Met goede moed de
volgende eeuw in
Op Texel agrarisch inzicht gekregen
HARLINGER COURANT
TEXELSE™COURANT
Harold van Wijk bracht het tot hoofdredakteur van de „Gooi- en Eemlander
n
ingang
m
feliciteert de jubilerende
met haar 100-jarig bestaan.
Honderd jaar, dat is niet niks, dat begin je steeds meer te beseffen
als je naar die 15e september toeleeft.
Belangstelling vanuit de bedrijven, instellingen, overheden en me
dia. Wat gaan jullie doen, is meestal de vraag. Dan ga je eens
struinen in de geschiedenis en besef je steeds meer dat 100 jaar
écht lang is, dat vele mensen zich in de loop van die 100 jaar heb
ben ingezet om het bedrijf te maken zoals het nu is.
Over de geschiedenis van LenR wordt
elders in deze jubileumkrant uitvoerig
geschreven. Mijn familie kreeg met het
bedrijf te maken door tussenkomst van
de heer J.A. van der Vlis die na de
oorlog als adviseur optrad en mijn va
der Jan van Wijk als directeur aanstel
de. Die werkte tot op dat moment op
de reclame-afdeling van uitgeverij De
Prins in Amsterdam.
Veel te jong, op 43-jarige leeftijd, over
leed mijn vader. Mijn moeder, Arda
Adriana van Wijk-Lodder, ging door. In
april 1978 werd ik aangesteld als
mede-directeur. In september '79 over
leed mijn moeder op 57-jarige leeftijd.
Bedrijfsactiviteiten
Al gauw leg je bij zo'n 100-jarig
bestaan de nadruk op de Texelse Cou
rant, maar dat is lang niet het enige
dat ons bezig houdt. In de twintiger
jaren startte de boekhandel die toen-
dertijd bekend stond als Boekhandel
Parkstraat" of gewoon ,,de Boekhan
del". Nog steeds worden die namen
gebruikt, het oude naambord hangt
nog aan de zijkant van het gebouw.
Jarenlang, toen er nog geen biblio
theek op het eiland was, had ,,de
boekhandel" een uitleenbibliotheek;
deze werd in de jaren '70 opgeheven.
Daarnaast kreeg de kantoorboekhandel
een steeds belangrijker rol, deze afde
ling werd in de 60-er jaren uitgebouwd
met een afdeling machines en meube
len, inmiddels is daar de computer aan
toegevoegd.
Al jaren zijn we aangesloten bij de in
koopcombinatie Veneka (Verenigde Ne
derlandse Kantoorboekhandelaren),
een ruim 120 leden tellende inkoop
combinatie die garant staat voor een
goede concurrentiepositie. De boek
handel is aangesloten bij Bruna, die
voor ons zeer deskundig de boeken-
inkoop verzorgt. Alle boeken zijn, zoals
wij dat noemen, ,,met recht van re
tour"; wat niet loopt, gaat terug. Het
is daardoor mogelijk altijd boeken in
de winkel te hebben die niet ouder zijn
dan één jaar.
Terug naar de drukkerij. Buiten de
Texelse Courant geven wij al 19 jaar de
Texeltoerist uit, een geheel in eigen
bedrijf geschreven en gedrukt informa
tiemagazine voor de toerist. Het in de
zomer meer dan 100 pagina's tellende
blad vindt gretig aftrek bij de toerist.
De totaaloplage is inmiddels boven de
55.000 exemplaren gekomen. Daar
naast geven we nog de Rekreatiekrant
en ander op de toerist gericht druk
werk uit. Naast die vele eigen uitgaven
produceren we alle soorten familie- en
handelsdrukwerk, van eenvoudig tot
de meest gecompliceerde full-colour
brochure.
De vakterm „handelsdrukwerk" zegt
de meeste mensen waarschijnlijk niets.
Het omvat alles: een visitekaartje,
briefpapier, enveloppen of een in full
colour uitgevoerd fotoboek. Dit alles
wordt geproduceerd in de drukkerij op
de meest moderne machines.
Techniek
Tot begin 1978 werd de Texelse Cou
rant nog in lood gedrukt. Met al het
andere drukwerk waren we toen al
overgegaan naar de toen betrekkelijk
nieuwe druktechniek offset, dat meer
mogelijkheden biedt en een hogere
kwaliteit geeft.
In oktober 1978 was onze grote hoog
drukpers aan zijn einde gekomen door
een gebroken as. Deze pers werd in
hoofdzaak gebruikt voor het drukken
van de Texelse Courant. Het gevolg
was het uitbesteden van het drukken
aan de vaste wal in rotatie-offset. Het
bleek na veel rekenwerk dat het onmo
gelijk was hiervoor een eigen pers aan
te schaffen, de investering zou veel te
hoog zijn.
De „Texelaar" wordt overigens hele
maal in eigen huis gemaakt, met uit
zondering van de allerlaatste fase: het
Henk van Wijk
drukken. Dat systeem bevalt
uitstekend.
Verhouding
redactie - advertenties
leder bedrijf moet rendement hebben
om te kunnen blijven bestaan. Dat
geldt ook voor de Texelse Courant. De
oppervlakte nieuws moet, over langere
in de krant te regelen. Als ik
doorverwijs naar de redactie,
wel eens gereageerd: „Maarjlj
toch de baas?l" De hoofdredac
heeft de volledige verantwoordii»
de redactionele inhoud van dek;
En dat blijft, zolang de redactie zi
„breed" en zo objectief mogelijk I W
opstellen t.o.v. alle maatschappij
politieke en andere stromingen
eiland. Naar mijn idee slaagde
dactie daar goed in.
Medeweri tW 1
Om al die activiteiten binnen Lan| beul
veld en de Rooij te doen plaatsvt
hebben we een goed team van 2
vaste medewerkers. Vast in de te
ke zin. Want jubilea van 12V4,25
zelfs 40 jaar hebben we al heel
ren gevierd.
tijd gemeten, niet veel groter zijn dan
de oppervlakte advertenties. De laatste
tijd groeit de oppervlakte „redactio
neel" echter harder dan de adverten
ties. Het is dus oppassen geblazen.
Graag wil ik ook even kwijt dat de re
dactie en de advertentie-afdeling ge
heel gescheiden afdelingen zijn. Vaak
wordt mij gevraagd even een artikeltje
To«k«
Echt in de toekomst kijken kan i
tuurlijk niet. Maar ons doel is ds
de band en betrokkenheid meti
behouden en zo mogelijk verstel 1 3
Maar zeker zo belangrijk is dat
bedrijf continueren. Wij gaan ini
geval met veel enthousiasme en, indrui
goede moed de volgende 100 jaa
Graag wil ik iedereen danken
hulp en medewerking die het rr>;
da ei)
irwo
md ir
in",
hebben gemaakt deze speciale gel
te kunnen produceren en ik hoop
u als lezer ervan zult genieten,
Henk vr
directeur Langeveld de fii
ndii
Te»
PAGINA 4
DINSDAG 15 SEPTEMBER 1987
„Heb je Jan Brusse nog te pakken kunnen krijgen? Toen ik weg
ging, kwam hij. Brusse heeft er echter nooit wat aangevonden op
Texel, die vond het als puber te benauwend. Ik heb me nooit voor
m'n Texelse leerschool geschaamd". Harold van Wijk (69) was van
1 september 1937 tot 1 november 1939 assistent-redacteur bij de
Texelse Courant. Deze leerling-journalist bracht het ver. Zes jaar ge
leden nam hij als hoofdredacteur afscheid van dagblad De Gooi- en
Eemlander in Hilversum. Het is één van de weinige nog zelfstandi
ge dagbladen in ons land (dus niet opgeslokt door een uitgevers
concern) met 60.000 abonnees en een kleine zestig journalisten.
„Toen ik op Texel werkte, groeide de krant net van 2200 naar 2300
abonnees. Ik denk dat er toen ruim 7000 mensen woonden".
We hebben een Texelse Courant
exemplaar anno 1987 voor hem mee
genomen, als we de gepensioneerde
hoofdredacteur in zijn Hilversumse flat
opzoeken. Hij kijkt er slechts even
naar: „Goh, bestaat die boekhandel
nog. Die had je toen ook al. De krant
is groter dan vroeger, maar wat moet
ik er verder over zeggen. Toen ik het
eiland verliet heb ik 'm nog een tijdje
laten nasturen, maar zoiets vervaagt
toch vrij snel".
Redacteur Gijs Duinker zocht in 1937
een assistent en schreef daarvoor naar
het Handelsblad. Harold van Wijk:
„Mijn vader werkte daar als redacteur.
Ik ben in de journalistiek opgegroeid
en werkte als volontair bij het ANP.
Via mijn vader kwam ik gewoon aan
dat baantje. Het leek me een goede
leerschool, maar om eerlijk te zijn gaf
het salaris de doorslag. Bij het ANP
verdiende ik f25,— in de maand, de
Texelse Courant bood 790,—". In de
praktijk viel die financiële carriè
resprong echter tegen. Van Wijk ging
in pension bij de dames Schrama en
Bakker („Op de Emmalaan 2, het
heette geloof ik Hotel Lageveld") en
dat kostte 755,— per maand. „Dus in
feite had ik maar een tientje meer".
Jan de Waal was al redacteur
assistent, toen Harold van Wijk het
piepkleine redactiekantoor binnenstap
te. „Jan schreef weinig wat ik me her
inner, die vergaarde meer berichtjes".
Harold van Wijk viel met zijn neus in
de boter, want meteen na zijn aanstel
ling werd het 50-jarig bestaan van de
krant en drukkerij herdacht. „Ja, dat
is die beroemde anekdote. Burge
meester A. F. Kamp schreef voor de
jubileumkrant een gelukwens, alleen
kwamen we er na het drukken van de
krant achter dat er een k in de tekst
was vervangen door een I. De burge
meester had het opeens over „gelul-
wensen". De nacht voordat de jubi
leumkrant de deur uitging, hebben we
met de pen van al die honderden elle-
tjes kaatjes gemaakt." Ook kan Van
Wijk zich nog herinneren dat hij voor
de jubileumkrant een artikel schreef
over de „gekke advertenties die je
vroeger in de krant las".
Wedstrijd
Van Wijk zegt zich de opening van
vliegveld „Vlijt" nog te herinneren
(„We hadden een wedstrijd: abonnees
mochten schatten hoe hoog een be
paald vliegtuig vloog") maar het agra
rische aspect van het eiland is hem
het meest bijgebleven. „Duinker was
een vreselijk aardige man, zonder
meer. Ik kon als jong broekie gewoon
m'n gang gaan, maar hij wist waar
schijnlijk ook dat ik minstens zoveel
kijk op de journalistiek had als hij". Tot
zijn komst waren de vergaderingen van
de waterschappen nog niet verslagen.
„Ik zag op een gegeven moment een
aankondiging hangen en toen heb ik
dat geïntroduceerd. Dat was heel leuk,
er ging een wereld voor me open. Ik
ben op Texel in korte tijd agrarisch bij
geschoold en dat heeft me later in het
vak vaak geholpen. Als de Texelse
landbouwconsulent de landerijen ging
bekijken, mocht ik mee in z'n autootje."
Romantiek
De herinneringen van Harold van Wijk
lijken voor ons soms met een te ro
mantisch sausje overgoten. „Op Texel
kon je fiets nooit gestolen worden, le
dereen pakte wel eens een rijwiel en
later bracht je 'm terug waar je hem
gevonden had. Ik deed niet anders".
Als we hem ongelovig aankijken, zegt
Van Wijk met overtuiging: „Dat gold
voor iedereen. Ik was eens met een
veldwachter in De Waal en we
moesten op de fiets terug naar Den
Burg. Zijn stalen ros was toen geleend
en hij pakte ook een andere fiets."
Van Wijk vertelt dat hij elke avond
moest werken. „Er was altijd wel wat.
De meeste vergaderingen werden
slecht bezocht en dan wilden ze juist
extra graag dat er een verslaggever
kwam, zodat de leden toch kennis
konden nemen van de bestuursbeslui
ten". Tussen de avondmaaltijden en
dat avondwerk deed de jeugdige ver
slaggever snel een dutje. „Een keer
versliep ik me. Toen kwamen ze om
half negen aan de deur om me te
halen".
Samenvatten
Vergadering of niet, om half negen
was het „redactieteam" weer present
en vele uren overdag werden benut
voor het samenvatten van het landelij
ke nieuws. „Dat was vaste prik. Je las
de bladen van collega's en kortte die
artikelen in of herschreef ze. Op zich
zelf een zeer nuttige journalistieke
oefening".
Van Wijk zegt ooit problemen met bur
gemeester Kamp te hebben gehad,
waarna de politie van de eerste burger
te horen kreeg dat men aan Van Wijk
geen nieuws meer mocht doorgeven.
„Ik weet echt niet meer waar die ruzie
over ging. Ik weet nog wel dat de po
litie er om lachte, het nieuws bleef
komen".
Een raadslid noemde dezelfde A.F.
Kamp in de hitte van de politieke dis
cussie een „dictator" en ook dat zorg
de voor conflicten. „Het was wel ge
zegd, niemand ontkende dat. Maar het
was gebruik dat zoiets niet in de krant
kwam, dus waren ze boos". Raads-
verslagen waren complete notulen,
beaamt Van Wijk. „Je werkte alle
agendapunten met bijbehorende dis
cussies af. Later bij de Gooi- en Eem
lander was dat ook nog lang gebruik.
Het kostte niet eens zoveel tijd, want
tijdens het notuleren zat je in feite je
verslag al te maken. Het moest alleen
nog even in het net. Tegenwoordig
wordt er geselecteerd en dat is veel
meer tijdrovend".
Carrière
Vlak voor de oorlog verruilde Van Wijk
de Texelse Courant voor het cor
respondentschap bij de Haarlemse edi
tie van het Handelsblad. In 1946 kwam
hij bij de Gooi- en Eemlander. Als we
opmerken dat hij een van de weinige
ex-TC-redacteuren is, die echt journa
listieke carrière heeft gemaakt, lacht
Van Wijk schamper. „Daar moet je je
ook niet teveel van voorstellen. Toen ik
in Hilversum kwam bestond de redac
tie uit 6 man. Ik ben met het bedrijf
meegegroeid en op een gegeven mo
ment kon ik naar de kopgroep. Die
twee kranten zijn ook niet te vergelij
ken. Maar toch, als binnen- en buiten
landredacteur moest ik vaak aan Texel
denken als ik met agrarische nieuws
garing bezig was."
Niet zonder weemoed mijmert hij ook
over „de slingertelefoon" en het piep
kleine kantoortje. „Als stedeling miste
je ook veel. Er was geen goede open
bare leeszaal en weinig cultureel spek
takel. In de winter vond ik Texel echter
leuker dan in de zomer met al die
toeristen".
Wekken
Een keer in de drie weken ging de jon
ge Van Wijk naar zijn ouders in de
hoofdstad en zelfs zo'n reis kon
doorspekt zijn met eilandelijke roman
tiek. „Ik nam zaterdags de boot van
kwart voor zes. Op vrijdag vroeg
buschauffeur altijd even of hij m
de wekken, als ik er niet zou su
Dat is ook wel eens gebeurd. Vo ®n(t'
hem een makkie, want de halte
aan de Emmalaan. Op de boot
Den Helder deed de verslaggeve iPraat
nog even een dutje en één keer
hij weer wakker in Oudeschild
ben ik maar weer naar Den Burg
gegaan".
ndere
R, Zc
aanta
tiegan
aan h<
Bot hoonh
gen, t
menie
cat
al p
Van Wijk realiseert zich ook dal
niet alleen mooi en gezellig was
was natuurlijk ook onderlinge ra :le
Er kwam steeds een boerenkned
berichtjes over de SDAP. Hij was PJJ'
doodsbenauwd dat zijn baas, Dt
daar achter zou komen. Niemarc
mocht eigenlijk weten dat ie va»
SDAP was. Ik was bevriend met
Buisman, een onderwijzer aan 4
tholieke school. Het schoolhoud
dat echter maar niks. Dat soort
gebeurden, maar wij trokken ora
niets van aan".
Bij zijn afscheid kreeg Van Wijki
Gijs Duinker het boekje „Wijws
lelijke
si: Jai
om r
Ie no'
'égen
and),
envere
begroe
op een eiland" van F. Ie Maire (f *a,a'
doniem voor burgemeester A. F
Kamp). Niet zonder trots wordtl e a'
kleinood uit de boekenkast gehs lia°er
„Die poldervergaderingen, diew
gezellig. Je had er een heel stel'
steeds begonnen ze 's morgens
met vergaderen. Na de koffie of'
uur was het borrels en wijn. Va;l
je een beetje duizelig te snakken
innem
te.
de lunch!"
Hans Oosi
Nieuwsblad voor het Friese Waddengebied
Net als onze Texelse collega's hebben ook wij oog en oor voor
het wel en wee op de Waddeneilanden.
Bent u ook geïnteresseerd in het nieuws van het Waddenge
bied en dat van de buureilanden Vlieland, Terschelling, Ame
land en Schiermonnikoog, overweeg dan eens een gratis
proefabonnement aan te vragen van één maand op de Harlin-
ger Courant, Postbus 8, 8860 AA Harlingen of neem eens con
tact op met onze correspondent op Texel, Dirk Kuiter, Koete-
buurt 24, 1794 BP Oosterend, telefoon 02223 - 876.
zijn dii
comf
ïeop
se nar
Van I
maar
nd zit
jjn ve
sblad
9e lijs
Het
wijfeld
Unie
iere re
•repufc
Öeur ei
Anient
fomme
«nand
özeke
y inter
heeste
ardig
de Te>
ai
sl mijr
Cfeatie
de boo
land:
Htie v)
tf heb
de d
fep. D;
ïlle d
Mkf
'ter ei
tr«ng 2
Üt
Rnd rr
Bil hij
Semei
'«ver
'«I. M
tier w
t rnevi
feu. Vt
Stop
int. l
!de c
fejen
Herold ven Wijk: Het salaris gaf de doorslag om naar Taxa! ta komen'
