Reconstructie leverde
177 nieuwe woningen op
raai staaltje dorpsvernieuwing afgerond
Deel van bewoners
Schilderend naar
Pater Witteplein
:R 1! NSDAG 1 NOVEMBER 1988 TEXELSE COURANT PAGINA 7
elen
sn he
Mki
alwaï
er 1
irkijkje vanaf de Keesomlaan naar de jongste uitbreiding van het Pater Witteplein. Links op
voorgrond de nieuwe premie A-koopwoningen, daarachter de iidentiek ingedeelde
ningwet-woningen. Rechts de garages die later aan het plan werden toegevoegd en een af-
rstameiding vormen voor de tuinen van de bewoners van de Molenstraat.
Verhuiswagens reden de afgelopen dagen af en aan op het
Pater Witteplein. Donderdag werden daar namelijk de laatste
nieuwe woningen opgeleverd. Daarmee kwam een einde aan
een ingrijpend nieuwbouwproject rond de roomskatholieke
kerk van Den Burg. In vijf jaar tijd onderging het gebied dat
wordt omsloten door de Molenstraat, Keesomlaan, Hollewal
en Weststraat („reconstructiegebied RK-kerk") een complete
gedaanteverwisseling. De „gaten" in dit deel van Den Burg
werden opgevuld met 77 nieuwe woningen en tien garage
boxen. „De absolute limiet, het resultaat van voortdurend
passen, meten en veel, héél veel praten", aldus de betrokken
gemeenteambtenaren (Commijs, Smit) en verantwoordelijke
wethouder (Schilling). Met hen wordt teruggeblikt op de
thans afgeronde reconstructie en komen nieuwe voornemens
ter sprake.
in in augustus 1982 de voormali-
supermarkt van Maas op de hoek
ststraat/Gravenstraat door brand
rd verwoest, raakten de al enkele
en bestaande plannen voor sane-
g van de buurt in een stroomvers-
ling. Eind december van hetzelfde
r kwam de beschikking van het
rond, zodat in 1983 de eerste
nfase kon worden uitgevoerd. Fa-
1 behelsde de bouw van zestien
woningen (zeven hat-eenheden en
negen woningwet-woningen) op de
„Maasvlakte", op de plaats van de
afgebrande supermarkt dus. Later in
dat jaar (september) werd fase 2 op
gestart: realisatie van 11 hat's en 11
woningwet aan de Weststraat.
De saneringsplannen dateren van
1980 en hebben van meet af aan be
trekking gehad op het gebied dat nu
is vernieuwd. Geschatte kosten: ƒ2,1
miljoen. Toen al stond het ingrijpende
karakter van de reconstructie vast.
Het oude Meubelhuis Texel aan de
Hollewal bijvoorbeeld zou moeten
worden afgebroken. Datzelfde gold
voor enkele nog in bedrijf zijnde,
maar in slechte staat verkerende boe
renschuren. Met bijna alle bewoners
van de Molenstraat en Weststraat
zouden onderhandelingen moeten
worden gevoerd over de verwerving
van particuliere grond. Ook het kerk
bestuur was partij, want een groot
deel van de pastorietuin moest
plaatsmaken, evenals het kosterswo
ninkje aan de Molenstraat. Onderhan
deld werd ook met ondernemer Joop
Maas van de „4=6"-supermarkt.
Al met al zat er in eerste instantie
weinig schot in de uitvoering van de
plannen. Mede kwam dat ook door
dat de gemeentelijke aandacht ge
vestigd was op nieuwbouw in de
gloednieuwe buitenwijk „De Mars".
Gaten opvullen
In 1982 was er een wisseling van de
wacht op bestuursniveau. Het nieu
we college van B en W was er voor
stander van om eerst de „gaten" in
de dorpskern op te vullen en pas la
ter de toegewezen bouwcontingenten
volop te gebruiken voor de buitenwij
ken. Voorbeelden van deze strategie
zijn (naast het Pater Witteplein en
omgeving): de „Krakeling" (waarmee
het laatste braakliggende terrein in de
wijk noord-west van Den Burg werd
bebouwd), acht woningwetwoningen
aan de Stolpweg in Den Hoorn en
het woningbouwproject aan de Mul
derstraat in Oosterend.
Enkele maanden nadat het nieuwe
college was aangetreden, zorgdede
brand bij Maas ervoor dat de ge
noemde saneringsplannen plotseling
weer zeer actueel werden. De ge
meente werd daarbij door VROM op
het goede spoor gezet. Van die zijde
werd namelijk gewezen op het be
staan van een rijksregeling „re
constructie en sanering" (later het
provinciale fonds „stads- en dorps
vernieuwing") Deze regeling diende
ter stimulering van vernieuwing van
stads- en dorpskernen en kwam erop
neer dat de overheid 80 procent van
de grondaankopen zou subsidiëren
(mits daarvoor redelijke prijzen zou
den worden betaald).
reaus (Zeeman en Jan Visser/c.q.
Bouwfonds Nederlandse Gemeenten).
uiteindelijk kon worden verworven.
Inmiddels was het echter al augustus
1987.
Wijzigingen
Inhoudelijk werd het plan enigszins
gewijzigd. Eerst zouden namelijk al
leen woningwet-woningen worden
gebouwd. Besloten werd om ook pre-
miebouw toe te passen: 50 procent
premiekoop A en 50 procent woning
wet, hetgeen beter haalbaar bleek.
De aantallen zouden zich in de vol
gende vijf jaren echter nog wijzigen.
De oorspronkelijke plan-opzet ging
namelijk uit van 54 (4- en 5-kamer-
)woningen, zonder garageboxen en
op dezelfde plaats waar de huizen nu
werkelijk zijn gebouwd, 'n Ruime op
zet dus, maar ook daarvan moest na
enige tijd worden afgeweken. Dat
was een financieel verhaal. Gezien de
stijgende grondkosten en limitering
van de stichtingskosten moesten er
méér woningen worden gebouwd om
de prijzen van de huizen te kunnen
drukken. Om toch niet al teveel aan
kwaliteit te moeten inleveren, moest
de gemeente financieel het onderste
uit de kan zien te halen. Alle denkba
re mogelijkheden om ergens geld los
te peuteren werden aangegrepen.
„We hebben er vreselijk voor moeten
zweten, maar achteraf hebben we
het maximum eruit weten te slepen."
Zo was het bijvoorbeeld mogelijk om
dankzij een gezamenlijke inspanning
met de woningbouwvereniging lagere
huren te bewerkstelligen. Voor het
verwerven van grond en opstallen
werd in totaal ƒ1,3 miljoen subsidie
verkregen.
Uitgeknepen
Erkend wordt dat sprake is van een
„uitgeknepen" plan. „Die 77 wonin
gen plus garages is de absolute li
miet. Anders hadden we moeten
gaan stapelen."
De term „uitgeknepen" geldt niet al
leen voor de minder ruime opzet.
Ook op allerlei voorzieningen en de
tails moest worden bezuinigd om bin
nen de stichtingskosten te kunnen
blijven. Wethouder Daan Schilling;
„De aannemers hebben er niet veel
aan verdiend, maar de kwaliteit heeft
daaronder niet te lijden gehad. Texel
se aannemers zijn niet de gemakke-
lijksten als het op
prijsonderhandelingen aankomt, maar
wat betreft de kwaliteit van de af
werking moet ik ze complimenteren.
Er wordt in deze jaren tachtig prima
gebouwd."
In het reconstructiegebied werd ge
bouwd door drie aannemersbedrijven
(Drijver, Visser en Duin) op basis van
tekeningen van twee architectenbu-
Snelheid
Schilling zegt zeer tevreden te zijn
over de snelheid waarmee de gehele
reconstructie is volbracht. Telkens
gesteund door een instemmende ge
meenteraad kon alwéér een fase
worden gerealiseerd. Snelle besluit
vorming was ook noodzaak, want
met het verkrijgen van 's rijks wo
ningcontingenten mag nimmer wor
den geaarzeld. Welke gemeente geen
uitgewerkte plannen op papier heeft
staan en/of de zaakjes niet goed voor
elkaar heeft, loopt het grote risico
achter het net te vissen. Of men
krijgt te weinig contingenten toege
wezen, öf er gaan niet benutte con
tingenten verloren. De gemeente
heeft in ambtenaar volkshuisvesting
Jan Commijs een specialist in huis
die zelden ofnooit een contingent aan
zijn neus voorbij ziet gaan.
Vier van de zes nieuw opgeleverde
woningwet-woningen aan het Pater
Witteplein worden betrokken door
bewoners van de nutswoningen aan
het Schilderend. Deze in eigendom
van de Woningbouwvereniging Texel
zijnde huisjes staan zoals bekend op
de nominatie om te worden
gesloopt. In de loop van volgend jaar
zal in opdracht van de WBV Texel
met nieuwbouw op dezelfde plaats
worden begonnen.
Éénmaal dreigde dat risico tijdens de
afgelopen vijf jaar Dat was in 1986,
toen als gevolg van een onteige
ningsprocedure niet verder kon wor
den gebouwd achter de RK-kerk. Als
de bliksem moesten toen de daarvoor
geplande contingenten worden veilig
gesteld: ze werden overgeheveld naar
De Mars. Fase 4 van de reconstructie
werd hierdoor met een jaar vertraagd.
De onteigeningsprocedure was het
gevolg van het enige geval waarin de
gemeente niet met omwonenden tot
overeenstemming had kunnen komen.
De aan de Molenstraat wonende fa
milie Peet-Witte weigerde principieel
om een groot deel van hun tuin te
verkopen, welk bedrag de gemeente
ook bood. De rechter stelde de ge
meente in het gelijk, zodat de grond
Ook menige andere woningbezit
ter/grondeigenaar huiverde bij de ge
dachte huizen in de achtertuin te
zien verrijzen. De emotionele aspec
ten maakten de onderhandelingen er
vaak niet eenvoudig op. Voor het ge
meentelijk grondbedrijf was het niet
altijd uitsluitend een kwestie van af
kopen, in een aantal gevallen moest
ook voor vervanging worden gezorgd.
Met een bewoner van de Molenstraat
bijvoorbeeld, van wie een deel van
de tuin moest worden verworven,
raakten de onderhandelingen in een
impasse. Uiteindelijk verhuisde de be
woner en kocht de gemeente diens
huis. Een ander voorbeeld was het
huis van een bewoonster van de
Weststraat, die daar al lang woonde.
Het huis verkeerde nog in redelijke
staat, zodat kon worden overwogen
om het te laten staan en pas over
enige jaren te vervangen door nieuw
bouw. Gewenst was dat eigenlijk niet
en tenslotte werd overeengekomen
dat de vrouw in kwestie vervangende
woonruimte op een steenworp af
stand kreeg. Voorts liggen de verhui
zingen van de supermarkt Maas
(naar de Vogelenzang) en de meubel
zaak Oosterhof (naar de Parkstraat)
nog vers in het geheugen.
Kerk zonder toren....
De onderhandelingen over de kerkelij
ke eigendommen vormen een hoofd
stuk apart. Het lokale
parochiebestuur stelde zich soepel
op, maar met heubisdom Haarlem
verliepen de contacten zeer moei
zaam. Het belangrijkste punt was wel
dat de bouwkundige afdeling van het
bisdom op het kerkgebouw wilde be
zuinigen. Overwogen werd zelfs om
de kerktoren af te brekenEn dat
terwijl de gemeente voor de kerk een
centrale plaats in het plan had inge
ruimd. Om het monumentale karakter
van het kerkgebouw te garanderen,
werd het pand op de gemeentelijke
monumentenlijst gezet. Voorts ver
plichtte de gemeente zich om de
kerkmuur op te knappen.
Enfin, ook deze onderhandelingen
werden tot een goed einde gebracht,
waarna het grote passen en meten
kon beginnen. Met bouwstroken en
straten (zoals de Hollewal) moest
worden geschoven, maar aan de uit
eindelijke situering van de te bouwen
woningen werd niets veranderd.
Lees verder pagina 9
plek zes jaar later. Rechts onderin de vorige weekopgeleverde huizen, waarmee de reconstructie werd afgerond. (Foto: Arend
Courant)
Nij-
Het reconstructiegebied zoals dat er begin september 1982 bijlag. Te zien zijn onder meer de restanten van de in as gelegde ,A=6"-supermarkt,
waardoor de plannen voor dorpsvernieuwing in een stroomversnelling werden gebracht. (Foto: archief gemeente TexelI
