,Geen
i het
afbreuk recreatie
Dennen-gebied"
m
niet nee voordat je
weet waarover je praat"
Concept-beheersplan Staatsbosbeheer:
- 'IW
aar
I. R. BAURICHTER OVER NATIONAAL PARK
Zffi
fcMb;
Zon, maan en hoog water
1 1! J DAG 27 NOVEMBER 1987
TEXELSE COURANT
PAGINA 5
50
45
Is we het beheer van De Dennen op de juiste wijze weten
te sturen, dan zullen we geen afbreuk hoeven doen aan
recreatieve belang van dit gebied. Dat kan vaak eenvou-
bijvoorbeeld door paden of andere voorzieningen te ver-
atsen. De mensen zoeken dan vanzelf een ander stuk bos
de recreatiemogelijkheden blijven op hetzelfde peil, en
elijkertijd zorg je ook dat de natuurwaarden niet worden
igetast. Het gaat erom de goede synthese te vinden." Al-
trachtte ir. P.L.J.M.A. Noelmans woensdagavond de
dscommissie en andere toehoorders gerust te stellen om
it de plannen van Staatsbosbeheer wat betreft het beheer
de Dennen.
ristische verblijfsmogelijkheden rond
De Koog in de laatste vijftien jaar. An
derzijds komt dat door de aantrek
kingskracht van het dennenbos.
Het beleid van Staatsbosbeheer voor
dit gebied zal weinig verschillen van
hetgeen op het moment al in de prak
tijk wordt toegepast. Het vorige be
heersplan dateert namelijk nog van cir
ca 1970, en veel ideeën daaruit gaan al
lang niet meer op. Met name de op
vattingen over het bosbeheer zijn aan
veranderingen onderhevig. Tegenwoor
dig wordt veel meer getracht in te spe-
Staatsbosbeheer is bezig met het opstellen van een be
heersplan voor het middengedeelte van het Texelse duinge
bied. Ook De Dennen wordt hiertoe gerekend. Het vorige be
heersplan (een meerjarenplan waarin precies staat aangegeven
op welke wijze de verschillende delen van het bedoelde gebied
moeten worden beheerd) dateert uit ca. 1970 en is inmiddels
door de tijd achterhaald. Voordat het beheersplan definitief
gestalte krijgt, geeft SBB belanghebbenden en betrokken in
stanties de kans om hun mening te geven. Zo heeft bijvoor
beeld de gemeente Texel de grote lijnen van het voorlopige
nieuwe plan opgestuurd gekregen. Na bestudering op de afde
ling ruimtelijke ordening, werd het concept woensdagavond
bediscussieerd tijdens de vergadering van de raadscommissie
ruimtelijk- en huisvestingsbeleid. Ir. P.L.J.M.A. Noelmans,
hoofd terreinbeheer in de provincie Noordholland was aanwe
zig om toelichting te geven.
Fietsen is één ven de vele recreatieve mogelijkheden in De Dennen. (Foto: Arend Nijkemp
beheersplan Dennen zal het duin- en bosgebied tussen paal 12 en paal 21 beslaan en is
nld in negen deelgebieden. De nummering correspondeert met de volgorde die in het
tl wordt genoemd.
gbv
\AR.
hoofd terreinbeheer in de provin-
Joord-Holland ging vrij gedetail-
in op een groot aantal vragen,
;undig bijgestaan door Ton Butter,
ictsassistent bij SBB Texel. Niet
n de recreatieve functie van De
nen en aangrenzende gebieden
nde een belangrijk aandachtspunt,
waren er veel vragen over de
in voor de agrarische gronden
in het gebied.
louder Daan Schilling verkondigde
de gemeente wil dat de huidige
nsche gebieden in gebruik blijven
iet tot natuurgebied zullen worden
svormd als een agrariër zijn pacht-
ienkomst beëindigt. De overgang
bos naar agrarische grond wordt
slijk door veel mensen als prettig
en.
Butter vertelde dat het zo'n vaart
sl lopen. SBB zal, als bijvoor
een stuk weidegrond niet meer
It verpacht, inderdaad zélf het be
ter hand moeten nemen, maar
betekent niet dat men het gebied
iten verruigen. ,,We houden in dat
wel grasland, maar met andere
ssting (geen kunstmest, geen
ijdingsmiddelen) ontstaat een heel
vegetatie, 't Is ook maar net
natuur noemt. Vroeger, voordat
mstmest-tijdperk aanbrak, waren
rilanden zelfs niet anders..."
ig concludeerde dat het ook om
ig van het landschap gaat: een
moet ook als weiland herken-
zijn. „Maar verder is er eigenlijk
verschil van mening. Een boer
et maximale rendement uit zijn
nd halen en past daarom een an-
eheer toe dan Staatsbosbeheer."
ezorgdheid over de circa 18 hecta-
irarische enclaves in het beheers-
d werd met dergelijke verklarin-
'oor een groot deel weggenomen.
Deelgebieden
oordgrens van het beheersgebied
trokken ter hoogte van paal 21
ten noorden van De Koog), en
uiden is het gebied begrensd
de weg naar het Jan Ayeslag
12). Er zijn negen deelgebieden:
lerstrand e.o. (110 ha),
ingnollen (100 ha), 3.bosgebied
'rtiient (20 ha), 4.Kerckeland e.o.
il, 5.bosgebied Everstekoog, incl.
180 ha), 6.Duinpark (80 ha),
ekersvallei (130 ha), 8.De Dennen
ha), 9.Westerduinen (175 ha).
Dus behalve De Dennen valt ook het
aangrenzende duingebied binnen het
„beheersplan Dennen". Geconstateerd
wordt dat juist dit deel van het totale
Texelse duingebied de grootste recrea
tieve opvangfunctie heeft. Enerzijds
komt dat door de expansie van de toe-
len op natuurlijke processen (dood
hout laten liggen, natuurlijke verjon
ging, loofbosontwikkeling). Niet alleen
uit natuur- en landschapsoogpunt
heeft dat positieve kanten, het kost
ook minder.
Dennen
Van de aanwezigen kwam hierop niet
temin kritiek. ,,De Dennen moeten De
Dennen blijven, wat de Texelaars be
treft", vatte Schilling deze kritiek sa
men. Toehoorder Jan Duin vond het
oprukken van het loofbos tussen de
dennebomen niet zo geslaagd: ,,lk zou
zeggen: tot hier en niet verder. In de
winter is het bos een plaats waar veel
Texelaars gaan wandelen en dan geven
deze bomen een kaal, troosteloos aan
zicht. De belevingswaarde is groter
met alleen dennen." Soortgelijke gelui
den waren te horen van de commissie
leden Huitema-Vos (CDA) en Roeper
(PvdA). Butter gaf een adequaat ant
woord: hij toonde een plattegrond
waarop loofbos en dennenbos was in
getekend. Het bleek dat het loofbos
maar een zeer klein percentage van
het totale gebied in beslag neemt. Eer
lijkheidshalve gaf hij toe dat veel loof
bos in opkomst is, als ondergroei van
de dennen. „Alleen dennen, of den
nen met kale ondergroei maakt in de
winter niets uit, maar in de zomer is
het bos aantrekkelijker. Veel toeristen
blijken het bos als zeer afwisselend te
ervaren."
Duin vroeg voorts of het dunnen van
het bos, dat gepaard gaat met het
rustverscheurende geluid van motorza-
gen, minder frequent kan geschieden.
Butter vertelde dat het best een jaar
of vijf rustig kan blijven, als SBB zou
kiezen voor een grote aannemer van
de overkant. „Maar dan wordt het een
veldslag als in één keer zoveel bomen
worden gekapt." Nu wordt het dunnen
uitbesteed aan een Texelse aannemer,
een situatie die goed bevalt.
Loofbos dient niet alleen als verfraai
ing, maar ook om een stabieler bos te
maken. Met deze argumenten is
destijds besloten tot aanplant van an
dere bomen dan dennen. Nu het bos
ouder is, kan er een overwegend loof
bos ontstaan, als men de natuur zijn
gang zou laten gaan. Dit ondanks het
feit dat er ook natuurlijke verjonging
van dennenbomen plaatsvindt. Ir.
Noelmans verklaarde dat het nu een
kwestie van beheer is om een even
wichtig opgebouwd bos te verkrijgen.
Zeewind
Noelmans vertelde dat Staatsbosbe
heer van plan is de westelijke zijde van
het bos te voorzien van een loofbos
singel, als bescherming tegen de zilte
zeewind. Op de bestaande bosgrens
(dus geen verschuiving ervan) zullen
jonge eiken worden geplant, met als
doel het achterliggende bos meer luw
te te verschaffen, zodat het zich beter
kan ontwikkelen. Bij eikebomen, moet
niet worden gedacht aan dertig meter
hoge exemplaren, dat zou in deze om
standigheden (zeewind) zelfs onmoge
lijk zijn. De aanplant zal het dan ook
zwaar te verduren krijgen, zodat het
realiseren van een singel een langdurig
proces zal zijn. De eikjes worden van
binnenuit het bos geplant, een karwei
waar SBB inmiddels mee bezig is.
Peter Bakker (PSP) vroeg de opbouw
van lage boompjes naar hoog, te
handhaven. Butter antwoordde dat dit
de bedoeling ook is, sterker nog: het
kan zelfs niet anders.
Wethouder Schilling opperde een ka
rakteristiek stuk „donker" dennenbos,
zoals tegenover het Duinpark aan de
Randweg, niet verloren te laten gaan.
Ton Butter vertelde dat dat naar alle
waarschijnlijkheid wél zal gebeuren.
Het type boom dat daar staat, hoort
in de SBB-opvattingen niet in De Den
nen thuis. De bomen worden gauw
ziek en vallen te gemakkelijk om. „On
verantwoord om opnieuw zo'n stuk
bos aan te leggen", zei Butter beslist.
Bramen
„De Texelse bevolking houdt van in
maken", begon Peter Bakker zijn plei-
„Niets is slechter dan janken in een hoekje en nee roepen". Dat
zei woensdagavond de heer I. R. Baurichter, consulent voor
ruimtelijke en economische advisering bij het KNOV, toen hij in
hotel De Lindeboom sprak over de mogelijkheid om de duinen
van Texel tot nationaal park te maken. Essentie van zijn betoog
was dat Texel en met name de ondernemers in overleg moeten
treden met de rijksoverheid om precies te bepalen wat de ge
volgen van de parkstatus zullen zijn voor het eiland en pas dan
een standpunt moeten innemen.
Baurichter hield zijn lezing voor de leden
van het Texels Verbond van Ondernemers
na afloop van het huishoudelijk gedeelte
van de jaarvergadering. Hij sprak uit een
zekere praktijkervaring, want als vertegen
woordiger van het bedrijfsleven is hij
nauw betrokken bij de procedure die
gaande is om de duinen van Schiermon
nikoog tot nationaal park te maken. Daar
is thans sprake van een „park in oprich
ting"; de definitieve stap moet door de
gemeenteraad aldaar nog worden gezet.
Baurichter gaf de Texelse ondernemers
het advies eens naar Schiermonnikoog te
gaan om te vernemen wat hun daar ge
vestigde collega's van de parkplannen
vinden. Hij legde er de nadruk op dat de
regels en mogelijkheden die in het kader
van het park van kracht zullen worden
niet bij voorbaat vast staan. „Het is het
resultaat van onderhandelingen, waarbij
recht wordt gedaan aan de specifieke si
tuatie waarin het betrokken gebied ver
keert". Hoewel de spreker zich uitdrukte
in voorzichtige termen liet hij zich duide
lijk afkeurend uit over de houding die
Texel tot dusver heeft ingenomen ten
aanzien van deze problematiek. „Texel
heeft het park met kracht verworpen.
Waarom? Je moet zoiets alleen afwijzen
als je weet waarover het gaat. Anders
zou je er wel eens spijt van kunnen krij
gen dat je nee hebt gezegd."
Ook op Schiermonnikoog was de bevol
king in eeiste instantie zeer afwijzend.
Met name de angst voor inmenging door
instanties van het vasteland in eilander
aangelegenheden, speelde een rol. Op
een gegeven moment is besloten een af-
koelperiode in acht te nemen en eerst
eens te onderzoeken wat het park in de
praktijk voor het eiland zou kunnen bete
kenen. Er kwam een overlegorgaan waar
in niet alleen milieu-organisatie en het mi
nisterie participeren maar ook de plaatse
lijke bedrijven en de bevolking. In dat
overlegorgaan worden de plannen „voor
gekookt" met als resultaat een ontwerp
beheeisplan met een financiële regeling.
Er is geld gekomen voor verbetering van
het bezoekerscentrum en voor fietspaden
en de ondememeis van Schiermonnikoog
zijn tot de ontdekking gekomen dat ze
nu meer bij het beheer van het eiland
zijn betrokken dan ooit tevoren.
Partnership
Spreker legde er de nadruk op dat het
allerminst kwalijk is dat ondernemers met
de overheid om de tafel gaan zitten om
tot gezamenlijke planvorming te komen.
Het is zelfs hypermodem en wordt aan
geduid als „public private partnership".
Dat geldt niet alleen voor de parkdiscus
sie maar ook voor thans reëel aan de or
de zijnde kwesties zoals de bijstelling van
het recreatiebasisplan, het bestem
mingsplan buitengebied en het plan voor
de uitbouw van „Ecomare". Deze plan
nen zullen voor een belangrijk deel bepa
len hoe de eeiste tien jaar er op Texel
gaan uitzien. De ondememeis moeten
zich opstellen als serieuze overlegpartners
en hebben wat dat betreft al een eerste
stap gedaan door hun betrokkenheid bij
het Toeristische Aktieplan, dat erop is ge
richt het eiland nog aantrekkelijker te ma
ken, met name voor de sportieve recreant
die wat meer te besteden heeft.
Bufferzones
Parktegenstander J. C. Dros zei dat het
kleine Schiermonnikoog met zijn beperkte
landbouwareaal niet is te vergelijken met
Texel en herinnerde aan de bufferzones
en stiltegebieden die krachtens de
parkstatus kunnen worden opgelegd,
waardoor het effect van de beschermen
de maatregelen niet beperkt blijft tot de
duinen, maar zich uitstrekt tot diep in het
agrarische gebied. De bruto omzet van
de economische bedrijvigheid van Texel
zou daardoor verminderen en dat zou te
rugloop van de werkgelegenheid beteke
nen met alle ongunstige maatschappelijke
gevolgen van dien, zoals het verdwijnen
van scholen. Hoe treurig de gevolgen zijn
van natuurbeheer in agrarisch gebied il-
lustreeide Dros door te wijzen op de
ganzenboerderij „Zeebuig". Ooit was daar
sprake van een jaaromzet van f400.000,—.
„Nu werkt daar nog maar één man en
die heeft zoveel tijd over dat hij vliegles
sen neemt".
Baurichter gaf toe dat Texel andeis is
dan Schiermonnikoog, maar ging ervan
uit dat het beheersplan daar dan ook re
kening mee zal moeten houden Hij gaf
aan dat ook natuurbescherming en na
tuurbeheer economische betekenis heb
ben. „De meeste mensen komen immers
om de natuur naar Texel. Als er mogelijk
heden zijn om Texels „eigene" verder te
ontwikkelen, moeten die worden
aangegrepen".
Dat van beschermende maatregelen geen
sprake is als het park niet doorgaat is
een misverstand. Zonder parkstatus kun
nen de terreinbeheerders zoals Staatsbos
beheer vrijelijk hun gang gaan zonder
verantwoording schuldig te zijn. Aanwij
zing tot staatsnatuurmonument is ook
zonder meer mogelijk. Alleen de
procedures
die aan de parkaanwijzing vooraf gaan,
geven recht op inspraak. Voor zover er
sprake is van beperkingen in de aan de
duinen grenzende gebieden, kunnen deze
financieel worden gecompenseerd. In de
ze tijd van beperking van de landbouw-
produktie is dat niet meer zo'n afschrik
wekkende gedachte
Voor- en nadelen
Op een vraag van Martin Wamaar zei
Baurichter dat de voordelen van het park
bestaan uit het recht op inspraak en de
financiën die beschikbaar komen, ten/vijl
ook het promotie-effect niet moet worden
onderschat. De aanwijzing tot park ver
sterkt het imago als aantrekkelijk natuur
gebied, waar toeristen opaf komen. Als
nadelen noemde Baurichter de bemoein-
gen van de hogere overheid, hoewrel die
inmenging allerminst is uitgesloten als het
park er niet komt. Wamaar veronderstel
de dat het rijk niet zomaar een cadeautje
geeft en voor het geld invloed wil ver
werven om de natuur te beschermen,
kennelijk omdat men vindt dat het anders
niet goed gebeurt. Dat werd door de
spreker niet ontkend, maar hij zag geen
controverse Wie zou er bezwaar hebben
tegen het behoud van de natuurlijke
waaide van terrein dat reeds natuurgebied
is? „Het is allemaal onderhandelbaar.
Maak de balans op en bekijk het vooral
op de lange termijn. Leg je nergens op
vast, voordat alles duidelijk is". Wamaar:
„En als de gemeenteraad nee zegt?"
Baurichter: „Dan gaat het park niet door.
On Schiermon^:| zijn ook nog men
sen aie atwijzend zijn, maar de agrarische
en middenstandsvertegenwoordigers in
het overlegorgaan zeggen dat ze blij zijn
dat ze zijn ingestapt".
dooi om bepaalde soorten bomen en
struiken waarvan de mens letterlijk het
vruchtgebruik heeft (zoals bramen,
tamme kastanjes, rode bessen), in de
variatie op te nemen. Bakker ziet daar
een educatieve functie aan verbonden:
het zoeken en plukken van vruchten
brengt de mensen natuurbesef bij.
Butter antwoordde dat SBB geen ver
andering zal aanbrengen in de periode
dat er vrij kan worden bramen geplukt.
Maar hij betwijfelde of SBB „met
voorbedachte rade" tot aanplanting
van bepaalde andere gewassen is over
te halen.
Daan Schilling zei dat de „oprukkende
groene bordjes" hem een doorn in het
oog zijn. Dat was Noelmans met hem
eens, en hij hoopte dat het aantal ver
bodsbordjes zal kunnen verminderen,
omdat naar zijn mening het publiek de
laatste jaren voorzichtiger met de na
tuur omspringt. Ton Butter wist te ver
tellen dat dat van meer factoren af
hankelijk is. Deze week verleende een
rechter vrijspraak aan iemand die te
rechtstond wegens het overtreden van
de verboden. De rechter oordeelde dat
één lijn prikkeldraad niet voldoende is,
maar dat een gebied met tenminste
twee lijnen moet zijn afgezet om vol
doende duidelijk te maken dat men
het gebied niet mag betreden....Het
zelfde geldt voor de verboden
toegang-bordjes, die zouden ongeveer
om de 75 meter moeten worden ge
plaatst. voordat van juridische straf
baarheid sprake kan zijn. De aanwezi
gen waren het erover eens dat dit een
kwalijke ontwikkeling is.
Bezuinigingen
Politiek Den Haag staat privatisering
van taken van Staatsbosbeheer voor,
hetgeen als een bezuinigingsmaatregel
kan worden opgevat. Welke maatrege
len genomen zullen worden, is nog
onduidelijk. Voor wat De Dennen be
treft, wordt de grootste kostenpost
veroorzaakt door de voorzieningen die
ten behoeve van de recreatie zijn aan
gebracht, zoals toiletten en onderhoud
van paden. Minder geld kan eventueel
gevolgen hebben voor de kwaliteit van
deze voorzieningen, aldus lichtte Ton
Butter ons desgevraagd toe.
De commentaren zullen door de plan
makers van SBB worden „meegeno
men" in de opstelling van het definitie
ve beheersplan, dat in de loop van
volgend jaar het licht zal zien. Voor
dien krijgt de gemeente de concept
tekst nogmaals opgestuurd, zodat men
precies weet wat er gaat gebeuren en
eventuele knelpunten mogelijk nog
kunnen worden verholpen. Voorts is
SBB van plan om eind volgend jaar
met een ontwerp voor het zuidelijk
duingedeelte te komen. Begin dit jaar
werden de grote lijnen van het toe
komstige beheersplan voor de noorde
lijke Slufter reeds besproken. De open
bare bijeenkomst in het Eierlandsche
Huis trok toen een massa belangstel
lenden. De drie concepten zullen uit
eindelijk samen één beheersplan vor
men.
De zon komt 1 december op om 8.25
uur en gaat onder om 16.32 uur.
Maan: 28 nov. E.K.; 5 dec. V.M.
Doodtij: 30 november
Hoog water ter rede van Oudeschild:
Vrijdag 27 november 12.18 en
Zaterdag 28 november 0.56 en 13.19
Zondag 29 november
Maandag 30 november
Dinsdag 1 december
Woensdag 2 december
Donderdag 3 december
Vrijdag 4 decmeber
Zaterdag 5 december
Aan het strand is het ongeveer een
uur eerder hoog water.
Laagwater valt gemiddeld 6.15 uur na
hoogwater.
2.06 en 14.45
3.26 en 16.27
4.40 en 17.41
5.48 en 18.42
6.51 en 19.33
7.45 en 20.13
8.29 en 20.45
