/m
Texvis" lijdt flinke schade
loor paling-parasiet
Moeder verdronken bij
poging kinderen te redden
(groen £war&- tOOjaar jong van hart>
Sandalen
„Labora" en „Buitenzorg"
in andere handen
Vergulde Kikkert haalt
grote dansshow binnen
Jongetje verkocht
munitie op markt
Hissen dijk en
duinenrij
[rukte tamelijk
abiel
Fietstoertocht
Illegale vangst
in beslag genomen
DINSDAG 18 AUGUSTUS 1987
ü$t BRIGHT 15 SEPTEMBER 1887 - Nr. 10.205
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs H8,65 per kwartaal; los 85 cent
Postgiro 652.
Bankrelaties: Amro Bank nr 46.99 17 636
Rabobank nr. 36.25.01.742, NMB nr. 67 34 60 398
De agrarische bedrijven Labora"
en Buitenzorg" nabij De Cocks-
dorp zijn compleet met inboedel
en vee door de eigenaressen
(dochters van de oorspronkelijke
eigenaar wijlen Mr. H. Jochemsl
verkocht aan de gebroeders Marius
en Alewijn van Willigen in Vuren
(Geld.). Het gaat om een transaktie
van een voor Texel ongekende om
vang. Beide bedrijven beslaan sa
men een oppervlakte van 111 hec
tare en hebben een veestapel van
onder meer 150 melkkoeien. Aan
het bedrijf is een melkquotum van
ruim een miljoen liter per jaar
verbonden.
Beide bedrijven worden tot dusver ge
rund door de heer Bas van der Beek
die er als bedrijfsleider aan verbonden
is, maar in de praktijk optreedt als
zelfstandig ondernemer. Hoe zijn posi
tie zal worden in de nieuwe situatie is
nog onduidelijk en wat Van Willigen
gaat doen met de bedrijven is ook nog
niet beslist. De verkoop krijgt half ok
tober zijn beslag. De gebroeders Van
Willigen hebben in Vuren een groot
landbouwbedrijf maar houden zich ook
bezig met andere vormen van agrari
sche en aanverwante commercie: fok-
bedrijf, veehandel, spermahandel en
aannemerij in grondwerk en
civieltechniek.
Bioscoop/Theater De Vergulde Kikkert
is erin geslaagd om een zeer opmerke
lijke voorstelling naar Texel toe te ha
len. Op zondag 8 november is er een
showprogramma, waarin dans en tra
vestie centraal staan. Het betreft een
gedeeelte van de show Hello good
bye" van De Golden Rainbows, die in
januari ter gelegenheid van het
100-jarig bestaan van Carré in het be
faamde Amsterdamse theather zal
worden opgevoerd. De Vergulde Kik
kert is het enige theater in Nederland
uitgezonderd Carré, dat de toezegging
voor een deel uit genoemde show
heeft verkregen.
Tijdens de folklore, woensdagochtend
in Den Burg, had een 12-jarige jongen
uit Den Hoorn de kans aangegrepen
om zijn voorraad munitie en aanver
wante zaken ter verkoop aan te bie
den. Op de Vismarkt, voor de Linde
boom, had hij onder meer lege hulzen
van diverse kalibers, losse flodders,
munitiebanden en diverse onderdelen
uitgestald. Dat kon niet door de beu
gel aldus de politie, die de jongen
sommeerde zijn spullen bijeen te rapen
en mee te gaan naar het bureau. De
spullen werden in beslag genomen.
S
- -
door Klaas Bonne
Ons immer nog roemrijke strandjutter Cor,
Wist weer eens het nieuwsblad te halen,
En toonde de pers in het hol van de leeuw
Zijn nieuwe zoutwatersandalen.
Hij is in zijn schik met zijn stappers van leer
Kompleet met een gesp en een bandje.
Ze zitten perfect en ze doen hem geen zeer
Dus heeft hij nu maling aan Mantje.
En dat alles dankzij een attente toerist.
Die hem er een deel kwam bezorgen.
Zo is onze jutter wat schoenen betreft
Voor zijn verdere leven geborgen.
Maar toch zit hij nog met een ernstig
probleem,
Al kon het natuurlijk nóg slechter.
Want bij iedere gevonden linker sandaal,
Heeft hij nog geen passende rechter.
Dus heeft hij in wanhoop een ruilbeurs
gestart
Tot behoud van de watersandalen,
En hoopt hij de vinders van links en van
rechts,
Naar zijn maritiem bolwerk te halen.
Maar misschien ligt de juist nog
ontbrekende schoen,
Bij onze verre Tersche/linger buren.
En dan kan de actie, hoe nobel bedoeld
Tot in lengte van dagen gaan duren.
met het verwijderen van dode paling uit een der 84 produktie-
Dlrecteur E.W. Liewes
L gevolg van een parasiet lijdt de palingmesterij van Texvis
|v. bij Oudeschild aanzienlijke schade. Die schade bestaat
t verhoogde sterfte en groeivertraging bij de palingen die
or de parasiet zijn aangetast. De toestand is echter aller-
linst hopeloos. De parasiet kan goed worden bestreden en
lor voortaan parasietvrije pootaal te kopen, kunnen nieuwe
Liriettingen worden voorkomen.
parasiet komt zeer ongelegen. Tex-
verkeert nog in de aanloopfase en
jkt nog geen winst. Afgezien van
genoemde produktieverlies zit men
(filïmet de extra hoge kosten die zijn
meid met het aankopen van para
ge aal. De vraag daarnaar is veel
dan het aanbod en het ziet er
naar uit dat het lukt voor betaal-
prijzen voldoende pootaal te ko-
om de jaarlijkse produktie van 300
te halen, die de Texviskwekerij
it kunnen bieden. Texvis, de groot-
palingkwekerij van Nedeland, levert
nenteel 180 ton paling per jaar, wat
omzet betekent van ongeveer f3,5
m. Het was de bedoeling volgend
op 240 ton te komen.
Consument
irde consument is het van belang
reten dat een door de parasietaan-
iste paling zonder bezwaar kan
len gegeten. De parasiet die
tart naar de wetenschappenlijke
m Anquillicola Crassa houd zich
telijk op in de zwemblaas en die
dt voordat de paling wordt gerookt
ip een andere manier wordt bereid,
de overige ingewanden verwij-
I. Afgezien daarvan kan de parasiet
overgaan op de mens. Aquillicola
it sinds 1984 in Nederland voor en
lij zeker afkomstig uit het verre
;en. Het dier is al in 1935 door Ja-
onderzoekers beschreven. Tien
Idertig procent van de in Japanse
leren levende palingen zijn erdoor
iet, maar de gevolgen zijn niet
lig omdat de hier levende paling-
wel de top van de toeristische druk-
ip Texel achter de rug is, blijft het nog
e aantal gasten op peil. Dat blijkt
het aantal op Texel verblijvende
remde" auto's. Zondagavond waren
Ier6451 tegen vorig jaar op herzelfde
|stip6217. De door ongunstige vakan-
ng en het slechte weer veroor-
|kte achterstand herstelt zich dus
szins. Nu de belangrijkste vakanties
|einde lopen, zijn er echter meer ver-
tende dan komende gasten, maar
verschil is niet groot. Over het hele
slopen weekend vertrokken 250 au-
méér dan er kwamen,
ïidag moest tussen 9.00 en 14.00 uur
len Helder ongeveer een uur worden
vacht. Op Texel waren vrijdag en za-
g tussen 10.00 en 16.00 uur wacht
en tot anderhalf uur.
soort (Anguila japonica) er veel min-
dewr gevoelig voor is dan de Europee-
se paling (Anguila anguila).
Tussengastheer
Net als veel andere parasieten heeft de
palingparasiet een ingewikkelde leven
scyclus, waarbij een zg. tussengast
heer en essentiële rol speelt. De vrou
welijke parasiet die zich in de zwem
blaas van de paling bevindt (en zich
daar voedt met bloed dat zij uit de
wand zuigt) legt eieren waarin reeds
een volledig ontwikkelde parasiet-larve
zit. De larven gaan via een verbin
dingsbuis naar de darmen en komen
dan met de uitwerpselen in het water;
een deel van de larven dringt ook in
de wand van de zwemblaas. In het
water aangekomen wordt de larve ge
geten door een bepaald soort plank
tondiertje dat lijkt op een sterk ver
kleinde uitvoering van de bekende
cyclus-watervlo. Dit planktondiertje de
tussengastheer", wordt gegeten door
palingen die daardoor worden besmet.
In de zwemblaas groeien de larven
langzaam uit tot volwassen parasieten:
wormpjes die enkele centimeters lang
kunnen worden. Een paling met een of
meerdere parasieten vertoont vermin
derde eetlust, lusteloosheid, vermage
ring en toegenomen gevoeligheid voor
ziekten. Er is sprake van bloedarmoe
de. De groeisnelheid wordt daardoor
geremd en de sterfte is groter. Belang
rijk is dat het planktondiertje dat als
tussengastheer fungeert niet in zeewa
ter kan leven. Daarom zullen palingen
die in zeewater worden gemest (zoals
in in Texviskwekerij) elkaar niet kunnen
besmetten. Alleen dieren die al besmet
waren toen ze als pootaal in zoet bin
nenwater zijn opgevist, worden ziek.
Zoals bekend worden palingen geboren
in de Sargossozee in het Caribisch ge
bied, waar hun ouders heentrekken
om kuit te schieten. De jonge paling
trekt als glasaal, een soort larvestadi
um de oceaan over en zoekt via rivier
mondingen e.d. het binnenwater op.
Als ze dan direkt worden gevangen
om als pootaal te dienen in kwekerijen
zijn ze nog niet besmet. De glasaal
wordt gevangen in riviermondingen
onder meer in Frankrijk, Noord Spanje
en Portugal en wordt dan tot pootaal
opgefokt. Slechts twee bedrijven hou
den zich in Nederland met de opfok
van glasaal bezig: de vraag naar dit
produkt is zeer groot en er moet dan
ook een hoge prijs voor betaald
worden.
Bij Texvis is een methode ontwikkeld
om reeds aangetaste palingen met anti
wormmiddelen te behandelen en daar
door de parasieten te doden. Dit in
combinatie met het aanschaffen van
„zuiver" pootgoed, zal de parasiet
binnen een jaar volledig uit de 84 pro-
duktiebassins van het bedrijf doen ver
dwijnen. Maar voor het zover is, zal
een flink verlies zijn geboekt door de
extra kosten en de produktieverminde-
ring. Voor de palingkwekerij in de zoe
te binnenwateren is de situatie veel
bedreigender. Hier kan de parasiet zich
ongehinderd uitbreiden en is het toe
dienen van anti wormmiddelen onmo
gelijk. In 1986 was al 40 tot 60% van
de IJsselmeerpaling besmet; thans
moet dat tussen de 85 en 95% zijn.
De effekten in de natuur zijn veel min
der eenvoudig waar te nemen dan bij
kweek onder gecontroleerde kunstma
tige omstandigheden. Als er meer pa
lingen doodgaan dan normaal wordt
dat niet zo gauw gemerkt omdat de
dode vissen al door vogels of andere
dieren worden opgegeten.
Toekomst
Zo op het eerste gezicht lijkt deze
gang van zaken gunstig voor de toe
komst van palingkwekerijen. In die
kwekerijen kan de parasiet worden
weggehouden: in de zoete binnenwa
teren niet.
Directeur Evert W. Liewes van Texvis
B.V. wijst er echter op dat door de pa
rasiet de kwekerijen toch in problemen
kunnen komen want als de „wilde"
palingstand sterk afneemt, zullen er
ook minder palingen naar de Sargos
sozee kunnen trekken om nakomelin
gen te verwekken. Dus zuilen ook de
hoeveelheden glasaal die voor de kwe
kerijen kunnen worden gevangen afne
men en het is nu al een enorm pro
bleem om aan voldoende pootgoed te
komen. Zoals gezegd komt deze pech
in een voor Texvis kwetsbare periode.
De problemen die het bedrijf heeft met
de provincie over de leverantie van het
warme afvalwater van de naburige
electriciteitscentrale zijn ook nog niet
opgelost.
Aanpassingen
Als de waterfabriek na het gereedko
men van de PWN drinkwaterzinker
wordt stilgelegd, zal het PEN koelwa-
basslns. De consumenten hoeven zich geen zorgen te meken. De door Texvis geleverde pa
ling hoort nog steeds tot de besta dia in Nederland verkrijgbaar is. Er zou drie keer zoveel
verkocht kunnen worden ais thans wordt geproduceerd. De Texelse palingkwekerij verkeert
nog in de opbouwfase. Een van de Jongste verbeteringen Is een nieuw veel efficiënter voe
dersysteem. Texvis biedt thans zeven fulltime banen en heeft 12 mensen op de loonlijst
staan.
ter blijven leveren maar het systeem
daarvoor moet worden aangepast wat
volgens Liewes alleen al anderhalve
ton kost. Verder zal de hoeveelheid
energie die in de vorm van verwarmde
koelwater wordt toegevoegd, met on
geveer de helft afnemen omdat de
nieuwe diesels van de centrale efficiën
ter werken en dus minder warmte af
geven aan het koelwater. Er zal daar
om bijverwarmd moeten worden, door
De 43-jarige Nora Schuk uit Essen
is zaterdagavond bij het strand van
De Koog verdronken toen zij een
poging deed om haar twee kinde
ren die bij het zwemmen in moei
lijkheden waren gekomen, te
redden.
Het gebeurde rond 19.00 uur, dus toen
het strand niet meer werd bewaakt.
De kinderen waren ter hoogte van paal
—nrorter wordt het water uitgedragen, terwijl voortdurend mond op mond-beademing
wordt toegepast.
20 achter de eerste zandbank in een
muistroom terecht gekomen. Enkele
mensen probeerden hen te redden
waaronder de moeder die gekleed het
water in liep, maar toen in dezelfde
muistroom in de problemen raakte, ter
wijl de kinderen behouden op het
strand terugkwamen. Vanuit een
strandpaviljoen werden de politie en de
op dat moment in hun logiesgebouw
verblijvende strandbewakers van de
KNBRD gewaarschuwd. Het toeval
wilde dat een der strandbewakers, An
dy Scholman uit Utrecht in paviljoen
Noordzee zat te eten toen daar iemand
om hulp kwam vragen, zodat hij direkt
in aktie kon komen. De verdrinkende
vrouw werd het eerst bereikt door
Jaap Kreuger uit Maartensdijk, spoe
dig gevolgd door Scholman en twee
andere te hulp geschoten strandbezoe-
kers. Dit viertal hield de vrouw boven
water terwijl Jaap Kreuger mond op
mond beademing toepaste. In de ster
ke stroom bleek het echter onmogelijk
om de zware vrouw naar de kant te
krijgen. Dat lukte wel toen weinige mi
nuten later de gealarmeerde KNBRD-
strandbewakers op het strand waren
aangekomen. Robert Misseier, Hennie
de Knegt, Peter Vogel en Rob Rietkerk
hadden het voor het leven van de
vrouw vechtende groepje snel zwem
mend bereikt en met z'n achten werd
het slachtoffer het strand opgedragen,
op de brancard gelegd en in de Lan
drover van strandexpoitant Bart Elzen
doorn naar de strandtoegang ge
bracht, waar enkele minuten later de
ziekenauto arriveerde. Er kon toen
worden overgeschakeld op beademing
met zuurstofapparatuur. Omdat de
vrouw tekenen van leven gaf hadden
de redders hoop dat haar leven was
gered. Die hoop werd wreed de bo
dem ingeslagen, toen later op de
avond werd vernomen dat de vrouw
was overleden nog voordat de ambu
lance de veerboot had bereikt.
toepassing van warmte/kracht koppe
ling en dat betekent extra kosten die
op exploitatie zullen drukken. Texvis is
hierover in gesprek met de provincie in
de hoop dat van die kant een gebaar
wordt gemaakt waardoor deze tegen
valler kan worden opgevangen. Er is
echter geen enkele zekerheid. Direc
teur Liewes hoort dan ook tot de
mensen die het helemaal niet erg vin
den dat de aanleg van de drinkwater
voorziening vertraging heeft
opgelopen...
Toertocht Taxi 2000 houdt zondag een
toertocht over 100 km en 60 km. Er
kan worden gestart van 10.00 tot 14.00
uur. Het vertrekpunt is in de War
moesstraat bij Taxi 2000. Het inschrijf
geld voor de 100 km is ƒ10,—. Voor de
60 km hetzelfde inschrijfgeld als bij de
voorgaande tochten.
Tegen de schippers/eigenaars van
twee kotters is vrijdag proces ver
baal opgemaakt wegens illegale
aanvoer van kabeljauw. De vissser
hadden de wettelijk vastgestelde
hoeveelheid van 3000 kilo met 9000
en 8000 overtreden.
In de haven van Oudeschild lag in de
nacht van donderdag op vrijdag het
douaneschip „Zeearend" afgemeerd.
De slapende bemanning werd wakker
van binnenvarende kotters. Het bleek
om één schip uit Wieringen en één uit
Den Helder te gaan. Het douaneperso
neel zag hoe een lading kabeljauw in
een op de kade gereedstaande vracht
wagen werd geladen, kennelijk met de
bedoeling de vis illegaal te verkopen,
zonder tussenkomst van de visafslag.
De Texelse politie kreeg een seintje
van de douane en ging kijken, waarna
de algemeene inspectiedienst (AID)
van Landbouw en Visserij werd inge
licht. Deze wachtte de vrachtwagen
vrijdagmorgen op in Den Helder bij
aankomst van de boot. De oplegger
bleek inderdaad meer dan de toegesta
ne hoeveelheid kabeljauw te bevatten,
partijen met een martkwaarde van
resp.A25.000,— en A24.000,—Voor bei
de vissers volgt een rechtzaak. De ka
beljauw is onder toezicht van de AID
geveild in Den Helder. De opbrengst
van de toegestane 3000 kilo per kotter
ging naar de schippers, de opbrengst
van de 17.000 kilo „illegale" vis,
A49.000,— werd door de AID in beslag
genomen.
advertenties, abonnementen, etc.-
y De Rooy BV., Postbus 11, 1790 AA Den Burg.
lijn (02220) 2741, na 18 00 uur 4881.
Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon (02220) 2741.
werktijd deze week tot en met dinsdag a.s.Tessa de Graaff, Pater Wit-
3 1791 DP Den Burg, telefoon 02220 - 5639
