(groen Zwartj- iOOjaarvan
istorisch wrakstuk
irobleemloos boven water
Lampionoptocht
in Oosterend
„Polioloop" Unicef
Scholieren op
zoek naar
sponsors
Aanrijding
Dominee Verbeek
vertrekt
Bromfiets uit verkeer
Ivliegers
perimenteren
DINSDAG 6 OKTOBER 1967
jdvertentles, abonnementen, etc..
e.fld De Rooy BV., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
g'n (02220) 2741, na 18 00 uur 4881
rfje: Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon (02220) 2741.
:nwerktijd deze week tot en met dinsdag a.s.: Tessa de Graaff, Pater Wit-
'^2, 1791 DP Den Burg, telefoon 02220 - 5639.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs H9,20 per kwartaal; los 90 cent
Postgiro 652.
Bankrelaties: Amro Bank nr. 46 99 17 636
Rabobank nr. 36.25.01.742; NMB nr. 67.34 60 398.
Ook dit jaar wordt in Oosterend de
jaarlijkse lampionenoptocht gehouden:
aanstaande zaterdag om 19.30 uur.
Voorafgegaan door de muziekvereni
ging Excelsior vertrekt de optocht van
dorpshuis De Bijenkorf voor een tocht
door het dorp. De dorpscommissie
heeft prijzen beschikbaar gesteld voor
de mooiste lampions. Dit jaar is er
geen vast thema voor de lampions
vastgesteld, ieder mag dus maken wat
hij of zij leuk vindt.
Vanaf morgen gaan 800 1000
scholieren van het Texels voortge
zet onderwijs op zoek naar men
sen die hen willen sponsoren voor
de Unicef sponsorloop die wordt
gehouden op vrijdag 16 oktober
van 10.30 tot ongeveer 15.00 uur.
De bedoeling is dat de leerlingen in
familie; vrienden- en kennissenkring
mensen opzoeken die hen willen beta
len voor elke gewandelde kilometer.
Hierbij is het mogelijk een maximum
bedrag af te spreken. Door middel van
een deursticker kan men laten weten
dat men al iemand sponsort.
De deelnemers wandelen eerst een
route van 8 km en kunnen dan - naar
keuze stoppen, een route van 4 km
wandelen of de route van 8 km nog
maals afleggen. De routes lopen via
het Hogeberggebied richting Oude-
schild. Onderweg wordt hen verschil
lende malen iets te eten en te drinken
aangeboden. De Melkunie zal elke lo
per een glas melk aanbieden, Honig
heeft 100 pakken meergranen panne-
koekmix gezonden, de gezamenlijke
Texelse bakkers stellen krentebollen be
schikbaar en er zal een stukje fruit
worden aangeboden. Bovendien ont
vangt iedere wandelaar een sticker,
een button en een loopspeld van Uni
cef, waaraan bij deelname aan een
volgende Unicefloop een hangertje in
de vorm van een loopschoentje kan
worden bevestigd. Er zijn prijzen voor
de leerlingen die de meeste kilometers
lopen, door hen die het hoogste be
drag bijeenlopen en er is een klasse-
prijs voor de klas met het hoogste ge
middelde eindbedrag per leerling. Deze
prijzenèn de hoogte van het bijeenge-
lopen bedrag zullen bekend worden
gemaakt op de grote feestavond in de
zaal van de manege Akenburg, waar
de Surinaamse band ..Guyara" en de
Ghanese band „Sloopy Sankofa" zul
len optreden.
Ook anderen kunnen aan de loop deel
nemen. Vanaf woensdag 7 oktober zijn
sponsorkaarten af te halen bij de VW
en Bakkers Ijzerhandel. Zij kunnen
zich op 16 oktober inschrijven in de
aula van de Rijksscholen Gemeen
schap van 10.30 tot 14.00 uur. De
wandeling begint bij de RSG en wordt
om ongeveer 15.00 uur beëindigd.
berging van de achtersteven van het 16e eeuwse z.g.
heurrak-wrak is vrijdagmiddag praktisch zonder proble-
verlopen. Na 2'/2 dag voorbereidend werk onder water
rd het met zeepokken en ander aangroeisel overdekte
ikstuk om 15.50 uur aan boord gezet van het Terschellin-
duikvaartuig „Ursus II" en loeiden de stoomfluiten van
betrokken schepen, als gold het de oplevering van een
angrijk onderdeel van de Deltawerken.
duikclub ..Phileas Fogg". Een dergelij
ke claim heeft hij ook kunnen leggen
op enkele tientallen andere oude wrak
ken die hij in de afgelopen jaren heeft
opgespoord, wat inhoudt dat hij zich
laat betalen voor het uitvoeren en/of
begeleiden van het onderzoeks- en
bergingswerk, in dit geval dus door
het ministerie van WVC. De berging
van de achtersteven van het 16e
eeuwse schip was uitbesteed aan het
Terschellinger duikteam (waarvan Eel-
man lid is) omdat de Terschellingers
beschikken over een geschikt bergings
vaartuig met hijsmateriaal van voldoen
de vermogen. De Terschellingers koch
ten de oorspronkelijk als visserijschip
gebouwde .Ursus II" vijf jaar geleden
min of meer kant en klaar, want het
was als bergingsvaartuig in gebruik ge
weest. Over de mast kan een gewicht
van ongeveer vijf ton worden opgehe
sen en over de rol die is aangebracht
op de voorsteven wel 20 ton. Het ge
wicht van het te bergen wrakstuk van
de 16e eeuwse koopvaarder werd ge
schat op driekwart ton.
Het Terschellinger duikteam Ecuador
Ide naam is ontleend aan een bekend
wrak waarop werd gedoken) bestaat
sedert tien jaar en telt 30 leden, waar
onder vijftien actieve duikers. De club
vervult op Terschelling ongeveer de
zelfde rol als de duikclubs op Texel. Er
wordt vaak samengewerkt met onder
waterarcheologen van WVC en veel
van wat onder water wordt gevonden,
komt terecht in het museum. Op Ter
schelling is het plaatselijk museum
„Het Behouden Huis" een afdeling
onderwaterarcheologie verbonden, net
als bij het Maritiem en Juttersmuseum
in Oudeschild. In het „Behouden
Huis" liggen thans de fraaie leren
schoenen, die onlangs uit het
Scheurrak-wrak bij Texel werden ge
haald. Vooral dank zij deze schoenen
kon met vrij grote zekerheid worden
bepaald dat het wrak uit de zestiende
eeuw komt. Op schilderijen uit die tijd
komt hetzelfde type, modieuze schoen
voor.
moest worden vastgebonden alvorens
het op te hijsen. Op deze wijze was de
kans dat het door de tand des tijds
zwaar aangetaste houten wrakdeel be
trekkelijk gaaf aan de oppervlakte zou
komen, het grootst. Het ijzeren rek
van 500 kg, tevoren op Texel gemaakt,
kon donderdag op zijn plek worden
gebracht, waarna de resterende ruimte
werd opgestopt met ballonnen. Vrijda
gochtend werd de achtersteven losge
zaagd met behulp van een pneuma
tisch werkende kettingzaag. Even was
er een probleem toen de Ursus tijdens
het werk van zijn anker sloeg en een
stukje wegdreef, maar dat gaf geen er
nstige vertragingg. Vrijdagmiddag kon
den onder water de stalen kabels aan
het rek worden bevestigd en was het
naar de oppervlakte brengen een routi-
nekarwei, dat echter voorzichtig en
dus langzaam werd uitgevoerd.
Het door boormossels flink aangetaste
wrakdeel bestaat uit een stuk achter
steven van 2meter en een daarop
aansluitend stuk kiel van 3,60 meter.
Uit de wijze waarop de houtverbindin
gen zijn gemaakt kan de rest van de
Terschellinger duikers meldt dat ba
ttles klaar Is en dat het hijsen kan
tin.
urnalisten en anderen aan boord
lie schepen keken een beetje be
naar het onherkenbare donkere
Huk met een doorsnee van
enkele meters: was dat nou al
ls WVC-onderwaterarcheologen
leiding van Thijs van Maarleveld
echter blij. In alle rust kunnen
op de wal de bouw-technische
[derheden onderzoeken van het
Voorbereiding
lil het acht meter diepe water op-
van het wrakstuk was vrijdag
een peuleschilletje. Heel wat
amer en inspannender was het
ereidend werk geweest, dat be-
isdat het vaartuig van het Ter-
inger duikteam „Ecuador"
ter plekke was aangekomen,
kheurrak is een tamelijk diepe
de Waddenzee, ongeveer ter
:e van Oosterend daar waar de
itroom naar Oost afbuigt, een
varen vanaf de haven van Oude-
Het is een als zodanig aange-
vaarroute. Om de WVC-duikers
toord te laten werken werden
de tonnen iets verlegd en
de plek zelf gemankeerd met een
warte boei met het opschrift
Het karwei is geklaard: het stuk achtersteven wordt neergelaten op het dek van da Ursus II.
de het onderzoek. Of het daarna zal
worden geconserveerd en tentoon
gesteld is twijfelachtig. Dergelijk wra-
konderzoek zou op Texel zelf kunnen
gebeuren als daar een WVC-depöt zou
worden gesticht. Op Texel wil men dat
graag en ook de monumentenraad van
WVC staat er positief tegenover. Geld
is er tot dusver niet voor uitgetrokken,
maar dat betekent niet dat het plan
van de baan is. Volgens onderwater-
archeoloog Thijs van Maarleveld is
overleg tussen rijk, provincie en ge
meente nog gaande. „We moesten
eerst precies vaststellen aan welke ei
send zo'n depót moet voldoen, dus
wat nodig en nuttig is. Over het geld
praten we dan later wel".
ue historische vangst wordt overgeladen op de in de haven ven Oudeschild liggende Eben
Haêzer. IFoto Dirk KuiterI.
scht om het wrak te onderzoeken
sntueel te bergen berust bij ma-
duiker Hans Eelman van de
IJzeren rek
Woensdag begonnen de Terschellinger
duikers met het verwijderen van een
forse hoeveelheid zand onder het wrak
om het gewenste deel van de achter
steven te kunnen loszagen. Het zand
werd weggezogen met een „airlift",
een soort stofzuiger. Er ontstond toen
ruimte om er een ijzeren rek onder te
kunnen schuiven, waarop het wrakdeel
achtersteven worden gereconstrueerd
en dat zegt ook iets over de rest van
de konstruktie van het hele 16e eeuw
se schip, dat vervaardigd werd in een
tijd dat de scheepsbouw grote ontwik
kelingen doormaakte. Of later meerde
re stukken van het wrak zullen worden
Dominee T. Verbeek van de Hervorm
de gemeenten Waal/Koog en Den
Hoorn heeft het beroep dat op hem
was uitgebracht door de Hervormde
gemeente van Hillegom, aangenomen.
Hij vertrekt begin januari naar zijn
nieuwe standplaats, waar hij samen
met drie collega's de zorg krijgt over
1300 gemeenteleden.
geborgen, staat niet vast. Het verdere
onderzoek aan het wrak zal misschien
nog wel jaren in beslag nemen.
Om te voorkomen dat de uit de zee
bodem stekende delen van het wrak
intussen door de zee worden afgebro
ken, is alles inmiddels afgedekt men
sen met zandzakken verzwaard.
Afgevoerd
De vrijdag geborgen achtersteven werd
naar de haven van Oudeschild ge
bracht en daar overgeladen in het bin
nenvaartuig „Eben Haezer" van schip
per Jochem Spithorst. Die zal zorgen
voor transport naar Alphen aan de
Rijn waar de afdeling onderwaterarche
ologie zeer onlangs (per 1 oktober)
een werkbasis in gebruik heeft geno
men. Hier zal het wrakstuk met sproei
koppen worden natgehouden geduren-
Op het Schilderend vond zaterdag een
aanrijding plaats toen een Opel-
bestuurder uit Den Burg schrok van
een geparkeerde aanhangwagen. Hij
week naar links uit waarbij hij in bot
sing kwam met een 46-jarige man uit
Den Burg in een Porsche. De Opel liep
aanzienlijke schade op en de Porsche
raakte voor ontzet.
De bromfiets van een 16-jarige jongen
uit Den Burg werd op de Laagwaalder-
weg door de politie uit het verkeer ge
nomen, omdat zij dachten dat deze
was opgevoerd. Technisch onderzoek
leerde dat dat inderdaad het geval
was. De „foute" onderdelen werden in
beslag genomen.
[paar weken zijn boven de
li duinen zeilvliegers actief,
aan sport die hier tot dusver
geheel niet werd beoefend.
weken geleden waren enke-
nsen bezig bij het strand van
loorn, waar ze profiteerden
opgaande luchtstroom, ver-
likt door de straffe westen
door de duinrand wordt
ituwd. Op die manier kan een
li worden bereikt van tiental-
•iters en een ervaren zeilvlie-
81 dan langdurig in de lucht
s9 j.l. probeerde een drietal zeil-
het boven de duinen in de
ran De Muy, waarbij werd op-
fn van de hoge voormalige
ik die de grens vormt tussen de
stee polder en het duinengebied,
harde oostenwind leken de
goed, maar de vliegresulta-
den tegen. Omdat de lucht on-
was bleven de vliegers maar
'ld in de lucht en tegen de
'oen de lucht stabieler was,
•windkracht afgenomen, zodat
*toen niet best lukte. Bij geen
'is werd een grotere hoogte be-
•n ongeveer 35 meter boven de
id.
ing voor het experiment van
Harry Timmer en de gebroeders Paul
en Harry de Gier was dat eerstge
noemde hier vorige week een paar da
gen op vakantie was. „Mijn oog viel
toen op dat lange, rechte en hoge
duin aan het eind van de Muyweg,
waar je bij oostenwind volgens mij pri
ma zou kunnen vliegen. Ik heb toen
mijn zeilvrienden Paul en Harry opge
beld en we zijn met onze spullen hier
heen gekomen".
Illegaal
Probleem bij het zeilvliegen is het ille
gale karakter. Landen en opstijen mag
maar op enkele plaatsen langs de Ne
derlandse kust, zoals IJmuiden waar
gelegenheid bestaat om bij een zeil-
vliegschool een opleiding te volgen.
De (niet ongevaarlijke) sport wordt
daar in de weekenden bij gunstige
kondities door tientallen mensen tege
lijk beoefend. Of dat ook op Texel zou
kunnen gebeuren is twijfelachtig. De
ervaringen die tot dusver zijn opge
daan wijzen niet op bijster gunstige
omstandigheden. Het feit dat de dui
nen gemiddeld te laag zijn wordt blijk
baar onvoldoende gecompenseerd
door de meestal krachtige wind.
Nog afgezien van de schade die de
startende en landende zeilvliegers zou
den kunnen aanrichten in de kwetsba
re duinbegroeiing en het aangrenzende
argrarische gebied. De kans is klein
dat de plaatselijke overheid aann deze
vorm van sportbeoefening zal
meewerken.
Zwevend els een meeuw boven Elerland. De vluchtjes van zaterdag waren echter van korte duur.