Tournee langs gemalen, sloten stuwen, riet en taluds il Bestuur Waterschap bekeek polderwerkeri TEXELSE COURANT PAGINA 5 DINSDAG 8 JULI 1986 Menigmaal ward de gebaande weg verlaten want waterschapsbestuurders willen weten waarover zij praten. Burgemeester Schipper en dijkgraaf Dijt: bestuurders van gelijk niveau.... terschap te allen tijde soepel te laten verlopen. Een voornemen dat niet als een verrassing kwam, maar wel met applaus werd begroet. Gedurende het verdere verloop van de maaltijd werden contacten tussen hoofdingelanden en heemraden nog slechts verstevigd, alsof het taluds betrof. Hemelwater ,,Waar andere waterschappen bij een tekort aan water soms sluizen open zetten om rivierwater binnen te laten voor bevloeiing van het land, zijn wij afhankelijk van de hemelsluizen" legt Luuk Flisijn uit. ,,Dat is het wezenlijke verschil met andere Waterschappen. Daarom ook vergt het erg veel nauw gezetheid bij het kiezen van het juiste moment de stuwen een stukje verder open te zetten of de polders een beetje lager te pompen. Een week te vroeg leegpompen kan fataal zijn voor het poldergebied". Texel moet zuinig zijn met water, blijkt uit zijn verhaal. Hetzelfde water als waar het aan ten onder kan gaan. Als om dat nogmaals te beklemtonen rijdt de bus langs het monument op de dijk bij de Een- drachtpolder, waar in 1953 bij de wa tersnoodramp zes mensen omkwamen. Op een terreintje daar vlakbij, aan de Lancasterdijk, liggen tientallen duikers opgeslagen, betonnen kokers voor het waterafvoer. Het is het opslagterrein van het Waterschap en de in de buurt werkende jager heeft in opdracht van het Waterschap afgelopen winter 164 konijnen geschoten. Triest idee, vooral als er enkele knaagdiertjes over het terrein huppelen, onschuldig en schuchter om zich heen kijkend. Tot dat iemand in herinnering brengt dat deze lieve diertjes de dijk perforeren, met alle gevolgen van dien. Aan het einde van de maaltijd was besloten het jaarlijks terugkerende tweedaagse uitstapje van het Water schap dit jaar te organiseren naar het waterschap Loo en Drostendiep. In de bus werden de konijnen al snel verge ten en druk gespeculeerd over hqe het Waterschap in ,,het land van Bartje" functioneerde. Jan Daalder stuurde de touringcar op de Stengweg vlak langs de slootkant, die er verdacht kaal bijligt. Henk Vonk stelde daarop inspelend de inzittende gerust door uit te leggen dat deze ta lud pas gemaaid was. En passant geeft hij de nieuwtjes door. Zo vertelt hij dat de Oorsprongweg, die juist wordt gekruisd, zal worden verbreed van 2,75 tot vijf meter. ,,Dat is al pro vinciaal goedgekeurd en zal na de bouwvak worden aangepakt". Terloops voegt hij daaraan toe: ,,Let ook hier op de wegberm, die is geëgaliseerd". Schuine bak Rijdend op de Muyweg in oostelijke richting constateren verschillende hoofdingelanden dat de oranje hydrau lische Atlas kraan, waarvan het Water schap er twee heeft, er stil en verlaten bij staat in het land ten zuiden van de weg. De kraan heeft die dag dienst gedaan bij de afwerking van een deze winter gegraveb afvoerkanaal. Bij na dering van de bus komt de machine als een gigantisch insect plotseling tot leven. De kraanmachinist Dirk Maas heeft na afloop van zijn werktijd zitten wachten om deze machine te kunnen demonstreren. Het bijzondere aan deze kraan is de kantelbare graafbak, waar mee de uit de sloot afkomstige aarde tegen de ernaast liggende dijkwand gestreken kan worden. ,,Dit mes snijdt aan twee kanten", zegt Vonk hierover. ,,Je raakt op een goedkope en snelle manier je grond kwijt. Terwijl je tegelij kertijd de dijk verstevigt en gemakkelij ker bemaaibaar maakt omdat hij min der steil afloopt".' Dirk Maas demonstreert hoe hij met een schuin staande bak het slib tegen de dijk plamuurt, de aanwezigen over tuigend dat dit inderdaad een ei van Columbus is. Automatisch malen Verdeeld over de Waddenzeedijk staan vijf gemalen. De meeste zuidelijke, bij 't Horntje, wordt nog gedeeltelijk met de hand bediend. De vier anderen zijn volledig automatisch. Wanneer er iets in mis gaat, wordt vanzelf een mon teur „opgepiept" door middel van ee semafoon. Datzelfde systeem is werk zaam bij de stuw in het afvoerkanaal van de polder Het Noorden. Bij het ophogen van de Waddenzeedijk heeft men de dijk op diverse plaatsen verlegd. Soms naar buiten toe om een zo gunstig mogelijk dijktracé te verkrij gen. Een klein stukje dijk, even ten zuiden van Oosterend, heeft men naar binnen verlegd, zodat de oude zeedijk als een landtongetje in zee steekt. Dat oude dijkje noemt men bij het Water schap de museumdijk, omdat het als een stukje dijkhistorie gezien kan wor den, terwijl in het poldertje (de Zand- kes) het brakwatermilieu gehandhaafd bleef). Op het zuidelijke punt waar ou de en nieuww dijk bij elkaar komen, is deze zomer voor het eerst het clubge bouw van de surfclub geplaatst. Het demonteerbare clubhuis staat op een vers geasfalteerd stuk buitendijk. Voor dat asfalteren kreeg de club subsidie, zodat het Waterschap hieraan haar toestemming kon verlenen zonder zelf financieel te moeten bijspringen. Van de mogelijkheid vanaf dit punt aan de dijk te leren surfen op de kal me Waddenzee wordt grif gebruik ge maakt, getuige de talloze zeiltjes die vlakbij op zee heen en weer schuiven. Aan de binnenkant van de dijk is een laad- en loscircuit aangelegd en een parkeerterrein waarop nog een toiletu nit geplaatst zal worden. Passantenhaven Terug bij Oudeschild rijdt de touringcar over het stuk land, waar de veel besproken passantenhaven moet ko men. Het Waterschap heeft hier een strook land van dertig meter breedte in eigendom en als laatste onderdeel van de excursie vrijdagmiddag liet men de hoofdingelanden en heemraden, als mede de burgemeester zien waar die strook lag. Behalve de tientallen kot ters die er werkloos en op elkaar ge drongen bijlagen, kon men in de ha ven van Oudeschild niet veel laten zien. Men meende echter dat de inzit tenden van de bus het recht hadden te zien waarover werd gesproken als men het had over de passantenhaven en die mening werd zeker gewaardeerd. Diezelfde inzittenden keken op de te rugweg naar Den Burg anders naar de sloten aan weerszijden van de weg. Vooral het riet langs de taluds werd met andere ogen bekeken. Het Waterschap is verantwoordelijk voor de gecompliceerde waterhuishou- ding van Texel, 's Winters mag er niet teveel water in de polders staan, ter wijl 's zomers het eiland niet droog mag vallen. Dit water reguleert men met de vijf gemalen, die het water uit de polders in zee pompen, en stuwen, die in de waterlopen het water kunnen tegenhouden en op die wijze zorgen voor een vastgesteld zomer- en winter- peil ervan. Het Waterschap beheert niet alleen het water in de waterlopen, het onder- houd en beheert de hoofdwateringen ook zelf, inclusief de slootkanten ofwel taluds. In totaal iser ongeveer vier honderd kilometer sloot, de afstand Maastricht- Groningen. Daarnaast onderhoudt het Waterschap I60 kilometer landwegen in de polders, vergelijkbaar met de afstand Den Haag-Enschede. rit van vrijdag voerde voor het grootste deel over de kleine, veelal hobbelige landwegen, langs de sloten sn slootjes. Een soms reed de bus bngs de polderdijken, die een niet on aanzienlijk deel uitmaken van de dage- ijkse Waterschapszorg. De dijk langs he Waddenzee bijvoorbeeld is pas en- jaren geleden onder directie van Rijkswaterstaat verhoogd tot delta hoogte. Dat was één van de grootste spanningen van de laatste tijd; op dit moment heeft men niet zulke grote projecten onder handen en legt men ach toer op het onderhoud van de waterlopen, wegen en dijken. Daar heeft men overigens de handen aan vol. wegberm is verwerkt; één van de uit gevoerde zaken van het Waterschap. ,,De bruggen over de Ayesloot zijn hard aan vervanging toe, zichtbaar zijn de scheuren op plaatsen van de bewa pening", aldus hoofd technische dienst Henk Vonk, die de aanwezigen glas helder uitlegde wat door de buiten dienst van het Waterschap was ge daan het afgelopen jaar. Die buiten dienst bestaat uit twaalf medewerkers. Het bestuur telde enkele nieuwe leden en daarom bracht men een bezoek aan het centrale magazijn bij Oudeschild, waar de grote gereedschappen zijn gestald. Zo staat er een tractor met in klapbare maaiarm, waarvan het uitein de krom is, speciaal om de slootkan ten te maaien en tegelijkertijd water planten uit de sloten te verwijderen. Dit gebeurt met met een harkgarni- tuur, dat achter de maaimessen is ge monteerd. De tractor is uitgerust met een mobilofoon, zodat de bestuurder overleg kan plegen en in noodgevallen om hulp kan roepen. Daaronder valt ook een verwenteld schaap, waarop onmiddellijk de betreffende boer wordt gewaarschuwd. Avonturen bij het Skillepaadje Voor het jaarlijkse uitstapje nodigt men telkens een speciale gast uit om de hele excursie mee te beleven. Een gast, die wel regelmatig iets met het Waterschap te maken heeft, maar er niet direkt deel van uitmaakt. Dit jaar viel de keus op burgemeester A. Schipper. Belangstellend volgde hij de uitleg van Henk Vonk tijdens de bustochten en zonder protest wandel de hij mee toen de groep dwars door een polder trok om te kunnen zien hoe nodig herstelwerkzaamheden aan de taluds wel waren. Ten westen van het Mieland was bij de koppelleiding van gemaal De Schans duidelijk het verval van de slootkanten zichtbaar. Door het stromende water waren hele brokken van de taluds afgekalfd en Vonk wees op de risico's die tractor bestuurders lopen als ze te dicht langs de slootkant rijden. Vlakbij hoeve Bra- kenstein kruiste de route het Skille paadje, maar voordat men zover was, moest een dwarssloot worden over gestoken, door over een gereedliggen- de balk te lopen. Als een stel kwajongens de polders doorkruist zal niemand daar speciale aandacht aan schenken. Wanneer keu rig geklede heren van het Waterschap met in hun midden de burgemeester zich hieraan overgeven, heeft een der gelijke gebeurtenis ontegenzeggelijk een zekere charme. Het was een barre tocht door de polder, want er moest ook over een hek worden geklommen toen dat verzakt bleek en niet open te krijgen. Niemand liep kleerscheuren of een nat pak op, tot teleurstelling van de fotograaf. Bij de laatste tientallen meters van de vaart was het talud verstevigd met be- tonmatten. Bij wijze van proef, want voor taludversteviging bestaan verschil lende methoden. Zo zijn ook proeven met matten van azobé (houtsoort) al succesvol gebleken. Men blijft zoeken naar de goedkoopste en tevens de meest duurzame manier. Allereerst is men erg geholpen als de landeigena ren zelf het riet en daarmee de taluds beschermen door met afheiningen de dieren er vandaan te houden. Het Wa terschap plant zelf dikwijls riet, dat de eerste wegslibbing van de taluds voorkomt. Kerckeland Hoe belangrijk dat riet is bij de be scherming van taluds bleek wel toen de touringcar, vaardig bestuurd door Jan Daalder, langs de slootjes in de Prins Hendrikpolder reed. Waar het zoutgehalte in het water te hoog was, groeide geen riet en was ingrijpen noodzakelijk om het talud te bescher men tegen afbrokkelen. Bij zoetwater stonden de sloten bijna vol met riet, wat weer teveel is van het goede. De zogenaamde riethobbels, bossen van Opvallend was het aandeel van het mannelijk geslacht bij de aanwezigen: ongeveer honderd procent. Volgens Luuk Flisijn, secretaris van het Water schap, heeft dat alles te maken met de voorwaarde om als ingeland te worden aangemerkt. Men moet immers eige naar zijn van een stuk grond binnen bedijkt gebied, of van een gebouw, en het eigendomsrecht staat over het al gemeen nog op naam van de man. Vandaar dat ingelanden meestal man nelijk zijn. Ingelanden stellen uit hun midden kan didaten voor hoofdingelanden, die een beperkt aantal malen per jaar bij elkaar komen in de vergaderzaal van het Pol derhuis naast het raadhuis aan de Groeneplaats in Den Burg. De hoofd ingelanden dragen de leden van het dagelijks bestuur van het Waterschap voor, dat bestaat uit zes heemraden en een dijkgraaf. De dijkgraaf is voorzitter, op Texel is dat sinds anderhalf jaar Jacques Dijt. De koningin benoemt dijkgraaf en heemraden, die eens in de twee weken bij elkaar komen. Voorafgaand aan de excursie van vrij dag vond in het Polderhuis een verga dering plaats, uiteraard ditmaal wel in s tra tie met de Atlaskraan. Bij de nieuwe surfakkommodatie van Dijkmanshuizen Het bestuur van het Waterschap maakt elk jaar een busexcursie over Texel. Het doel van deze ex cursie is tweeledig. Enerzijds wor den de werkzaamheden van het Waterschap bekeken, zoals het on derhoud van polderwegen en dij ken. Anderzijds brengt zo'n bustochtje het dagelijks bestuur, de heemraden en de hoofdingelan den nader tot elkaar, een sociaal doel dus. Afgelopen vrijdag maakte een tou- I ringcar van Robert Aris van Boven oen rondrit over het eiland, met aan boord genoemde leden van het Waterschap Texel. Een verslag van deze rit. Oudeschild Zelfs de schapen keken op van hun eeuwige gegraas. Ze staarden de logge touringcar na, die verdwaald leek op de smalle landweggetjes tussen Den 8urg en Oudeschild. Via de Hallerweg ging het naar de Veenselangweg, waar de afgelopen winter de erlangs lopen de bermsloten zijn vergraven en de uit komende schotwal, het slib, in de tegenwoordigheid van de hoofdinge landen. Tijdens die vergadering werd Gerard Schraag gekozen om als eerste op de voordracht voor nieuw heem raad te komen, in plaats van de ver trekkende H. J. Leber. De gaande man is de voormalige dijkgraaf van de pol der Eierland, toen Texel nog verdeeld was in zes waterschappen. Hij bereikte dit jaar de pensioengerechtigde leeftijd. Toespraken Gemeente en Waterschap zijn twee formeel op gelijk niveau handelende instellingen en het was daarom dat de toespraken van de burgemeester en de dijkgraaf meer weghadden van een vriendelijke babbel tussen twee colle ga's dan dat er overdreven ambtelijke taal werd gesproken. De dijkgraaf haalde een stuk geschie denis naar boven over de tijd van voor het Noordzeekanaal, toen de vaart van de Noordzee naar Amsterdam nog langs Texel voerde. „Texel was de poort van Amsterdam, en voor Amsterdammers de poort van de we reld", vertelde Jacques Dijt. „De door de Amsterdamse baljuw aangestelde dijkgraaf was zeer machtig op Texel, terwijl de burgemeester niet meer was dan een voorzitter van de dorpsge meenschap". De huidige dijkgraaf ging daarop door en bedoelde zijn toespraak als een compliment aan bur gemeester Schipper, die ooit bestuurslid was van een waterschap in Drente, het Loo en Drostendiep. „Hij kijkt hier rond met waterschapsogen", aldus Dijt. Burgemeester Schipper vatte het ver haal over de verhouding tussen Water schap en gemeente niet op als compli ment, en verdedigde zich op sportieve wijze: „Ik doe m'n best". Het bleek echter een misverstand. „Vroeger is niet nu, want tegenwoor dig heeft een burgemeester veel grote re verantwoordelijkheden", zei Dijt. Uit eindelijk besloten burgemeester en dijkgraaf er alles aan te doen de sa menwerking tussen gemeente en Wa- dicht opeengroeiend riet, zouden vol gens Vonk worden verplaatst naar de hoofdwatering, waar dit ontbreekt. De bus naderde de nieuwe veelbespro ken verkeerslichten bij 't Horntje. „Ho!" riepen de heemraden en hoofd ingelanden in koor, de dreigende ad vertentie van het gemeentebestuur nog vers in het geheugen. Een klein half uur later stopte de bus bij restaurant Calluna op recreatieter rein Kerckeland. Tijdens het aan de bar genoten aperitief en de maaltijd zelf wisselden de hoofdingelanden en heemraden van gedachten over het te voeren beleid van het Waterschap en de toekomst van allerlei Texelse zaken. Ook zaken die minder van belang zijn voor het Waterschap. Zo vroeg iemand zich af of dat tropisch zwemparadijs er al was, omdat hij water zag stromen op het recreatieterrein. De vraag werd met gelach begroet.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1986 | | pagina 5