/eenre/s met zeeziekte
erugtocht nog mistig
A
f
PITSBERGENEXPEDITIE IETS ACHTER OP SCHEMA
88
Dssloop Den Hoorn
etsdieven
Toeristenbelasting
vijf cent omhoog
Schijnbeweging
Motor in beslag
Valse „snip"
Drankrijder
lG|Nj jiNA 7
TEXELSE COURANT
VRIJDAG 19 AUGUSTUS 1988
iet
andora" bij het vertrek uit de Oudeschilder haven op 10 juli.
bij, aldus de schipper. De baai waa
rin het schip lag afgemeerd, werd
het gezegde „Geen bericht, goed bericht" klopt, dan hebben de twaalf avonturiers die op 10
per zeilboot de Oudeschilder haven verlieten met als bestemming Spitsbergen, voet gezet op
vaste pakijs van de Noordpool en zijn ze alweer op de terugtocht. Het laatste teken van le-
dateert van 6 augustus: een telefoontje vanuit het noordelijkste postkantoor ter wereld in
sund op Spitsbergen. De laatste brief werd drie dagen eerder gepost, in Spitsbergen's hoofd-
d Longyearbyen. Expeditieleider Jan Knippenberg verhaalt daarin over de avontuurlijke heen
die een dag of drie langer duurde dan gepland. Op Spitsbergen zou de verloren tijd weer
■den ingehaald, zodat de „Pandora" voldoende zeiltijd resteert om op 3 september weer in
jerland te arriveren.
hun aanhoudende zeeziekteverschi|n-
selen. In zijn totaliteit mocht het ge
zelschap overigens als fit worden
beschouwd. De verrassend aangena
me temperaturen deden de rest: in
Longyearbyen werd 17 graden Celsi
us gemeten en dat staat daar gelijk
aan een hittegolf. Gemiddeld is het
in augustus een graad of drie boven
nul.
Kapitein Haak
Aanvankelijk had het er in het geheel
niet naar uitgezien dat de expeditie
met vertraging Spitsbergen zou be
reiken. Voortvarend doorkliefde de
tweemaster tijdens de eerste week
de Noordzeegolven. Eenmaal werd
zelfs een snelheid van twaalf knopen
in een nacht behaald, zodat de „Pan
dora" ruimschoots voorlag op het
geplande tijdschema, dat voorzag in
een gemiddelde van honderd mijl per
etmaal. De bemanning had in die
eerste dagen „slechts" af te rekenen
met de gevreesde zeeziekte. Al in
het Molengat hingen enkele avontu
riers lijkbleek over de railing. Op de
kotter TX 19 van Fup Krijnen waar
mee familie en bekenden de reizigers
uitwuifden, was overigens hetzelfde
het geval. „Lotsverbondenheid", al
dus Jan Knippenberg in zijn brief.
„De Knip" behoorde tot de eersten
die toegaven aan de protesten van
de maag. Texelaar Jan Moens stond
daarentegen vrolijk fluitend aan dek.
„Jan Moens grijnsde me toe, terwijl
ik groen van ellende over de railing
hing. „Heb je dat met kanoen op zee
nooit, Knip?", vroeg hij, de oude
zwerver. „Ga jij maar eens in die ka
no, Moens", probeerde ik terug te
zeggen, maar het bleef in mijn keel
steken. Overigens een grote kracht
►27
hetgeen sinds 6 augustus is
[gevallen tussen de 78 en 81
len noorderbreedte, kan slechts
den gegist. In het laatste tele-
igesprek met Nederland deelde
pper Ben Veenstra uit Harlingen
zijn vrouw Cora mee dat de te
en route volledig afhankelijk was
de wind. Spitsbergen had een
nge winter (voor poolcirkel-
•ippen) achter de rug, waardoor
drijvende pakijs niet zo ver was
ggedrongen als gewoonlijk. Bij
unstige winden zouden de impo-
e ijsvelden in de richting van
•delijk Spitsbergen worden
:uwd, waardoor de Pandora"
gedwongen voor anker zou
iten blijven liggen.
uitstapje naar het vaste pakijs,
[a\s hoogtepunt van de Ristori-
zeiltocht in het programma
opgenomen, konden de twaalf
irenden (onder wie zoals bekend
Irie Texelaars Jan Knippenberg,
Moens en Peter Lock) dan wel
iun buik schrijven. En de route
g door de betoverende Hinlo-
straat eveneens, ,,'n Kwestie van
achten en uitproberen", had in-
ïatie bij een lokaal weerstation
erd. Ook voor de meteorologi-
deskundigen daar waren de
in van de wind onvoorspelbaar;
weer stormachtig, dan weer stil,
anuit diverse richtingen.
6 augustus echter leken de om-
idigheden gunstig. Optimistisch
elde schipper Veenstra dat de
idora" zonder grote problemen
pakijs zou kunnen bereiken. Ver
ens zou worden geprobeerd om
(inlopenstraat te bevaren. Het
tsje Alesund lag er schitterend
aan alle zijden begrensd door glet-
schers. De plaatselijke bevolking had
de mond nog vol van een ijsbeer die
enkele dagen voordien zomaar het
dorp was komen binnenlopen, een
bijzonder geval, ook in die streken.
De Nederlanders waren in elk geval
gewaarschuwd.
In de eerste dagen van hun verblijf
op Spitsbergen had een deel van de
groep al voorzichtig een gletscher
bewandeld, terwijl enkele anderen
zich eindelijk konden uitleven met de
meegebrachte kajaks. Ontspanning
en rust was'het motto in Longyear
byen. Sommigen brachten een be
zoek aan de dokter in verband met
Het weerkundig station op Jan Mayen, waar Jan Knippenberg uiterst gastvrij werd ontvangen. Hij
mocht er telefoneren naar Nederland en kreeg een piekfijne maaltijd voorgeschoteld.
de crossloop in Den Hoorn ver
enen vrijdag 91 deelnemers aan
start. Het was goed weer en net
vorige week werden enkele sei-
ntijden verbeterd. Ingrid van Lu-
verbeterde haar eigen beste tijd
23 seconden tot 17.07 minuten
ook Roald van der Slikke was
v sneller dan hiervoor: 15.50 mi-
in, beide tijden werden gereali-
'd op de 4 kilometer. Aanstaande
lag wordt de laatste crossloop in
Hoorn gehouden. De start is
10 uur precies vanaf het sportter-
aan de Witteweg en de inschrij-
is geopend vanaf 19.00 uur. Na
op worden niet alleen de dagprij-
uitgereikt, maar ook de klasse-
itsprijzen. De uitslagen waren als
t:
vrije inschrijving: 1. Minne Goënga,
5, 2, Theo Franchimon, 28.22; 3. Jan
28.23. 8 km. veteranen: 1. Joop van
'ongen, 31.20, 2. Piet Bakelaar, 31.58; 3.
km Schober, 32.41. 4 km vrouwen vanaf
1. Ingrid van Lubek, 17.07; 2. G van
21.45, 3. Buijtenhuis, 22.17. 4 km
"en vanaf 15 jaar: 1 Fred Oellers, 14.56,
ank van Hebei, 15.47; 3. D Dijker, 16.14.
'jeugd t/m 14 jaar: 1. Roald van der Slik-
5.50; 2. Bastiaan van Hebei, 17.42, 3.
van der Slikke en Daniël Eggermont
6.
tolitie hield dinsdag op camping
Ismansduin twee jongens aan,
herder die dag bij paal 9 een
hadden gestolen. De eigenaar
de fiets had de daders herkend
fc politie ingelicht. De dieven zijn
-jarige inwoner van Limmen
l?n 20-jarige jongen afkomstig
|jhe.
Zo idyllisch kan het zijn In de noordelijke wateren. De .Pandora" voor de kust van Jan Mayen. In de verte de contouren van de Berenberg. Het hout
op de voorgrond is niet toevallig gefotografeerd. Aangetoond wordt dat erin geval van een gedwongen barre overwintering voldoende brandhout voor
de greep ligt. Desondanks stierven hier in de winter van 1634 zeven Hollandse walvisvaarders een Ijzige dood
De Berenberg zwart vulkanisch gesteente met een laag sneeuw In 1970 kwam de vulkaan volko
men onverwacht tot een eruptie en moest de basis in allerijl worden geëvacueerd Negen van de
twaalf bemanningsleden beklommen de berg.
Expeditieleden trachten de Berenberg op Jan Mayen te bedwingen
aan boord, deze Texelaar. Van alle
markten thuis en voor geen zeetje
vervaard. „Kapitein Haak" hebben
we hem gedoopt. Hij lijkt er al echt
op: die grijns en dat groeiende stop
pelbaardje", aldus Knippenberg.
Rookwolken
Op weg naar de Shetlandeilanden
waren de opvarenden op afstand ge
tuige van de dramatische explosie
op het olieplatform „Alpha Rig".
Rookwolken aan de horizon maakten
duidelijk dat weliswaar het spoor
van Willem Barentsz werd gevolgd,
maar dat men de realiteit nog niet
had verlaten. Maar spoedig werd aan
boord het leven van alledag weer
hervat. Ketelbinkie en kok
Simon Bos ontpopte zich als gang
maker en bioloog Watze de Vries
hield eveneens de stemming erin
door onwaarschijnlijk echt zeehon
dengeluiden na te bootsen. Met
schrijven, lezen, praten, slapen,
brood bakken, tekenen en vooral
peinzen werd de tijd aan boord door
gebracht. Geschiedenisleraar Jan
Knippenberg beschrijft in zijn brief
hoe hij historische gebeurtenissen
aan zich ziet voorbijtrekken. Bijvoor
beeld naar aanleiding van het her
denkingsteken bij het Walrusgat
nabij het eiland Jan Mayen. In de
17e eeuw verloren daar zeven Hol
landse walvisvaarders het leven bij
een barre overwintering. Terwijl een
storm het vertrek van Jan Mayen
met twee dagen vertraagt, bedenkt
Knippenberg welk drama zich
destijds moet hebben voltrokken.
„Nu is het soms koud, maar de win
ter is veel erger. Donker en ijskoud
Gierende poolstormen. Zo uit het
Groenlandse. Dat hadden die zeven
nimmer meegemaakt. Ze hadden er
van gehoord dat wel, maar dat haalt
het niet bij de realiteit. Het is net als
het lezen van een boek. Je maakt
het mee en toch weer niet; als het
rot gaat, kun je je onttrekken." Knip
penberg concludeert dat juist daar
om de reis die de twaalf nu maken,
een bijzonder goede ervaring is: nie
mand kan zich onttrekken en ieder
reist zijn eigen boek.
Tegenvallers
De eerste halte was niet Jan Mayen,
maar de Shetland Eilanden De groep
had een ontmoeting met een Frans
stel dat zojuist van Spitsbergen was
teruggekeerd. Daarnaast leverde ook
een gesprek met een Britse meteoro
loog nuttige informatie op over wat
nog zou gaan komen. De eerste te
genvallers dienden zich ook aan.
Kort nadat de Shetlands gedag wa
ren gezegd, trok de wind krachtig
aan tot 8 a 9 Beaufort. Schipper
Ben Veenstra koos de verstandigste
weg en zeilde met dezelfde vaart te
rug naar de haven van Lerwich op
de Shetlands. Daar bleek dat een
der zeilen was gescheurd. Een plaat
selijke zeilmaker hielp de Nederlan
ders voor een bescheiden bedrag en
een fles Juttertje uit de nood. Ook
de Satnavsatellietnavigatie haperde,
zodat er een monteur aan te pas
moest komen. Hetzelfde euvel zou
echter later nogmaals de kop opste
ken. Met de gunstige wind was het
hierna afgelopen Uiteraard mocht
niet worden geklaagd over het uit
blijven van de verwachte zware zee
gang, maar de gezapige wind die
men ervoor in de plaats kreeg, was
ook niet alles.
Jan Mayen maakte een verpletteren
de indruk, vooral door de imposante
Berenberg: een 2270 meter hoog
gedrocht van zwart vulkanisch
gesteente, bedekt door de witte
sneeuw van het noorden. Op zater
dag 24 juli werd deze berg door deel
van de groep (acht mannen en een
vrouw) beklommen De groep ging
pas na elf uur 's avonds op pad, in
het noorderlicht.
Het verlaten van Jan Mayen gaf we
derom problemen. Aan het bevaren
van de Jan Mayenbank met zijn on
diepten, tussen de rotsen en in het
ijskoude water, kleefden zekere risi
co's, „Als het mis gaat, dan gaat
het hier goed mis", concludeert
Knippenberg. Met een voorspelde
wind van 12 Beaufort werd het dan
ook raadzaam geacht zich voorlopig
goed schuil te houden. Toen het er
gste voorbij was en er kon worden
uitgevaren, kwam de „Pandora" ech
ter niet ver. Materiaalpech zorgde er
voor dat het verblijf op Jan Mayen
weer werd verlengd. Driemaal bleek
ook in werkelijkheid scheepsrecht en
vanaf dat moment was het stevig
doorkoersen geblazen, richting Spits
bergen. De wisselende winden (ook
vele windstiltes) bewerkstelligden
dat menigmaal de motor moest wor
den gebruikt om met al teveel ach
terstand op het schema op te lopen.
Na een kleine week kwam Spitsber
gen's hoofdstad Longyearbyen in
zicht. Knippenberg lag toen al drie
dagen te kooi, geplaagd door zee
ziekte.
„Zonde van het voortreffelijke voed
selpakket van Jan Stolk", schrijft hij.
Het gevoel van misselijkheid werd
gestimuleerd door de ruimte in het
schip. Voor twaalf personen is het
schip toch wel wat krap en de venti
latie laat te wensen over.
Zeker was inmiddels ook dat het
verblijf op Spitsbergen korter zou
moeten duren dan gepland. Twee
weken veranderden in anderhalve
week, waarbij het onontkoombaar
was dat enkele onderdelen van het
programma moesten worden ge
schrapt. Wat er wel of niet is ge
daan op Spitsbergen, werd niet
vermpld. Dat zal pas duidelijk wor
den als de Pandora" weer in de be
woonde wereld is teruggekeerd.
Als de raadscommissie voor finan
cieel, economisch en technisch be
leid er donderdag aanstaande mee
accoord gaat, zal het college de ge
meenteraad voorstellen de toeristen
belasting 1989 met 5 cent per nacht
te verhogen. De woonforensenbe-
lasting gaat 5% omhoog.
Tot verhoging van genoemde be
lastingen moet tijdig worden beslo
ten om de logiesverstrekkers de
gelegenheid te geven de wijziging in
hun informatiemateriaal te verwer
ken, Verhoging van andere plaatselij
ke belastingen komt binnenkort aan
de orde. Zoals bekend zouden B en
W de toeristenbelasting eerst met
één cent per jaar optrekken. Daarvan
is dus afgezien. De verhoging is nu
vijf cent in een keer; de eerste jaren
daarna kan verhoging achterwege
blijven.
Oneens
Eén van de collegeleden is het niet
eens met de voorgestelde verhoging
van de toeristenbelasting en de
woonforensenbelasting. Volgens hem
is de verhoging te fors en zou daar
om belemmerend kunnen werken
voor de toeristenstroom naar Texel.
Inplaats daarvan zou hij alle gemeen
telijke belastingen met 3% willen
verhogen inplaats van met 2% zoals
door de meerderheid van het college
wordt voorgesteld.
Twee personenauto's raakten woens
dag omstreeks half een 's middags
met elkaar in botsing op de Mo-
kweg. Een auto belandde daarbij in
de droge greppel naast de weg en
werd, evenals de andere auto, flink
beschadigd. Geen der inzittenden
werd gewond. Beide auto's reden op
de Mokweg in zuidelijke richting. De
aanrijding werd veroorzaakt door de
bestuurder van de voorste auto, een
69-jarige Groninger. Hij week in
eerste instantie uit naar de linker
weghelft, waar hij in de berm leek te
zullen stoppen. Op het laatste mo
ment bedacht de man zich en stuur
de weer naar rechts, waar inmiddels
de achter hem rijdende auto,
bestuurd door een 37-jarige man uit
Anna Paulowna, bezig was met een
inhaalmanoeuvre. Die werd de rech-
terberm ingedrukt en kwam in de
greppel tot stilstand.
De politie nam maandagavond de
motor van een 21jarige inwoner van
Kamperduin in beslag. De motor
voerde geen achterlicht en boven
dien was de kentekenplaat gedeelte
lijk afgeplakt. De motorrijder werd
aangehouden op de Pontweg.
Bij een bank in Den Burg werd dins
dag een vals biljet van honderd gul
den ontdekt. Het is onbekend wie
het biljet heeft afgegeven en wan
neer. De politie heeft het biljet in
middels in handen gegeven van de
Centrale Recherche Informatiedienst.
Bij een controle op de Postweg werd
in de nacht van dinsdag op woens
dag een automobilist uit Oudaarde
(Zuidholland) aangehouden, die met
teveel drank op achter het stuur was
gekropen. Hem werd een blaastest
en vervolgens een bloedproef afge
nomen, waarna een proces verbaal
en een rijverbod van acht uur volg
den.
