Scherven brengen Hoornder
Vriendenkring veel
geluk
,Wering" en verdelging
loeten hand in hand gaan
Goed spel in leuk stuk
lemeente steunt strijd tegen ratten
exelse gezinnetjes
romoten Friesland
Spannende strijd
in wielerveldrit
Sportvissers vingen
254 centimeters vis
Redders voeren uit
voor jacht in nood
Keukenbrand
NSDAG 29 NOVEMBER 1988
TEXELSE COURANT
PAGINA 9
aast de Friese commissaris der ko-
ngin Hans Wiegel, spelen ook
I vee Texelse gezinnetjes een rol in
n videoproduktie ter promotie van
L provincie Friesland. Dat is niet zo
iel vreemd, mant de veertig minu-
•n durende film is vervaardigd door
ihn Smit van het Texelse bedrijf Vi-
jolux Productions. Hij maakte de
lm Ivolgens de Texelfilm-formule) in
Ijdracht van de VVV Friesland te
ïeuwarden.
e Texelse „acteurs" zijn het echt-
iar Cor en Carta Gmelich met hun
Lee dochters, en Koos en Gea Doe-
ndie met twee „geleende" doch-
Ls ten tonele verschijnen. Per gezin
aren zij tmee dagen met Smit op
id in Friesland. De gezinnen staan
odeI voor de categorieën toeristen
e de noordelijke provincie hoopt te
gkken. Het echtpaar Doeven mas
mrnamelijk te zien met de boot op
!t water, het andere stel kwam tel-
ins fietsend of wandelend in beeld,
''oor elke portemonnee wat wils"
is, met aandacht voor natuur, wa-
rlsportl en cultuur. In een allèraar-
gste scène prijst Wiegel, in
■hipperskostuum bij een „skütsje"
:riese schuit), hoogstpersoonlijk
•ijn" provincie aan. John Smit
isteedde liefst drie maanden aan de
■oduktie, maar het resultaat is er-
iar 'n Fraai opgenomen en uitgeba-
nceerd geheel, waarbij de eerste
ixelfilm fhet eerste produkt van Vi-
toluxl schril afsteekt. Smit maakte
Ie opnamen en verzorgde de pro-
jktie. Het scenario werd geleverd
lor Frits Oostvogel uit Amsterdam,
rwi/l radiopresentatrice Meta de
'ies het commentaar insprak. De
I iesland-film heeft Smit bovendien
I >en windeieren gelegd. Enkele Frie-
II bedrijven en organisaties fonder
11deren sponsors van de nieuwe pro-
I otiefilm) toonden interesse voor het
I ten vervaardigen van video-
I idrijfspresentaties. Verder is een
I ingepaste versie van de Friesland-
I 'm ook uitgebracht in Noord-
I merika, voor aldaar woonachtige
I iese emigranten. Mocht dit initiatief
I inslaan, dan kan Videolux een nieu
we markt aanboren. John Smit over-
I eegt om in dat geval ook van
II dere provincies dergelijke films te
maken, terwijl de distributie mogelijk
gjpk in andere landen IAustralië
Nieuw Zeelandkan plaatsvinden. De
FHesland-film is uitgebracht in vier
talen INederlandsFries, Duits en En-
•Is)
,,Het lijkt wel of ze een patent hebben op leuke stukken", merk
te een toeschouwer zaterdagavond op bij „Geluk brengt scher
ven" door toneelvereniging De Vriendenkring in Den Hoorn.
Inderdaad is de keuze van de stukken door deze vereniging de
laatste jaren gelukkig. Het blijspel viel in goede aarde en men
kreeg de zaal plat met prima spel van de juiste personen in de
juiste rollen.
Het stuk zit vol misverstanden. Ton
van Dam is een aardige, maar go
klustige man. Zijn vrouw To heeft
een afkeer van gokken. Ze heeft net
te horen gekregen dat ze zwanger is.
Ton blijkt een aanzienlijk bedrag te
hebben gewonnen in de staatsloterij
en in de toto, maar durft dat tegen
over zijn vrouw niet toe te geven.
Het nieuwtje gaat echter als een lo
pend vuurtje rond, mede verspreid
door roddelaarster Mien Klepper. To
denkt echter dat alle felicitaties haar
zwangerschap betreffen.
De toeschouwers konden zaterdag
getuige zijn van een spannende wie
lerveldrit. Van de eerste tot de laat
ste ronde was een strijd om de
eerste plaats tussen Richard Koop
man, Evert Koopman en Hans van
Osch die om beurten op kop reden
en alleen probeerden weg te komen.
Twee ronden voor de finish kwam
Hans van Osch op een achterstand
van 50 meter. In de laatste ronde
kwam hij toch weer bij en nam in de
laatste bocht zelfs de kop. In een
fantastische sprint over de laatste
150 meter en een spiegelglad
bospad, wist Hans van Osch zijn
wiel net enkele centimeters voor
Evert Koopman over de finishlijn te
drukken. Richard Koopman werd der
de op een fietslengte. Dirk Vinke die
voor het eerst meedeed, moest zijn
zoon Jordi toch voor laten gaan.
Uitslag:
1. Hans van Osch, 2. Evert Koopman; 3. Ri
chard Koopman; 4 Jan Buis; 5. Jacco Vinke;
6 Jordi Vinke; 7. Dirk Vinke; 8 Jos Hulsman.
Ondertussen ontstaat grote verwar
ring als de man van Mien, Arie Klep
per, ten tonele verschijnt. Hij lijkt als
twee druppels water op Ton en
wordt voor hem aangezien. Zijn grove
dronkenmansgedrag wordt hem niet
in dank afgenomen. Vooral Marie
Schriek, de moeder van To, krijgt het
met hem aan de stok.
Kees en Ina van lersel zijn vrienden
van de familie en staan hen met raad
en daad terzijde. Tons inwonende va
der Jaap van Dam lost de zaak op
door To loten toe te spelen. Hij scha
kelt weduwe Riet Benson in, die
moet vertellen dat To enkele grote
prijzen heeft gewonnen. Ze durft dat
niet aan Ton toe te geven
Als aan het eind van het stuk blijkt
dat iedereen wel eens een gokje
waagt in een of andere loterij, komt
de aap uit de mouw en wordt de
vrede getekend.
Dubbelrol
Bert Bruijn had een zware taak: hij
was zowel Ton van Dam als Arie
Klepper. Dat maakte enkele zeer snel
le verkleedpartijen achter het toneel
Zondag kwamen 23 vissers aan de
dijk van de Hornt achter de teermo-
len. Er deden ook drie jeugdleden
mee. Er zijn totaal 17 vissen gevan
gen met een gezamenlijke lengte van
254 centimeter.
Uitslag: 1. C. J. Huisman 93 cm. 6
vissen; 2. C. J. Bakker 29 cm. 2 vis
sen; 3. R Verhagen 27 cm. 2 vissen.
De volgende wedstrijd zal op zondag
18 december bij 't Horntje worden
gehouden.
noodzakelijk. In beide rollen kon hij
goed uit de voeten en met zijn spel
ontlokte hij vele lachsalvo's aan de
zaal.
Zijn tegenspeelster Bep van Duyn
verdient een groot compliment. Goed
verstaanbaar en vlot gespeeld zette
zij een jonge vrouw neer die zichbaar
verrukt was over haar zwangerschap.
Verwarring, nervositeit en blijdschap
kwamen zowel in haar gezichtsex
pressie als in haar spel goed tot uit
drukking.
Bedaard en droog-komisch was Wim
Jan Bakker in de rol van inwonende
vader Jaap van Dam. Op de juiste
momenten plaatste hij rake humoristi
sche opmerkingen. Dat bracht de la
chers op zijn hand.
Sergeant-majoor
„Een negatief ingestelde sergeant
majoor van een schoonmoeder", zo
werd ergens in de tekst de rol van
Gerdy Grabowski als To's moeder
Marie Schriek treffend weergegeven.
Gerdy speelde de stijve, strenge
vrouw goed, maar kon niet al haar
talenten kwijt in deze rol. Het sa
menspel met Bert Bruijn als de dron
ken Arie Klepper leverde enkele
superkomische scenes op.
Janny Schuyl speelde aarzelend de
rol van weduwe Riet Benson. Als ei
genaresse van de plaatselijke tabaks
winkel zorgt zij voor de lotto- en
totoformulieren. Janny Schuyl leek
wat onzeker en kwam pas in het
laatste bedrijf echt op dreef. Toen
Jaap van Dam haar ten huwelijk
vroeg, reageerde ze daar maar lauwt-
jes op.
Mien Klepper, een ordinaire rodde
laarster, werd prima op de planken
gezet door Anneke Hillebrand. Een
echte bemoeizieke tante die overal
haar neus in stak. Haar nieuwsgierig
heid was in haar stem te horen.
Aangevers
Kees en Ina van lersel werden keurig
neergezet door Marco Bakker en Git-
ta Witte. Zij fungeerden als aangevers
in het stuk. Niet echt rollen om uit te
bouwen. Gitta Witte begon angstig,
maar kreeg steeds meer vertrouwen.
wat haar rol ten goede kwam.
Veel lof moet worden toegezwaaid
aan regisseur Joop Groeskamp. Op
kleine gebaartjes was erg goed gelet,
waardoor alle rollen net iets extra's
kregen. Wat er in zat, werd eruit ge
haald en dat bezorgde de toeschou
wers een aangename avond.
Souffleuze Linda Zijm was niet één
keer te horen voor de zaal. Ze hoefde
dan ook nauwelijks in te springen,
want de rolkennis was goed. De gri
me was goed verzorgd door Gerdy
Grabowski en het licht door Olivier
Schilling.
De Texelse reddingboot .Siegfried
Egmundis" en de KNZHRM-
whipperploeg van De Koog waren
gisteren betrokken bij een reddingac
tie voor een in nood verkerend Scan
dinavisch jacht op de Noordzee. Tot
daadwerkelijk ingrijpen kwam het
niet: het stuurloze jacht kon namelijk
door de Helderse reddingboot „Su
zanne'' naar de haven van Den Hel
der worden gesleept. Alle drie
opvarenden werden in veiligheid ge
bracht.
De situatie liet zich aanvankelijk ern
stig aanzien. De aanleiding was een
paniekerig alarm dat omstreeks kwart
voor twaalf 's ochtends door de op
varenden van het jacht „Sagitarius"
werd gegeven. Vandaar dat de kust
wacht groot alarm blies: ingeschakeld
werden drie helikopters, de redding-
ie last heeft van ratten, moet ze niet alleen verdelgen maar er
iok voor zorgen dat vestiging van nieuwe ratten onmogelijk
ordt. Wering en verdelging moeten hand in hand gaan. Dat
as de essentie van de lezing die donderdagavond in „De Peli-
aan" werd gegeven door de heer D.P. Kempe van de afdeling
lestrijding van Dierplagen van het Ministerie van Volkshuisves-
ing. Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer.
eze „vertegenwoordiger van het
epartement van Nijpels" sprak tot
en publiek dat hoofdzakelijk be
tond uit agrariërs, van wie er velen
ampen met overlast van ratten. Hij
verd terzijde gestaan door Piet Bo-
r („van het departement van Ba-
tendregt", zei voorzitter P.C. Hin) die
lan gemeentewege instructie geeft
lij rattenbestrijding en belast is met
iet verstrekken van vergif.
tempé vertelde op aanschouwelijke
vijze, geïllustreerd met dia's veel
iver de levenswijze van rat en muis,
Ie wijze waarop zij schuren en wo-
lingen binnendringen en vooral over
ireventieve maatregelen en de tech-
nek die moet worden toegepast bij
iet toedienen van vergif. De gifsoor-
en die in de praktijk het beste resul-
aat opleveren veroorzaken allemaal
len dodelijke verandering van de sa-
nenstelling van het bloed van de rat-
len. De dood treedt pas in geruime
lijd na het eten van het vergif, waar-
loor het dier geen verband ziet tus-
ien het vergif en de onaangename
levolgen ervan. Ratten zijn slim. Als
te zien dat een soortgenoot sterft na
'et eten van een bepaalde stof, zijn
gewaarschuwd en eten er niet zelf
'en. Het tegenwoordig meest ge
buikte middel is haver dat gemengd
s met Warfarin. Het wordt onder an-
iere door de gemeente (gratis) ver
strekt.
Kistjes
Dit vergiftigde voer moet niet zomaar
srgens worden uitgestrooid, want
dan wordt het nat en onsmakelijk en
's de kans groot dat huisdieren of
kinderen ermee in aanraking komen,
tat gif dient in zg. rattenkistjes wor
den gedaan, die onder andere bij de
Aankoopcentrale te koop zijn maar
°ok zelf kunnen worden
9emaakt. De kistjes (zie tekening)
"loeten zo dicht mogelijk worden
neergezet bij plaatsen waar zich re
gelmatig ratten ophouden, dus bij
rattengaten en in de routes die de
dieren afleggen en die vaak vrij mak
kelijk herkenbaar zijn aan pootafdruk-
ken, sleepsporen en keutels. Heel
belangrijk is dat het gif telkens wordt
aangevuld, zodat de ratten zoveel
kunnen eten als zij lusten. Legt men
telkens een beetje neer, dan is de
kans groot dat de rat na het eten al
leen maar ziek wordt, opknapt en
vervolgens resistentie ontwikkelt
waardoor hij voor het gif min of meer
onkwetsbaar wordt.
Ratten zitten vaak in sloot- en wal
kanten, vooral als deze niet regelma
tig worden gemaaid. Hier kan het
voer het beste worden aangeboden
in een stuk pvc-pijp van 11 cm door
snee en een lengte van 70 cm. Deze
aan een kant dichtgemaakte pijp
moet in het talud worden gegraven,
iets schuin aflopend en aan de voor
kant verankerd met een pen die te
vens voorkomt dat (water)vogels bij
het gif komen.
Als ratten in huis of schuur zijn, zit
ten ze nogal eens achter de isolatie
platen van het dakbeschot. Het gif
kan hier worden toegediend in een
jampot die in een gat in de isolatie
plaat wordt geschroefd (tekening).
Nadeel
Bij toepassing van de gifmethode
trekken de dieren zich terug in hun
nest en gaan daar dood. Men vindt
de dode dieren dus lang niet altijd te
rug, maar volgens Kempe moet dat
nadeel voor lief worden genomen,
omdat alle andere veldelgingsmetho-
den minder effektief of verboden zijn.
Dat dode ratten niet zouden stinken
omdat ze door het gif zijn geconser
veerd, is een sprookje. Het vangen
van ratten met vallen, klemmen en
knippen is weinig effektief omdat er
meestal veel meer ratten zijn (tiental
len en soms zelfs wel honderden)
dan de paar dieren die op die manier
worden gepakt en bovendien zijn die
„overlevenden" dan gewaarschuwd.
Het met een knip of klem vangen
van een rat (of muis) die in een be
paalde en overigens afgesloten ruim
te is binnengedrongen heeft uiteraard
wél zin.
Wering
Voorkomen dat ratten zich vestigen
in de leef- en werkomgeving van de
mensen en zich daar in verbluffend
tempo (een rattenpaar levert 300 na
komelingen per jaar op) vermenigvul
digen is echter minstens zo belangrijk
als verdelging. Een boerenerf, cam
ping of particulier erf waar allerlei
rommel ligt opgeslagen is voor ratten
heel aantrekkelijk, vooral als er water
(de sloot) en voedsel (kippenhok,
composthoop, zakken vuilnis) in de
buurt is. Kempe toonde verder aan
de hand van allerlei voorbeelden aan
hoe ratten huizen en schuren kunnen
binnendringen: via het bekende „kat-
teluikje", brievenbus, ventilatiegaten
in de spouw, ondeugdelijke riolering
e.d. Weinig bekend is dat ratten goed
kunnen klimmen. Door een regenpijp
kunnen ze een hoge dakgoot berei
ken en vandaar onder de dakbedek
king komen. Dat is te voorkomen
door zo'n regenpijp aan de onderkant
af te sluiten met een soort
kraaienkap.
Zo werden nog tal van tips gegeven,
ook bij het beantwoorden van de ve
le vragen die werden gesteld. Duide
lijk werd dat de omgeving nagenoeg
„ratvrij" kan worden gemaakt en ge
houden als iedereen hier de hand aan
houdt. Rattenbestrijding, ook op
moeilijke plaatsen als vuilnisbelten, is
bepaald geen hopeloze zaak. Als
voorbeeld werd de Texelse stortplaats
genoemd, waar het vorig jaar nog
wemelde van de ratten. Dank zij wat
extra aandacht zijn er nu nog maar
enkele.
Informatie over rattenbestrijding zal
op 14 december ook worden gege
ven voor Texelse recreatieonderne
mers, na afloop van het huishoudelijk
gedeelte van de Recron-vergadering.
25 cm
Voerkist voor binnen
„We zaten rustig in de kamer te eten
en ineens hoorden we een luide
knal". Nauwelijks van de schrik beko
men deed J B. Hin zondagavond zijn
relaas. In de keuken van de familie
aan het Schilderend 64 had een pan
met vlees vlam gevat. Via de afzuig
kap was het vuur aangewakkerd en
de knal waarmee de oververhitte af
voerbuis losspatte, alarmeerde de
eters. Bij gebrek aan een deksel werd
het vuur afgedekt met een jas, wat
de vlammen snel deed doven. De in
middels gewaarschuwde brandweer
hoefde er niets meer aan te doen. De
zwartgeblakerde keuken stond nog
lange tijd vol rook.
boten „Suzanne" en „Siegfried Eg
mundis" en de whipperploeg van De
Koog. Verder werd de sleepboot
„Lies" uit Den Helder besteld en
werd opdracht gegeven om de nu
onbezette kustwachtpost Eierland te
bemannen. De positie van het jacht
was eerst onduidelijk. Uit de eerste
meldingen viel óp te maken dat het
zich noordelijk van de Eierlandsche
gronden zou bevinden. Niet veel later
echter zou het jacht al ter hoogte
van de Slufter zijn aanbeland. De vier
bemanningsleden van de „Siegfried",
die in de zware zee in het Eierlandse
Gat eerst in noordelijke richting wa
ren gaan varen, moesten concluderen
dat het geen zin had om nog achter
het in ijltempo zuidwaarts driftende
jachtje aan te gaan. Immers, er stond
een vervaarlijke deining, het zicht
was miserabel en tevens was de
„Suzanne" hard bezig om naar de
Skandinaviërs op te stomen. De
whipperploeg van De Koog stond op
het strand gereed om het jacht op te
vangen in geval het zou stranden. De
Kogers zouden het scheepje zelfs
niet eens in zicht krijgen. Inmiddels
was duidelijk geworden dat de pro
blemen aan boord van het jachtje
minder ernstig waren dan aangeno
men. Het stuurrad van de twee
master bleek afgebroken;
manoeuvreren werd hierdoor bemoei
lijkt, maar was toch nog mogelijk.
Hierop werden de helikopters terug
gefloten Voor de „Siegfried" en de
whipperploeg was de actie tussen
half twee en twee uur 's middags
weer ten einde. De „Suzanne" onder
schepte het jacht tussen De Koog en
de uiterton van het Molengat (onge
veer ter hoogte van paal 12), circa
anderhalve mijl uit de Texelse kust.
40 cm
0 6 cm
Voerkist voor buiten
Voerbuis lom in te graven
Pot met schroefdraadhals in isolatieplaat.
Arie Klepper IBert Bruijn) neemt het op tegen vader Jaap van Dam IWim Jan Bakker) Kees en
Ina van lersel IMarco Bakker en Gitta Wittel zien het somber in
De uitgebrande keuken van de familie Hin
