listorisch verwijsbord
\or het Skillepaadje
Expositie met fraai
keramiek in Galerie
Over slaapvertrek en bonte kraaien
nden zaalvoetbal
I3
etbalprogramma
KIC P A ApIJ 4
Prijzen voor Tetak
in Callantsoog
Voorjaarsvergadering
kustzeilvereniging
Engels voetbal
bij Oosterend
Programma
eilandcompetitie volleybal
Derde plaats voor
bowlingteam
m|DAG 24 MAART 1989
TEXELSE COURANT
PAGINA 5
J hoeft meer te zoeken naar
Skillepaadje sinds dinsdag. Er is
elijk een keurig verwijsbord in
l stijl op 't Buurtje in Oudeschild
eatst.
I vaak bellen toeristen bij ons
m te vragen waar nou dat be-
ie historische Skillepaadje is. Of
n de Puzzel weg ervoor aan", al-
litiatiefnemer Roy Helleman uit
ischild.
killepaadje loopt van het 't
je naar het Doolhof en is rond
de belangrijkste weg van Den
naar Oudeschild geweest. Helle-
zocht informatie over het pad bij
eur-geschiedkundige Jaap Bak-
loen bleek dat meer gegevens in
smeente-archieven zouden zijn te
in, nam hij contact op met Karei
impel. Die vond een aantal
en over het Skillepaadje, waaruit
eftijd van het pad zou kunnen
en afgeleid. Van Empel: „Ik denk
al vóór 1630 een stuk verbin-
ctievelijk gespeeld,
n)
klasse:
punten en doel-
klasse
je klasse A
e klasse B:
n 2
g 4
J>9
|rend
b 3
I klasse:
log 5
lm 3
|rend 2
f» 2
11
s klasse:
la 2
ttim 2
Brenl
|BV
|2
|BV 2
pia 2
13
0 2
Wen 2:
03
ll 4
04
15
lrend
16
}tn 3:
fm 2
05
17
3 2
lrend 2
19
I10
14
20
50-30
13
19
39-15
14
19
54-40
13
16
55-33
13
16
41-39
11
15
32-19
13
13
25-29
13
9
33-40
13
8
35-50
13
8
27-40
13
6
21-51
13
5
25-50
14
20
52-31
14
18
37-28
15
18
46-40
13
16
50-33
13
15
55-46
13
13
34-37
12
10
33-36
13
10
28-36
12
8
23-36
13
7
22-47
12
5
30-43
15
25
62-29
15
21
69-49
15
21
43-29
14
15
36-38
14
11
47-48
15
9
21-40
15
9
35-52
16
5
31-69
12
20
73-30
14
19
59-37
14
18
56-43
14
14
49-36
13
11
42-42
14
9
37-42
13
8
20-48
14
5
26-56
14
20
74-40
13
20
67-25
13
18
63-34
11
17
50-23
14
13
34-33
13
12
38-29
15
10
35-73
11
10
25-29
13
8
35-39
12
8
19-31
12
0
15-96
12
21
73-19
12
18
53-14
12
18
53-18
13
12
37-51
14
10
42-63
13
5
31-64
12
4
7-67
12
23
98-15
13
22
69-18
12
18
59-26
11
16
50-21
11
12
43-26
13
12
42-48
13
11
49-33
12
7
26-57
13
6
25-73
2
4
26-108
12
2
11-73
13
20
32-22
13
15
45-36
12
14
42-27
12
13
38-31
13
13
30-32
13
10
40-46
13
9
35-34
13
8
29-53
13
20
27-12
17
17
55-20
12
16
41-15
12
13
21-21
12
10
20-24
11
9
24-24
12
7
32-48
12
4
12-66
I 25 maart
5 afdeling Noordholland
lMpC 14.30 uur
Pen:
|E2-Tex. Boys F2 10.00 uur
fl-De Koog F1 10.00 uur
»ys Fl-Oosterend F2 10.00 uur
5°ys El-Tex. Boys E2 11 00 uur
|E1-Texel E1 11.00 uur
E2-Tex. Boys 3 11.00 uur
Erend'E2-De Koog E1 11.00 uur
Jtl-Texel E3 11.00 uur
|D2-Tex. Boys Dl 12.00 uur
I U-De Koog Dl 12.00 uur.
Nag 27 maart (2e paasdag!
afdeling Noordholland
dingsweg tussen Den Burg en Oude
schild was. Onderaan de Hoge Berg
zit een natuurlijk reservoir met zoet
water in de grond en in 1627 tracht
te Dirk Nanningszn. dat te exploite
ren. De vaten water werden over en
door het land naar de dijk gerold,
waar de schepen werden geladen.
Het was een veel te grote omweg,
om de vaten over de Hogebergweg
(Schansweg) te vervoeren. Door dat
rollen van vaten ontstond een pad
langs een bestaande sloot, die in
1637 werd uitgediept. Met de uitge
graven aarde werd het bestaande pad
verhoogd en verbreed en er werden
schelpen op gestort. Waarschijnlijk
was de naam niet Skillepaadje maar
Skilp (=schelp)-paadje".
Slechte conditie
Texel-historicus wijlen J.A. van der
Vlis heeft geschreven over een
„keur" uit 1639, waarin staat dat
het Nieuwe Schiltpad niet met vee
en wagens mag worden betreden,
wegens de slechte conditie van het
pad. „Dat Van der Vlis praat over
een nieuw pad, doet vermoeden dat
er daarvoor ook al eentje was. Ik
denk dat het Skillepaadje is ontstaan
vóór 1630, waarschijnlijk rond 1625,
hoewel dit nergens is vastgelegd", al
dus Van Empel.
Het historisch belangrijke Skillepaadje
wordt door veel toeristen bezocht. Zij
worden naar het pad verwezen door
een groen bord met authentieke 17e
eeuwse letters. Het bord is gemaakt
door Johan Tromp uit Oudeschild. Uit
drie oude lettertypes heeft wethou
der Schilling een keus gemaakt.
Initiatiefnemer Roy Helleman bij het verwijsbord dat dinsdag werd geplaatst.
De Texelse tafeltennissers Fred
Mosk, Frans Room, Alex Bakker en
Lieuwe van der Veen namen deel
aan het lentetoernooi in Callantsoog.
Fred Mosk en Frans Room werden in
de poule al direct uitgeschakeld,
maar Lieuwe van der Veen en Alex
Bakker vielen in de prijzen. Mosk en
Room speelden samen ook in het
dubbelspel en verloren in twee sets.
Alex Bakker wist zijn poule te win
nen maar werd in de eerste ronde
uitgeschakeld. Samen met Van der
Veen wist Bakker na een zeer span
nende wedstrijd in de poule (24-26
winst in de derde set) de tweede
prijs te behalen. Lieuwe van der Veen
behaalde in de G-klasse de derde
prijs, en in de verzamelklasse S-3
werd hij na een spannende finale
tweede. Door dit resultaat krijgt Van
der Veen een F-licentie wat weer een
nieuwe uitdaging betekent.
De Kustzeilvereniging Westerslag
houdt vrijdag 7 april haar voorjaars
vergadering in strandpaviljoen De
Zeeaster bij Paal 17. Op de agenda
staan onder meer de Ronde om
Texel, de open Europese kampioen
schappen Prindle en de strandinde-
ling. De vergadering begint om 20.30
uur.
Op tweede Paasdag komen drie elf
tallen uit Engeland voetballen op de
velden van SVO. De voetballers zijn
afkomstig uit Nottingham Forrest en
lid van de club A.S.C. Dayncourt. Zij
logeren bij voetbalvereniging Wiron
en spelen tijdens hun verblijf in Ne
derland de nodige wedstrijden. Zo
komen wij dus ook een dag naar
Texel, waar de C-junioren en de D-
en E-pupillen van Oosterend hun bes
te beentje voor zullen moeten zetten
tegen deze gerenommeerde club. Om
14.30 uur starten de C-junioren, ter
wijl de E-pupillen op het B-veld zullen
spelen. Als laatsten zullen de D-
pupillen aan bod komen. Publiek is
uiteraard van harte welkom.
|edorp-De Koog
anders-Tex. Boys
og-BOL
14.00 uur
14.00 uur
12.30 uur
Het is niet koud op deze zaterdag in
begin maart. Toch doet de straffe
wind uit het zuidwesten je, hoog op
een duin gezeten, na een half uurtje
flink verkleumen. Waterkou is het. Af
en toe gloort er nog een beetje licht
door een klein gaatje dat door het
overigens dik gesloten wolkendek
valt. Toch is de zon al een tijdje on
der. Ze zijn laat vandaag, de kraaien.
Als het bijna helemaal donker is ko
men ze toch. Onzichtbaar van het
weiland opgestegen zijn ze ineens al
boven me. Vele tientallen, traag wie
kende schimmen. Schuin tegen de
wind in verdwijnen ze boven de den-
nebomen. Doodstil, geen roepje is er
te horen. Ik kan me voorstellen dat
mensen die niet vertrouwd met de
natuur zijn kippevel krijgen van deze
spookachtige vogelfiguren. Het is al
weer heel wat jaartjes geleden dat ik
een onderzoekje deed naar de slaap-
trekken van kraaien en kauwtjes op
Texel. Toch blijven ervaringen zoals
boven beschreven je altijd bij. Het
lijkt misschien vreemd dat een voge
laar op vogeleiland Texel met bijzon
dere soorten zoals lepelaars en
velduilen, naar kraaien gaat zitten kij
ken. Ja, ik weet het, heel wat eiland
genoten beschouwen kraaien als
lastige, nare, schadelijke en zelfs lelij
ke dieren. Toegegeven, kraaien vallen
niet op door spectaculaire kleuren
combinaties en verbluffende zang
prestaties, maar ze hebben heel wat
andere kwaliteiten die hen bijzonder
interessant maken. Bewonderens
waardig is vooral hun aanpassings
vermogen en „slimheid". Kraaien
weten allerlei situaties in hun voor
deel uit te buiten, ze leren snel, zijn
alleseters, leven doorgaans sociaal en
trekken zich weinig van mensen aan.
Integendeel, ze profiteren alleen maar
van ons en onze activiteiten. Ze lijken
wel net zo slim als wij: Vinden we ze
daarom misschien niet zo leuk? Of is
het omdat kraaien af en toe vlees
eten in de vorm van een jong vogel
tje? Oh ja, dat was ik vergeten, dat
mogen wij mensen alleen maar!
Goed, ik zal waarschijnlijk niet ieder
een overtuigen van het feit dat kraai
en leuke vogels zijn die gewoon hun
rol in de natuur van ons overbevolkte
landje spelen, maar voor mij blijven
het interessante dieren.
Samen slapen
Ik zei het al, kraaien zijn sociale vo
gels. Twee vogels sluiten in principe
een huwelijk voor het leven. Soorten
als kauwtjes en roeken leven het hele
jaar in groepsverband en broeden in
(kleine) kolonies. Zwarte en bonte
kraaien zijn iets minder „gezellig". Ze
leven doorgaans in paren of familie
groepjes. Slapen echter doen ze in
grotere groepen, zeker de bonte
kraaien die hier overwinteren en de
zwarte kraaien die nog niet gepaard
zijn en geen vast territorium hebben.
De paren met een „vaste woon
plaats" blijven daar ook 's winters.
Er zijn er echter veel, veelal de jonge
re of minder sterke, die in groepjes
rondzwerven. Op Texel zijn dat er ze
ker zo'n 150. Als een broedende
kraai door natuurlijke of onnatuurlijke
oorzaak (jacht) dood gaat, kan zijn
plaats binnen een week zijn opgevuld
uit deze rondzwervende „reserve".
Maar terug naar de slaaptrek. Pas in
de late schemering vliegen de kraaien
naar hun slaapplaats. Ze doen dat
niet één voor één. Eerst verzamelen
ze zich ergens op een weiland of ak
ker in de omgeving tot een grotere
groep. Pas als het bijna helemaal
donker is stijgt de hele groep stille
tjes op om in een keer naar de slaap
plaats te vliegen. Dat heeft als
voordeel dat het het minst opvalt. De
kraaien zijn op zo'n slaapplaats na
tuurlijk extra kwetsbaar en, voorzich
tig als ze zijn, nemen ze geen risico's
door van alle kanten met licht al te
komen aanvliegen, 's Morgens voor
In Galerie Tessel aan de Kogerstraat
is tot 20 mei een expositie met veel
fraai keramiek. Er zijn zowel objec
ten als wandpanelen en schalen.
Daarnaast is er een serie penteke
ningen.
Mieke Renders uit Eindhoven maakt
panelen van raku gestookte klei. Ze
studeerde monumentale vormgeving
in België en maakt ook beelden. Haar
panelen vertonen pure vormen in aar-
detinten, die doen denken aan de
oudheid. Ze zijn op hout aangebracht
en voorzien van houten lijsten.
Van Nol Kok is één zeer fijne pente
kening opgehangen. De rest van zijn
werk wordt op verzoek vertoont. Kok
Dinsdag 28 maart
Veld A mannen:
18.30 u. Bremak. 2-Stoepa Segerink/E
19.05 u. SI. Boer-Segerink/E Stoepa
19.45 u. Th.hoeve-Paal 28 Amrobank
20.25 u. Amro-S. v/d W. Th.hoeve
21.05 u. RWS-Smash 1 S. v/d Woude
21.45 u. BCT Sportsh-Slock Smash 1
22.25 u. Kobeko-Cocky kap BCT Sp.
Veld B vrouwen en mannen:
18.30 u. Smash 2-CZN DA
19.05 u. Antiekhuisje-DA CZN
19.45 u. Klif 23-Retsina Antiekh.
20.25 u. De Verfbus-M.markt Retsina
21.05 u. 12 Balcken-Gemeente DGM
21.45 u. DGM-De Kuip Gemeente
22.25 u. De Krim-Bremak 1 De Kuip
Veld C vrouwen:
18.30 u. D. Drup-Zegel ModeTaveerne
19.05 u. Taveerne-Haarstudio D Drup
19.45 u. Westerl.-Sportshop Haarst.
20.25 u. Leydekkers-W+W Question
21.05 u. Question-Visser B. Ley-
dekkers
21.45 u. Rabo-Wass. Best Boetiek 22
22.25 u. De Rival-Boetiek 22 Rabo
Wedstrijdleiding: Nico en Agnes,
12749.
dag en dauw, dat wil zeggen ver
voor zonsopkomst verlaten de dieren
hun overnachtingsplaats weer. De
bonte kraaien zwermen dan weer uit
over heel Texel. Want alle bonte
kraaien op het eiland slapen op één
plaats. Een plaats die al meer dan
dertig jaar (bijna) dezelfde is. Met
kauwtjes ligt dat wat anders, die
hebben een aantal slaapplaatsen ver
spreid over het eiland. Het slapen in
groepen komt natuurlijk bij veel meer
vogels voor. Alle soorten die overdag
in groepen voorkomen, slapen ook
gezamenlijk. Soms in het gebied
waar ze voedsel zoeken als goudple
vieren en kieviten buiten de broedtijd,
vaak op andere plaatsen waar ze wat
veiliger zitten. Ganzen en wulpen die
op de weilanden fourageren vliegen
's avonds naar het Wad, spreeuwen
naar dichte bosjes of rietvelden. Zo is
Uitslagen 21 maart:
Mannen Paal 9-Graaf Spuiterij 0-2;
Autocentrale-Teso 2-0: Haarstudio-Gemeente
2-0, Twaalf Balcken-Stoepa 2-0; Music Shop-
Paal 28 2-0; Kobeko-De Krim 1-1. Bremakker
1-Westerslag 2-0 Vrouwen en mannen: Eel-
man/S.-Rabobank 1-1; Smash 2-Wasserij Best
2-0; Boetiek 22-Opel Rentenaar 0-2, De Rival-
CZN 2-0; Versiuis-De Kuip 1-1, Grote Siock-
DGM 1-1; Amrobank-Cocky Kapsalon 0-2.
Vrouwen: Question-Witte Witte 2-0; Klif
23-Visser Bouw 2-0; Leydekkers-Ass Bremer
1-1; Zeven Provincièn-Retsina 0-2; Durper
Drup-Haarstudio 1-1, Taveeme-Sportshop 0-2;
Mantje-Zegel Mode 0-2
de zwarte kraai en dat is niet ver
wonderlijk! Zwarte en bonte kraai zijn
namelijk één soort. In de natuur komt
het veel vaker voor dat binnen één
soort verschillende vormen, (onder
soorten voorkomen. Deze ondersoor
ten leven dan wel in verschillende
gebieden. De rouwkwikstaart bijvoor
beeld die in Engeland leeft is precies
dezelfde soort als de witte kwik. Zo
is dat ook het geval met de zwarte
en bonte kraai. In Europa is onze
zwarte vorm eigenlijk de minst alge
mene. In Schotland, Noord- Oost en
Zuidoost Europa leven alleen maar
bonte kraaien. Vogels kennen geen
grenzen. Het is dus niet zo dat de
zwarte kraaienbevolking beperkt is
tot Duitsland en dat in Polen ineens
bonte kraaien broeden. Er loopt door
Duitsland een brede overgangsstrook
waarin zowel zwarte als bonte vor
men broeden. Ze broeden ook ge
mengd, dat wil zeggen een zwart
mannetje kan zonder problemen pa
ren met een bont vrouwtje, of omge
keerd. De jongen zijn overgansvormen
met meer of minder zwart, maar wel
vruchtbaar. Het bewijs dat beide vor
men (nog) één soort zijn. Langzamer-
er elke morgen en avond een druk
heen en weer gevlieg van talrijke
soorten vogels. Wie er oog voor
heeft zal heel wat van deze trek op
Texel ontdekken.
Bonte kraai
Tot een van de meest kleurige kraai
en behoort de bonte kraai. Deze
komt in het winterhalfjaar naast onze
gewone zwarte kraai voor. Hij ver
schilt daarvan duidelijk door de grijze
nek, rug, buik en flanken. De kop,
borst, vleugels en staart zijn echter
pikzwart, precies zoals bij de zwarte
kraai. Wat betreft formaat, postuur
en gedrag verschilt hij ook niet van
hand gaat zo dus de zwarte vorm
over in de bonte. In Schotland is de
mengzone tot 150 km breed, in
Duitsland slechts maximaal zo'n 75
km. Niet zo heel ver noordelijk van
Texel, dat wil zeggen in Denemarken,
broeden al bonte kraaien. Het is dus
niet zo verwonderlijk dat er weieens
een bonte in het broedseizoen op
Texel blijft hangen. Dat was bijvoor
beeld het geval in 1987. Er zijn zelfs
broedgevallen van Texel bekend uit
de jaren 1946, 1947 en 1954. Ook
later hebben vermoedelijk nog enkele
broedgevallen van gemengde paren
plaatsgevonden. De kans dat dat nu
nog gebeurt is jammer genoeg niet
zo heel groot meer. Het aantal over-
uit Enschede maakt veel gebruik van
schelpvormen in combinatie met
mensbeelden, waaruit de schepping
spreekt. Zijn werk is zeer doordacht
en past goed bij de objecten van zijn
vrouw, Cisca Kok. Zij maakt prachtig
afgewerkte, pastelgetinte sprookjes
vormen met titels als „Harmonie" en
„De Gordel van Smaragd". Ook uit
haar werk spreekt het ontstaan en
het begin van iets.
Uit de kelk- en vruchtvormen komt
steeds het leven naar boven.
Pasen
Geheel in de stijl van de naderende
paas is het werk van Truus Stoop uit
Tilburg. Zij is een leerlinge van Nettie
Janssens, wiens vazen ook in de Ga
lerie staan. De stenen tableau's van
Truus Stoop vertonen vogels en zeil
boten in frisse kleuren. Ze doen een
beetje naief, maar wel erg vrolijk aan.
Mia Vullinghs-Kock maakt vazen,
schalen en een soort palen van
steengoedklei met goudluster. De
donkere, met bronstinten versierde
objecten zijn zeer fijn van structuur.
Veel van haar werk is aangekocht
door gemeenten in Nederland.
Het bowlingteam Opel Rentenaar
speelde afgelopen zaterdag voor de
NL-league wedstrijden in IJmuiden.
De gebruikte banen waren spiegelg
lad. wat menig team in moeilijkhe
den bracht. Mede hierdoor
ontstonden grote verschuivingen in
het klassement. Opel Rentenaar ver
ruilde de vijfde plaats voor een stevi
ge derde.
In de eerste serie, tegen Dodenburg,
kwamen alleen Henk Plaatsman en
Joop van Hove goed op dreef en
konden zo een winstpunt behalen. In
de tweede serie, tegen Hooymans,
ging het echter beter. Dennis Beum-
kes en Joop van Hove haalden bei
den een game van 186, en Henk
Plaatsman scoorde 214, wat een re
sultaat van drie punten opleverde In
de derde serie, tegen Zaandam, bleef
Dennis Beumkes goed doorgaan met
een game van 193, maar de rest van
de spelers lieten hun kansen liggen,
zodat maar met een punt werd ge
wonnen. De spelers keerden met een
totaal van vijf punten terug naar huis.
zomeringsgevallen is de laatste de
cennia sterk teruggelopen en dat
houdt verband met de ook sterk in
gekrompen winteraantallen. In de
eerste helft van deze eeuw moeten
vele honderen bonte kraaien in de
winter op ons eiland hebben geleefd.
Eind zestiger, begin zeventiger jaren
waren dat er nog altijd rond de 250,
maar nu wordt het aantal van 100
waarschijnlijk niet eens gehaald. We
kunnen deze aantallen vrij nauwkeu
rig noemen omdat de vogels zo ge
makkelijk te tellen zijn. Niet door heel
het eiland af te zoeken, maar ge
woon door in de schemering van eni
ge afstand de verzamelplaats voor de
slaaptrek goed in de gaten te hou
den. Daar immers verzamelen zich al
le bonte kraaien?
Geen achteruitgang
Zeker is dus dat de aantallen op
Texel sterk verminderd zijn. Daaruit
mogen we overigens niet de conclu
sie trekken dat het met de bonte
kraai slecht gaat. Het blijkt dat de
soort zijn trekbewegingen heeft ver
anderd. Beter gezegd, hij trekt veel
minder dan vroeger en blijft op of in
de nabijheid van z'n broedplaatsen
hangen. Of dit iets te maken heeft
met het zachter worden van het kli
maat is niet zeker. Het kan ook zijn
dat de voedselsituatie in de noordelij
ke gebieden iets beter is geworden.
Bijvoorbeeld doordat er meer mensen
wonen en er dus meer afval te vin
den is. Hoe het ook is, op Texels is
de bonte kraai tegenwoordig tussen
oktober en april wintergast in klein
aantal. Het is niet eens zo gemakke
lijk ze te vinden. Maar een paar zijn
er altijd wel te vinden in gebieden als
Waalenburg, de Mokbaai en De Sluf
ter. Ook vinden we ze wel verspreid
over het cultuurland, maar het is
even opletten. In de verte, of als ze
opvliegen, lijken ze sprekend op
zwarte kraaien en doorgaans letten
we niet op die heel gewone vogels.
En dat is eigenlijk niet zo slim want
daardoor kunnen we toch leuke soor
ten missen. Alle duiven die op het
land zitten zijn bijvoorbeeld geen
houtduiven, er zitten ook wel eens
holenduiven bij. Ook tussen super
gewone dieren als meeuwen kunnen
andere veel minder algemene soorten
zitten. Op het strand zitten bijvoor
beeld wel eens drieteen meeuwen of
bij uitzondering zelfs een burge
meester. Dus het loont zeker de
moeite ook altijd te letten op talrijke
soorten. Er valt vaak wat te ont
dekken!
Adriaan Dijksen.
