Groen ^wartsjexeh in het harL,
Natuurbehoud is goed
/oor de recreatie
DeGoutsbergh
oude luister terug
krijgt
Magnetrons
Rabobank E3
n
y—
Bakker Spectra
Hantje pleit voor discussie met ondernemers
ieuw gebouwtje
oor buschauffeurs
p haventerrein
Pensioen en
J de fiscus
Poolse iachtegalen
allemaal onder dak
Jeugd De Mars moet
wachten op provincie
maandag 1 december
t/m
donderdag 4 december
tot 21.00 uur geopend.
Magnetron demonstratie!
VRIJDAG 28 NOVEMBER 1986
"pGERICHT 15 SEPTEMBER 1887
Nr. 10.135
(actie: Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon 02220-2741.
ten werktijd deze week tot en met donderdag a.s.: Frans Hopman, Ongeren
Oen Burg, telefoon 02220 - 5472.
„advertenties, abonnementen, etc.:
igeveld De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
loon (02220) 2741, na 18.00 uur 4881.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs /19,20 per kwartaal; los 90 cent
Postgiro 652.
Bankrelaties: Amro Bank nr. 46.99.17.636
Rabobank nr. 36.25.01.742; NMB nr. 67.34.60.398.
beste wijze om de recreatieve bedrijvigheid op Texel op
nge termijn in stand te houden is natuurbehoud, zorg voor
st landschap en het herstellen van een sfeer waarin mensen
ch thuisvoelen die op rust zijn gesteld.
jt is de mening die Maarten
antje uit De Koog („Ik spreek nu
ambteloos burger") woensdag-
ond verkondigde in het Natuurre-
eatiecentrum tijdens een verga
ring van Texelse leden van de
ndelijke Vereniging tot Behoud
n de Waddenzee.
(Is de natuur nog verder achteruit
at, zal de bron van het toerisme
uzelf opdrogen", aldus Mantje, die
voorstel deed dat op Texel een dis-
ssie op gang wordt gebracht waarin
feit onder ogen wordt gezien en
iarbij plannen worden ontwikkeld om
voorkomen dat de recreatieve be-
ijfstak te zeer afhankelijk wordt van
ensen die het eiland als een pretpark
len ervaren, zich daarnaar gedragen
daardoor anderen afstoten. Die dis-
zou vooral met de direct be-
ighebbenden moeten worden ge-
erd: recreatie-ondernemers, vakbon-
n, VVV, etc. Mantje zag hier een
ik voör de Waddenvereniging, maar
n moet deze vereniging wel een an
te taal spreken omdat ondernemers
natuurbeschermers elkaar tot dus-
slecht hebben verstaan en elkaar
)s hebben verdacht gemaakt.
Zwijgende meerderheid
intje zei er zich altijd over te hebben
ibaasd dat bij de jarenlange discus-
s over nationaal landschap en natio-
|al park steeds de agrariërs en de po-
eke partijen aan het woord zijn ge-
ïest, maar praktisch nooit de horeca,
ddenstand, kampeerorganisaties en
N hoewel die er onschatbaar belang
hebben. Kennelijk zijn ze bang ge
est om in de hetze-achtige sfeer
sarin de discussies zich voltrokken
mond open te doen. Dat moet
randeren wil het toerisme weer een
chte basis krijgen. „Wie bepaalt nu
jenlijk de toekomst van Texel?"
antje pleitte voor een nieuwe vorm
voorlichting en opinievorming,
^-bardoor ondernemers en natuurbe-
het haventerrein van 't Horntje
naast het busstation binnenkort
)or de firma Kuipers uit Nunspeet
n nieuw gebouw voor de chauf-
■Jiirs van de AOT worden
lergezet.
'"i lis nodig omdat het TESO-
bouw nu moeilijk voor de buschauf-
ss ars bereikbaar is. Een gelegenheid
koffie te drinken tijdens de lange
lichttijden en om naar het toilet te
I aan, werd gemist. Het gebouwtje
ieft een oppervlakte van negen vier-
'nte meter. De directie van de AOT
voor de
Kilafvoer nog een vergunning van
ikswaterstaat krijgen. Na afgifte zal
at de bouwwerkzaamheden worden
start.
Financiële zekerheid voor later en
een fiscale aftrekpost voor 1986.
Wij adviseren u vrijblijvend over
de mogelijkheden.
VERZEKERINGEN
Üefoon 02220 - 4341
kantoortijd: 4894, 4389 of
5 - 616. j
schermers geen tegenstanders meer
zijn maar medestanders in de strijd
voor natuurbehoud en daarmee voor
de economie van het eiland. De bete
kenis van de recreatie voor Texel
schetste hij door vergelijking met land
bouw en visserij, die gezamenlijk een
bruto inbreng hebben van ƒ180 mil
joen. De recreatie is goed voor 100
miljoen, „maar dat geld circuleert veel
meer in de gemeenschap en het toe
risme geeft ook veel meer
werkgelegenheid".
Bedreigingen
Mantje was één van de Texelaars die
op verzoek van de Waddenvereniging
een plaatselijke visie op de recreatie
gaven. Dat deed ook Adriaan Dijksen
die zei te spreken als lid van de werk
groep Landschapszorg en heel andere
accenten legde. Hij wees op de bedrei
ging die de recreatie kan zijn voor de
natuur, noemde cijfers die de snelle
groei van de recreatie op Texel il
lustreerden en maakte duidelijk hoe in
de loop der jaren het nog juist toelaat
baar geachte aantal toeristische bed
den op het eiland telkens is opgetrok
ken. Het ooit gehanteerde uit
gangspunt dat de recreatie het karak
ter van het landschap niet mag aan
tasten, is bepaald niet verwezenlijkt. Er
verrezen bungalowparken („dichtge
plakt met schaamgroen"), wegen, par
keerterreinen. Thans worden de laatste
rustige plekjes bedreigd; er zijn allerlei
vormen van lawaaioverlast. Het unieke
karakter van Texel is steeds meer ver
dwenen; het is akelig veel op een „ge
woon" stukje Nederland gaan lijken,
dat mensen dus ook elders kunnen
vinden.
Promotieziekte
Dijksen zei zich daarom zeer te ergeren
aan wat hij noemde de thans heersen
de „promotieziekte". De beweringen
dat op Texel alles (lamsvlees, de na
tuur, kruidenbitter) beter is, noemde
hij onzin. Als voorbeeld citeerde hij uit
een folder die Teso heeft gemaakt om
de snellere bereikbaarheid van het ei
land bekend te maken. Daarin stonden
volgens hem meerdere leugens en
werden belangrijke negatieve feiten
verzwegen. Dergelijke publicaties zou
den volgens hem wel eens een tegen
gesteld effect kunnen hebben. Dijksen
verklaarde nadrukkelijk in te zien dat
de recreatie op Texel een onmisbare in
komstenbron is; het karakter en de
omvang van die recreatie verdienen
echter kritische aandacht. „Er kan nu
echt niets meer worden ingeleverd".
Cynisme
Niet alle aanwezigen hadden er ver
trouwen in dat het plan van Mantje
Zoals reeds eerder aangekondigd,
zal het vermaarde koor „De Poolse
Nachtegalen" dinsdag 2 december
optreden in Den Burg. De Stich
ting „Kunst, Kuituur, Hobby en
Amateuristische Kunstbeoefening"
kan verheugd melden dat Texelse
gezinnen en de beheerders van
„Bos en Zee" spontaan hun gast
vrijheid voor de leden van het
Poolse koor hebben aangeboden.
Het optreden zal plaatsvinden in de
R.K. kerk aan de Molenstraat. De aan
vangstijd is 20.00 uur, maar toeschou
wers kunnen al vanaf-19.30 uur in de
kerk terecht. Voorverkoop van kaarten
vindt plaats in alle dorpen m.u.v. De
Waal. Ook is het mogelijk op de uit
voeringsavond zelf aan de zaal kaarten
te verkrijgen. De toegangsprijs be
draagt ƒ10,Houders van pas 65 of
CJP betalen echter ƒ7,50.
Het programma bestaat uit een verza
meling liederen uit de 18e en 19e
eeuw. Zeker voor Texel is het concert
van „De Poolse Nachtegalen" een
zeer unieke gebeurtenis.
om in brede kring van ondernemers
het natuur- en kwaliteitsbesef wakker
te roepen, zou kunnen slagen. Sommi
ge leden zeiden dat het al te laat is
omdat het pretparkstempel al te zeer
op Texel is gedrukt, zodat men min of
meer is overgeleverd aan het soort re
creanten dat vooral daar op af komt.
Anderen vonden dat schromelijk over
dreven en meenden dat het gros van
de toeristen nog altijd bestaat uit rusti
ge gezinnetjes en dat het mogelijk
moet zijn om de sfeer die hen trekt te
herstellen of in stand te houden, al zal
dat niet van de ene dag op de andere
lukken. Ook werd het verwijt gehoord
dat de natuurbeschermers zelf mede
verantwoordelijk zijn voor de huidige
situatie omdat zij zich te arrogant en
weinig tactisch hebben opgesteld
waardoor zij tegenstanders kweekten,
die het in hun hart met hen eens zijn.
Verder werd ook nogal afgekeurend
gesproken over projectonwikkelaars die
(zoals in De Krim) snel bungalows uit
de grond stampen, deze verkopen en
daardoor zoveel toeristendrukte in de
directe omgeving veroorzaken dat een
gebied als De Slufter misschien in het
prikkeldraad moet worden gezet, hoe
wel de kopers van die bungalows met
diezelfde Slufter worden gelokt.... An
deren merkten op dat die projectont
wikkelaars slechts gebruik maken van
mogelijkheden (in de vorm van een
bestemmingsplan) die hen door de
Texelaars zelf zijn geboden.
Er kan nog niet worden gestart
met de plaatsing van speelobjecten
en andere voorzieningen voor de
jeugd van woonwijk De Mars te
Den Burg. Het daarvoor bestemde
terrein bij de wijk ligt er nog
steeds kaal en verlaten bij, omdat
de verwachte toezegging van een
subsidie van 12.000 door de pro
vincie, nog niet is ontvangen.
Weliswaar heeft buurtvereniging De
Marskramer circa ƒ11.000,— beschik
baar, maar de provincie heeft als abso
lute voorwaarde voor het verkrijgen
van de subsidie gesteld dat de Mars
bewoners niet alvast met de aanleg
mogen beginnen. Feitelijk had het geld
al moeten zijn gearriveerd, maar door
„administratieve vergissingen" is dat
niet gebeurd. Vele buurtbewoners kwa
men al ongeduldig informeren bij De
Marskramer. Het bestuur van de buurt
vereniging hoopt voor het einde van
het jaar het besluit binnen te hebben.
Zo staat het Goutsbergh-gebouw er nu bij. Het sloopwerk is nog in
erop wijst dat hier oorspronkelijk een houten huis stond, dat later vi
olie gang. Daarbij is een balkenconstructie aan het licht gekomen, die
n stenen muren is voorzien.
In opdracht van Fred van der Werf uit Den Burg is aannemer
Eico Vermeulen uit Oosterend begonnen aan de verbouwing
en restauratie van het pand Binnenburg 15, beter bekend als
de „Goutsbergh". Van der Werf Ivoorheen Lunter) die nu nog
aan de Warmoesstraat zit, zai er zijn detailzaak in confectie
en stoffen vestigen. Hij hoopt zijn nieuwe zaak per 1 april te
openen.
De „Goutsbergh" moet dan zijn her
schapen in een prachtig, monumentaal
pand dat veel van zijn oude glorie zal
uitstralen. Volgens het restauratieplan
van architectenburo Jan Visser zal het
exterieur weer helemaal worden terug
gebracht in de staat van ruim een
eeuw geleden met slechts één conces
sie ten behoeve van het winkelgebruik
door de nieuwe eigenaar.
Op de plaats van de huidige lelijke eta
lage zaten vroeger grote ramen met
daartussen pilaartjes en daarboven een
fries. Die pilaartjes en fries komen te
rug, maar daarachter komen (anderhal
ve meter dieper) glazen toegangsdeu
ren voor de winkel, een soort portiek
dus.
Moderne winkel
Van binnen zal echter een moderne
winkel ontstaan die zich, afgezien aan
een kantoortje, een hal en wc, over de
gehele benedenverdieping (22.50 x 9
meter) zal uitstrekken. Op de boven
verdieping komt het woonhuis van de
familie Van der Werf. Het enige dat
beneden niet verandert, is de fraaie,
gewelfde kelder, die zich bevindt ach-
De toekomstige nieuwe gevel volgens de tekening van architektenburo Jan Visser met de
ingangpartij in de stijl, die overeenkomt met de ramen die er blijkens oude foto's in het be
gin van deze eeuw nog zaten.
ter het raam rechts in de voorgevel.
Het projekt verkeert thans nog in de
sloopfase. Meer dan zes vrachtwagens
hout zijn intussen uit het pand
gesloopt en afgevoerd. De meeste ge
vels blijven staan, met uitzondering
van de voorgevel (met de drie bekende
gevelstenen), die helemaal wordt
gesloopt en opnieuw opgebouwd. Zo
als dat vaker gebeurt bij restauraties
blijkt bij het slopen het verval ernstiger
te zijn dan eerst werd gedacht. Een
bepaalde zware muur halverwege het
pand is zo slecht dat ook deze geheel
moet worden vervangen.
De Goutsbergh hoort met de Oud
heidskamer en het Schoutshuis tot de
oudste woningen van Den Burg. Het
moet omstreeks 1650 zijn gebouwd en
was eigendom van de koopman Jan
Claeszn Goutsbergen, die volgens het
boek 't Lant van Texsel van J. A. van
der Vlis handelde met het buitenland
tot zelfs Sevilla. Een van de gevelste
nen in het pand toond het familiewa
pen: een man die tot zijn nek in een
berg goudstukken zit. De andere ste
nen vertonen het wapen van Texel en
een krijgsman met het wapen van
Schagen in zijn hand. Het huis had
oorspronkelijk een trapgevel in de stijl
van de Hollandse renaissance. Meer
dan een eeuw geleden werd die gevel
gedeeltelijk gesloopt en ontstond de
huidige pui met daarboven het „wolfs-
eind". Dat gebeurde vaker met trapge
vels, noodgedwongen omdat het hout
van de kap dat in de gevel zat vastge-
metseld op den duur losrotte, waar
door de gevel naar voren dreigde te
vallen. In tegenstelling tot het
schoutshuis aan de Vismarkt zal de re
naissance niet worden teruggerestau-
reerd.
Kruidenierszaak
Na Jan Goutsbergen, die getrouwd
was met Anna Theunis, dochter van
de rijke schapenboer Theunis Huighs
uit De Westen, werd het huis eigen
dom van meerdere generaties Keijser
tot ca. 1920. Toen kwam mevrouw
Donker er wonen, die in het pand een
naaiatelier had en'in 1936 werd de
Goutsbergh gekocht door de in 1974
overleden Frits van der Kooi, die er tot
1954 een kruidenierswinkel had. Na
1956 werden er souvenirs, curiositeiten
en de laatste jaren vooral antiek ver
kocht. Het pand was ook bekend als
pension, gedreven door mevrouw A.
C. van der Kooi-Koorn. In de loop der
jaren hebben ettelijke onderwijzers,
ambtenaren en andere mensen die op
Texel werkzaam waren maar (nog)
geen eigen woonruimte hadden, er
verblijf gehouden. In april van dit jaar
werd het gebouw overgenomen door
Fred van der Werf nadat hij zich had
verzekerd van een staatsgarantie en fi
nanciële steun van monumentenzorg.
Van der Werf kwam 25 jaar geleden
naar Texel waar hij de Luntervestiging
in de Warmoesstraat runde. Sinds 314
jaar werkt hij zelfstandig. Hij wil de
Warmoesstraat verlaten omdat zich
hier zelfs 's zomers weinig publiek op
houd, zodat het commerciële klimaat
er ongunstig is.
De winkels in Den Burg
zijn van
De winkeliersvereniging
Den Burg
0
m
brother
I
Vrijdagmiddag 2 - 6 uur
Vrijdagavond 7 - 9 uur
Zaterdagmorgen 10 -12 uur
Zaterdagmiddag 2 - 4 uur
Demonstratie van het koken
en bakken in de
magnetronoven.
N WINKEL VOL IDEEËN
De huishoudafdeling van
Bakker's Ijzerhandel.
