Kruising Texelaar x Flevolander
wakt schapenhouderij rendabel
„We moeten letten op
de vruchtbaarheid
'ionier" Henk van der Star:
r r
Wék**'
Ï7
Jaap Hin van Texels stamboek:
xelse deskundigen
internationaal
inzen-symposium
Gevonden voorwerpen
Ontwikkelingspot
is bijna leeg
Kogerstrand (3)
Kompasschool
mag verbouwen
Inbraak
II MIS DAG 21 FEBRUARI 1989
TEXELSE COURANT
PAGINA 5
'pk van der Star uit het Noorden fokt Flevolander schapen. Dat
gen kruising tussen een Fins en een Frans III de France)
tiaap. Het heeft in de loop der tijd nogal wat commentaar ge-
gen van Texelaars, die het als een bedreiging voor de superiori-
van het Texelse schaap zagen. Maar dat is het niet. Van der
„Het Texelse schaap is kwalitatief qua vlees het beste, maar
Flevolander is vruchtbaarder. Een kruising tussen die twee
hkt het schapen houden rendabel!"
kwam u op het idee met Flevo-
\rs te beginnen?
ad wat Texelse schapen. Een
id van me. Kees Hin, werkte In
(evopolder op het IVVO, dat is
proefstation voor de rundveehou-
j. Normaal worden daar geen
isen toegelaten, maar omdat ik
hem bevriend was mocht ik er
kijken toen enkele Flevolanders
het lammen waren. De baas daar
ig of het niks voor mij was. Ik
er toen nog niet aan, maar ik
[ik zeg nooit nee. Je weet nooit
het gaat.
jeld de resultaten van de Flevo-
rs op die proefboerderij goed in
laten. Die waren opvallend goed,
toen ze ze zeven jaar geleden
[en „uitzetten" door Nederland,
ik er ook een paar. Ik wilde ze
io eerder hebben, maar er was slecht
te komen. Flet lukte uiteindelijk
lat proefstation".
irom bent u met Flevolanders
fokken?
ind de Texelaar een mooi
ap, ik ben er nog steeds gek
Maar wie verder wil in de scha-
ouderij zal er een snee brood
moeten kunnen verdienen. De
®olander is een kruisingsproduct.
Finse schaap dat erin zit heeft
goede vruchtbaarheid, de III de
ice heeft een goede bevleesdheid,
[als de Texelaar.
lat er veel vraag is naar Flevolan-
ben ik niet om het vlees gaan
fokken, maar zuiver om aan de vraag
naar goede fokdieren te voldoen."
Was het eerste jaar gelijk een
succes?
„Het eerste jaar dat ik die Flevolan
ders had was een ramp! De lammet
jes waren helemaal verlamd van
achteren. Ik zat met m'n handen in
het haar. M'n broers en mijn vader
zaten toch al niet zo in de schapen,
dus die zeiden meteen: ruim die rom
mel toch op. Ik heb er een jaar over
gedacht maar ik ben doorgegaan.
argwanend naar me Man, waar ben
je mee bezig, zeiden ze. We waren
eens ergens op een receptie en toen
zei iemand zo even terloops: heb je 't
ook zien, in 't Noorden lopen skea-
pen met skurft...We hebben er toen
vreselijk om gelachen. Tja, men vond
het eerst niks. Maar het was met de
koeien eerst ook zo. Toen de eerste
Amerikanen op Texel kwamen wilde
geen boer er aan en kijk nu eens. Ze
hebben allemaal de stal ermee vol
staan!
Het is in de schapenhouderij ook zo.
Kijk, de topfokkers van de Texelse
schapen houden evengoed wel een
beste snee brood. Al zou de opmars
van de Flevolander nog groter wor
den, dan nog heb je een beste Texel
se ram nodig om mee te kruisen, om
een optimaal vleesproduct te fokken.
Maar de vruchtbaarheid van de Texe
laars is niet groot genoeg dus je zal
wat moeten als je ervan wilt leven".
Jaap Hin. voorzitter van het Texelse schepenstamboek, temidden van zijn dieren.
BLESSUM (COR) - Het scha-T
penkemfokbedrijf in Blessum
krijgt een subsidie van in totaal
850.000 gulden. Dal maakte ge
deputeerde Kobus Walsma he
tend b|j de opening van het be-
Jrfjf van de Friese Maatschappij
ran Landbouw.
Het rijk neemt van dat bedrag
700.000 gulden voor zijn reke-
ung, terwijl de provincie Fries
and I50.000 gulden geeft. Doel
ran de groepsfokkerij in Bles
sum is een allround, gebruiks-
nendelijk slachtmoeaerras te
fokken, de Blessummer (Vla
ming x Texelaar). FML-voorzit-
:er Geart Hofstra denkt dat bij
raditionele fokkerij de Bles
summer voor een winst van
twintig procent kan zorgen.
Voorzitter van het Produkt-
ichap voor Vee en Vlees, Rob
Tazelaar vindt het project even-
tens belangrijk: "De schapen-
touderij breidt zich als tweede
ak sterk uit. Professionalisering
s hard nodig, daarom is het heel
ielangrijk dat dit kemfokbedrijf
r nu is".
Het aantal schapen in Neder-
and stijgt de laatste jaren snel.
'n I987 waren er nog geen mil-
oen, terwijl in mei 1988 al 1,2
miljoen schapen konden worden
teteld. Friesland is met een aan
deel van twintig procent nu de
'ootste schapenprovincie van
'ns land en heeft daarmee
Noord-Holland voorbij ge-j
itreefd.
■tukje uit een vakblad illustreert de enor-
roel ven de schepenhouderlj.
We hadden het geluk dat we met en
kele andere Texelse schapenbedrijven
meededen aan een onderzoek van
een veterinaire faculteit. In samen
werking met het IVVO werd een on
derzoek naar het kopergehalte bij 12
van mijn schapen gedaan. Het bleek
dat alle problemen door kopergebrek
waren ontstaan."
Hoe kan dat kopergebrek worden op
gelost?
„Texel is koperarm. Texelse schapen
kunnen niet tegen koper, Flevolanders
moeten het juist hebben.
Door het voer aan te passen kunnen
de problemen worden opgelost. En
daarbij komt nog een onverwacht
voordeeltje om de hoek kijken: in A-
brok van de koeien zit genoeg koper
en dat is goedkoper dan het voer dat
voor Texelaars wordt gebruikt! Een
geluk bij een ongeluk, zullen we
maar zeggen. Dat eerste jaar heeft
me echter wel handen vol geld ge
kost. Ik dorst niet meteen met die A-
brok te werken, dus ik kreeg speciale
kopercapsules uit Engeland. Daar
hebben ze meer last van kopergebrek
dan hier.
Het jaar erna heb ik helemaal geen
problemen meer gehad. Ik was één
van de pioniers op het gebied van
Flevolanders in Nederland en dat be
tekent dat je ook alle kinderziektes
krijgt en moet oplossen."
Ontmoette u veel tegenstand van an
dere Texelse schapenhouders?
„Ja, ik werd er op Texel wel op aan
gekeken dat ik met Flevolanders be
gon. Vooral de fokkers keken
Wat zijn voordelen van de Flevo
lander?
„Er is in Europa eigenlijk geen een
ras zo vruchtbaar als de Flevolander.
Zonder gebruik van hormonen lam
men ze drie keer in de twee jaar, een
acht maandencyclus dus. Er wordt
nogal eens wat geschreven over die
Texelaars die onder de hormonen zit
ten, maar dat is bij de Flevolander
niet nodig. En dan zit ik op een ge
middelde van drie lammeren. April is
de minst vruchtbare periode, novem
ber is de beste tijd. Bij een gemiddel
de van drie lammeren heb je al
negen lammetjes in twee jaar. Zou ik
dat met Texelaars vergelijken, dan
kwam ik van het jaar op een gemid
delde van 1,7 levende lammeren. Be
kijk je dat over twee jaar, dan kom
ik nog maar op zo'n 3,5 lam, da's
toch een boel minder".
Hoeveel Flevolanders heeft u op het
moment?
„Ik heb nu 50 oudere Flevolanders
die moeten lammen, 25 jonge Flevo
landers en 150 zuivere Texelaars voor
de fok en de mesterij. Ik laat de
jaarling-Flevolanders dekken door een
Texelse ram. Als ze twee lammetjes
geven worden ze pas opgenomen in
het stamboek. De Texelaar laat men
het eerste jaar niet lammen. In het
tweede jaar wel en dan hebben ze
vaak één of anderhalf lam. Ze vreten
wel dat eerste jaar, dus het on-
kostenplaatje is een stuk ongunstiger.
De ooitjes die worden geboren uit
een Texelse vader en een Flevolander
moeder hou ik nog een keer aan als
fokmateriaal. Eigenlijk is dat het
..Flevolanders zijn eigenlijk lelijkerds, maar hun
slachtproduct. Ik wil daar 100 van
houden als moederdieren. In totaal
wil ik eigenlijk naar zo'n 300 scha
pen gaan. Die moederdieren wil ik in
december laten lammen van een
Texelse ram. Dan heb ik het hele jaar
door lammetjes en die zijn dan drie
kwart Texels. De vleeskwaliteit is dan
te vergelijken met die van de
Texelaar".
U past dus eigenlijk een soort „vere
deling" van het ras toe?
„Alleen met die eigenlijke slachtpro-
ducten die ik als moederdier aanhou.
Maar die doe ik wel met hormonen.
Bij Texelaars zat ik in een vergelijkba
re situatie op 1,7 lammetjes en bij
deze kruising al op 2,25. Dan kan het
financieel erg goed uit. In maart zijn
die lammeren weg en kunnen die
schapen achter de anderen aan de
dijk op. Ze kunnen dan met weinig
voer toe omdat ze geen lammeren
meer hebben. In augustus zijn ze
weer aan de beurt.
De zuivere Flevolanders gaat op na
tuurlijke wijze, zonder gebruik van
hormonen. De zuivere Texelaars die ik
heb lammen gewoon in maart. Dat is
eigenlijk mijn hobby. Ik ben nogal gek
van de stamboek Texelaars. Maar je
hobby moet wel geld opbrengen.
Daarom zal dat aantal Texelaars dat
ik heb wel verminderen".
Hoe zit het met het aflammen bij de
Flevolanders?
„Ik heb er wel eens met mensen bij
gestaan, die konden niet zien dat er
één aan het lammen was! Het lam
metje lag er al achter. Je kan de Fle
volander eigenlijk wel vergelijken met
een paard: je loopt uit het hok van
daan. Je komt met tien minuten te
rug en er staan drie, vier of vijf
lammet|es naast. Echt staan hoor, en
stevig ook.
Je zou dus eigenlijk niet meer bij
nacht en ontij je bed uit moeten,
maar dat doe ik nog wel, want het
wil nog wel eens dat een lammetje
blijft zitten in het vruchtwater, 's
Winters zijn de lammetjes lichter en
dus wat vatbaarder. Vriest het hard,
dan zijn ze toch zo weg. Fokmateriaal
is duur, dus je moet er goed op pas
sen. Twee blijven bij de moeder, de
anderen worden kunstmatig op
gefokt.
Ik heb het nou van 't jaar voor het
vruchtbaarheid is veel hoger...
eerst meegemaakt dat ze allemaal
spontaan hebben afgelamd, ik heb er
maar eentje af moeten halen."
Vererft de Flevolander deze goede
eigenschappen?
„Jazeker, want ik had met de krui
singsproducten ook geen problemen
met het aflammen. Geen één had
een keizersnee nodig. Ze hebben een
heel fijn koppie, dat past makkelijk.
Er zijn wel bedrijven die zo'n 15 kei-
zersnedes op een jaar hebben en dan
lopen de kosten lekker op.
Vooral die kruisingsproducten begin
nen wat te lopen op Texel. Veel melk
veehouders moeten door alle
melkquota een deel van hun in
komsten op een andere manier bin
nenhalen. In de zuivere Flevolanders
zien ze vaak niks, die vinden ze niet
mooi met die vrij lange nek. Het is
de Amerikaan onder de schapen, kun
je wel zeggen. Maar die kruisingen
valt wel wat mee en daar valt een
goede snee brood mee te verdienen.
Dat is in geen twintig jaar voorgeko
men in de schapenhouderij. De vraag
naar Flevolanders is in Nederland,
Frankrijk en Duitsland niet bij te be
nen."
Zijn uw schapen zwoegervrij?
„Ik had in Nederland het eerste be
drijf met zwoegervrije Flevolanders.
Er zijn er nu nog een paar. Ik was
toch al een pionier, dus ik dacht: laat
ik het nou gelijk goed aanpakken.
Het is nu mijn visite kaartje. Ik lever
door heel Nederland tot België aan
toe
Het kruisingsproduct heeft minder
slachtkwaliteit als de Texelaar en dat
blijft ook zo, maar door de grotere
hoeveelheid lammeren die je hebt,
kan het verschil in vleesprijs wel uit."
Zijn er ook goede kruisingsresultaten
bereikt met andere rassen dan de
Flevolanders?
„Je hebt de Swifter, die wordt ook
wel Blessummer genoemd. Het is
een kruising van een Vlaamse ram
met een Texelaar. Die kan de concur
rentie met de Flevolander absoluut
aan. Dat is ook een goed kruisings-
ras, met een betere vleeskwaliteit,
maar hij lamt maar één keer per jaar,
dus je zal weer met hormonen moe
ten werken. Dat is toch een beetje
onnatuurlijk. Als je over hormonen
praat wordt er toch in de volksmond
een beetje huiverig gedaan en dan
hoeven velen al niet meer. Het lams
vlees zit in de lift, dus laten we dat
promoten in Nederland door een
goed product te leveren. Het komt
van een dier dat eigenlijk het hele
jaar buiten loopt of anders op stro
staat, niet op roosters. Het is eigen
lijk een scharreldier, dus als we toch
in die gezonde richting willen....Dier-
vriendelijk gezien zou er geen betere
oplossing zijn dan schapevlees en
dan van de Flevolander, die geen hor
monen nodig heeftl"
Jaap Hin. tot vorige week voorzitter
van het Texels Schapenstamboek,
houdt zelf raszuivere Texelaars voor
de opfok. Hij denkt dat de opkomst
van andere rassen en kruisingspro-
dukten niet tegen te houden is.
Het houden van schapen is, vooral
door de productiebeheersende maat
regelen in andere agrarische secto-
Een Flevolander ram van Henk van der Star.
ren, volop in de belangstelling. Het
gaat daarbij in de eerste plaats om
de opbrengst. „Het gebrek aan in
komsten wil men opvangen. Er is
vraag, vooral ook uit het buitenland,
naar lichte lammeren. Seizoensprei
ding is belangrijk, zodat je het hele
jaar door kunt leveren. Als je niet
met hormonen en sponsjes wil wer
ken, raak je dan toch aan de krui
singsrassen", aldus Hin.
Het Texelse schaap is en blijft supe
rieur in vleeskwaliteit. De lammeren
zijn echter vrij fors. En het schaap
krijgt maar één keer per jaar lam
metjes.
Texels bloed
Het is voor de „bevleesdheid" een
vereiste dat het „eindproduct" Texels
bloed in de aderen heeft. Maar om
vaker per jaar lammetjes te krijgen op
natuurlijke wijze, zal moeten worden
gekruist met andere, vruchtbaarder
rassen.
Er zijn tegenstanders van kruisen.
Jaap Hin: „er zijn schapenhouders
die bang zijn dat een minder goed
product wordt geëxporteerd en dat
daardoor de prijs zal dalen.
Het Texels schapenstamboek moet
letten op de vruchtbaarheid. De be
vleesdheid kan eigenlijk niet beter,
die is al op z'n top. Het ras zal heus
wel zuiver blijven, maar mensen die
schapen willen houden naast rundvee
kiezen toch vaker voor kruisingen en
ik kan ze niet ongelijk geven!"
leve IWestduitsland) werd vorige
een symposium gehouden over
ten, waaraan ook door twee
'Ise deskundigen actief werd
genomen. Piet Postma van
Btsbosbeheer liet in een stand
hoe het Texelse rotganzen-
er op hoeve Zeeburg is geregeld
leuwe Dijksen gaf een overzicht
<fe ganzentellingen die hij in op-
ht van de internationale organi-
IWRB in Turkije heeft verricht.
symposium vond plaats onder
iciën van deze IWRB, die zich
houdt met onderzoek naar wa-
gels. Vijf S zes jaar geleden
Wor het eerst een dergelijk In-
tional Symposium on Western
'ctic Geese gehouden. De bij-
°mst in Kleve was daarop een
°'9, en thans wordt gehoopt een
e oongres in de Sovjetunie te
en heieggen. Dat zou voor de
'toekers een belangrijke stap
waarts zijn, omdat veel ganzen-
en hun broedgebied in de Sov
jetunie hebben maar daarover weinig
informatie voor handen is. De
zwartbuik-rotgans bijvoorbeeld die op
Texel voorkomt, broedt in Siberië in
onherbergzaam, militair terrein. In
Kleve luisterden 200 deskundigen uit
22 landen naar diverse lezingen en zij
volgden excursies in Nordrhein-
Westfalen, en naar ganzenpopulaties
in Zeeland en Friesland. Het gezel
schap, dat als „pro-bescherming"
mocht worden betiteld, werd tijdens
één der excursies geconfronteerd met
een kleine demonstratie van West-
duitse boeren. Daaruit bleek dat die
met dezelfde problemen worstelen
als hun Texelse collega's: de boeren
vinden de bestaande schaderegeling
onvoldoende en zeggen dat het hun
bedrijfsvoering nadelig beïnvloedt.
Dergelijke beheers aspecten kwamen
overigens tijdens het symposium ook
uitvoerig aan de orde. Eén van de re
sultaten van het congres was de
aanbeveling tot samenwerking tussen
Westduitsland en Nederland, zodat
eenheid van beheersmaatregelen kan
worden verkregen.
De volgende gevonden voorwerpen
zijn in de maand december bij de
Texelse politie gebracht:
grijs/blauwe sportportemonnee merk
Agu-sport met inhoud: linker kinder
handschoen, kleur grijs met zwarte
en blauwe strepen: linker hand
schoen, kleur blauw; autosleutel
merk Volvo; witte canvas boodschap
pentas; 3 sleutels aan labeltje met
mr. 634; rechter handschoen, kleur
zwart met rode strepen, materiaal
leer; fotorolletje Agfa DX, 27 afdruk
ken; bruin lederen honderiem met
haldketting; zwarte portomonnee met
inhoud; witte linnen gymschoen;
shawl, kleuren rose, blauw en grijs;
zwarte herenportomonnee met in
houd; 1 kinderwant, groen met beer
tjes; zilveren schakelarmband met
naam „Marijke"; digitaal herenhorlo
ge, merk Casio, kleur zwart; een paar
kinderhandschoenen, kleur groen en
blauw; sleutel met pandabeer als
magneet; goudkleurige ketting en
oorbellen in brillekoker; bruine etui
(NCRV) met twee huissleutels; ket
ting: lederen veter met kralen; licht
bruine etui met twee sleutels Renault
hanger „Marinus Venema".
De bodem van de speciale pot die
de gemeente heeft om steun te ge
ven aan plaatselijke actie's ten bate
van projekten in ontwikkelingslan
den, komt in zicht. In het fonds zit
nog maar f900,- als gevolg van de
financiële steun die is toegekend aan
succesvolle acties van de Lionsclub
en het Katholiek Vrouwengilde.
Zo'n situatie heeft zich nog niet eer
der voorgedaan. Tot dusver was het
„probleem" dat jaarlijks door de ge
meente veel meer in het fonds werd
gestort (f6350,- oftewel 50 cent per
inwoner) dan er uit werd gehaald om
acties te steunen. Om die reden
heeft het gemeentebestuur onlangs
het uitkeringspercentage opgetrokken
van 20 naar 35%. Het jaarlijks over
schot zou anders in de saldireserve
belanden en dus niet meer voor dit
doel beschikbaar zijn.
Dat de pot nu bijna leeg is hoeft ac
tievoerders er niet van te weerhou
den om zich ook de rest van het jaar
nog voor ontwikkelingslanden in te
spannen, want voor een gemeentelijj-
ke steun van 35% van de opbrengst
van elke actie die aan de voorwaar
den voldoet, zal evengoed worden
gezorgd.
Hét college heeft inmiddels besloten
het aparte ontwikkelingsfonds op te
heffen en de gevraagde bijdragen
voortaan uit de algemene middelen
te betalen.
Ons inziens is de R.S.T. verkeerd be
zig om een groot uniek stuk kam
peerterrein van het Kogerstrand af te
stoten als familie-camping ten behoe
ve van de jeugd die slechts circa vier
weken komt (bij goed weer), terwijl
er driehonderd gezinnen, echte kam
peerders dus, de hele zomer van het
natuurschoon genieten (en wat blijft
er nu van over). De jeugd kan beter
op een vlak stuk terrein staan, dan is
het ook overzichtelijk wat er allemaal
gebeurd. Dan zijn die gezinnen die er
gemiddeld 25 jaar komen niet zo ge
dupeerd en het natuurschoon blijft
behouden. De jeugd komt niet voor
de natuur maar de kroeg en de disco.
Dat staat voor hun bovenaan.
J. H. Lourens, Haarlem.
Het Ministerie van Onderwijs gaat
accoord met de verbouwing van de
Kompas-school in Den Burg, zij het
dat een minder omvangrijke uitbrei
ding wordt toegestaan dan de ge
meente had gevraagd.
De school mag het bestaande ge
bouw vergroten met een personeels-
kamer en een ruimte voor de
administratie en de concierge met
een gezamenlijke oppervlakte van 32
m2. Gevraagd waren totaal drie ver
trekken met een oppervlakte van 40
m2.
In een verenigingsgebouw in Den
Burg werd in de nacht van zaterdag
op zondag ingebroken. Zondagoch
tend werd de inbraak ontdekt en
werd geconstateerd dat bier, fris
drank, sigaretten en shag waren ont
vreemd. De onbekende inbreker
kwam via een raampje het gebouw
binnen. De politie heeft de zaak nog-
in onderzoek.
