Zeehondenziekte-vaccin
blijkt goed werkzaam
v;
Tarieven van Texelse
taxi's op één niveau
Jonge dieren weer veilig uitzetten
Israëlische gids
geeft dia-lezing
Schrijven met Amnesty
Wererldwijde gebedsweek
Niet alle bedrijven blij met nieuwe wet
Geen voorrang
In de eerste plaats
wensen wij iedereen
een gezond 1989 toe
1J
GOËNGA'S SUPERMARKT
EN SPECIALITEITENSLAGERIJ
VRIJDAG 6 JANUARI 19
1988 zal de geschiedenis ingaan als een rampjaar voor zeehon
den. Bijna 80% van de dieren in de Waddenzee werd het slacht
offer van het gevreesde zeehondenziektevirus. Er werden twee
experimentele vaccins tegen de ziekte ontwikkeld en deze wer
den getest op enkele zeehonden van Ecomare, voor deze gele
genheid overgebracht naar zwembad Molenkoog. Twee
niet-ingeënte dieren stierven tijdens het experiment. De proef
bewees dat de vaccins de zeehonden afdoende beschermen te
gen de ziekte. In het voorjaar kunnen dus weer jonge ingeente
dieren in de Waddenzee worden uitgezet.
De plotselinge sterfte onder de zee
honden stelde de wetenschap in eer
ste instantie voor raadsels. Het virus
dat de ziekte veroorzaakte bleek ver
want aan het hondeziektevirus. Het
was nooit eerder gesignaleerd bij zee
honden, ze hadden er dan ook geen
afweerstoffen tegen.
Er werd gewerkt aan een vaccin dat
gezonde zeehonden moest bescher
men. Niet zozeer voor de zeehonden
in de vrije natuur, die door het van
gen teveel zouden worden verstoord,
als wel voor de dieren in dierentui
nen, opvangcentra en fokgroepen.
De zeehonden konden niet worden
ingeënt met het vaccin dat wordt ge
bruikt bij honden, want dat bestaat
uit verzwakt, maar wél levend virus.
Er werden dus door het RIVM, in sa
menwerking met Coopers Animal
Health Ltd uit Engeland en Duphar
BV. uit Weesp twee vaccins ontwik
keld op basis van gedood" virus.
Testen
Deze vaccins moesten worden getest
en daarvoor was een aantal niet
besmette zeehonden nodig Begin
september werden 40 zeehonden van
Ecomare ingeënt met de experimen
tele stoffen. Twee dieren werden niet
ingeënt. Na drie weken volgde een
tweede injectie. Van tien dieren wer
den regelmatig bloedmonsters geno
men om de ontwikkeling van
antistoffen tegen de ziekte in de ga
ten te houden.
In oktober bleek duidelijk dat de in-
geënte dieren antistoffen hadden ont
wikkeld en het was voor 90 zeker
dat de zeehonden beschermd waren
tegen de gevreesde ziekte. Maar om
met een gerust hart weer jonge zee
honden vrij te laten moet je wel
100% zekerheid hebben. Die kon
worden verkregen door de dieren te
besmetten met de ziekte en te kijken
of ze inderdaad met ziek werden...
,,Dit gaf zware discussies onder de
Ecomare-medewerkers. Want je stel
de je dieren aan een risico bloot. Als
het vaccin niet werkt offer je ze no
deloos op. En als je meewerkt, welke
dieren kies je dan?", aldus Jan Kui
per, directeur van Ecomare.
Zwembad
Men besloot tot het experiment
waaraan behalve door Ecomare werd
meegewerkt door het RIVM, het RIN,
de zeehondencréche in Pieterburen
en een team van dierenartsen, waar
onder de Texelaar Loek van Vliet, die
zeer bedreven is in het nemen van
bloedmonsters bij zeehonden.
In november werden acht zeehonden
van Ecomare (vijf mannetjes en drie
vrouwtjes) overgebracht naar zwem
bad Molenkoog. Twee van de dieren
(oudere mannetjes) waren met in
geënt, de andere zes wel. Te voren
De uit Israel afkomstige toeristengids
Max Meron ten Brink geeft vrijdag 13
januari in „De Witte Burcht" een dia-
lezing over zijn land. De avond is gra
tis toegankelijk voor ieder.
Ten Brink, van joodse afkomst, is ge
boren en opgegroeid in het Overijsel-
se plaatsje Goor. Als 17-jarige (in
1967) besloot hij naar Israël te emi
greren, omdat hij zich zeer verbonden
voelde met het toen in oorlog zijnde
land en hulp wilde bieden. Max ten
Brink is momenteel in Nederland op
bezoek, naar aanleiding van ontmoe
tingen die hij had met de Texelaar H.
Gort (van „Gortersmient") die al vier
keer in Israël op vakantie is geweest
en daarbij tot de conclusie is geko
men dat de media van Nederland en
andere westerse landen een verkeerd
en eenzijdig beeld geven van de pro
blemen waarin het land verkeert,
zodat Israël er in de publieke opinie
veel slechter afkomt dan het ver
dient. Dat vindt ook Max ten Brink,
die zegt dat hij met zijn dia-lezing
ook de andere kant van de medaille
wil laten zien zodat wat meer begrip
kan ontstaan voor de wijze waarop
Israël zich opstelt tegenover de PLO,
de Arabische landen, etc. Vooral voor
mensen die interesse hebben voor de
historie, de cultuur en de politiek van
Israël belooft het een interessante
avond te worden. Ten Brink geeft ook
informatie over reizen naar en binnen
Israël.
was door A. Osterhaus, deskundige
op het gebied van de zeehondenziek
te verzekerd dat de niet-ingeënte die
ren weinig gevaar liepen. Dit werd
ondersteund door een verklaring van
een onafhankelijk viroloog. De
besmetting werd uitgevoerd met zeer
verzwakt virus en de dieren werden
permanent in de gaten gehouden.
Mochten er ziekteverschijnselen op
treden, dan zouden deze onmiddellijk
worden bestreden met antibiotica. Er
werden regelmatig bloedmonsters
genomen.
„De kans dat er wat met de dieren
zou gebeuren leek dus uiterst klein.
Anders waren er heel wat meer dis
cussies geweest voordat we mee
hadden gedaan", vertelt Kuiper Om
dat vrouwtjes-zeehonden belangrijk
zijn voor het fokken van jonge dieren,
werd het experiment voornamelijk
met mannetjes gedaan. De twee
niet-ingeënte dieren waren oudere
mannetjes.
Om risico's te verkleinen had de test
ook kunnen worden gedaan met al
leen de zes mgeënte zeehonden.
Maar als dan geen van de zes ziek
was geworden had het kunnen bete
kenen dat het vaccin werkte óf dat
de besmetting niet goed was gelukt
en dan had men nog geen 100% ze
kerheid gehad
Dood
Verwacht werd, dat in vier dagen
ziekteverschijnselen zouden optreden
bij de niet-ingeënte dieren. Dat ge
beurde niet. En al die tijd vroegen be
trokkenen zich gespannen af of de
besmetting wel goed was gelukt.
Echter na veertien dagen wilde één
van de niet-gevaccineerde zeehonden
niet meer eten. Binnen een dag lag
hij dood op de bodem van het zwem
bad. Onmiddellijk werd overgegaan
tot behandeling met antibiotica bij de
tweede niet-ingeënte zeehond, maar
ook deze stierf, zij het na vier dagen
van ziekte. De verslagenheid bij me
dewerkers van Ecomare en andere
onderzoekers was groot. Aan de an
dere kant betekende het echter, dat
de vaccins hun werkbaarheid hadden
bewezen, daar de andere zes zeehon
den zeer gezond en vitaal waren en
bleven. „Het was een tegenslag. We
dachten even: barst maar met je on
derzoeken. Maar we moesten toch
doorzetten, al was het alleen maar
voor het belang van alle zeehonden",
aldus Henk Brugge, één van de ver
zorgers van de zeehonden tijdens het
experiment, die om besmetting te
voorkomen was „verbannen" van
Ecomare. De snelle dood van de
twee zeehonden verklaarde de zeer
snelle sterfte van een groot aantal
zeehonden in de Waddenzee. Uit de
proef kon ook worden opgemaakt dat
de incubatietijd niet vier dagen, maar
twee weken is.
Vondelingen
Tijdens het experiment gebeurde iets
leuks: twee op het strand gevonden
jonge zeehonden werden onderge
bracht in de indertijd om besmetting
te voorkomen ingestelde „nood
opvang", het voormalige K.l.-station
in Zuid Haffel. Bij onderzoek bleek
één van de twee, een grijze zeehond,
nog geen antistoffen te hebben te
gen de zeehondenziekte. Het dier ver
toonde echter geen
ziekteverschijnselen. De tweede, een
gewone zeehond, had wél antistoffen
tegen het virus. Hij was kennelijk zelf
de ziekte de baas geworden Dit
geeft hoop voor de andere nog leven
de zeehonden in de vrije natuur. Bei
de vondelingen werden ingeënt en
zijn in goede gezondheid onderge
bracht in Ecomare. Het experiment,
dat geen drie maar zes weken in
beslag nam, werd in december afge
rond en alle zeehonden werden te
ruggebracht naar Ecomare.
Het zwembad werd vakkundig ont
smet, wat voor de opening in het
seizoen zal worden herhaald. Het
zeehondenvirus is overigens niet ge
vaarlijk voor mensen.
Toekomst
Een goed werkzaam vaccin tegen het
gevaarlijke virus is van belang voor
het eventueel uitzetten van zeehon
den in de Waddenzee. De zeehonden
in Ecomare zijn drie keer ingeënt en
zullen regelmatig worden gecontro
leerd of het gehalte aan antistoffen
nog hoog genoeg is. Is dat niet meer
het geval, dan worden ze opnieuw
ingeënt.
Ook het opvangen van aangespoelde
zeehonden kan weer gewoon in Eco
mare plaatsvinden. Voordat de werk
zaamheid van het vaccin was
aangetoond, was het centrum verbo
den gebied voor zeehonden die op
het strand waren aangetroffen. Deze
zouden immers het virus kunnen
overbrengen op de vaste Ecomare-
groep, waarmee wordt gefokt. De 10
zeehonden die afgelopen jaar in Eco
mare zijn geboren, zijn niet zoals ge
woonlijk in het najaar uitgezet uit
angst voor het virus. Dit zal, nu ze
zijn ingeënt, in het voorjaar alsnog
gebeuren. „We willen ze niet 's win
ters vrijlaten, want mocht er veel ijs
komen, dan is het moeilijk voor ze
om zich te redden", aldus Henk
Brugge.
Op basis van het aantal zeehonden
Bloedmonsters om het gehalte aan antistoffen te controleren. Foto Salko de Wolf
dat nog over is in de Waddenzee en
de lage voortplantingssnelheid, wordt
verwacht dat komend voorjaar onge
veer 30 zeehonden in de Waddenzee
zullen worden geboren. Maar dit aan
tal zal alleen worden gehaald als het
virus geen bijkomende nadelige effec
ten blijkt te hebben op de voortplan
ting. Een groot deel van de jonge
zeehonden die eind 1989 in de Wad
denzee zullen zwemmen, zal in Eco
mare zijn geboren. Het fokken van
deze dieren zal de komende jaren een
belangrijke bijdrage betekenen voor
de zeehondenstand.
Vervolgonderzoek
Waarschijnlijk zal komende jaren een
vervolgonderzoek worden gedaan
door RIVM, RIN en de crèche in Pie
terburen naar het mogelijke verband
tussen vervuiling van de Wadden- en
Noordzee en de verminderde weer
stand van de zeehond die daar leeft.
De werkgroep Texel van Amnesty In
ternational houdt dinsdag van 20.00
tot 21.00 uur weer een van de maan
delijkse schrijfavonden in de openba
re bibliotheek en op het adres
Trompstraat 15 te Oudeschild. Er
wordt geschreven voor mensen die
waar ook ter wereld gevangen zitten
wegens ras, geloof of overtuiging,
alsmede voor gevangenen die slecht
worden behandeld (gemarteld of an
derszins). In deze brieven wordt aan
gedrongen op vrijlating en/of betere
behandeling van de gevangene. De
brieven, die vantevoren zijn opgesteld
door de werkgroep, zijn gericht aan
de verantwoordelijke autoriteiten. Te
vens is op deze avond informatie
aanwezig. Wie Amnesty financieel
wil steunen kan dit doen door over
making van een bedrag op Postgiro
454000 ten name van Amnesty In
ternational, Amsterdam.
Ontsnapt aan de gevreesde zeehondenziekte een jonge grijze zeehond
De week van 8 tot en met 15 janua
ri is door de interkerkelijke organisa
tie Evangelische Alliantie gekozen
tot wereldwijde gebedsweek. Op
plaatselijk niveau haakt het christe
lijk samenwerkingsverband Christe
nen voor Texel, C.V.T., hier op in.
Het verbond organiseert op verschil
lende plaatsen gebedsuren, die voor
iedereen toegankelijk zijn. Er zal veel
ruimte worden gegeven aan geza
menlijk gebed. In de eerste plaats
voor Texel, maar ook voor Nederland
en de rest van de wereld. De gebeds-
Sinds 1 januari mogen de taxibedrij
ven niet langer zélf hun tarieven be
palen, maar zijn zij verplicht
eenheidsprijzen te hanteren. Voor de
klant maakt het qua prijs voortaan
dus geen verschil bij welk bedrijf hij
of zij in de taxi stapt. De tarieven
zijn niet alleen gelijkgetrokken, ze
zijn ook verhoogd. Dat geldt voor
heel Nederland, als gevolg van de
nieuwe Wet Personenvervoer. De
reacties op de wet lopen op Texel
uiteen. De taxibedrijven Van de We
tering, Smidt en De Boer zien voor
delen, maar ondernemer Grootjen
vreest voor een groot verlies van
werkgelegenheid.
Tot en met het afgelopen jaar was
het taxi-beleid een aangelegenheid
van de gemeenten. Nu is de uitgifte
van vergunningen gedelegeerd naar
de gewesten, in het geval van Texel
het gewest Kop van Noordholland.
Het dagelijks bestuur van het gewest
heeft tevens de bevoegdheid de tarie
ven vast te stellen. Dat is nu gebeurd
in overleg met werkgevers- en werk
nemersorganisaties in de taxibranche.
Het gewestbestuur heeft de nieuwe
tarieven geheel volgens het advies
van de bonden KNVTO en FNOP
vastgesteld. Als ingangsdatum werd
1 januari 1989 gekozen. De tarieven
zijn van toepassing op het gehele ge
west. Mogelijk kunnen er kleine ver
schillen zijn tussen de diverse regio's
in Nederland (met name tussen ste
delijk en niet-stedelijk vervoersge
bied), maar er is sprake van een
samenhangend landelijk beleid.
De nieuwe wet is door het parlement
aangenomen als opvolger van een
ongeveer vijftig jaar oude wet, die op
verscheidene punten aan vervanging
toe was. De heer C.B. Bootsma, be
leidsmedewerker van het gewestkan
toor te Schagen, heeft zich intensief
met de invoering van de wet in de
regio beziggehouden. Hij zegt dat de
nieuwe wetgeving „meer vrijheid"
ten doel heeft. Nu is het mogelijk om
vergunningen per bedrijf te verlenen,
voorheen hadden de taxibedrijven per
taxi een vergunning nodig. Volgens
Bootsma wordt het hierdoor iets ge
makkelijker om uit te breiden, als een
bedrijf dat op basis van bijvoorbeeld
vervoerscijfers kan aantonen.
Valse concurrentie
Vrijheid om zélf de tarieven vast te
stellen, bestaat thans echter met
meer. Maar dat heeft weer een ande
re achtergrond: het tegengaan van
valse concurrentie. De bij de bonden
aangesloten taxibedrijven hebben
doorgaans hogere vaste kosten en
die moeten gedekt worden Zij probe
ren zich zo te wapenen tegen figuren
die een bordje „taxi" op hun auto
plakken en tegen lage prijzen klantjes
inpikken, maar voor dat geld ook
minder kwaliteit leveren. Een be
scherming van de branche dus.
Voor een zogenaamde „eerste aan
slag" (het basisbedrag voordat de
meter gaat lopen) betaalt de klant
met ingang van 1 januari f4,- voor
een taxi, f5,- voor een kleinbus en
f14,- voor een rolstoeltaxi. Per bela
den kilometer zijn deze bedragen
respectievelijk f2,45, f3,- en f3,-.
Als men de taxi wil laten wachten
dient telkens een uurtarief van f40,-
te worden gehanteerd.
Stappen
Voor Grootjen (Taxicentrale De Koog)
betekent de invoering van het nieuwe
tarievenstelsel de meest forse prijs
verhoging. Door te concurreren met
lage ritprijzen wist de Koger taxi
vooral veel klanten te trekken in de
categorie jongeren die een avondje
gaan stappen. Ondernemer Gerrie
Grootjen meent dat de hogere prijzen
een afschrikwekkende uitwerking op
juist deze groep passagiers. „Zo
wordt een avondje stappen wel erg
duur. Tot dusver kostte een ritje Den
Burg-De Koog bij ons f13,-, dus f26,-
heen en weer. Nu wordt dat onge
veer f43,-. Ik ben dan ook bang dat
velen zeggen: ik waag het erop en
pak de eigen auto. Met alle gevolgen
van dien, want de pakkans met
drank achter het stuur is hier op
Texel bepaald niet hoog. Deze groep
jongelui maakt zo'n 60, 70 procent
van mijn klantenbestand uit. Ik schat
dan ook dat ons taxibedrijf van elke
honderd ritjes er niet meer dan veer
tig over houdt."
Grootjen zegt dat hij niet van plan is
het erbij te laten zitten. Inmiddels
heeft hij contact gehad met het
bestuur van de afdeling Texel van Ho
reca Nederland om voor het „nacht
vervoer" (voornamelijk vervoer van
cafégangers) een contract af te slui
ten op basis van lagere prijzen. Het
„contractvervoer" (vervoer op basis
van een schriftelijke overeenkomst
tussen vervoerder en reiziger) is de
enige mogelijkheid om onder het
nieuwe tariefstelsel uit te komen.
Grootjen, die geen lid is van een
bond („bewust niet, ik heb een heel
andere visie") ziet de genoemde
voordelen van de nieuwe wet niet
zitten. Hoe op basis van iets anders
dan prijs kan worden geconcurreerd.
is hem ook een raadsel. „Prijsconcur
rentie is volgens mij de enige metho
de."
Schone auto
Collega Martien van de Wetering van
Taxi 12000 denkt daar anders over:
„Concurreren kan je ook met een
knappe chauffeur en een schone
auto." Van de Wetering onderschrijft
de voordelen van de nieuwe wet. Hij
ziet er duidelijk een bescherming van
de branche in. „Als je met vaste
chauffeurs werkt, dan heb je zonder
meer deze prijzen nodig. De beunha
zerij raakt eruit. Ik heb goede hoop
dat er nu eeri gezondere situatie ont
staat, méér rust op de weg.
Er zullen méér personen in één taxi
stappen, dat betekent dus minder rit
jes en dus minder hard rijden."
Ook Nel Smidt van Taxi 12323 is blij
met de nieuwe situatie: „Het is een
erkenning van je bestaan. Het blijft
een vrij beroep, maar nu wordt enige
rechtsbescherming geboden, en die
mogen we best wel hebben als je
per auto zo'n 90.000 kilometer per
jaar op de weg zit."
Wim de Boer van het eenmansbedrijf
De Boer-van Boven uit Oudeschild zit
op dezelfde lijn. „Ik ben er blij mee.
Er ontstaat nu een eenheid door deze
vaste prijzen. Als de mensen eens
gaan rekenen, zouden ze wel eens
tot de conclusie kunnen komen dat
niet de taxi maar hun eigen auto een
luxe vervoermiddel is, rekening hou
dend met kosten voor benzine, on
derhoud, reparaties, belasting en der
gelijke."
Betekent de invoering van gelijke ta
rieven dat het toekomstbeeld van één
Texelse taxicentrale nu dichtbij is ge
komen?
De eilandelijke taxi-ondernemers slui
ten het in elk geval niet uit en geven
antwoorden als „het vordert zich" en
„we zijn ergens mee bezig".
uren duren van 19.30 tot 20.30 uur
De data en adressen zijn: op maan
dag 9 januari bij de familie Dennen
burg, Ankerstraat 22, Oosterend, op
donderdag 12 januari in Het Olijfblad
Weverstraat 60, Den Burg, op zonda i
15 januari in Eben Haëzer, Julia-
nastraat 11, Den Burg. Voor meer in
formatie: tel. 12836 of 15313.
Een 44-jarige automobilist uit De
Cocksdorp veroorzaakte dinsdag
avond rond 20.00 uur een aanrijding
toen hij vanaf de Roggeslootweg de
Postweg wilde oprijden en daarbij
geen voorrang gaf aan een daar rij
dende 38-jarige vrouw, ook uit De
Cocksdorp. Beide wagens liepen flin
ke plaatschade op. Niemand werd
gewond.
Daarnaast hebben we
week een aantal extra voordel
ge artikelen.
Mager rundergehakt,kilo
8,9
Runderlappen met een randje
kilo
11,9
Grillworst, 250 gram
1,9!
5 Kiwi's voor
2,4
Zachte puntjes of bolletjes
6 stuks
1,4
Heel volkorenbrood
1,9
Patat, per kilo
In Den Hoorn, tel. 19252
Uw specialist in biologisch dynamise*
vlees, groente, fruit, zuivel en kruidt
nierswaren.
