CjTocu r/warLrJexels in het harL,
Gaat buitenland mineralen
winnen uit Texels zand?
Georgische minister
reageert positief
Samenwerkings-overeenkomst
voor ongevallenbestrijding
op de Waddenzee
Contact Texel-Mzcheta
HOTEL DE LINDEBOOM
)r. Rob de Meijer:
Kennis over erosie
s veel belangrijker"
elefoonverkeer
3 op z'n kop
waar gewonde bij
fngeval in De Koog
Nette insluipers
Wijziging programma
CDA na amendement
Nachtelijk bermbrandje
Peter de Hoogh
weg bij de MST
Weekendlijst in
Recreatiekrant
Gezellige dansavond
Tanz-Abend
met live-orkest
opgericht
15 SEPTEMBER 1887 - NR. 10.399
TEXELSE
VRIJDAG 21 JULI 1989
COURANT
ihv advertenties, abonnementen, etc.
geveld De Rooy B.V., Postbus 11, 1790 AA Den Burg,
02220-12741 Telefax 02220 - 14111
Parkstraat 10 of Warmoesstraat 45, Den Burg, telefoon
5520-12741
werktijd deze week tot en met dinsdag a.s.: Tessa de Graaff, Pater
Sem 3, 1791 DP Den Burg, telefoon 02220 - 15639.
telefoon
(dictie:
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Abonnementsprijs /20,20 per kwartaal; los 1\,—
Postgiro 652.
Bankrelaties: Amro Bank nr 46 99.17.636
Rabobank nr. 36.25 01.742; NMB nr. 67.34.60.398.
Een buitenlands bedrijf waarvan de naam niet kan worden ont-
I heeft belangstelling voor de kostbare mineralen die op en
jj Texel in het zand zitten. In samenwerking met de Rijks Geolo-
e Dienst wordt momenteel een onderzoek ingesteld dat
duidelijk moet maken of rendabele winning mogelijk is.
2o js de stand van zaken, een jaar
udat op het Texelse strand een on-
kuoek begon naar de aanwezigheid
en kostbare mineralen die zich in
reenlopende concentraties in het
md bevinden. Het daadwerkelijk
tinnen van deze miljoenenschat ligt
tn nog niet in het nabije verschiet.
Mar toch zijn de onderzoekers vol
«Touwen Dat zouden ze trouwens
pk zijn als zou blijken dat exploita
nt helemaal niet mogelijk is. want
la inmiddels vergaarde kennis zou
ito Nederland en in het bijzonder
M wel eens veel kostbaarder kun-
»n zijn dan de mineralen. Die ken-
is kan namelijk worden toegepast
jhet tot staan brengen van de
«stafslag.
inroept vraagtekens op, maar ge-,
ékig hoort dr Rob J. de Meijer van
n Kernfysisch Versneller Instituut
sde Rijksuniversiteit in Groningen
Ide wetenschappers die bereid en
istaat zijn om begrijpelijke uitleg te
tin aan gewone nieuwsgierige
«en
Straling
mineralen in het zand zijn niet al-
inmet het blote oog waarneem-
telefoonverkeer in de kop van
urdholland en op Texel heeft dins-
gavond vanaf ongeveer 17.00 uur
li gelegen. Dit leverde vooral voor
Kl toeristen die naar de overkant
rlden bellen problemen op. Pas te
il 24.00 uur werd de storing ver
span.
oorzaak van de storing is een
»rt in de programmatuur van de
iputergestuurde PTT-installatie in
taaar. Men was daar bezig met
trading.
oor de problemen kon vanaf Texel
it worden gebeld naar de overkant.
Wf de overkant was het al vrij
tolwèl mogelijk Texel te bereiken.
0 het eiland zelf kon wel worden
ebeld.
«oieam van specialisten is de hele
1*1 aan het werk geweest om de
'Nemen op te lossen. Dit was ech-
'i4 gecompliceerd dat er enige tijd
aheen ging.
"dertussen kwamen veel toeristen
4t klachten bij de Texelse politie te-
wt Voor noodgevallen was een
iziemng getroffen, zodat contact
de overkant mogelijk was. Er de-
P zich echter geen ernstige proble-
ei voor.
sn 27-jarige Spaanse toeriste moet
""thijnlijk haar been missen als
J van een ongeval woensdag
ss op de Badweg. Zij raakte on-
",n vrachtwagen.
Couw, die met de bruine vloot
feel was gereisd, fietste in een
Svan de steile helling van de
Weg. Achter haar reed een
'wagen van een Texels bedrijf.
onbekende oorzaak kwam ze
J 6 domper van de wagen te-
'- waardoor ze ten val kwam. De
.Ne chauffeur uit Den Burg rem-
Jsr door het blokkeren van de
Set h VVefd bet been van de vrouw
8 Wagen uit over de straat ge-
!ifÜ Waarna de vrachtwagen er
overheen ging.
tl,en'dat tot op het bot was a'"
j,Jn' raakte zó zwaar beschadigd
°8t vermoedelijk niet eer kan
'">e Spaanse, die de
„J °'i kennis is gebleven, is met
naar het ziekenhuis vervoerd.
baar in de vorm een een bruin-paarse
verkleuring maar verraden zich ook
omdat zij zeer licht radioactief zijn,
zodat zij met een gammastralingsme-
ter makkelijk zijn op te sporen, waar
bij ook het gehalte aan mineralen kan
worden bepaald. Dat heeft De Meijer
het afgelopen jaar zeer regelmatig op
Texel gedaan, samen met zijn collega
professor Olaf Schuiling die als geo-
chemicus is verbonden aan het Insti
tuut voor Aardwetenschappen van de
Rijksuniversiteit van Utrecht, Dr L.W.
Put en de student Hermen Lesscher
van hetzelfde instituut alsmede pro
fessor Mark B. Greenfield (en zijn
vrouw Sandy) van de universiteit van
Tallahassee in Florida. Minstens eens
per maand trok het gezelschap naar
Texel waar metingen werden gedaan,
steeds op dezelfde plaatsen op het
strand. Ze werden geholpen door
Rijkswaterstaat (opdrachtgever en fi
nancier van het onderzoek) waarbij
mensen van de Dienstkring Texel, zo
als Dirk Maas en Kees Smit, er tel
kens voor zorgden dat de
hooggeleerde heren met een terrein
voertuig naar hun soms wat afgele
gen meetstekjes werden gebracht.
De metingen moesten leren hoe het
zand en de daarin zittende mineralen
zich gedroegen onder de invloed van
wind en water. „Dat is aardig ge
lukt", vertelde De Meijer ons desge
vraagd toen hij onlangs bezig was
met zijn zoveelste serie metingen op
de uitgestrekte Hors. „Het eind van
ons onderzoek op het strand komt in
zicht. We hopen alleen nog op een
paar flinke stormen, omdat we graag
willen weten wat de invlioed daarvan
is op het zand en de mineralen. Wat
dat betreft hebben we een slechte
Een bewoner van de Bernhardlaan
zag in de nacht van dinsdag op
woensdag hoe drie jongens via een
container door een raampje d'ouwe
Ulo binnendrongen. Ze bleken daar
chips en bier te hebben genuttigd,
maar hadden wel geld om hun con
sumpties te betalen op de bar achter
gelaten. De politie kon hen achterha
len. Het ging om een inwoner van De
Waal en twee jongens uit Den Burg.
winter gehad, want er was maar één
storm. Daarom gaan we wat langer
door dan eerst de bedoeling was; we
nemen de komende winter er nog
bij".
In zee
Op dit moment is overigens sprake
van een vooronderzoek dat zich uit
sluitend op het droge afspeelt.
Minstens zo belangrijk wordt het
voortgezet onmderzoek dat in zee
vlak voor de kust wordt uitgevoerd.
Het staat vast dat zich daar belang
rijke concentraties mineralen bevin
den. Door te meten hoe en onder
welke omstandigheden deze minera
len zich verplaatsen, wordt ook dui
delijk hoe het zand wordt
getransporteerd en waar het zand
dat er nu zit, oorspronkelijk vandaan
komt. Deze gegevens zijn van groot
belang omdat mede aan de hand
daarvan kan worden bepaald wat de
meest effektieve manier van kustbe-
houd is. De resultaten van het onder
zoek kunnen op langere termijn
belangrijker en wellicht meer kosten
besparend zijn dan de winning van
mineralen bij zandsuppletie. Het geld
voor dit voortgezette onderzoek is
overigens nog niet beschikbaar
gesteld.
Wel wordt momenteel door Rijkswa
terstaat en de Rijksgeologische
Dienst bekeken of zandsuppletie in
combinatie met mineralenwinning
economisch haalbaar is. Als de uit
slag daarvan positief is, zou zandsup
pletie voor Rijkswaterstaat een stuk
goedkoper worden omdat de miljoe
nenopbrengst van de mineralen er te
genover staat. De prijsvorming van
mineralen is echter nog geen duidelij
ke zaak. Gebleken is dat veel onder
nemingen die zich met
mineralenhandel bezig houden in kar
tels zitten. Een Nederlandse bagger-
maatschappij die geïnteresseerd was
in mineralenwinning als nevenaktivi-
teit is daardoor kopschuw geworden
en heeft zich teruggetrokken. Kort
daarop heeft zich echter de eerderge
noemde buitenlandse gegadigde aan
gediend.
Ontdekkingen
De Meijer, Schuiling en de andere
wetenschappers die bij het onderzoek
betrokken zijn voelen zich echter
geen schatgravers en vinden de ge
gevens die van nut zijn voor het
kustbehoud veel belangrijker. Eén van
de gegevens die het onderzoek letter
lijk boven water heeft gebracht is dat
aan de hand van een met mineralen
De minister van buitenlandse zaken
van Georgië G. Javakhishvili heeft
positief gereageerd op de plannen
om samenwerking en uitwisseling
tot stand te brengen tussen Den
Burg en het nabij Tbilisi gelegen
stadje Mzcheta. Hij heeft het ge
meentebestuur van Texel geschreven
dat zijn ministerie een bemiddelende
rol wil spelen.
Zoals bekend werden de ideeën voor
culturele en zakelijke uitwisseling tus
sen Den Burg en Mzecheta gelan
ceerd door het Architectenbureau
Mzcheta. De voormalige politieke
commissaris van het Georgische ba
taljon Eugeni Artemidze en zijn doch
ter Gulia waren onlangs op Texel om
er gemeentelijke steun voor te vra
gen. B en W lieten daarop per brief
aan de minister van buitenlandse za
ken van Georgië weten in principe
positief te staan tegenover het initia
tief. De minister heeft zich nu dus in
soortgelijke zin uitgelaten en laat ver
dere stappen over aan het architec
tenbureau, dat nu met gedetailleerde
voorstellen moet komen inzake de
aard van de samenwerking en uitwis
seling. Zoals bekend zijn daartoe al
tal van ideeën geopperd, waaronder
het stichten van een Georgisch cultu
reel centrum op Texel en het organi
seren van uitwisselingsreizen.
Commerciële contacten werden daar
bij nadrukkelijk genoemd. Ook minis
ter Javakhishvili is daarvan blijkbaar
niet afkerig want hij wil dat in de de
legaties die bij elkaar op bezoek gaan
ook vertegenwoordigers van de za
kenwereld zitten.
Loladze
Het gemeentebestuur heeft ook be
richt ontvangen van G. Loladze, eer
ste secretaris van het districtscomité
van de communistische partij van
Mzcheta, tevens voorzitter van het
uitvoerend comité. „Wij zijn verheugd
over uw positieve houding ten aan
zien van een vriendschaps- en sa
menwerkingsverband tussen Den
Burg en Mzcheta", aldus loladze. „De
eerste stappen worden nu genomen
in deze niet geringe aangelegenheid
van vriendschap tussen Holland en
Georgië".
Ook Loladze verwijst naar het archi
tectenbureau als de instantie die de
volgende stappen zal nemen en hij
gaat er blijkbaar van uit dat spoedig
een Texelse delegatie een bezoek aan
Georgië zal brengen om de zaken
verder te bespreken. „Informeert u
ons over het tijdstip van uw bezoek.
Uw komst is gewenst tot november.
Wij wachten op uw gegevens in ver
band met het aanvragen van de
visa'
Dr De Meijer tlinksl noteert de krecht van de radioactieve straling op het meetveid van de Hors. Rechts zijn Amerikaanse collega Greenfield en In
het midden Sandy Greenfield, die het meetapparaat bedient en afleest.
„besmet" monster zand is vast te
stellen waar dat zand vandaan komt:
van Texel zelf of van en stuk zeebo
dem een stuk verderop. Verder is veel
duidelijk geworden over het gedrag
van lichte en zwaardere mineralen tij
dens het door de wind verplaatsen
van zand. Opgetogen zijn de weten
schappers ook over hun ontdekking
dat bij zandverplaatsingen een zeer
bepaald golfkarakter ontstaat. Het
zand legt zich bij voorkeur neer in
Een amendement van CDA Texel, op
de partijraad van vrijdag sterk be
pleit door afgevaardigde Leo van der
Geest, heeft ervoor gezorgd dat in
het verkiezingsprogramma van het
CDA een wijziging wordt aange
bracht. De toevoeging gaat over
kustverdediging.
CDA Texel stelde bij monde van de
afgevaardigden mevrouw Riet Huite-
ma en Leo van der Geest tijdens een
bijeenkomst van de provinciale kring
Noordholland voor, om het verkie
zingsprogramma van het CDA aan te
vullen met een passage over de kust
verdediging. De tekst die werd voor
gesteld is; „We richten ons tenminste
op hetgeen staat vermeld in de dis
cussienota „Kustverdediging na
1990" van Rijkswaterstaat over het
handhaven van de huidige kustlijn".
Kring Den Helder nam het amende
ment aan en deelde het in voor op
name in het nationale
partijprogramma.
Niet mee eens
Het hoofdbestuur was het er echter
niet mee eens. Men vond dat de
maatregelen voor kustverdediging al
voldoende waren verwoord in het
partijprogramma. Er werd verwezen
naar de passage: „maatregelen wor
den voorbereid om een eventuele
zeespiegelrijzing als gevolg van het
broeikaseffect tijdig te kunnen op
vangen".
Vrijdag heeft Van der Geest voor de
partijraad nogmaals sterk het punt
over de kustverdediging bepleit en dit
werd uiteindelijk tóch opgenomen, zij
het dan niet helemaal in de vorm zo
als CDA Texel had voorgesteld. De
toevoeging is geworden: „Met bijzon
dere aandacht voor handhaving van
de kustlijn in het kader van het zoge
naamde dynamische kustbeheer".
heuvels van 4, 8 of 20 meter lengte.
Dat is belangrijk voor het kustbehoud
omdat het theoretisch en misschien
ook practisch mogelijk is om door
bepaalde technische werken deze
golfbeweging uit de doven dan wel
te versterken, wat neerkomt op vast
houden of verlies van kostbare zee
bodem vlak voor de kust.
Niet gevaarlijk
Wie in het openbaar praat of schrijft
over „het radiactieve zand van het
strand van Texel" loopt kans op ruzie
met de VVV. Want de milieubewuste
toerist denkt al gauw dat hij bij een
strandwandeling kanker of andere
stralingsziekten zal oplopen. Zelfs de
keiharde verzekering dat het om zeer
lichte achtergrondstraling gaat, stelt
hem niet echt gerust want er is al
zóveel straling en dat beetje extra op
Texel kan net fataal zijn... De Meijer
en Schuiling hebben nagegaan wat
er gebeurt als iemand een jaar achter
elkaar op dat Texelse stralende zand
zou gaan liggen. Ze kwamen tot de
konklusie dat zo'n persoon dan waar
schijnlijk beter af is dan dat hij thuis
was gebleven, want uit de bodem in
het algemeen komt een radioactief
gas (radon) vrij dat binnen woningen
een veel grotere stralingsdosis ver
oorzaakt...
Dinsdagavond werden brandweer en
Staatsbosbeheer gealarmeerd omdat
een strook droge begroeiing langs de
Bosrandweg in de buurt van „De
Turkse tent" in vlammen stond. Toen
de vuurbestrijders arriveerden was
het vuur echter al bijna gedoofd door
mensen van „De Turkse tent" en
voorbijgangers. Om te voorkomen dat
het opnieuw zou oplaaien werd het
terrein met de spuit flink natge
maakt.
Peter de Hoogh, trainer bij de
Meersportenvereniging Texel (MST),
verruilt per 1 september zijn huidige
werkkring voor een nieuwe baan bij
de basketballbond afdeling Amster
dam. Hij wilde zelf het eiland verla
ten en heeft om overplaatsing
gevraagd. De Hoogh is in dienst van
Sporttechnika, een uitzendbureau
voor sportleraren.
De MST zal, samen met de Sport
raad, een sollicitatieprocedure starten
om, weer via Sporttechnika, een
nieuwe trainer aan te trekken.
De rubriek „Voor het weekend",
die gewoonlijk wekelijks in de
Texelse Courant staat, ver
schijnt in het zomerseizoen in de
Recreatiekrant.
Opgaven en wijzigingen voor
deze weekendlijst kunnen tot
uiterlijk donderdag een week
vóór verschijning worden opge
geven bij Langeveld en de Rooy,
telefoon 12741. Na die tijd zijn
veranderingen niet meer mo
gelijk.
Er moet een samenwerkingsovereen
komst voor ongevallenbestrijding in
de Waddenzee komen tussen het mi
nisterie van Verkeer en Waterstaat
en de provincies en gemeenten die
grenzen aan dat gebied. Er bestaat
wel een rampenwet, maar daarin
wordt niet aangegeven hoe moet
worden gehandeld bij een „gewoon"
ongeval.
De samenwerkings-overeenkomst is
van belang voor het voorkomen, be
perken of ongedan maken van scha
delijke gevolgen door ongevallen. Het
is natuurlijk moeilijk om de grens aan
te geven wanneer iets een ongeval
dan wel een ramp is. Dit kan alleen
worden gedaan door bevoegde ge
zagsdragers als een burgemeester, de
commissaris der Koningin of de mi
nister van Binnenlandse Zaken.
De samenwerkings-overeenkomst
treedt vanzelfsprekend niet in wer
king bij ongelukken die door een par
tijen zelf kunnen worden opgelost.
Een goed meldings- en alarmerings
schema is belangrijk. Bij twijfelgeval
len zal tóch informatie moeten
worden gegeven. De kustwacht moet
het „search and rescue"-werk coördi
neren.
Bij een ongeval op het water wordt
meestal hulp verleend door particulie
re bergers tegen betaling, in opdracht
van de eigenaar van een schip of de
beheerders van de vaarweg waar het
ongeluk plaatsvindt. Ook als de
samenwerkings-overeenkomst van
kracht wordt, mogen particuliere ber
gers worden ingeschakeld door ge
meenten, vooral als hierdoor sneller
hulp kan worden geboden.
Als een partij de hulp inroept van
een andere participant van de
samenwerkings-overeenkomst, dan
gebeurt dat niet op basis van „geslo
ten beurzen" als de schade op der
den is te verhalen. Hiervoor kunnen
beide partijen overleg voeren en
eventueel advies inwinnen bij het Bu
reau Schaderegelingen van Rijkswa
terstaat.
Alles dat in de samenwerkings
overeenkomst staat, wordt nader uit
gewerkt in een uitvoeringsregeling. In
deze meer in details tredende rege
ling staat welke taken tot wiens ver
antwoordelijkheid behoren.
Aanvang 21.00 uur
Iedere zaterdagavond t/m 2 september
Jedem Samstagabend bis zum 2. September
Groeneplaats 14
1791 CC Den Burg