal reflecterende
kunststof plaatjes.
Volgens bedrijfsleider Rein Stam is dat
een zeer in het oog lopende aan
dachtstrekker die onderhoudsvrij,
goedkoop en energiearm is. Het ge
heel wordt met spots verlicht en om
dat de wind de plaatjes laat bewegen
lijkt het net of het reclamebord 'aan
staat'.
Binnen is de voornaamste verandering
de bouw van een bewaakte garderobe
in de voormalige hotelkeuken. Voor
het hotel is er alleen nog een spoel-
keukentje. Ontbijt bij de logies wordt
niet meer verstrekt. De veelal jonge
gasten van het hotel slapen meestal
uit tot lunchtijd....
In de garderobe is ook ruimte gemaakt
voor de muntenverkoop. De hele disco
is geschilderd in de moderne kleuren
wit, grijs en rood. Daarbij is overal re
kening gehouden met de verlichting
die normaal tijdens openingsuren
brandt, het zogenaamde black light,
waarin sommige kleuren veel sterker
reflecteren dan andere. Het zien van
de ruimte in gewoon licht is dan ook
een volstrekt andere ervaring dan die
zelfde ruimte als de paarse lampen, die
met het menselijke oog niet scherp te
onderscheiden zijn, aan staan.
Een derde wijziging is de aanschaf van
een nieuwe geluidsinstallatie. ,,Daar
zullen onze buren waarschijnlijk ook
blij mee zijn. Het geluid is zuiverder en
de bassen dreunen daardoor niet meer
zo door", aldus Stam, die met enige
trots vermeldt dat 'zijn' zaak nog
steeds bij de top twaalf van Nederland
hoort.
Brothers
De Gibson Brothers draaien al sinds de
zeventiger jaren mee in het hitwezen
met typische discostampers als 'Non
stop dance' en 'Que sera ni vida'. De
broers Chris, Patrick en Alex komen
van de Antillen en wonen als sinds
hun kinderjaren in Parijs. Zij zullen
maandag live zingen.
De entrée is tien gulden.
Ongewis
met de met voormalige stolp van Duin
tegenover de R.K. kerk, Diek 23. dit
vervallen gebouw heeft jaren te koop
gestaan en de vraagprijs is tenslotte
danig gezakt. Het wordt een riant
woonhuis met blijvend uitzicht op de
Dennen en de Westen. Al in augustus
vorig jaar was een koper gevonden zo
dat met zijn wensen rekening kan wor
den gehouden.
Menselijk
Het aankopen van oude panden en
het maken van een restauratieplan is
niet alleen een bouwkundige aangele
genheid van hout en steen. Mensen
dier er zich mee bezighouden beleven
vooral plezier aan de cultuurhistorie.
Elk huis is een afspiegeling van de be
woners en van de manier waarop zij
hebben geleefd en gewerkt. Dat wekt
bewondering en verwondering. In wel
heel sterke mate was dat het geval bij
het jongste projekt van de Stichting
Dorpsherstel, het visserhuisje Oost 85.
Daarbij heeft zich het waarschijnlijk
unieke feit voorgedaan dat het werd
aangekocht in de staat waarin het zich
honderd jaar geleden ook al bevond:
met bedsteden, schouw, tegeltjes, pla
vuizen en niet voorzien van stroom,
waterleiding of gas. Het was zelfs nog
gemeubileerd. Het leek wel een mu
seum. Het huis moet ongeveer 200
jaar oud zijn en werd bewoond door
de hoogbejaarde Antje Daalder, die nu
bij familie op het vasteland woont.
Haar ouders Cornelis Pieterzn. Daalder
en Naantje Sijbrandsd Ellen (beide ge
boren in Oost) kochten het huis in
1905 voor 7450,— en betaalden het per
week af met 71,—.
Wadvisser
Cornelis Daalder (Kees van Pieter) was
wadvisser die dagelijks met zijn schuit
de TX 35 uitvoer en hard moest wer
ken om het geld dat hij in de woning
had gestoken boven water te krijgen.
Mensen van Dorpsherstel hebben met
buren en kennissen gesproken en veel
wetenswaardigheden over het leven
van de familie Daalder op papier ge
kregen. Zo zorgde ze voor een stukje
geschiedenis dat een beeld geeft van
het harde bestaan in die dagen. De
van het tij afhankelijke vissers zeilden
niet ver van de dijk, ze moesten de
schoorsteen van hun huis blijven zien!
Ze visten met beugel en botnetjes en
verzamelden in herfst en voorjaar alie-
kruiken, wulken, mosselen en oesters.
De gevangen rog werd aan het hek
voor het'huis gedroogd. Naantje Ellen
moet een expert in het roken .van vis
zijn geweest; bij het huis is het rook-
hok nog aanwezig. Noodgedwongen
werkte ze zelf hard mee in de visserij.
Met poeren haalde ze paling op en ze
werd van gemeentewege ook nog aan
gesteld als schoolschoonmaakster,
eerst in de oude school waar nu Gerrit
Pieter Plaatsman woont, later in het
nog bestaande schoolgebouw dat ten
tijde van de eerste wereldoorlog werd
gebouwd. De Daalders verkochten hun
vis aan een handelaar uit Heeg die
met zijn tjalk achter Oost kwam. Een
rijkmakerij was het niet. Zoals zovelen
werd de familie getroffen door de af
sluiting van de Zuiderzee waardoor het
wier (waar ze op visten) verdween en
allerlei vissoorten verdwenen, zodat
Pieter bij een boer of bij de Dertig Pol
ders moest gaan werken. De omstan
digheden waaronder ze leefden moe
ten toen betrekkelijk normaal geweest
zijn, maar zijn voor mensen van nu
onvoorstelbaar. De laatste bewoonster
Antje Daalder zette ook in beter tijden
dit bestaan voort. Ze betrachtte uit
erste zuinigheid, waarvan familie en
buren sterke staaltjes kunnen vertellen.
Intussen veranderde er niets in het
huisje. Toen de mensen van Dorps-
herstel er voor het eerst binnenstapten
vonden ze op de zolder de rognetten
die er vijftig jaar geleden waren
achtergelaten.
Leefbaar
De restauratie van de woning is nu in
volle gang. Zoveel mogelijk zal de
sfeer van vroeger worden bewaard,
navraag op het raadhuis blijkt dat
subsidiemogelijkheden voor restau
rs de komende jaren in principe
.-t slechter zullen worden, maar er is
•n totaal ander systeem in de maak
larbij subsidies worden toegezegd op
sis van een inventarisatie van te
itaureren gebouwen over meerdere
en. Gevreesd wordt dat het volgens
methode onmogelijk zou worden
i panden die onverwacht beschik-
ar komen te kopen en te restaure-
i, nog afgezien van het feit dat een
igezegde subsidie nog geen spoedi-
uitbetaling betekent. Het laat zich
nzien dat van gemeentewege in ie-
ir geval ruime mogelijkheden tot
De huiskamer van Oost 85, zoals deze werd aangetroffen nadat de laatste bewoonster was
verhuisd.
Stichting Dorpsherstel Texel ziet met zorg de nabije toekomst tegemoet. In
O/S onmisbare overheidssubsidies wordt fors gesneden en de subsidiebedragen
wèl worden toegekend, laten langer op zich wachten. Het aankopen, restau-
en en weer verkopen van monumentale panden op Texel zou daarom de ko-
1,4| <i\de tijd we! eens ernstig kunnen stagneren.
eertijds vervallen winkeltje van Klaas Burger aan de Koetebuurt staat er nu weer schit-
d bij.
voorfinanciering zullen moeten worden
geboden om het risico bij restauraties
aanvaardbaar te maken. De stichting
Dorpsherstel kwam op 2 april 1981 of
ficieel van de grond, in navolging van
soortgelijke stichtingen elders in het
land. Het was een initiatief van Klaas
van de Bijl uit Den Burg, gesteund
door enthousiastelingen als Theo Tim
mer, Dick Bruin, Huib Dros, Jan Daal
der, Anton Goes en Kees Koorn. Dit
zevental vormde het eerste bestuur on
der voorzitterschap van Van de Bijl.
Het eerste project waarmee de stich
ting bemoeienis had was het schou-
thuisgedeelte van hotel De Lindeboom
dat zijn fraaie ranaissance trapgevel te
rug kreeg. De volgende projecten kwa
men allemaal tot stand in Oosterend
en Den Hoorn, wat niet zo verwonder
lijk is omdat zich binnen deze „be
schermde dorpsgezichten" nu eenmaal
veel „subsideabele" monumenten be
vinden die voor herstel in aanmerking
komen. In de eerste jaren werd
Schoolstraat 6 in Oosterend voltooid;
er werden twee kleinere woningen van
gemaakt die spoedig apart werden ver
kocht. Aan de Koetebuurt werd het
vervallen winkeltje van Klaas Burger,
bekend van menige ansichtkaart, schit
terend gerestaureeerd en tot middel
grote woning gemaakt. Vervolgens
werd Blazerstraat 1 aangepakt. Dat ge
beurde op het moment dat er al een
koper voor beschikbaar was, de ideale
situatie. Want de toekomstige bewoner
kon aldus betrokken worden bij de uit
voering van de plannen, wat betekent
dat er geen renteverlies door leegstand
is en dat het interieur op de persoonlij
ke wensen van de koper kan worden
afgestemd. Dus geen wijzigingen of
extra werk omdat de latere koper bij
voorbeeld een andere keuken wil of
meteen het plafond in een andere
kleur begint over te schilderen.
In de Schoolstraat werden nog meer
panden onder handen genomen: de
nummers 25, 13, 15 en 17. Bij de uit
voering van de restauratie van laatst
genoemde drie was sprake van een
gecomlicieerde situatie omdat tegelijk
een premie A-woning moest worden
bijgebouwd, grond van een buurman
moest worden bijgekocht en het bezit
van de ene eigenaar deels boven dat
van een andere was gelegen. Het is al
lemaal goed gekomen.
Pogingen
Pogingen om ook in Den Burg en
Oosterend restauraties van de grond te
krijgen mislukten. Hetzelfde geldt voor
de panden Schoolstraat 16 en 18. In
Den Hoorn lukte het wel, eerst met
Herenstraat 14 (juni 1984) en onlangs
sombere toekomstperspectief drukt
vreugde rond het vijfjarig bestaan
de stichting. ,,We zouden wat
r financiële armslag moeten heb-
zodat we niet zoveel risico lopen,
uden mensen op het idee moeten
om ons een legaat na te la-
aldus Theo Timmer uit Den
tijdens een gesprek met de pers
gelegenheid van het eerste
Voldoening
ast de zorg voor de komende jaren
ir echter voldoening over wat in de
elopen vijf jaar is bereikt. Welgeteld
pandjes heeft de stichting aange-
:ht, opgeknapt en aan liefhebbers
irverkocht en dat betekent dat elf
ikteristieke monumentale gebou-
die in de meeste gevallen anders
leloos verloren zouden gaan, voor
nageslacht zijn bewaard en een bij-
ie leveren aan het dorpsschoon
Texel.
leze haastige tijd is het herstellen
gemiddeld twee huisjes per jaar
ischien niet indrukwekkend, maar
[betekent wel dat bij dit tempo in
[bestek van een mensenleven een
ital monumenten met de gezamen-
omvang van een heel dorp in
nd wordt gehouden.
Idealisme
bestuursleden van de stichting
psherstel horen tot de mesnen die
en hoe belangrijk dat is. Ze steken
dan ook graag veel vrije tijd in zon
daar vergoeding voor te krijgen en
R willen ook wel wat financiële zorg
iben, maar het moet niet te gek
irden want dan gaat de aardigheid
tis al moeilijk genoeg om telkens
ir een monument te vinden waar
eigenaar voor een niet al te hoog
afstand van moet doen en het
ook altijd weer spannend om te
jjchten op een koper, iemand die het
k vindt om in een monument te
'Rnen. Dat die aankoopprijs niet hoog
g zijn is de consequentie van een
npele rekensom: de aankoop-;
tauratie- en verbouwingskosten
eten na aftrek van subsidie een be-
ilbaar bedrag opleveren. Wie (te)
V ïl voor zijn oude pandje wil hebben,
lakt restauratie bij voorbaat onmo-
lijk. Als het eenmaal gerestaureerde
niet binnen redelijke tijd wordt af-
nomen, zit de stichting in de proble-
en want dan spreken de rentekosten
n duchtig woordje mee. Tot dusver
n de stichting van geluk spreken
int de gerestaureerde huizen gingen
|eds vrij vlot van de hand. Het on
wisse karakter van de Nederlandse
ibsidiologie" heeft zich echter ook
laten kennen. Voor de restauratie
n het pand op de hoek van de
ihoolstraat in Oosterend werd een
nmerkelijk lagere subsidie toegekend
f in waarop was gerekend en de stich-
I ig zal op dit projekt geld moeten
ïleggen. Dat geld komt nu nog uit
renteloos voorschot van de
övincie.
