5000 vogels dood door
„sluipende" olievlek
Vrien dschapsteken
voor Jan Kager
Rechter doet Jutte
of jatten" simpel af
T\
lei
Ook treintijden in
Teso dienstregeling
Inbraken in
bungalows
Kijken naar poëzie
albums
Lichte straf voor Compass-jutter
Texelaars
voor de
balie
Aanvallend Gamma
verloor in Alkmaar
Avond Scheveningen Radii
uitgesteld
Wijken vergaderen
over Koninginnedag)^!
PAGINA 2
TEXELSE COURANT
Ongeveer 5000 vogels zijn slachtoffer geworden van de olie
vlek, die vorige week de Waddenzee is binnengedreven. Dat
is een zeer globale schatting van NlOZ-ornitholoog Cees
Swennen die onder meer vanaf de dijk waarnemingen deed
en vanuit een vliegtuig nog zal trachten de schade onder de
vogelstand nauwkeurig te schatten.
Meer dan 90% van de aangetaste
vogels zijn Eidereenden, waarvan
er momenteel ca. 100.000 op de
Waddenzee overwinteren. Dat ver
klaart waarom de olievlek, die
waarschijnlijk niet erg uitgestrekt
is geweest, toch zoveel vogels
heeft getroffen. Nadat donderdag
de eerste besmeurde vogels op en
bij de dijk waren gesignaleerd
voerde het olie-opsporingsvliegtuig
van de directie Noordzee van Rijks
waterstaat boven de Waddenzee
enkele vluchten uit maar toen
werd geen spoor van olie
aangetroffen.
Aangenomen wordt dat de olie op dat
moment al uit de Waddenzee was ver
dwenen, gewoon door de zeegaten
naar buiten gedreven. Dat kan al da
gen eerder zijn gebeurd. Nergens op
de eilanden of op het vasteland is tot
dusver olie aangespoeld, wat ook een
aanwijzing is dat het om een kleine
vlek ging, een betrekkelijk „normale"
hoeveelheid geloosde olie.
Onderzoek
Toch wordt alles in het werk gesteld
om de herkomst te achterhalen. Olie
resten die van de aangetaste vogels
zijn achterhaald, zijn opgestuurd voor
laboratoriumonderzoek. Uit de chemi
sche samenstelling kan soms worden
afgeleid waar de olie vandaan komt.
Volgens Cees Swennen was het in ie
der geval dikke, zware olie die als een
zwarte laag op het water dreef. Dus
geen dunne olie die in fijne druppel
tjes, als zg. „dispersie" in het water
was gemengd, zoals hier en daar is
De nieuwe dienstregeling van Teso
vermeldt niet alleen de vertrektij
den van de boot, maar ook die van
de aansluitende treinen, zodat
treinreizigers die naar of van Texel
gaan beter worden geïnformeerd.
Ook enkele gegevens over de busver
binding op Texel worden vermeld. De
dienstregeling is geldig van 31 mei
1987 tot 28 mei 1988 maar is nu al
gratis bij Teso af te halen, in twee for
maten: A4 en A5.
Teso heeft gepoogd om in het NS
spoorboekje bij de aankomsttijden van
de treinen in Den Helder de daarop
aansluitende vertrektijden van de boot
vermeld te krijgen. De NS heeft dat
echter geweigerd omdat het een pre
cedent zou scheppen. Er zijn meer
vervoersmaatschappijen in het land die
zoiets zouden willen en dat stuit bij de
samenstelling van het spoorboekje op
praktische bezwaren.
De laatste weken is meerdere malen
ingebroken in bungalows aan de Cali-
forniëweg. Zondag ontdekte een man
uit De Koog dat een onbekende zich
door het forceren van een slaapkamer
raam toegang had verschaft tot zijn
bungalow in het park 't Hoogelandt,
waarbij een kleurentelevisie ter waarde
van f2000— was verdwenen. Ook bij
eerdere bungalowinbraken in deze om
geving verdwenen kleurentelevisie
toestellen.
verondersteld als mogelijke verklaring
voor het feit dat vanuit de lucht niets
van de olie is gezien. Wat ook lijkt
vast te staan is dat het geen Noord-
zeeolie was, die goed herkenbaar is.
Zeekoeten
De olievlek is mogelijk omstreeks een
week geleden de Waddenzee binnen
gedreven na op open zee eerst slacht
offers te hebben gemaakt onder de
zeekoeten, een echte Noordzeevogel.
In eerste instantie waren het dan ook
koeten die als stookolieslachtoffers
werden aangetroffen en veelal in het
Natuurrecreatiecentrum terecht kwa
men om te worden schoongemaakt.
Gedurende het hele jaar worden op
het strand regelmatig zeekoeten ge
vonden, die door olie zijn aangetast;
vorige week viel het op dat het er
meer waren dan anders: meerdere per
dag in plaats van enkele per week.
Dat wees op een olielozing in de buur
van hedt eiland; een gedachte die ver
sterkt werd toen ingaand donderdag
langs de hele Waddendijk van Texel
met stookolie besmeurde vogels wer
den gevonden. Het waren dus hoofd
zakelijk eidereenden, maar ook topper
eenden, zwarte zeeëenden, een enkele
roodkeelduiker en zelfs enkele exem
plaren van de ijseend, een vrij zeldza
me vogel.
Fataal
Er werden maar weinig dode vogels
gevonden; de meeste dieren hadden
nog de kracht om weg te fladderen of
weg te zwemmen als ze werden bena
derd, maar ze zijn ten dode opge
schreven. Door de olie is het verenpak
,,lek" geworden, waardoor de vogels
afkoelen, niet meer eten en een ellen
dige langzame dood sterven. De direc
te doodsoorzaak is vaak longontste
king of een andere infectie, die ze als
gevolg van de verminderde weerstand
hebben opgelopen. De beelden die het
afgelopen weekend langs de Texelse
dijk waren te zien, waren extra triest
omdat de zieltogende vogels ook nog
vastvroren in het ijs dat zich sinds za
terdagochtend als gevolg van de stren
ge vorst razendsnel aan het vormen is.
Er is geen sprake van dat de kleine
aantallen dieren die tot dusver levend
zijn gevangen kunnen worden gered.
,,Als het om zeekoeten gaat kunnen
we wel wat doen", zegt Jan Kuiper,
directeur van het Natuurrecreatiecen
trum waar een deel van de stookolie-
slachtoffers terecht is gekomen. ,,Als
een zeekoet wordt schoongemaakt en
uiteindelijk weer wordt teruggezet in
de natuur, schatten we dat hij 25 pro
cent kans heeft dat-ie het redt. Bij
eenden staat mislukking bij voorbaat
vast. De beesten zijn er verschrikkelijk
aan toe. Het beste wat we kunnen
doen is afmaken".
Televisie
Hetzelfde konden de televisiekijkers za
terdagavond horen zeggen door NRC-
medewerker Henk Brugge die voor de
camera van het NOS-journaal wat vo
gels uit het ijzige water viste. De ca
meraploeg maakte met de NRC-
mensen een tocht langs de dijk van
Oudeschild naar het Noorden om een
indruk te krijgen van de ramp. Grote
aantallen besmette vogels op één punt
werden echter niet aangetroffen. Sa
men vormden ze toch een flink aantal,
dat echter maar een heel klein deel
van de totale hoeveelheid slachtoffers
is.
Ook op dit moment zijn nog lang niet
alle aangetaste vogels dood. Met na
me de Eidereenden die een grote vet-
voorraad hebben, waardoor ze wel een
week kunnen vasten, zijn bijzonder
taai. De dood komt echter onherroe
pelijk. Veel kadavers zullen voorlopig
verdwijnen in de snel groeiende ijsmas
sa; een aantal vogels zo werd on
der meer door Cees Swennen ge
constateerd is drijvend op stukken
ijs op Noordzee opgedreven voortge
jaagd door de straffe oostenwind. De
gevolgen van de ramp worden aldus in
tijd en concentratie gespreid, zodat
niet is te verwachten dat het strand
straks zal vol liggen met dode vogels,
zoals bij vorige stookolierampen.
Geen record
Geschat wordt dat in de buurt van
Texel rond 3000 vogels zijn aangetast
en bij Vlieland en Terschelling zo'n
2000. Het is al jaren geleden dat zich
een ramp van een dergelijke omvang
in de Nederlandse Waddenzee voltrok,
maar het is geen record; Een grotere
ramp was bijvoorbeeld die van 1969
toen in deze omgeving zo'n 40.000 vo
gels omkwamen.
Jan Kuiper van het NRC is blij dat de
media veel aandacht hebben besteed
aan de ramp, want eens te meer is nu
duidelijk dat veel harder moet worden
Dat Scouting Texel een zeer bloeiende
jeugdvereniging is, is mede te danken
aan de hulp die regelmatig wordt on
dervonden van een groepje „bui
tenstaanders" waarop altijd een beroep
kan worden gedaan. De meest ver
dienstelijke van hen is Jan Kager uit
Den Burg die al sedert 1974 klaar staat
voor Scouting en behulpzaam is bij al
lerlei karweitjes. Hij helpt als de groep
op (buitenlands) kamp gaat, haalt en
brengt bedden, repareert sloten, as
sisteert bij verhuizen en verricht nog
tal van andere hand- en spandiensten
telkens als dat nodig is. Opmerkelijk is
dat Kager bovendien elk jaar gratis de
groenten en aardappelen („gepit") be
schikbaar stelt voor de „boerenkool-
fuif" die Scouting Texel altijd in januari
houdt bij wijze van nieuwjaarsreceptie.
Tijdens de boerenkoolfuif van
zaterdagavond werd Kager wegens zijn
verdiensten begiftigd met een speciale
onderscheiding: het vriendschapste
ken. Dit ereblijk is door Scouting Ne
derland in het leven geroepen om er
kentelijkheid te betuigen aan niet-leden
waaraan het jeugdwerk van Scouting
veel heeft te danken. Het „gouden"
speldje en de oorkonde werden uitge
reikt door groepsleider Niek Slijderink,
die ook nog een aantal andere hulp
vaardige krachten in de bloemetjes zet
te. Het waren de heren S. Siersma en
zijn zoon Rick, Willem Vendel, Arie
Kager en Paul Slijderink. Zij zijn onder
meer behulpzaam bij het wekelijks op
halen van oud papier. Na het uitroe
pen van een „yell" door de aanwezige
Scouting-leden („Bijzonder goed!") en
de gasten die mede aanzaten aan de
boerenkoolfuif kregen de „uitblinkers"
allen een fles rode en witte wijn.
Op de foto de op dat moment aanwe
zige gehuldigden: Rick Siersma, Sies
Siersma, Jan Kager, groepsleider Slij
derink en Arie Kager.
DINSDAG 13 JANUARI 1«SDAC
NRC-medewerker Henk Brugge toont de klappertandende cameraman en geluidsman van het NOS-Journaal een besmeurde en bloedendq
eend.
opgetreden tegen schepen die olie lo
zen op zee. In bijna alle havens zijn te
genwoordig goede mogelijkheden om
legaal van afgewerkte olie af te ko
men, maar veel kapiteins vinden het
blijkbaar makkelijker of voordeliger om
de rommel op zee achter te laten. Met
het gevolg dat er altijd wel kleinere of
grotere olievlekken op de Noordzee
ronddrijven, met de genoemde gevol
gen als zo'n vlek in aanraking komt
met vogelconcentraties, nog afgezien
van de min of meer permanente hin
der die de olie veroorzaakt op de
stranden.
Milieu
De gevolgen voor het natuurlijke zee
milieu zijn nog niet precies bekend.
Het meest „zichtbaar" voor het pu
bliek is de ellendige dood van grote
aantallen vogels. Het gaat echter ook
in dit geval niet om zeldzame soorten,
die er zeker niet door zullen uitsterven
De effecten van olie op het natuurlijke
milieu van de Waddenzee wordt al ge
ruime tijd uitvoerig onderzocht door
TNO. In samenwerking met Rijksinsti
tuut voor Natuurbeheer en Nederlands
Instituut voor Onderzoek der Zee.
NRC-directeur Kuiper was tot voor
kort werkzaam bij TNO in Den Helder
en had als zodanig met het onderzoek
te maken. Hij vertelt dat al is gebleken
dat bepaalde gevolgen van de olie pas
op termijn merkbaar worden. Bij proe
ven kwam bijv. aan het licht dat de
bekende kokkels zich in eerste instan
tie weinig lijken aan te trekken van
olievervuiling, maar als het daarna
winter wordt gaan ze massaal dood;
ze zijn door de „stress" van de olie
gevoelig geworden. Zo zijn er nog veel
meer gevolgen voor allerlei (soms mi
croscopische) planten en dieren. Dode
kokkels maken echter weinig indruk;
dode vogels wel. Hetzelfde effect dus
als wordt opgeroepen door zeehonden
die zich als gevolg van vergiftiging van
het zeewater niet meer kunnen voort
planten en daardoor dreigen te ver
dwijnen, hoewel er heel wat meer aan
de hand is.
Cubvo
Het onderzoek naar de herkomst van
de olie is een verantwoordelijkheid van
Rijkswaterstaat, die beschikt over een
speciale groep „Cubvo" (Contactgroep
Uitvoering Beheersplan Verontreiniging
door Olie). Cor Veld uit De Waal is lid
van de groep. In tegenstelling tot orni
tholoog Swennen houdt hij er rekening
mee dat dunne, in het water gemeng
de olie mogelijk wèl een rol heeft
gespeeld bij de jongste ramp. Er zijn
zowel oliemonsters genomen van vo
gels die op Texel zijn gevonden als van
vogels van andere eilanden. Uit verge
lijkend onderzoek zal moeten blijken of
het om dezelfde olievlek ging. Het zal
nog geruime tijd duren voordat de re
sultaten van het onderzoek bekend
zijn.
Vrijdag a.s. wordt in De Buureton
in de Molenstraat een poëzie
albummiddag" gehouden, georga
niseerd door de Knipkring Texel,
aanvang 14.00 uur.
De bedoeling is dat mensen die er be
langstelling voor hebben zelf hun oude
poëziealbums meenemen om die aan
elkaar te laten zien. De middag wordt
georganiseerd door de Knipkring, om
dat poëziealbums vroeger vaak werden
opgesierd met uitgeknipte figuurtjes,
soms schitterende voorbeelden van
knipkunst.
Op de middag wordt een dia-serie van
oude albums getoond en er worden
diverse poëziealbums geëxposeerd. De
bezoekers wordt aangeraden een
schaartje mee te nemen want onder
leiding van ervaren mensen zal men
ook zelf de knipkunst kunnen
beoefenen.
Precies een jaar na de stranding
van de Compass 1 op het strand
bij paal 11 en het daaropvolgende
geruchtmakende ,,leegjutten" van
het schip, werd vrijdagmiddag een
Texelse jutter ter verantwoording
geroepen in het kantongerecht te
Den Helder. De 42-jarige man
moest terechtstaan wegens de
diefstal van de achtermast van het
gestrande schip. Politierechter mr.
L. A. Punt vonniste mild: f50
boete (of één dag hechtenis), de
laagst mogelijke straf.
Wie had verwacht dat de omstreden
handelwijze van de Texelaars na de
stranding jutters of jatters?") en de
houding van de politie daarbij, aan de
orde zouden worden gesteld tijdens de
zitting, kwam bedrogen uit. Zowel mr.
Punt als de officier van justitie mr. P.
M. Brilman zagen daar kennelijk geen
aanleiding toe. De rechtszaak was het
Gamma heeft de koppositie (ge
deelde eerste plaats met Sparta)
niet behouden. In sporthal De
Meent te Alkmaar verloor Gamma
met 3—1 van De Zaak. Enige we
ken geleden won Gamma op Texel
nog vrij gemakkelijk met 6—0 van
dit team.
Gamma trof nu een geheel anders spe
lend team tegenover zich. Louis Uriot,
thuis nog goed voor vier doelpunten,
kreeg zware mandekking en wanneer
hij zich toch vrij speelde en gevaarlijk
dreigde te worden, volgde onherroepe
lijk een overtreding. De Zaak trok zich
terug op ongeveer vijf meter van het
eigen doel. Gamma had hier duidelijk
moeite mee en moest zeer attent blij
ven voor gevaarlijke uitvallen. Gamma
kreeg geen kansen en De Zaak kwam
via Ton Meyer op een 1—0 voorsprong
(na tien minuten) via een uitval. Gam
ma kon voor de pauze niet of nauwe
lijks gevaarlijk worden. Na de pauze
opnieuw een aanvallend Gamma, dat
omdat de gelijkmaker uitbleef te ge
haast ging spelen. De Zaak moest zich
beperken tot verdedigen en kwam niet
aan aanvallen toe. Gamma kreeg nu
wèl de nodige kansen, maar onvol
doende overleg was de oorzaak dat er
niet werd gescoord. Brand (2x) en
Schermer verschenen alleen voor de
keeper maar kwamen evenmin tot sco
ren. Twaalf minuten voor het einde
verspeelde Gamma-verdediger List de
bal en Gamma stond op een onover
brugbare 2—0 achterstand. Vlak voor
tijd scoorde List nog wel de verdiende
tegentreffer, maar toen stond het in
middels al 3—0 voor De Zaak.
Vrijdag gaat Gamma naar het Helderse
Sporting Strabo en hoopt daat de
draad weer op te pakken (winnen).
gevolg van êén der zeer sporadische
aanhoudingen door de eilandelijke
tie onder degenen die spullen van
Compass 1 hadden meegenomen of
gesloopt. De bewuste mast was
de kapitein van de Compass beloofd
aan een andere inwoner van Texel.
Toen de mast plotseling van het
verdwenen bleek te zijn, zette deze
Texelaar een advertentie waarin hij
gene, die de mast had meegenomen
opriep deze (anoniem) terug te
gen op het daarvoor aangewezen erf
van mr. Feikema. Dat gebeurde niet,
waarop aangifte werd gedaan. De po
tie slaagde erin de dader op te spore
en trof de in drie stukken gezaagde
mast aan in de drijfmestkelder bij de
woning van de man.
„Ik ging op de zondag na de stran
ding naar het schip te kijken, in m'n
knappe pak. Het bleek dat iedereen
daar aan het slopen was. De politie
sting erbij, maar deed niks. Maandag
ben ik er weer heengegaan om ook
een souvenirtje te hebben. Van een
kennis mocht ik een patrijspoort heb
ben, maar die was al weg. De achter
mast lag er nog wel en uit 'n soort
protest heb ik die toen maar meegen
men", aldus reconstrueerde de Texela
de gebeurtenissen.
Juttersbloed
De officier vroeg zich af wat er nou z
interessant was aan een mast. „Uh..
voor de sier en 'n beetje juttersbloed
denk ik", luidde het antwoord. Veel
verder ging mr. Brilman niet op de
zaak in. Hij zei er geen halszaak van
willen maken en eiste de laagst moge!
lijke straf. Ook de politierechter achtte
diefstal bewezen. De verdachte liet blijf
ken het met de term niet eens te zijn:
„Diefstal, diefstal.... Als ik het niet
had gedaan, dan zou die mast wel
door een ander zijn meegenomen, Dal
ding lag er toch. Bovendien heb ik
hem weer netjes teruggegeven." Mr.
Punt was hiermee niet overtuigd en
vonniste conform de eis.
tl
De informatieavond, die Scheveningen
Radio vrijdag zou houden in het Na
tuurrecreatiecentrum is in verband met
de weersomstandigheden uitgesteld
tot vrijdag 20 maart.
a sfei
laat
ioei
|nn<
-ore
de
nge
lart
em
iet
koe
Op woensdag 28 januari zal in De
Schakel, naast de Ned. Hervormde
kerk van Den Burg, een vergadering
worden gehouden over de viering van
koninginnedag. Initiatiefnemers Gert
Pansier en Dik Haker verwachten daar
afgevaardigden van de zes wijken,
waarin Den Burg tijdens de festivitei
ten op 30 april zal zijn verdeeld. De
bedoeling van de vergadering is de in
middels gevormde ideeen en organisa
tie voor een hernieuwde viering, geza
menlijk verder uit te werken. Er
bestaan plannen voor het houden van
een jeugdmarkt, grote versierde op
tocht (met muziek), kinderspelen
(waarvoor nog een lokatie wordt ge
zocht), stratenloop, een omvangrijk
wijk tegen wijk-spel, een „echte"
Meierblis en een groot oranjebal. De
vergadering begint om acht uur 's
avonds.
