^DUD-SECRETARESSE VAN PRINS
N OORLOG WAS EVEN OP TEXEL
-V J
Oud-redacteur
nu predikant
En de laatste man deed
Ie deur achter zich dicht"
/liep Brave-Maks: verre rol bij Russenoorlog
i'ïV" -
din;
ia
'uurtoren 's winters onbemand
JTJ
iterne competitie
chaakclub begint
Activiteiten van
Vrije Opvoedkunst
Wagenmuseum open
in herfstvakantie
W
s.T'
Ons hart ligt op Texel..."
Pechvolle start
Texelse Boys
Seizoen begint weer
voor scouting Texel
Eerste plaats voor
softbalsters Texla
IR 'fJDAG 16 SEPTEMBER 1988
TEXELSE COURANT
PAGINA 5
an
ING
Texelse vuurtoren is onbemand.
Ie laatste man deed de deur ach-
^ri zich dicht", aldus Piet Stam,
JQ ofd van de kustwacht. Onder in-
ied van de bezuinigingen moesten
27' g personeelsleden afvloeien en de
iterende drie zullen werken vol-
ns een winter- en een zomer-
ister. Het winterrooster, dat van
september tot 15 mei loopt,
udt in dat één man met een „pie-
rondloopt en kan worden ges
meerd via kustwachtcentrum
ruiden, een tweede man onder-
udswerkzaamheden verricht en
n derde vrij is.
roke
78,
roke
77,
)uii
5541
n
lens besprekingen over het sa-
nstellen van een winterrooster is
or de kustwachters het voorstel
jaan dat ze in de donkere uren
I wacht zouden houden in de to-
Overdag zijn er wel wandelaars
strandpaviljoenhouders die eventu-
calamiteiten signaleren. Dit voor-
I werd afgewezen.De toren zal in
zomerperiode wel zijn bemand,
aar dan alleen in de uren dat het
it is, dus van 6.00 of 7.00 uur tot
1.00 of 23.00 uur.
let houdt in dat we zomers veel te
el uren maken en dat 's winters
leten compenseren met veel vrije
aldus Stam. Hij blijft in dienst,
enals Frans Dresens en Piet Nota.
t noodnummer van de toren
2222-270) wordt gehandhaafd. Als
niemand zit wordt automatisch
orverbonden naar het kustwacht-
itrum te IJmuiden. „Wij zijn echter
it van de wereld, we blijven bereik-
ir voor lokale gebeurtenissen of
igen onder nummer 02222200),
lus Stam. „De praktijk zal moeten
wijzen hoe het verder loopt. Ik
ik dat men er nog wel op terug
aandagavond om 20.00 uur begint
De Lindeboom de interne competi-
van schaakclub En Passant. Op de
ige week gehouden jaarlijkse ver-
dering werd onder meer besloten
interne competitie voorlopig vol
ts het zogenaamde Keyzer-
iteem te blijven spelen, wat in-
udt dat de deelnemers steeds wor-
n gekoppeld aan een tegenstander
1 ongeveer gelijke speelsterkte. En
ssant hoopt hiermee de drempel-
ies weg te nemen die sommige
lisschakers ten aanzien van het
ibschaak hebben en een aantal
luwe deelnemers voor de competi-
te kunnen inschrijven.
Jeugdschaak
Jk dit jaar verzorgen schakers van
Passant weer een cursus schaken
or de jeugd. Wie belangstelling
eft kan zich aanmelden op maan-
gavond om 19.00 uur in De Linde-
lom. Voor de gevorderde
ugdspelers zullen clubschakers aan-
izig zijn om het tegen hen op te
men. De beginners worden weg-
js gemaakt in de geheimen van het
haakspel met behulp van speciaal
irvoor door de Schaakbond ontwik-
Id lesmateriaal. De kosten voor
elname aan de jeugdcursus bedra-
n 77,50.
komt". Hij en zijn medewerkers wil
len mensen attenderen op het ver
hoogde risico nu de torenbewaking is
verminderd, door het geven van voor
lichting. „We denken daarbij aan le
zingen op scholen of campings,
misschien in samenwerking met de
reddingmaatschappij".
Torenbezoek
Het openstellen van de vuurtoren is
een groot succes gebleken: zeker
23.000 mensen beklommen het ge
vaarte „We zijn er nu even mee
gestopt omdat het bezoekersaantal
terugliep en het personeel even tijd
nodig heeft om aan de omschakeling
te wennen", aldus Stam. Het ligt in
de bedoeling de toren weer open te
stellen in Kerst-, voorjaars- en zomer
vakantie.
De vuurtoren staat ter beschikking
van de Rijkspolitie te water, evenals
voor andere instanties als bijvoor
beeld waterstaat.
De Vereniging voor Vrije Opvoed
kunst, afdeling Texel, organiseert dit
najaar weer een aantal activiteiten.
Op de eerste plaats is er de cursus
„Opvoeding van het kind van 0-7
jaar", onder leiding van Marga Ho-
genboom en Hannelore Speelman.
Deze cursus wordt gegeven op
woensdagavond in de Vrije School
Texel, Gasthuisstraat 55, Den Burg,
steeds om 20.15 uur. Naast algeme
ne inzichten over dit onderwerp zal
aandacht worden besteed aan kinder
tekeningen, de achtergrond en de be
tekenis van sprookjes en aan de
zintuigontwikkeling. De kosten bedra
gen 75,— per avond. Voor verder in
lichtingen kunt u contact opnemen
met Marga Hogenboom, 02228 -
852 of Hannelore Speelman, 02228
- 682. Verdr gaat op maandag 10 ok
tober een leesgroep van start bij Ge-
nia Purmer, Oesterstraat 23,
Oosterend. Gelezen wordt: „Anthro-
posofie, een wegwijzer" van Maria
Loosjes-Roelofs, uitg. Vrij Geestesle
ven. De bedoeling is iedere veertien
dagen bij elkaar te komen om 20.15
uur. Opgeven bij Genia Purmer
02223 - 896. Tenslotte is er de cur
sus Aquarelschilderen onder leiding
van Rob van Dongeren vanaf maan
dag 24 oktober, steeds om 20.15 uur
in de Vrije School Texel. De kosten
bedragen 77,50 per avond, inclusief
materiaal. Opgeven bij Rob van Don-
geren 02228 - 282. Alle verdere ac
tiviteiten van de Vereniging voor Vrije
Opvoedkunst zullen tijdig in de agen
da van de krant verschijnen of via af
fiches worden aangekondigd.
Het Agrarisch en Wagenmuseum in
De Waal blijft dit seizoen langer open
dan eerst de bedoeling was. Het pu
bliek kan er nu tot en met de her
fstvakantie terecht. Ingaand heden
zijn de openingsuren echter 13.00 tot
17.00 uur van maandag tot en met
zaterdag en 14.00 tot 16.00 uur op
zondagen.
Ar ie Breet. voormalig radactaur van da Taxaiaa Courant.
Arie Breet, oud-redacteur van deze krant, is tegenwoordig Doops
gezind predikant in Den Helder. Hij was altijd al geïnteresseerd in
theologie, maar kreeg pas op latere leeftijd kans zich daar geheel
in te verdiepen. Hij brengt met zijn vrouw veel tijd door op Texel.
Hij logeert dan op camping Pranger. „Als de kans zich voordeed,
zouden we dolgraag weer naar Texel terug willen, want daar ligt
ons hart...."
De 65-jarige Arie Breet is geboren
Zaankanten maar kwam eind 1945
naar Texel om als drukker te gaan
werken bij Jan Brüggeman. Na een
half jaar stapte hij over naar concur
rent Langeveld en de Rooij. „Gerrit
Logman zat tegen z'n pensioen aan,
vandaar dat ik kwam", aldus Breet.
Breet volgde Jan de Waal op als re
dacteur van de Texelse Courant. Dat
was van korte duur. In 1962 nam de
familie Breet echter afscheid van het
eiland. „De studiemogelijkheden voor
onze kinderen waren op het eiland
gering en daar er in die tijd nog wel
werk was aan de overkant,zijn we
weggegaan. En de spijt die we daar
nu van hebben komt te laat".
Via Andijk en Amsterdam kwam het
gezin in Enkhuizen terecht, waar het
achttien jaar heeft gewoond. Sinds
kort wonen Arie Breet en zijn vrouw
in Den Helder. „Dan kunnen we op 't
fietsie naar het eiland!"
Contacten
„Ik denk altijd met veel plezier aan
de contacten die ik nu nog heb met
de oud-collega's op Texel, zoals Jan
Kramer en zijn zoon Joop, die ik nog
als leerling heb meegemaakt".
Arie Breet heeft ook goede herinne
ringen aan zijn periode als redacteur.
„Ik ben samen met een redacteur
van een Haagse krant een keer van
zee gehaald door de reddingboot. We
zaten in een volgboot voor wadlopers
die voor het eerst van Texel naar
Vlieland gingen. We waren er bijna
toen we motorpech kregen. De red
dingboot kwam eraan te pas en mijn
vrouw werd via Scheveningen radio
gealarmeerd".
Ook aan de overkant werkte Breet
voor grafische bedrijven en als redac
teur. Maar hij ging zich ook steeds
meer richten op het kerkelijk leven.
„Ik ben van huis uit Hervormd. Later
ben ik echter bewust Doopsgezind
geworden omdat daar een zekere vrij
heid van geloven is. Daar wordt niet
gezegd hoe je moet geloven, je mag
geloven, zonder dwang. De bijbel is
wel het fundament, maar de stelregel
is niet zozeer de woorden, maar de
daden", aldus Breet.
Zelfstudie
Breet kreeg les van professor Hartt-
dorf, die vroeger in De Waal als Her
vormd predikant werkte. „Theologie
interesseerde me altijd al, maar we
trouwden, er kwamen kinderen dus
er moest brood op de plank komen".
Pas later kreeg Breet de kans zich
meer in godsdienstleer te verdiepen
via het Doopsgezindseminarie en
door zelfstudie.
Door een samenloop van omstandig
heden belandde het echtpaar in Den
Helder. „Mijn wortels liggen daar.
Mijn grootvader en vader zijn er ge
boren en getogen".
Een paar jaar terug is een straat naar
de grootvader van Arie Breet ge
noemd, de Bakker Breetstraat. De
man was evangelist die in die straat
zelf een kerk heeft gebouwd.
Broeder
Sinds Breet in Den Helder woont
heeft hij zich helemaal op de gods
dienst toegelegd. „Mijn stelling is: wij
moeten geen kerken prediken, maar
wij moeten de vrede prediken". In
Den Helder werkt de Doopsgezinde
gemeente samen met Remonstranten
en Hervormden onder de naam „Drie
master". „Men noemt mij geen predi
kant of dominee, maar broeder. In de
Doopsgezinde wereld werkt men met
broeders en zusters".
Breet doet in Den Helder veel pasto
raal werk: het bezoeken van zieken
en ouderen. Maar ook praten met
jongeren hoort erbij. Daarnaast zorgt
hij voor de preken op zondag.
Hij is geregeld gastpreker bij kerk
diensten op Texel en in Friesland.
Techniek
De Texelse Courant wordt door fami
lie Breet nog twee keer per week
gespeld. „De inhoud van de krant is
met de tijd meegegaan. De techniek
staat niet stil. Er is in de grafische
wereld enorm veel veranderd. In mijn
tijd gebeurde het zetten nog met de
hand", aldus Breet.
Het toerisme was tijdens Breets're-
dacteurperiode net in opkomst. „Ik
heb nog wel eens wat geschreven
over mensen die in kippenhokken
werden ondergebracht. Dat werd me
toen niet in dank afgenomen". Fami
lie Breet had in die tijd aan het Schil
derend zelf een pension, genaamd
"De Open Deur". „Waar we nu wo
nen in Den Helder staat die naam
niet op de gevel, maar iedere Texelaar
is er wel welkom. Hendrik Baskeweg
119, telefoon 02230-30979.
Breet heeft geen heimwee naar zijn
periode bij de Texelse Courant „Het
vak boeit me, nog steeds, maar de
theologie boeit me meer".
oensdag was een delegatie oud-
izetsmensen uit Haarlem op Texel
gast. Onder leiding van oorlogs-
storicus en oud-Texelaar Wim Kalk
en uit Den Helder en Jaap Keijzer,
id-ondercommandant van de BS
t Oudeschild, maakten leden van
Bond van Oud-illegaal Werkers
OW) Haarlem een rondrit over het
land. In het gezelschap bevond
ch iemand die zich in de oorlog
ihter schermen heeft ingespannen
n de geallieerden te laten ingrijpen
de opstand van april 1945: me-
'ouw Miep Brave-Maks. voormalig
icretaresse van prins Bernhard tij-
!ns de tweede wereldoorlog.
sar verhaal is door Kalkman opgete
ld in diens boek „Texel, Europa's
atste slagtveld" dat handelt over de
>stand der Georgiers. Vorige week
'tmoette Kalkman mevrouw Brave
3) bij toeval voor het eerst, tijdens
spreekbeurt in Haarlem voor de
)W aldaar. Mevrouw Brave kreeg
die gelegenheid van Kalkman het
bord om zelf haar geschiedenis te
"tellen. Als secretaresse van de
'os verbleef zij een groot deel van
oorlog in Londen en keerde in de
Inter van 1944/'45 terug naar Ne-
"land. In Apeldoorn had de prins
hoofdkwartier. Daar kreeg in april
Do kranslegging bij het monument van de algemene begraafplaats.
1945 mevrouw Brave het bericht dat
Texelaars met de reddingboot naar
Londen waren overgestoken om hulp
te vragen van de geallieerden, omdat
op Texel het georgische bataljon in
opstand was gekomen tegen de Duit
sers. De prins was toen niet in Apel
doorn aanwezig, waarop mevrouw
Brave zelf het heft in handen nam.
Samen met Peter Tazelaar, een voor
aanstaand verzetsfiguur, ging zij per
jeep (die ergens „versierd" moest
worden) op zoek naar prins Bernhard.
De nodige gevaren onderweg trotse
rend belandden zij via Brussel
tenslotte in Reims, in het hoofdkwar
tier van de geallieerden. Inderdaad
was de prins daar, en naast hem zat
iemand die werd aangeduid als „de
generaal". „Pas toen ik oog in oog
met hem stond, besefte ik dat dege
ne die naast de prins zat, generaal
Eisenhouwer was", aldus een vrien
delijke Miep Brave woensdagmiddag
op Texel.
Haar missie slaagde echter niet: mili
taire actie op Texel zou de voedsel
hulp aan hongerend bezet Nederland
in gevaar brengen. Over die voedsel
hulp waren toen geheime besprekin
gen met de Duitsers gaande.
Mevrouw Brave had echter haar best
gedaan voor de Texelse bevolking en
de Georgiers. Had zij toendertijd wel
licht een band met Texel?
Mevrouw Brave: „Ja. Mijn ouders
maakten in 1911 hun huwelijksreis
naar Texel. Daar zit nog een leuke
anekdote aan vast: op een dag gin
gen zij zwemmen in zee, hetgeen
toen niet veel gebeurde. Zij waagden
het zelfs zonder badpak te gaan
zwemmen. Daar hielden ze echter
snel mee op, toen mijn moeder ont
dekte dat ze werden bespioneerd
door de vuurtorenwachterLater
ben ik zelf ook meerdere malen met
mijn ouders op Texel op vakantie ge
weest."
In 1976 kreeg mevrouw Brave een
Georgische herinneringsmedaille.Op
bevrijdingsdag ontmoette zij tijdens
een officiële plechtigheid een hoge
Russische functionaris, afkomstig uit
Georgie. Pas toen kwam voor de man
uit Georgie de aap pit de mouw: al
tijd was verondersteld dat de opstan
dige Georgiers door de geallieerden
zonder meer in de steek waren gela
ten. Dertig jaar na dato bleek plotse
ling dat er achter de schermen wel
degelijk pogingen waren ondernomen
om militaire hulp te bieden. Dat
maakte veel indruk en twee dagen
later moest mevrouw Brave naar de
Russische ambassade in Den Haag
komen. Daar kreeg zij de onderschei
ding, die zij woensdag bij haar be
zoek aan Texel ook droeg.
Het bezoek aan Texel was min of
meer een vervolg op Kalkman's
spreekbeurt. Het gezelschap uit Haar
lem was met de boot van half twaalf
uit Den Helder gekomen. „Gids"
Kalkman voerde de oud
verzetsmensen onder meer langs De
Hemmer, een plaats die ooit door het
Texelse verzet was aangewezen als
lokatie voor dropping van wapens en
dergelijke. Daarvan is nooit gebruik
gemaakt.
In Bos en Duin werd een lunch ge
bruikt, waarna de rondrit per touring
car werd hervat. Gestopt werd bij de
begraafplaats Loladze op de Hoge-
berg en de Algemene Begraafplaats
aan de Kogerstraat. Oud-verzetsman
Na het behalen van de Texelcup wa
ren de verwachtingen hoog gespan
nen, maar Texelse Boys heeft een
ongelukkige competitiestart ge
maakt. Het stugge en hardwerkende
Hauwert kende enkele mazzeltjes en
kon een 2-0 overwinning boeken.
Vooral de eerste helft had Texelse
Boys de kansen. Na een afwachtend
begin werd Hauwert stevig op de
eigen helft vastgezet. Door een ster
ke middenveldbezetting met Bert Wit
te en Ronald van de Wetering kon de
thuisploeg alleen met lange halen de
spitsen bereiken. Het jonge centrale
verdedigingsblok met Richard Maas
en Barry Betsema verleende goed
steun in de opbouw. Barry Betsema
zag een hard afstandsschot op het
ouderwetse vierkante houtwerk be
landen. Een voorzet van Alfred Bak
ker werd door Bert Witte panklaar
gemaakt maar doelman Butter keerde
het schot van Frank de Grave De
hoekschop leek een goal van Bert
Witte op te leveren, maar opnieuw
brachten de vingertoppen van Butter
redding. Vlak voor rust viel het doel
punt aan de andere kant. Een twijfe
lachtige vrije schop werd razendsnel
door A. Houtsma genomen. R. Vriend
maakte gebruik van dit moment van
onoplettendheid. Zijn schot ging
voorlangs, maar de meegesprinte
linksbuiten R. Dijkstra maakte het
werk af. Na rust kwam Hauwert me
teen op 2-0. Een ongevaarlijk schot
van J. Wappenkamp werd van rich
ting veranderd zodat Boys-keeper
Kees Kooy kansloos was. Meteen
hierna bracht trainer Bakker aanvaller
Erik Schneider in het veld voor verde
diger Erik Boogaard. Achterin werd
een tegen een gespeeld zodat de
Boys nu een geweldig veldoverwicht
creeërden. Het aanvalsritme van de
eerste helft kon echter niet meer
worden gevonden. Texelse Boys hoeft
gezien het spel zeker niet te wanho
pen voor de nabije toekomst.
Scouting Texel gaat weer van start.
De spits wordt afgebeten door de
welpen (jongens 7 tot 11 jaar) op
maandag vanaf 18.30 uur. De kabou
ters (meisjes 7 tot 11 jaar) zijn don
derdag om 18.30 uur aan de beurt.
Gidsen, verkenners, rowans en sher
pa's hebben vrijdag 23 september
om 19.45 uur een napraatavond met
dia's en foto's van het grote zomer
kamp in het Duitse Wegberg. Familie
leden en bekenden zijn ook welkom.
Wie belangstelling heeft voor scou
ting Texel kan de eerste zes weken
gratis meedoen. Inlichtingen bij N.SIij-
derink, tel.02220-2374.
In de beslissende wedstrijd tegen
het meisjes-softbal junioren team
van Heiloo heeft Texla duidelijk re
vanche genomen op de eerder tegen
dit team geleden nederlaag: 20-4.
De inzet van deze wedstrijd was de
eerste plaats in de B-poule van de
junioren klasse.
Toch leek het er aanvankelijk op, dat
Texla een eenvoudige overwinning
zou behalen. Drie veldfouten bij de
eerste drie slagmensen van Heiloo
zorgden voor een 0-3 achterstand,
voordat de eerste nul viel. Vanaf dat
moment liet de verdediging echter
geen steken meer vallen en kon Hei
loo worden aangepakt. In de gelijk
makende slagbeurt bleek al snel, dat
het pitchen niet sterk verzorgd was
bij de tegenstanders. In een lange
slagbeurt met veel 4-wijd en zes
honkslagen, liep Texla uit tot 11-3. De
wedstrijd was eigenlijk al beslist en
Texla nam gas terug. Na de tus
senstanden 14-3 en 20-3, brak de
vierde en laatste inning aan. Heiloo
scoorde haar vierde punt, maar het
einde van de wedstrijd kwam na een
attent dubbelspel, uitgevoerd door
Yvonne Witte en Renate Kramer. An
dere hoogtepunten waren de aangooi
van catcher Bianca van der Wetering
op tweede honk speelster Minke Kra
mer, die een nul opleverde en het
slaan van Yvonne Witte, Renate Kra
mer en Marieke Schneider die ieder
twee honkslagen produceerden. Bij
Marieke zat daar zelfs een
3-honkslag tussen. Jeaniet van Hoo-
gen debuteerde verdienstelijk en nam
twee punten voor haar rekening. Na
deze laatste competitiewedstrijd heb
ben de speelsters nog twee toernooi
en voor de boeg: zaterdag 17
september het eigen Texela toernooi
en zondag 25 september het toer
nooi van Zuidvogels uit Huizen.
J. Blanken legde daar namens alle
aanwezigen bloemen bij het monu
ment. De reis werd voortgezet rich
ting De Cocksdorp. Daar werd
gestopt bij de plaats nabij het red
dingboothuis waar destijds de red
dingboot „Joan Hodshon" richting
Engeland te water ging, en werd ge
dineerd in „De Hoop". Burgemeester
Schipper was daarbij ook aanwezig.
